16 Haziran 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Başvekilimizin nutku (Baş tarafı birinci sahlfede) tahmil etmiştir, Onun için Türk siya- selinin böyle hususi faaliyetleri bulun- ması tabii ve zaruridir. Fakat bun- lar hiç bir zaman, harici siyasetimiz- de en esaslı bir umde olan Sovyetler dostlağunu örtecek şeyler değildir. Muhterem Başvekilimizin büyük bir vuzuh ile orlaya koyduğu esaslar da İngiliz dostluğudur. Efkârı umumi- yeye son derecede bağlı ve onun işa- retlerine karşı gayet hassas olan İngi- liz kabinesi kendi siyasetinin İngiliz milleti tarafından tesvip ve takviye edildiğini görmek mecburiyetindedir. Bundan dolayıdır ki muhteren İs- met İnönü İngilterede Türk dost- luğunun yalnız resmi mahafile in- hisar etmiyerek halkın içinden gelme, umumi ve milli bir şekli aldığını teyid etmekle bu dostluğa bir kat daha kıymet vermiştir, İngiltere, en büyük demokratik bir hükümettir. Hürriyetin bir kalesi halinde faşizm ve komünizm cere- yanlama &yni zamanda karşı koy- maktadır. Siyasi rejimler, bizzarur kendilerile ayni yolu takip edenlere karşı bir sempati beslerler. Hür Türk Cumhuriyetinin, siyaset (sahasını kaplıyan ârızi ve marazi bir takım cereyanlara kapılmıyarak halis bir hürriyet ananesi içinde ıslahatını yapmağa, cihan sulhünü muhafaza- da samimi bir âmil olmağa gayret göstermesi İngiliz milletinin hakiki muhabbetini celp hususunda büyük bir âmil olması pek tabiidir. Fransanın dostluğuna da büyük ehemmiyet veren Başvekilimiz Hatay meselesinin hallile ortada artık hiç bir engel kalmadığını pek derin bir memnuniyetle müşahade etmiş, mu- ahedelerin sağlamlığını, tarafların samimi kanaat ve Tızasile akdedilme- lerini gördükten sonra. bunların hulüsu niyetle tatbiklerinden başka bir arzu beslemediğini ilân etmiştir. Başvekilimizin kalbinde pek bedi- hİ bir teessürle Suriyeli dostlarımı- za karşı izhar ettiği hafif bir sitemin mânası Suriyede iyice (anlaşılırsa artık cenup hudutlarımız yüzünden duyduğumuz izlırapların o nihayet bulacağını görürüz. Şarktaki Irak ve İran dostları- mızla ve Balkanlı müttefiklerimizle münasebetimizin gittikçe kuvvet bul- masından memnuniyet hisseden Baş- vekilimizi bütün Türk efkârı umumi- yesinin teyid ettiği muhakkaktır, Dahili siyasette o Başvek'limizin nutkunda en çok dikkati celbeden nokta Tunçeli meselesi olmuştur. İs- met İnönü, tam vaktinde gelen nut- Ku ile bu baptaki dedikodulara ni- hayet verdikten sonra: «Sel seferleri» tabirile pek güzel hulâse ettiği geçi- ci ve süreksiz tedip seferlerinin fay- dasızlığını tebarüz ettirmiş ve Türk Cumhuriyetinin plânlı, sistemli isla- hat teşebbüslerinin bir an sekteye uğramadn devam ettiğini ve devam edeceğini kendisine hâs katiyetle temin eylemiştir. Bu azim ve meta- netinin Tunçeli havalisi hakkında bir terakki ve temeddün hücceti de- mek olduğunu bütün Türk milleti vicdan huzurile idrak eder ve muh- terem Başvekilini candan alkışlar, Amerikada grevler Yeniden 4000 amele grev ilân etti Brooklyn 15 (A.A) — Deniz inşaatı tezgâhlarının 4,000 amelesi, cumartesi günündenberi grev halinde bulunan 4,000 ameleye karşi sempatilerini gös- termek maksadile dün grev ilân etmiş" lerdir. Greve 16 tezgâh iştirak etmiştir, Bu tezgâhların 4,000 amelesi, polisin hi- mayesi altında, işlerine devam etmek- tedir, B. Hitlerin Fransız sefirini tebriki Berlin 15 (A.A.) — Führer, Fransiz büyük ekil B. Prançol Ponceye, inci yıldönümü münasebetile bir teb- Tik telgrafı çekmiştir. Mareşal Blomberg Budapeşteye gidecek Budapeşte 15 (A.A.) — Alman