28 Mayıs 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 Sancak statü ve anayasas RT AKŞAM 28 Mayıs 195 Milletler cemiyeti konseyine verilen metinleri aynen neşrediyoruz (Baş tarafı 1 inci sahifede) 1 — Sancak, dahili işlerinde tam bir istiklâlden müstefid ayrı bir bü- tünlük teşkil eder. 2 — Sancağın harici işleri, Suriye hükümeti tarafından tedvir olunur. 3 — Sancak ve Suriye için bir güm- Tük ve para idaresi mevcuttur. Bu prensiplerin tatbiki şartları bu bu statü arasında bir ihtilâf ve tearuz çıktığı takdirde statü muteberdir. Madde 3 — Milletler Cemiyeti kon- seyi statünün ve anayasanın meri- yetini temin için kontrol salâhiyeti- le techiz edilmiştir. Bu kontrolün mevzuu ve eşkâli 5 inci, 24 üncü ve 33 üncü maddelerde tasrih edilmiştir. 11. Sancak hududunun tahdidi Madde 4 — (Komitenin konseye verdiği raporun 8 ilâ İl numaralı fık- ralarına müracaat.) Raporun 8 ilâ 11 numaralı fıkraları gunlardır: 8 — Komite 27 Kânunusani 1937 tarihli karar İle Basit, Bahir ve El Akrad nahiyeleri dahil olmak üzere Sancak hududunun tehdidini ted- 9 — Bugünkü hududlara gelince, bunların mütehassıslar (tarafından muhtasar tarifi rapora raptedilmiş haritada gösterilmiştir. 10 — Nahiyelere gelince, Türk mü- tehassısı, halkın mihi teşekkülünü ve mandater devleti vaktile Sancağa rabtetmeğe sevketmiş olan sebebleri nazarı dikkate alarak Bahir nahiye- sinin Sancağa raplını, El Akrad na- hiyesinin ithal edilmemesini ve Basit. nahiyesi mukadderatının sonradan yapılacak yeni nüfus sayımile tayin edilmesini teklif etmiştir, 11 — Komitenin diğer âzası, bu üç nahiyenin Sancağa tamamen veya kismen raptından doğacak gayri tabii ve bozuk tehdidi haklı gösterecek hiç bir sebeb görmüyorlar. IN. Milletler cemiyeti konseyinin umumi kontrolu Madde 5 — Milletler Cemiyeti kon- seyi Sancak Statüsü ile anayasaya riâyet edileceğini kontrol etmek için Pransiz tabüyetinde ve Sancakta otu- racak bir delege tayin edecektir. Kon- sey delegesi bu statüye veyahut ana- yasaya muhalif her hangi teşril veya hükümet muamelesini âzmal dört ay müddetle talik etmek hakkını haiz 0- Jacaktır. Bu takdirde derhal Milletler Cemiyeti konseyine müracaat edecek ve kati kararı konsey verecektir. IV. Milletler cemiyeti konseyinin karar ve tavsiyeleri Madde 6 — Konseyin karar ve tav- siyeleri sülüsan oekseriyetile ittihaz edilecek ve alâkadar taraflar mümes- gillerinin reyleri bu ekseriyetin husu- Yünde hesaba dahil edilniyeceklerdir. V. Fransa ile Türkiyenin elbirliği Madde 7 — Fransız ve Türk hü- kümetleri, konsey tarafından verilen kararlara riayet edilmesini temin için kendilerine yapılacak tavsiyeleri na- sarı itibara alacaklardır. ,Konseyin kararına göre iki hükü- met müşterek bir harekette buluna- enk olurlar ise bu hareketin eşkâli hakkında evvelce aralarında anlaşa- caklardır. VI. Vatandaşlık sıfatı Madde 8 — Sancağın statüsü mu- elbince, anayasası ve kanunlarile ta- yin edilmiş olan hak ve vazifeleri ihti- va eden Sancak vatandaşı sıfatı, Su- riye vatandaşı sıfatını da tazammün eder. Sancak sıfatından mahrumiyet, Suriye vatandaşı sıfa- tının ziyamı İcab ettirmez. Madde 9 — Sancak erazisi üzerinde yerleşmiş olan Suriyeliler, Sancak vatandaşı sıfatını bütün hukukile ik- tisab ederler. Bu statünün meriyete vazı tarihin- de henüz tescil edilrtemiş “olanlar, vaziyetlerini bir sene zarfında mecca- nen tanzim etmek hakkını halz ola- olmıyacaklardır: Madde 10 .