5 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Bir Merkez bankası idare meclisi Azası tasavvur ediniz ki devletin yap- tığı kanunlara, hükümetin verdiği emirlere sistematik bir tarzda mua- nz bulunsun, devlet memurlarını ve işçileri mütemadiyen kışkırtsın, grev yapmağa ve hususi fabrikalar gibi biz- zat devlet için harp malzemesi imal eden fabrikaları da zorla zapt ve iş- gal etmeğe teşvik etsin! Dünyanın bütün memleketlerinde - yalnız birisi © müstesna - böyle bir adamın yeri mü- kellef bir salonda dört ayaklı maroken © bir koltuk değil, açık havada alelâde © bir sehpa olurdu. Söylemeğe hacet yok, o müstesna memleket Fransağdır. Bu yazılarımız katiyen Fransanın da- hili işlerini münakaşa ve tenkid ma- hiyetinde telâkki edilmesin. Haddimi- zi bilenlerdeniz. Maksadımız, kıssa- dan hisse çıkarmak, kıpkızı! bir parti- © zanlığın koca bir devleti ne gibi badi- relere sürükliyebileceğini ve hürriyeti © sanki vikaye endişesile bir hükümeti ne derece aciz ve meskenet içinde bi- Yakabileceğini tebarüz ettirmektir. i Hâdisenin mahiyeti nedir? Beş on gün evvel Fransa hükümeti iktisadi — ve mali sahada bazı karamameler neşretti, Bunlardan bir kısmı vergi nisbetlerinin tezyidini, amele $ınıfın- ca en mühim telâkki olunan: da, dev- let için çalışan müesseselerde kırk se. ©» kiz saatlik mesai haftasına bazı istis- © maları istihdaf ediyordu. Komünist , lerle sosyalistle kıyameti kopardılar; © «kabul etmeyiz; dediler ve 30 teşrini- sani gününe mahsus olmak ve kendi partilerine dahil devlet memurlarına da şamil bulunmak üzere bütün Fran- sada umumi grev ilân ettiler. Hükü- » met, gerek memurlara ve gerek ame- leye ihtarda bulundu, fabrika işgalle- rine ve âmme hizmetini ifa eden mü- esseselerin muattal kalmasına müsa- ade etmiyeceğini ve memurlardan her kim greve iştirak edecek Olursa © azledeceğini bildirdi. Buna rağmen, | « menşei yabancı olmak itibarile şu ara- | lik kendisinden çok bahsolunan €ski | oObir Başvekil, eski bir Maliye Nazırı, | daha barı eski nazıtlar, Üniversite profesörlerinden bazıları ve gene bir | kısım mektep hocaları hükümetin aleyhine ateş püskürdüler ve olanca kuvvetlerile muhalefeti teşvik ler. Grev yapıldı ve muhtelif yerlerde fabrikalar da işgal edildi. İşgal edildi amma, her nasılsa bu sefer hükümet © kuvvetli bulunuyordu; yalnız Pariste j kırk bin kadar askerle büyük bir po- is kuvveti tahşid etmişti. Hükümet onları harekete getirdi, fabrikaları © müsademe İle veya müsademesiz tah- diye ettirdi ve âmme servislerini de te- © min etti, Kabak, grevi yapanların ba- © şında patladı, çünkü bunlar, hüküme- © tim ihtarı veçhile, işlerinden oldular. i Mesele kapandı mı? Hayır. Sosya- Histlerin reisi, eski Başvekli, kendini © umağlüb addetmiyor, Kendisini enter- © musyonal şarkılarla karşılıyan ve kızıl etli- eylediği bir nutukta hükümete karşı © tehdidlerini savurmaktan geri kalma» mış ve gayelerine muhakkak surette vasıl olacağım, dinleyicilerin alkış tu- © fanları arasında söylemiştir. p “Hürriyet iyi bir şeydir amma, ne © yalan söyliyelim, enternasyonal kuv- vete dayanan ve mili varlığı tehdid © “eden böyle bir hürriyete bizim aklımız ermiyor. İktisadi ve mali müşkilât içinde çırpınan Fransa her zamandan ziyade milli vahdetini muhafaza etmek mec- © buriyetindedir. Halbuki bu bir türlü © temin edilemiyor, ve işte bundan do- © Jayıdır ki dahili güilelere inzimamen © şimdi de İtalyanın Tunus ve Korsika adasına göz dikmesi gibi harici bir © gaile baş göstermek üzeredir. saya müteveccihtir. Bu şerait tahtın- | oda Avrupa ve Amerika piyasaları fa- © aliyetsiz bir hafta geçirmişler ve hilü- © mum esham ve tahvilât ile beraber | grek İngiliz ve gerek Fransız kamhi- yocu sukutlarında devam etmişlerdir. Memleketimizde esham ve | tahvilât vaziyeti bir tevakkuf (İM haftalik Iktisadi ve mali hafta Fransadaki son hâdiselerin borsalarda tesiri, memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti bayraklarla donatılan bir salonda irad Bütün dünyanın gözleri hâlen Fran- İ den sonra Ankara borsasında tektük muamelâta başlanmıştır. Esham ve tahvilât üzerine alışverişler az ise de beşinci tertip Sıvas - Erzurum tahvi- Iâtına kayıt muamelesi hararetle de- vam etmektedir. Yüzde yedi buçuk #aizli Türk bor- cu hafta sonunda 19 lirada kapandı. İkramiyeli Ergani 19,20 lira, Sivas - Erzurum tahvillerinin ilk dört tertibi de 20,35 lira etmektedir. Bu fiatlere göre Sıvas - Erzurum tahvilerinin be- şinci tertibine 19 liraya kaydolunmak her halde daha kârlı bir iş olduğunu okuyucularımıza hatırlatmağı müna- sip görüyoruz. Anadolu grupu üzerine de cüzi mu- ameleler yapılmıştır, Kapanış fiatleri | şunlardır; Hisse senedleri: 25,35 Jira, Tahviller: 40/39 Jira, Mümessiller: 36,60 lira, Merkez bankamız. son cotalion'u- | müzdanberi 2 puan daha kazanarak 107 lirada kaldı. Endüstriyel kâğıtlarımızdan As- Jan çimento 9 lirada kararsızdır, Di- ğer kâğıtların nominal fiatleri şun- lardır: Tramvay 13,50 lira, Umum sigorta 12,50 lira, İttihadı milli 21,75 lira, 'Ter- kos 6,35 lira, Üsküdar - Kadıköy Su şirketi 2,55 lira, Bomonti 8 lira, İtti- had değirmencilik 11,10 lira, Şark de- ğirmenellik 0,81 ?ira, Telefon 8;50 1i- ra,Şirketi Hayriye 19 lira, Omnfum 0,33 lira, İstanbul Kasapları 12 lira, Şark Merkez Ecza deposu 2,65 lira. Altın flati 1025 kuruşta sabittir. Gayrimübadil bonoları biraz yük- selmiştir. Son muamele flati 9 kuruş- tur, Mısır Kredi Fonsiye tahvilleri de yükselmiştir: 1903 tertibi: 109,50 Zira, 1911 tertibi: 100,50 lira ediyor. Izmir Halk partisi kongresi İzmir vilâyet meclisine seçilen üyeler İzmir (Akşam). — Cümhuriyet Halk partisi merkez ilçe kongresi, Balkevinde Vali ve Parti başkanı B, Fazlı Güleç'in reisliğinde toplanmış, gece yarısına kadar süren müzakere- Jerden sonra nihayete ermiştir. Mer- kez ilçe yönküruluna üye olarak B. B. Tahir Bor, Haydar Aryal, Cemal Ka- vukçu, Halim Cavid ve Bn, Belkis Bilman intihap edilmişlerdir. Vilâyet umumi meclisi âzası seçi- mi de ayrıca ikinci müntehiplerle şe- hir meclisi âzasının işlirakile vilâyet idare heyeti önünde yapılmış, İzmir