Har- biye Nazırı Mareşal Von Blomberg, Ma- caristan Müdafaa Nazırı general Ro- der'in davetine icabetle yakında Bü- (Baş tarafı 1 inci sahifede) dilerinin tenvir edilmesini istemişler- dir. İş dairesi üçüncü mıntaka âmir- Uği bundan bir müddet, evvel birkaç gün patronları davet ederek kendile- rine kanun hakkında izahat vermiş- . Sanayi birliği de anlaşılmamış hiç bir nokta kalmaması için dün tiçüncü mıntaka âmirliği ile yeniden temasa geçmiş ve müfettişlerden birinin Sa nayicilere izahat vermesini, muğlâk görülen noktalar üzerinde mütettişle karşılıklı görüşmeler yapılmasını tek- Mf etmiştir. Bunun için Ticaret odası meclisi salonunda sanayiciler bir top- lanti yapacak, müfettişle görüşecek- lerdir. Diğer taraftan kanunun tatbikinde esas tutulacak olan nizamnameler he- nüz tebliğ edilmemiştir. Esasen bun- lar ikişer, üçer ay ara İle tebliğ ve bu suretle kanunun bütün muhteviyatı üç sene zarfında tatbik edilecektir. Şimdilik nizamnamelere lüzum gö rülmiyen kısımların tatbikine başlan- mıştır. Nizamnameler çıkınca kanu- nun diğer kısımlarının da tatbikine peyderpey başlanacaktır. 48 saatlik mesai zamanı da bu meyandadır. Bir gazetenin yazdığı gibi kanunun bu kısmının tafbikine başlanmış değil- dir, Bu kısım da çıkacak olan nizam- namelerden sonra tatbik edilecektir, Madriddeki sivil ahali çıkarılıyor (Baş tarafı 1 inci sahifede) asiler tarafından kullanılmakta olan | toplara ve kumbaralara rağmen bu ilerleme hareketini temin etmiştir, Madrid cephesinde: Aravaca su ha- zinesi tahrib ve asilerin mevzileri şiddetle bombardıman edilmiştir. i Aragon cephesi: Asilerin 30 tayya- | resi ile hükümetçilerin bir çok tayya- | Teleri arasında bir muharebe olmuş- tur. Düşmanın 7 tayyoresi düşürül- müş ve hükümetçilerla 4 tayyaresi de düşman tarafından iskat edilmiştir. Asilerin beyannameleri Salamanca 15 (A.A) — Franco tayyareleri, Sierra Guadarrama cep- hesinde uçarak hükümetçilere ait mevzilerin üstüne beyannameler at- | maşlardır. Bu beyânnemelerde €x cümle şöyle denilmektedir: «Nasyonalistler Madrid cephesin- de bir çok kıtalar tahsit etmişlerdir. Bon taarruz yaklaşmıştır. Madrid o zaman Malaga gibi bir kaç gün için- de düşecektir. Taarruzemri verilir verilmez binlerce insan ve muhtelif çaplarda toplar Madrid cephesinin bütün noktalarmda harekete geçe- ceklerdir. Nasyonalist İspanyanın kadınları Madrid. ahalisi için çok mikdarda el- biseler hazırlamışlardır. Bu elbise- ler, yiyecek yüklü kamyonlarla bir- likte hükümet merkezine sevkedile- ceklerdir. Bize kollarımızı açar ve dost gibi karşılarsanız, size yardım ederiz.» İspanya sefirlerini Valenciaya — Çarşamba İspanyanın si- yasi mümessilleri, burada bir içtima akdeğeceklerdir, Konferansa İspanyanın Londra s6- firi Azcarate, Moskova sefiri Paseua, Paris sefiri Ossorio Gallardo ile Mek- siko, Vaşington, Prag, Tanca, Var- şova, Bern, Belgrad sefirleri ve Os- lo, Bükreş, Kopenhar, Riga, Lâhey ve Viyana maslahatgüzarları iştirâk edeceklerdir. Sefir ve mümessillerden bir çokla- TI Valenclaya gelmişlerdir. Hafta tadiline riayet etmiyen İmalâthaneler Kaymakamlıkların emri mucibince cumartesi günü, muhtelif mintaka- da hanlar içinde işleyen imalâthane- Jer sıkı bir kontroldan geçilmiştir. Bu köntroi neticesinde hanlar dahilinde bulunan kunduracı, marangoz, döşe- meci ve emsali gibi yerlerin, hafta tadili kanunu hilâfına saat birden son- Ta işçi çalıştırdıkları tesbit edilmiş ve bunların hepsi hakkında zabıt vara- kaları tanzim edilmiştir. Bu gibi mü- essese sahipleri ilk defasında 10 Ira para