— Evvelki maddede mey- zuu bahsedilen eşhas, bu statünün meriyete vazı tarihinden itibaren altı ay zarfında ve herhalde yeni teşrii in- tihabata başlanmazdan evvel Sancak vatandaşı sıfatını Sancak makamatı- na yapacakları müracaatle reddede- bilirler, Madde ll — Evli bir kadın kocu- i ehhürden dolayı hiç bir cezaya tabi lar ana ve babalarının vaziyetine ta- bidirler, Ana ve baabları statünün meriyete vazı esnasında hariçte bulunanlar 9 uncu ve 10 uncu maddelerde mu- sarrah şartlar dahilinde, sinni rüşde büluğlarını takib edecek sene zarfın- da Sancak vatandaşlığını kabul veya red hususunda hıyar haklarını kul- Janabilirler. Madde 12 — Şu eşhas Sancak va- tandaşı sıfatını kazanabilirler: A — Sancak erazisinde doğmuş olan her şahıs. B — Bu statünün meriyete vazı es- nasında yirmi bir yaşından aşağı bu- lunan veya babası Sancak erazisin- de doğmuş olan her şahıs. Müracaat, statünün meriyete vazı tarihinden itibaren beş sene zarfında yapılmalıdır ve meccanen tahkik ve takib edilecektir. Bu maddede mevzuu bahseden eşhası, Suriye vatandaşı sıfatını haiz bulunmuyorlar ise, bu madde ile ken- dilerine bahşedilmiş olan hakkı hi- yarı kullanarak iktisab edebilirler. Evli kadın kocasının ve 18 yaşından aşağı çocuklar, ana ve bsbalarının va- ziyetlerine tabidirler. Bu çocuklar, #inni rüşde vasıl oldukları zaman babalarının tabiiyetini haiz olduğu devlet lehinde veyahut Sancak valan- daşlığı sıfatını reddetmek hususunda hiyar haklarını kullanabalirler. VEL. İrtibat Madde 13 — Menafii müştereke iş- lerinde Suriye ve Sancak hükümetleri aralarında irtibatı temin etmek için bu iki hükümetten herbiri diğerinin nezdinde birer komiser ile temsil €- dileceklerdir. Bu komiserin, hükümetin menfaat- lerine temas eden tedbirler hakkında evelce fikri alınacaktır. İki teşri heyet, ayni mevzular için aralarında eşkâlini okararlaştıracak- Yarı bir irtibat sistemi teşkil edebilir. ler. (Statünün alt tarafını yarınki nüs- hamızda neşredeceğiz. ) Kadıköy su şirketi umumi heyeti satış mukavelesini kabul etti Kadıköy su şirketi tahvilât sahip- leri dün sabah toplanmışlar, şirketin Nafıa vekâleti tarafından satın alın- ması münasebetile tahvilât bedelle- rinin ne suretle ödeneceğine dair şir- ketçe tanzim edilen formülü kabul etmişlerdir. Öğleden sonra toplanan şirket umumi heyeti de parafe eğil- miş satış mukavelesini tedkik etmiş ve kati imza salâhiyetini şirket mü- messillerine vermiştir. Bu karar üze rine şirketle vekâlet arasmdaki satış mukavelesi bugünlerde kat'i olarak imzalanacaktır. YENİ NEŞRİYAT: YENİ ADAM 178 inci sayısı çıktı, Fate (İmtihan meselesi) o hakkında İsmail Hakkının makalesi, Paris sergisi hakkında H. Avni ve Hüsameddin Bozok'un yazıları, Ad- nan Cemil'in Politika yazısı, H Cırıtlının Zohn Dewey hakkında etüdü, Ehren- bugun İspanya Röportajı, Niyazi Remzi- nin Toprak ve Güneş başlıklı