merkezi üyeliklerine Dr. B.B, Kâmran Örs, Dr. Bn. Se'da Emin, Sabire Salt, Ferid Eczacıbaşı, avukat Ahmed Şükrü Say, Dr. Osman Yunus, Ayşe İğriboz, Nuri Fettah Esen, diş tabibi Ali Halim Bâyer, avukat Murad Çı- nar, Mehmed Seyrek ve Enver Özgen, Çeşmede yapılan seçimde Çeşme ka- zası üyeliğine B. B. Mehmed Aldemir, Ödemişe avukat Ekrem Oran, Ragıb Turuncu, Selim Özsel, Hasan Serter Muharrem Baran, Menemen âzalık- larına Belediye Relsi İdris, Osman Sapancı, Ali Faik Üstün, Bergama âzalıklarına Hasan Betli, Hasan Çele- bi, Süleyman Baran, Kemal Nurat, Dikili kazasına Necati Ergün, Tor. balı kazasına Rahmi Gökçe seçilmiş. lerdir. Diğer kazalardaki seçim hak- kında benüz malümat gelmemiştir. Halk opereti İlk büyük operet 7 Çarşamba 9 da | “<İÇİÇE» / Reji: Raşid Rıza, Mü- zik: Seyfeddin Semi Asal, Yazan: Yüsut Su. rurl 7.4035 O Taksimde (Bu gece) (KAYNANAM) Vodrll 3 perde, İ ret, umumi vilâyet meclisi muamelât AKŞAM (Baş tarafı 1 inci sahifede) ya, belediye şirketler komiseri İsmail Hakkı, turizm müdürü B. Sermuhi, ko- operatif müdürü B. Baha, varidat müdürü B. Neşet tarafından karşılan- mıştır. 'B. Lütfi Kırdar bir saat kadar Hay- darpaşa istasyonu polis mevklinde oturmuştur. Bu esnada köprüden Haydarpaşaya bir vapur gelmiştir. Bu vapurdan eski Vali ve Belediye reisi ile vilâyet ve belediye erkânı çık- mıştır. Sabık Vali ve Belediye reisi B. Muhiddin Üstündağ vilâyet, Bele. diye ve Parti erkân ve memurların | doktor o Lütfi Kırdara birer birer | takdim etmiştir. İstikbaleiler arasın- da vali muavini B. Hüdai, Belediye reis muavinlerinden Ekrem ve Rauf, emniyet müdürü ve yeni Çorum valisi B. Salih Kılıç, Belediye fen işleri mü- dürü B. Hüsnü, umumi vilâyet mec- | lisi birinci reis vekili B, Necip Serden- geçti, Belediye muhasebe müdürü B. Kemal, Belediye #en müşaviri Musta- fa Hulki, harita şubesi müdürü B. Galip, makine şubesi müdürü B. Nüs- müdürü B. Zühtü, istatistik müdürü B. Tarık Ziya, iktisat müdür muavi- ni B. Halid, Beyoğlu hastanesi mü- dürü doktor Fikret, profesör operatör Burhaneddin ile sair zevat ve şehri- mizin diğer bazı hekimleri ve B. Lüt- fi Kırdarm dostları göze çarpıyordu. Yeni vali B. Lüfti Kırdar Haydar- paşa rıhtımında bir polis müfrezesi tarafından selâmlanmış ve Denizban- kın yakın sahiller vapurlarından (Akay) biri ile köprüye çıkmıştır. Yeni vali- miz vapur kamarasında Muhiddin Üstündağ ve vali muavini B. Hüdai ile muhtelif mevzular etrafında gö- Yüşmüştür. Bu görüşme sırasında B, Muhiddin Üstündağ, halefine yeni se- ne vilâyet ve Belediye bütçesinin ha- zırlandığı bir sırada yeni vazifeye baş- iamasının çok İyi bir tesadüf olduğunu söylemiş, Belediye ve vilâyete ait bazı işler etrafında malümat vermiştir. !Başvekili ziyaret B. Lütli Kırdar, köprüde de yine bir polis müfrezesi tarafından selâm- lanmış, ve Karaköyde Muhiddin Üs- tündağı yanına alarak vilâyet otomo- biline binmiş ve doğ Perapalas oteline giderek Başvekil B. Celâl Ba- yarı ziyaret etmişlir. B. Celâl Bayar, Lütfi Kırdaria Muhiddin Üstündağı öğle