cezasile tecziye edilmektedirler. Tekerrürü halinde ceza teşdid edil Küçük Kemal ihtifali neden yapılamadı? Fatih Gençler Birliği başkanlığın- dan: Fatih muhitinin temsil, edebi- yat, spor meraklısı bir kısım gençleri tarafından teşkil edilen ve büyük bir azmi sebat ve feragati nefelle Fati- hin bir köşesinde mütevaziane çalı- şan ve arasıra verdiği milli ve edebi temsillerle Fatih halkının bedif zevk- lerini talmine uğraşan; geliri İse sirf Üyelerinin aylık aidatlarile idare he- yetinin .maddi &fedakârlıklarından İbaret bulunan (Fatih Gençler Birliği) sayın İstanbul halkının çok sevdiği Şehir tiyatrosu (o sanetkirlarından Küçük Kemalin ölümünün senel dev- riyesi hasebile - bir çok gençlik ve il- mi teşekküllerin; bizlere pek büyük Acılar birakarak aramızdan ayrılan edip, tabip, şair, sanatkâr ve emsali güzidelere karşı yaptıkları kadirşi- naslık vazifesinin aynı olmak üzere - ismi ve cismi unutulan bu yüksek temsil sanatkârının dü heyat ve ha- tıratını anmak ve ona karşı olan say- gı ve sevgilerini alenen izah etmek 1s- tediler. Bu isteklerini yerine getirmek ve bu ihtifalde muvaffak olabilmek için Şehir tiyatrosu rejisör ve artistlerile ve yüksek temsil muharrirlerile tema- sa gelerek onların müzaheretlerini, bir taraftan da Turan tiyatrosu sahi- bi Bay Rasiine müracest ederek bü- tün tiyatronun dekorlarile, gardiro- bile ve hattâ lüzumu olan sanatkâr- larile beraber meccanen ve müftehi: Ten Fatih Gençler Birliğinin bu ibti- faline tahsis eylemeleri suretile Bay Rasimin çok samimi ve yüksek bir Tâtuflarını temine muvaffak oldular, 12 Haziran 937 cumartesi günü saat 13,30 da lerası kararlaşlırılan bu ikti- | fale şeref vermeleri ricesile ve tiyat- ronun İstiabına göre mebuslara, hü- kümet, zabıta, matbuat, adiiye, maa- rif, edebiyat, erkânına ve bir çok mü- nevver ve güzide zevata davetiye gön- derdiler, Bu gibi ihtifallerin maddi bir men- faat mukabilinde yapılabilmesi imkâ- nını hiç bir akıl ve mantık kabul et- miyeceği şüphesiz olmakla beraber kendilerine davetiye sunulan işbu yüz- lerce münevver zevatın da bu daveti. yelere mukabil bir ilcret talebile kar- şilaşmadıkları hepsinin şehadetlerile sabit bulunacağına rağmen ihtifal- den bir kaç saat evvel hükümetten müsaadel resmiye istihsal muamelesi ikmal olunmak üzere bulunduğu bir srada bazı kimseler tarafından bu ihtifalin, daveliyelerden — para alın- mak suretile yapıldığı tarsında hükü- mete ihbaratı vaki olmuştur. Bu ihbar tabiatile nazarı dikkate alınmış, fa- kat vaktin darlığı, zabıtaca ihboratın tahkikine ve müsaalenin ikmaline mâni olmuştur. Davetimize vücutlarile çok büyük bir şeref vermek üzere tehacüm dere- cesinde Turan tiyatrosuna teşrif bu- yuran bu yüksek duygulu ve münev- ver zevatın bu sebeple geri dönmeleri birlik üyelerinin kalblerinde hayatta oldukları müddetçe unutamıyacakla- ri bir acı ve hicap busule getirmiştir. Binaenaleyh hakikatı efkârı umu- miyeye kemali teessürle izah ederken davetimize icabet buyuran bu büyük münevver Kitlenin bizi mazur göre- cekleri ve af buyuracakları ümidi, acı- larımızın kısmen azalmasına medar olacağını arzeylerim. Balkan memleketleri otomobil yarışı Balkan memleketleri otomobil ya- rışına iştirak eden bayanlar arasında 'Türk takımından bayan Afife birinci- diği kazanmıştır. Alına otomobil klü- bünden buna dair gelen telgrafta yurddaşımızın muvaffakıyeti tebrik olunmuştur. Akıntı: pılan bir sandal Mudanya açıklarında tutuldu Gümrük muhafaza memurları Mu- danya açıklarında bir sandal görmüş- ler ve şüphe üzerine sandalı