1 Kasım 1936 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

2bası$” Sene 19 — No, 6481 — Fiatı her yerde $ kuruş Li e erdi SS AKŞ PAZAR — 1 TEŞRİNİSANİ 1936 M 2 basış Telefon: 24749 (İdare) - 24249 ( Tahrir ) 24248 (Matbaa) - 20113 (Klişe) za Meclis bug un Atatürkün çok | mühim bir nutkile açıldı ———— Büyük önder nutkunda diyor ki: “ Bu sırada milletimizi gece gündüz meşgul eden başlıca Antakya havalisinin mukadderatıdır. Bunun üzerinde ciddiyetle ve katiyetle durmağa mecburuz. Daima ken- disile dostluğa çok ehemmiyet verdiğimiz Fransa ile büyük mesele hakiki sahibi öz Türk olan İskenderun ve İ aramızda tek ve büyük mesele budur. Bu işin hakika- #ini bilenler ve hakkı sevenler alâkamızın şiddetini ve samimiyetini iyi anlarlar ve tabüi görürler ,, Kamutayın bütün azası bu sözleri çok şiddetli ve sürekli alkışlarla karşıladı Ankara 1 (Akşam) — Büyük Millet Meclisi bugün saat ikiye çeyrek kala toplanmıştır. Celseyi reis vekili Nuri Conker açmış, iptida yoklama yapıl mış ve ekseriyet olduğu görülmüştür. Atatürk ikiyi beş geçe şiddetli alkış- lar arasında salona girerek kürsüye Ir, Atatürk açılış nutkunu metin bir sesle iradetmiştir. Bu nutukta iptida geçen sene zarfında yapılan işler gözden geçirilmektedir. Atatürk «Ge- çen yıl Türk milleti huzur ve sükün içinde milli ve insanl ülküye aşk İle koşan bir varlık gösteriyordu.» diye. rek ilk tahsil için alınan tedbirlerden, sanat ve teknik mekteplerine rağbe- tin arttığından, Ankarada üniversite tesisi için mühim adım atıldığından, bir konsorvatu bir temsil akade- misi Korulmakta olduğunu zikre mek bir haz olduğundan bahis bu- yurmaktadır. “ Nutukta bundan sonra Türk tarih kurumüle dil kurumunun mesaisin- den şu suretle bahsediliyor; «Başlarında kıymetli maarif veki- imiz bulunan Türk tarih kurumile Türk dil kurumunun hergün yeni has hakikat ufukları açan ciddi ve semereli mesaisini takdirle yadetmek isterim. Tarih kurumunun Alacahöyükte yap- fağı araştırmalar neticesinde bulu- nan 5500 senelik Türk belgeleri ci- han kültür tarihini yeni baştan ted- kik ve tamik ettirecek mahiyettedir.» a bundan sonra göçmenle- rin iskânı, demiryolu inşaatı işlerin- den bahsedilerek sü işlerine verilen vesajtin artlıılması (lüzumundan tayın su İş- nomi faa- tle bahsediyor: «Ekonomi sahelerında milli faali- artmasından ve genişleme- uymaktayız. Cumhu- tedbirleri her saha- rmektedir. Ki liyetinden Şu $ TOPRAK KANUNU Toprak kanununun bir neliceye var- masını Komutayın 3 den beklerim. Her Türk çifçi ailesi geçineceği toprağa mehal lâzımdır. (Alkışlar). Vatanın sağlam temeli ve imarı bu. esastadır. Bundan başka araziyi modern vasıta- | e işletip vatana fazla istihsali teş- olması behötek; | | sıtalar n ehemmiyetin yi olduğunu nâdi- | Atatürkün ntku dakikalar- ca alkışlandı kalkarak “ Bravo,, diye bağırdılar Ankara 1 (Telefonla) — Kömu- tayın bugünkü toplantısı çok mü- htm olmuştur. Salon müthiş kala- balıktı. Atatürkün nutku büyük bir dikkatle dinlenmiştir. Nutuk sık sk alkışlanmışlır. Bilhassa Antak- ye ve Iskenderun hakkindaki fık- yalar dakikalarca alkışlanmıştır. Atatürkün bu husustaki sözleri bitince saylavlar hep birden ayağa kalkmışlar «Brabvos diyerek Şefi u- gun müddet alkışlamışlardır. Ticaret münasebetler vu sene da- ha genişlemiştir. Karşılıklı genişlik ve kolâylık takip ettiğimiz esastır, Ihra- catımızın kolaylaşlırıldığı yerde itha- | lâtımızın artmasından kaçinmıyoruz. Bu dürüst politika üç senedenberi ti- bacmini omuntazaman di olarak devam ediyor. prog- ramın hazırlıkları şiddetle ilerlemek- tedir. MADEN İŞLETİLMESİ Maden işletilmesi inkişaf