yemeğine davet etmiştir. Perapa- las otelinden ajrılan yeni valimiz Parkoteline gitmiştir. Muhiddin Üs tündağ, halefini Parkoteline kadar teşyi etmiştir. Gazetecilerle mülâkat B. Lütfi Kirdar, otelde bir müddet kalarak İstanbul gâzeterilerini kabul etmiş ve sorulan bâzi süallere cevap vermiştir. Bu arada vilâyet ve beledi- ye memurlarının değişip değişmiyece- ği hakkındaki haberler hakkında de- miştir ki; — Memurinin hukuku, memurin kanunile müemmen Oo bulunmakta. dır. Blihassa veli muavini arkada- şımın değişeceğine dair olan haberin katiyen aslı yoktur. — Mevcud belediye teşkilâtının tev- si veya ilgası İçin bir tasavvur var mudır? — Her şey tedkik edilecektir. Faz- la teşkilât varsa çıkarılacak, ihtiyaç görülürse ihdas edilecektir. — İstanbulun imarı hakkında mu- ayyen projeler var mıdır? — Şimdiden bir şey söylenemez. Manisadan Ankaraya davet edildiğim saman İstanbul valiliğine tayin edil. diğimi: bilmiyordum. Ankarada yeni memuriyetimi tebellüğ ettim ve an- cak iki gün kaldım, Büyük Şef İnö- nünün iltifatlarına mazhar oldum, sayın Başvekil İle ve diğer Vekillerle görüştüm. İstanbul için icab eden tedbirler bundan sonra düşünülecek- tir. Yalnız her Vekâletten kuvvetli yardım vaadleri aldım. Bu itibarla mevzuu bahis olduğu gibi bana ve- rilmiş bir direktif yoktur. Bu sırada gazeteciler, kendisinin Manisadan ayrılması münasebetile Manisalıların Relsicümhur İsmet İn- zuu bahsedince yeni valimiz: — Manisa halkı çok kadirşinastır. Hakkımda gösterdikleri alâkatlan çok mütehassis oldum. Bu itibarla pek bahtiyarım. Bir hafta, on gün sonra tekrar gidip kendilerine veda ede- ceğim.» demiştir. B. Lütfi Kırdar bir müddet sonra Başvekilimizin davetine icabet etmek üzere Perapalas oteline gitmiş ve Mu- hiddin Üstündağ ile beraber Başve- kille birlikte yemek yemiştir. Yeni Vali ve Belediye reisi B. Lütfi Kırdar, İstanbul tıb fs- kültesinden çıktıktan sonra Münih- | de, Viyanada göz hekimliği sahasın- da ihtisasını yapmış, umumi harbin son seneleriyle mütareke zamanında İ şimdiki Berlin sefiri B. Hamdi Arpa- ğın muhacirin müdürlüğü zama nında omuhacirin müdürlüğünün sıhhiye müdürlüğünü ifa etmiş, milli” mücadele zamanında o zamânki Hi- Yâllahmer teşkilâtile Nazilli cephe- sine giderek çalışmıştır. B. Lütfi Kır- dar milli zaferden sonra bir müddet İzmirde sıhhiye müdürlüğü ve göz hekimliği yapmıştır. Umumi harbde Suriyede bulunan B. Lâlfi Kırdar, oradaki bir darüleytamda o çalışmış- tır. Valimiz, biri 11, diğeri 6 yaşında olmak üzere iki çocuk babasıdır. Ailesi elyevm Manisada bulunmakta dır. Kendisi bir hafta, ön güne ka- dar Manisaya giderek ailesini alp dönecektir. Yeni valimiz, şimdilik Park otelin- de oturacaktır. Maamafih Muhiddin Üstündağ Nişantaşındaki vali kona- ğını tahliye ettiği için hemen kona- ğa taşınabileceğini hâlefine söyle- miş, fakat doktor Lütfi Kırdar isti- eale lüzum olmadığını ve derhal ra- hatsız olmamasını selefinden rica et- miştir. B. Muhiddin Üstündağın beyanatı Eski vali B. Muhiddin Üstündağ, dün akşam Nişantaşındaki vali