çevirmiş- lerdir, Sandelda 12 yaşında bir çocuk» tan başka kimse yoktur. Çocuk, Has- köyde Dorosun oğlu Serkis olduğunu, paçavra toplamak üzere yola çıktığı- nı, Büyükada açıklarında akıntıya ka- pıldığımı söylemiştir, Sergis Bursa vi- lâyetine teslim edilmiştir. Tahkikata devam ediliyor. Haydarpaşa - Gebze hattı için ucuz tarife Haydarpaşa - Gebze hattı için tesbit eğilen ucuz tren tarifesinin tatbiki. Türk - Fransız ticaret anlaşması imza edildi Anlaşma İ temmuzdan itibaren meriyete girecek Ankara 15: (Telefon) — Fransız- larla aramızda burada cereyan et- mekte olan yeni ticaret ve klering anlaşması müzakereleri iki taraf için de memnuniyeti mucip bir şekilde bitmiş ve Türkiye Cumhuriyeti hü- kümeti namına İktisuâ Vekâleti müs- teşarı B. Faik Kurdoğlu ve Fransa Cumhuriyeti hükümeti namına da B. Lescuyer tarafından bugün imza- lanmıştır. Anlaşmanın umumi esasları şun- lardır: İki memleket arasında ticari mü- badeleler iki ana yol takip edecek- tir: Hususi takas ve umumi Klering. Frânsaya kabili ithal mallar gru- puna giren her hangi Türk malı, yeni muamelelerde hususi takas mev- Zuu olabileceği gibi bundan evvelki anlaşmada klering hesaplarındaki bakiyenin yalnız mahdut mallarla ödenebileceği kaydi bulunmakta ol- masına mukabili yeni anlaşmada, Fransaya kabili ithal mallar gru- puna giren bilcümle Türk malları- nın bu hesapların ödenmesinde kul- lanılabileceği esası vazedilmiştir. Bu esasnm bir taraftan piyasamızdan Fransaya ihracatı ve binnetice Fran- sadan mübayaatı teshil, diğer taraf- tan da mevcut hesap bakiyesinin süratle eritilmesini temin edeceği tabiidir. Bundan başka gül yağı mü- bayaası mukabilinde mügyyen Fran- sa parfümöri maddelerinin hususi takas yolu ile memleketimize ithali esası vazedilmiştir. Gerek umumi gerek hususi takas yolu ile olsun bilcümle Türk ihracatı bedellerinin | yüzde 35 serbes döviz olarak Cum- huriyet Merkez bankası emrine âma- de tutulacaktır. Anlaşmanın müddeti bir sene olup iki ay evvel denoss edilmediği takdirde yeniden senelik devrelerle kendiliğinden uzayacaktır. Anlaşmalar 1 temmuz 1937 tari- Binden itibaren meriyete girecektir. Bu anlaşmaların metinleri hakkında Türkofislere ve ticaret odalarına malümat verilmiştir. Ziyafet Türk - Fransız ticaret anlaşmaları müzakerelerinin hitamı münasebetile Ankarada bulunan Fransız heyeti şe- rTefine Marmara köşkünde bir öğle zi- yafeti verilmiş ve İki memleket müza- kere heyetlerinden başka Hariciye, İktisad ve Maliye vekâletleri, Cumhu- riyet merkez bankası ve Fransız bü- yük elçisi erkânı hazır bulunmuştur. Kadın yüzünden kanlı kavga © | Evvelki gece Edirnekapıda surlar ü- | zerinde kanlı bir vaka olmuştur. Os- man, İsmail ve Hasan isimlerinde üç Fişi bir yerde rakı içtikten sonra biraz hava elmak üzere kale üzerine çık- mışlar ve burada aralarında geçen bir kadın meselesini tazeliyerek kavgaya tutuşmuşlardır. Kavga büyümüş Os- men ile Hasan biribrini muhtelif yer- lerinden yüralamışlardır. İşe el koyan zabıta memurları iki yaralıyı hasta- neye kaldırmışlar, tahkikata başla- mışlardır. Bir çoban tren altında öldü Evvelki gün Edirneye giden tren Kırklarelinin Taşağılı mevkiinde bir çobanı ezerek öldürmüştür. Çobanın hüviyeti elân anlaşılamamıştır. Tah- kikat yapılıyor. MEVLÜT İmar Yurdu Müessislerinden merhum Niğdeli Bay Emin Benlinin ruhuna he- diye edilmek üzere 17 Haziran perşem- be günü öğle namazından sonra Eyüp Yedek subayların sevkine dair Enihiğnli Aabirlik Şubesikdeni Kısa hizmetli ve orta ehliyetnameli- İer | temmuzda yedek subay okuluna sevk edileceklerdir. Haziran yirmi beşde (25) de şubeye müracaatları, Fatih askerlik şubesinden: Orta ehli- yüknammelilab- İ/hmenez/937:d yedaks subay okuluna sevkedileceklerdir. 