yazısı, İhti- Miller hakkında ilmi bir makalesi, Dr. İzzeddinin Akıl hastalıkları ve Baltacıoğ- Tunun Hayatım tefrikaları Hâmit anke- tine Dr. Fuad Sabit Ercüment Ekrem Niyazi Remzi Şüküfe Nihal ve Hüseyin Danışın verdiği cevaplar iç ve dış sosy: te haftanın düşünceleri kültür haberle: kma tedkikler ve Fikret Muallânın Re- simleri. İzzetin ruhuna ithaf edilmek üzere 30 Mayıs 937 Pazar günü öğle namazından | sonra Kadıköyünde Osman ağa camiln- de mevlidi nebevi okunacaktır. .altına alınmasını istedi. Mevlidi nebevi Merhum Sadrizam ve mareşal Ahmed | (Baş tarafı birinci sahifede) Bakımsız zeytinlikler B. Hüsnü Kitapçı, İzmirle Gemlik arasında bakımsız birçok zeytinlik- ler gördüğünü söyledi. Eytam mektebleri B. Mehmed Somer (Kütahya): Ey- tem mekteplerinin hükümet idaresi Dünyanın hiçbir tarafında eytam mekteplerinin hükümetin idaresi haricinde birakıl- madığını söyledi. Taşdelen suyunun mevaddı kimyeviyesinde değişiklikler hasıl olup olmadığını, bütün memle- ketin bilmesindeki faydaları anlattı, Bazı muhacirlerden iskânlarına tah- sis edilen idareteynli vakıflar vergi- lerinin tahsil edilmekte olduğunu söyliyerek: — Bunun alınmaması Jâzımdır, dedi. Taşdelen suyu Evkaf umum müdürü B. Fahri, ce- vab verdi. Taşdelen suyu hakkında gösterilen şüphelerin verid olmadığı: — Taşdelen suyu tamamen temiz- dir. Ancak şişelerin ne suretle doldu- rulup sevkedildiğini takib etmek Ev- kaf idaresine aid değildir. Evkaf, bu işlerle de alâkadar olacaktır: B. Hakkı Şinasi (İstanbul): «Taş- delen kaynağını gördüm, Gayet mun- tazamdır. Bu su kokusuz içilebilir» dedi, Antakyadaki vatandaşlarımızı ana vatandan soğutuyorlar Mersin mebusu B. Fikri Mutlu: Antakyadaki vatandaşları ana vatan- dan soğutmak için camilerin kapahi- dığını, halkın ibadetten menedildi- Zini söylüyorlar. Halbuki bu camile- rin tamiri için yeni Evkaf bütçesine bu sene de 300 bin lira para konmuş- tur. Bunu bu kürsüden söylemek is- terim. demiştir. Posta, telgraf ve telefon umum müdürlüğü bütçesi Posta, telgraf ve telefon umum mü- dürlüğünün yeni bütçesinin müzake- resi münasebetile Nafıa vekili B. Ali Çetinkaya dedi ki; — Posta, telgraf ve telefon mües- sesesi hakkında bilhassa bütçesinin müzakeresi sırasında bir sual varid olmadı. Bundan dolayı heyete teşek- kür ederim. Hakikaten geçen seneye nisbetle gerek memurların çalışma larında ve gerek servislerinde oldukça mühim ve şayarı dikkat bir inkişaf vardır. Önümüzdeki sene de bu inki- şaf devam edecektir» B. Ali Çetinkaya, B. Berç Türkerin Nafız bütçesinin müzakeresi sırssın- da Posta tasarruf sandıkları tesisi hakkındaki arzusunu yerine getirmek için tedkikat yapılmakta olduğunu söyledi. Ziraat bankası teşkilâtı kanunu Ziraat bankası teşkilât okanunu- nun müzakeresi çok hararetli oldu. Müzakereler memurların tekaüdlük- leri bakkındaki maddeler etrafında cereyan etti, Uzun münakaşalardan sonra hükümetin teklifi hiçbir tadi- lât yapılmadan kabul edildi. Polis teşkilât kanunu Yeni polis teşkilât kanununun he- yeti umumiyesi hakkında söz alan B, Hasan Reşid, yeni teşkilâtta sicil al- mamış olan memurları düşünmenin bir vazife olacağını, eğer yeni kanun dahi