ko- nağını tamamile boşaltarak terk et- B. Muhiddin Üstündağ, kendisini ziyaret ederek bir veda mülâkatı is- tiyen gazetecileri vali konağında ka- bul etmiş, demiştir Kİ; «— Nöbet değiştiren bir asker gi- bi ben de vazifemi başka bir ele terk ederek istirahate çekiliyorum. Şüp- hesiz ki her yeni kuvvetin bir feyzi vardır. Çok asil, halük ve zeki olan İstanbul halkirın yeni mesaiden do- layı refaha ve yeni ümrana mazhar olmasını temenni ederin» 5 Kânunucvvel 1938 Yeni Vali ve Belediye Başvekil dün Anka- risi işe başladı raya hareket ettt (Baş tarafı 1 inci sahifede) Başvekilimiz bundan sonra güzele ciliği yakından alâkadar eden mevzu. lar etrafında görüşmüş, matbuat ka- nunu, basin birliği kanunu münâses betile hükümetçe gösterilerek bazi kolaylıklar için kıymetli valdierde bu- lunmuştur. Bu arada İstanbul Basın kurumu için daha münasib bir bina tedariki, gazetecilerin sigorta primle. ri gibi mesleki mevzulara aid husus- lar hakkında da kıymetli valdlerde bulunmuştur. Bu sırada İstanbul basın kurumu relsi B. Hakkı Tarık Us, Başvekilimiz. den İstanbul Basın kurumu fahri reis- liğini kabul etmesini rica etmiş ve B. Celâl Bayar da bu ricayı kabul etmek nezaketini göslermişlir, Bu tatlı görüşmeden sonra B. Ce- lâl Bayar hazırlanan büfeyi şereflen- direrek gazeteciler arasında çay İç- mislerdir. Başvekilimiz, bir saatten fazla Ba $in birliğinde kalmıştır. Başvekil Ankaraya gitti Celâl Bayar dün akşamki trenle Ankaraya hareket etmiştir. İstasyon- da kendisini vali Lütfi Kırdar, İstan- bul komutanı general Halis Bıyıktay, €ski Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, vali muavini Hüdai Karataban, Çorum valisi Salih Kılıç, Muhiddin Üstündağ, mebuslar, Parti ve vilâyet erkânı uğurlamışlardır. Beyoğlu Halkevinden: | — Bayanların Spor faaliyeti üğrelmen bayan Semihanın nezareti altında 5 Birinci kânun 938 pa- zertesi günü başlıyacaktır. 2 — Eski bayan üyelerimizin kayıdla, ni yenilemeleri ve yeni kaydolmak isti yenlerin de fiçer Yotografla ve hüviy cüzdanlariyle Evimiz müdüriyetine Tacaatları rica olunur. İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu Tepebaşında Dram kısım 10 Birinci kânundan itibaren Vindsor'un Şen Kadınları İstiklâl caddesinde TURAN TİYATROSU Sanatkör Naşid, Cemal Sahir, okuyucu Semiha Ye Mezey varyetesi NUR BABA 3 P. * Fransız Tiyatrosunda Yarın akşam Münir Nureddin Mevsimin ilk büyük Konserini veriyor Biletler: Beyoğlu, Ağacami Philips mağazasında sutılmaktadır. Önümüzdeki Çarşamba TAKSİM ve SÜMER Sinemalarında birden gösterilecek DANIELLE sa Şahane ve emsalsiz şaheseri - İkinci MAYERLİNG filminin ilk iraesi münasebelile verilecek ŞEREF Galaları için biletler kapışılmaktadır. Yerlerinizi temin için acele ediniz. ROBERT Numaralı koltuklar GENÇLER | Amerikanın en meşhur sinema yıldızı TAYLOR'un OKSFORD ÜNİVERSİTELİLERİ arasında çevirdiği, misli görülmemiş derecede güzel, heyecanlı — Nefis bir şaheser DELİ GENCOLLİZ Çarşamba akşamı MELEK'te En güzel gençlik filmini görmeğe hatır olunuz. bugünden almabilir.