25 haziran 937 tarihine kadar şubeye mü- racaatleri ilân olunur, İ ambar kapakları bir müddet Başvekil ve Hariciye vekili Sovyet ittihadı ile olân münasebar truz hakkındaki beyanatın son cü lesi olan «Bu hususiyet bizim taah- hüdlerimizle, müesses dostluklarımız- la ve ilk gündenberi yakın bir dost in birbirimizi takdir ettiğimiz lerle münasebatımızla ve taaruz sonra şahede ettik ki Türk - Sovyet dostlu- gu, her iki memleketin siyasetinde de- vamlı unsur olarak payıdar kolacak* tır» Efganistan hakkındaki beyanatın son cümlesi olan «Şüphe yoktur ki, Hariciye vekilimiz Kâbilde Efganlı dostlarımızı ziyaret etmek için elime geçecek ilk fırsattan istifade edecek- tir.» den sonra sehven tamamile unu” tulmuş olan aşağıdaki fıkraların 4- vesi lâzım gelmektedir; 3 «İrak, İran, Efgan ile bizim aramız- da son zamanlarda çok sözü geçen Şark paktı, ademi tecavüz ve müşa- vere esasındadır. Şimdilik üç devlet arasında parafe edilmiş bulunuyor. Bu pakt hakkında işbu devletlerin bis tişik komşusu olan Sovyet ittihadı ve İngüterenin malâmatı olduğu gibi onların hüsnü telâkkilerini farzetti- recek sebeplere de maâlikiz, İlâve etme liyim ki, Türkiyenin pakta iştirak eden devletlerle rabılası ve yakin mü- nasebetleri ayrı ayrı aramızda mev- cud olan muahedelerle zaten müem- mendir. Doktor Arasın seyabati bu pakt mevzuundan ayrı ve müstakil bir şeydir» Anadolu ajası, bu noksanlardan do layı başvekil İsmet İnönüne özürler diler, Inönü vapuru Yangın söndürüldü, yolcuları başka bir vapur alac: alacak İnönü vapurunun Bodrunı Jimanın- da ateş alarak yanmağa başladığını haber vermiştik. Vapur suvarisi gemi- nin vaziyeti hakkında dün telsizle De- nizyolları İdaresine sık sık malümat vermiştir. Yangın içi eşya dolu ambardan çık» tığı için derhal kapaklar kapatılarak bastırılmasına çalışılmıştır. Bu tedbir iyi neticeler vermiş ve kimyevi mad- deler de dökülerek ateş baslırılmıştır. Alevler makine dairesine sirayet et- mediği için gemi kendi kendini idaye edecek bir halde bulunuyor. Bununla beraber her ihtimale karşı daha âçılmıyacak ve ambarlar tamamen $0- Zuduktan sonra gemi hareket edecek- tir. Yolcuların bekletilmemesi için De- nizyolları idaresi evvelki gece Dumlus pınar vapurunu Bodruma göndermiş» ir. Ni Ankara 15 (Telefon) — İnönü va- puru yangınının tahkikatına devam edilmektedir. Yolcuları almak üzere Dumlupınar vapuru Bodruma gön- derilmiştir. Yangının sebeplerini araştırmak Üzere Muğla vilâyeti tarafından teş- kil edilen tahkik komisyonu de tah- kikata başlamıştır. Şehir Tiyatrosu Direktörlüğünde: Tiyatromuzun Dram kısmına elli fira ücretle dört genç kız alınacaktır. m şunlardır: | — Orta mektep mezunu olmak 2 - Yaşları yirmiden yukarı olmamak, 3 - Şivesi ve vücudü sahneye uygun ol» mak, # - Ailelerinin sahneye intsapla- rna muvafakatları bulunmak, 5 - Şire diye kadar sahneye çıkmamış olmak. miş olmak. Yukarıdaki şartları haiz istekliler a ay elli lira ücretle stajyer olarak çalış tıktan sonra daimi kadroya alınacaklar» dir. Arzu eden heveskâr genç kızların fotograflarını bir mektupla. rejisörlüğe göndermeleri, ... Önümüzdeki tiyatro mevsiminde tem- sil edilecek eserlerin tetkik ve tasnifine başlanmıştır. Eser sahiplerinin şimdiden eserlerini göndermeleri ve henüz bitir memiş olanların verecekleri tarihle isim- lerini Dramaturglüğe bildirmeleri tica olunur.