burları terfih edemiyecek olur- sa binnetice tecrübe görmüş bu me- murları kaybedeceğimizi söyledi. Em- niyet binalarının emniyet telkin eder bir şekilde olmasını istedi, B. İstemat Özdamar, yeni teşkilât kanununun pek yerinde olduğunu söyledikten sonra polislerin aldıkları maaşların azlığı üzerinde bilhassa durdu. Polis maaşlarma yapılacak sam ve terfihlerle polisin istenilen yüksek dereceye varacağında şüphe etmediğini söyledi. z Bugün matinelerde ; 1- OLDUREN ZEHİR Ops 2- LOREL HARDİ x HİRSİZLARI Türkçe « gönlü ı/Meclis müzakeresi Başvekil dün akşam hususi trenle Ankaraya hareket etti (Baş tarafı birinci sahifede) hususi trenle Bayan İsmet İnönü ile birlikte Ankaraya (gitmişlerdir. Sa- bah Başbakanı karşılıyan zevat ak- şam üzeri Haydarpaşa gerında İsmet İnönünü uğurlamışlardır. Başvekil İzmitten geçerken İzmit 21 (Teletonla) Başvekil 'B. İsmet İnönü istasyonda kalabalık bir halk kütlesi tarafından karşılan- dı. Başvekil, halkla çok candan hüs- bıhaller yaptı. Vali B. Hâmldden vilâ- yet işleri hakkında malümat aldıB. İsmet İnönü, İzmitlilere hitaben söy- lediği sözlerinde, seyahatlerinden çok memnun kaldıklarını bildirdi. İstasyo- nu dolduran halk kütlesi başveklli coşkun tezahüratla alkışladı. Başvekilin gazetecilere müjdesi Başvekil B. İsmet Inönü, kâğıt fab- rikası müdürü ile görüşürken kâğıt pPahahlığından bahsettiler. Fabrika müdürü sellüloz fabrikası yapıldıktan sonra kâğıdın ucuzlıyacağını söyledi. Başvekil bunun üzerine gazetecilere dönerek: — Bilhassa müjdeyi gazeteci arka daşlara vereyim. Dedi ve sellüloz fabrikası yapıldık- tan sonra kâğıdın ucuzlıyacağı hak- kında fabrika müdüründen söz al- diklarını söyledi. Halk, bu kardeşçe hasbıhailerden çok memnun kaldı. Tren alkışlar ara- sında İzmitten hareket etli. Yunan gazetelerinin hararetli maki i Atina 27 (A.A.) — Atina ajansı bil- diriyor: Bütün gazeteler, evelki akşamki resmi ziyafet esnasında iki dost ve müttefik memleket Başvekilleri ara- sında testi edilen nutuklar ile bu zi- yafet esnasında Türkiye Reisicumhu- Tu K. Atataürk'den alınan telefon mesajları ve Elen hükümeti reisinin ! cevabı hakkında uzun ve hararetli mütaalarda bulunarak bunların bü- yük ehemmiyetini tebarüz ettirmekte ve bütün bu sözlerde Türkiye ile Yu nanistanı çözülmez bir surette rine bağlıyan sıkı dostluğun Yı muntantan birer tezahürünü görmek- tedir. Gazeteler Atatürk'ün telefon mesajları hakkında diyorlar ki: «Reisicumhur Atatürk'ün, mütte- fik Balkan devletleri hudutlarının bir tek hudud teşkil ettiği hakkındaki sözleri Elen milletini ziyadesiyle se- vindirmivlir. Bu sözler, dört mütte- fik devlet arasındaki münasebetler- de mühim bir merhaleyi kaydetmek- tedir. Bu merhale, müttefik Balkan PARIS SERGİSİNE 23 Temmuz grupunun dolmasından sonra NATA”nın hazırladığı yeni büyük program Hareket 30 Temmuz Loyd vupurile Venediğe, Venedikte ikamet ve Lidoy'u ziyaret, Paris- Londra şehirlerinde kalındıktan sonra PLİMUTH'tan MANHATTAN transatlantiki ile Havra uğryarak Hamburg'a, avdette Berlin ve Bükreşte fkamet. grad'da da kelınacaktır. ma İzm vi Diğer grup: Hareket 1 Temmuz Sergi esnasında 14 Temmuz çenlikleri görülecek ve Milâno ile Bel- (Bu grupta ancak 21 yer kalmışlır. Acele kaydolunuz.) Müracaat: NATTA seyahat acentalığı Beyoğlu, Tel, 44914 Gazi Bulvarı, Küçük Kardiçalı han 30 Mazhar Yalay Dünyanın en büyük sırki geldi Eğlence haftası, bu akşam Tjİrİ sinemasında başlıyor. 1000 Kahkaha - Emsalsiz varyeteler v PALYA Komikler kralı JOE BROWN ve PATRİCİA ELLİS Bu kadar neşeli film görülmemiştir. İzmir Liman İşletme idaresinden: Dört köşe mıhlık demirin 8, 10, 12 milimetreliğinden 14 ton yuvarlak de mir çubuğun 16, 18, 20 ve 22 milimetreliğinden on beş ton ve demir pul 80* mun köşebent ve İâme demirlerinden de dört ton satın alacağız. . Pazarlık 16 Haziran 1097 çarşamba günü saat 15 de Liman işletme müc dürlüğü binasında şefler encümeninde yapılacaktır. Teklifte bulunmak İs- teyenlerin muvakkat teminat olmak Üzere 360 lira yatırmaları lâzımdır. I Fazla izahat almak için levazım servisine müracaat olunması ilân olunur. İPEK sinnmasında 2 film: devletlerinin teşkil ettiği grupun di namizmini ziyadeleştirecek ve Balkan sulhu için daimi ve sarsılmaz bir t€& İ mel kuracaktır.» İki Başvekil arâsında icati edilesi nutuklardan bahseden gazeteler di © yorlar ki: 4Bu nutuklar, tarihi rollerinden Şus © urlu bulunan ve kendilerine ve kuve © vetlerine - itimadı olan Türk - Elem © dostluğunun müsbet, daimi samimi ve vakur mahiyetini sçıkca göster mektedir. Bu resmi nutuklar, gerek komşu memleketlerde grek bütün Avrupada geniş akisler yapacaktır. © Zira bunlar, iki devlet ve iki milletin, Balkan antantının esas unsurunu te” kil eden grupunun Balkan antanti çerçevesi içinde, toprak bütünlükleri: © ni muhafaza ve Balkan sulhunu tak- viye için iş birliklerinde devam ef mek ve tek bir cephe teşkli eylemek hususundaki kati azimlerini açıken göstermektedir.» Gazeteler, Türk Başvekili İsmet İnönü'nün, Majeste Kral ikinci George ile Başvekil B, Metaksasn eseri ve Türk - Elen iş birliğine yap” tıkları yardım hakkındaki sözlerini †bilhassa tebarüz ettirmektedir. Katimerini diyor ki: <Bu, bir asker sesi idi ve buna Yu- nanistan tarafından bir asker sesi şW cevabı vermiştir: Tamamile ve daima mutabıkız. Bu umde altında iki mem Jeket güzel sulh yolu üzerinde ileri” © iyeceklerdir. Ve dört Balkan devleti-. © nin ayni cümleleri tekrar edebilecekl& rini, hakikati izam etmeksizin söyli- yebilmekliğimiz ne kadar mesud bir hadisedir.» > > Abidelerimiz Bu sene bir çokları | tamir edilecek Maarif vekâleti abidelerimizi koru” mak, tamir etmek ve etraflarını te- mizlemek hususunda giriştiği faaliye- te bu sene de devam edecektir. Geçen sene Topkapı sarayının mut» fakları, Türk ve İslâm eserleri müzö- sine bitişik Saraçhane, Niğdede Ak medrese, Antalyada Yivli minare, Di” yarıbekirde Sencariye, Erzurumda Çifte minareler tamir edilmiştir. Bu sene de İstanbulda Sultanah- med medresesi, İstanbulun bütün tür beleri, Konyada İnce minare, Alâed- . din camisi türbesi, Karataş, Amasya Bimarhanesi, Erzurumda ler, Bursada Yeşil türbe çinileri, karada Asi Şerafeddin ve Ahmed pa- $a türbesinin tamirine başlanacaktır. 30 bin tonluk o (3004) heyecanlı ve merakii bir film Oyunlar ener Mani Madge Evan