halindedir, Madenlerimiz başlıca gelir membala- rımızdandır. Artvin civarında bakır madenlerinin işlemeğe başlamasından memnun olduk. Ergani madenlerinin işlemesinden büyük bir faide bekli- yoruz. Gene mernleket için pek ehemmiyet. ğer mesele kömür MİLLİ MÜDAFAA Aziz arkadaşlarım, Müll müdafaa va- a -senelerdenberi “verdiğimiz seler hğfyün. * göstefmektedir.. Ordu- muzu'ân İpithim “Basıtalarla hergün techüşel diri le çalışıyoruz. Deniz *i- ari ekömzhiyet veriyoruz. Deniz dilerim Ftk Kuvvetli bir hava ordusu vücude ge- tirmek yolunda iyi neticelere & oğrü em- | yüksek başvekili ve hari | ması bize ayrı bir sevinç verdi. (Alkış- niyetle yürüdüğümüzü #fade ederken hava taarruzlarına karşı mületin ha- arlanması için de ayrıca alâkanızı w- yandırmak isterim. MALİYEMİZ Nutukta matiyemizin memnun ola- cağımız şekilde müsbet ve verimli va- | ziyette olduğundan, meclisin her sene «Hayatı ucuzlatmak icap ettikçe ver- gileri indirmek siyasetine devam ede- ceğiz. Tuz, şeker, çimento ve sayım ver- gilerinde İki sene içinde yaptığımız in- dirmeler her bakımdan faydalı olmuş- tur.» Nutukta bu sene petrol ve diğer ba- 71 vergi usullerinde tadilâttan vergi u- Sullerinin ıslahı çarelerinin aranmasin» dan bahsedildikten sonra deniliyor ki: «Cumhuriyetin her sahada ve milli müdafaa sahasında ihtiyaçlarını kar- Şılayan hazinesinin İntizamıdır, Ge- lecek yıllar içinde hazinenin kuvve- tini muhafaza etmek sizin en mühim işiniz olacaktır. Milli paramızın fiilen müstekar olan kıymeti muhafaza o- lunacaktır.» ARSTULUSAL HADİSELER Bü sene içinde arsıülusa! bakımdan bizim içih mesud hâdiseler olmuştur. İngiltere kralı sekizinci Edvardın mü- tenekkiren ziyaretini ve Boğuzlarda Montreux mükavelesinin tatbikatın bunların başında olarak zikrederim. (Şiddetli alkışlar) Danışmakla bahti- yar olduğum İngilizlerin büyük krali. le aramızda husule gelen dostluğun | iki hükümet arasında fiilen inkişaf et- mekte olan samimi münasebet üzerin- de tesiri olacağına şüphe yoktur. (Şid- detli alkışlar). Tarihte birçok defa münakaşa ve- silesi olan Boğazlar artık tamamile Türk hakimiyeti ve idaresi altında an- cak dostluk ve ticaret yolu haline gel. miştir, (Şiddetli alkışlar.) Bundan böy- Te muharip herhangi bir devletin harp sefinelerinin Boğazlardan © geçmesi memnudur, (Şiddetli alkışlar). Bu münasebetle karada ve denizde büyük komşumuz Sovyet Rusya ile 15 senedenberi her türlü tecrübeden geç- miş olan dostluğun ilk günlerdeki kuv- vet ve samimiyetini tamamile muha- faza ederek tabii inkişafta devam et- mekte olduğunu beyandan ayrıca memnuniyet duyarım. (Şiddetli alkış- lar.) Dost ve müttefik Yugoslavyanın iye nâzırınm ri bayramımızda aramızda bulun- lar). Diğer müttefiklerimiz ve ve dostları. mız ile de temaslarımız dâimi ve samL midir. Türkiyenin bütün devletlerle münasebetlerinin iyi olduğunu mem- nuniyetle kaydederim. (Alkışlar). ANTAKYA VE İSKENDERUN Bu sırada milletimizi gece gündüz meşgul eden başhen büyük mesele | hakiki sahibi öz Türk olan İskenderun ve Antakya havalisinin mukadderatı- dır. Bunun üzerinde ciddiyetle ve kati- | yetle durmağa mecburuz. Daima ken- disile dostluğa çok ehemmiyet verdi- Zimiz Fransa ile aramızda tek ve bü- ik mesele budur. Bu işin hakikatini bilenler ve hakkı sevenler alâkamızın $iddetini ve ve samimiyetini iyi anlar- lar ve tabii görürler. (Çok şiddetli ve sürekli alkışlar.) SİLÂHLANMA YARIŞI Nutukta bundan sonra önümüzde- ki senenin müzakereler ve silâhlan ma yarışlarile büyük bir hazırlık sene- sl olacağından bahsedilerek devletler arasındaki ihtilâfların anlaşmaya var- ması samimiyetle temenni edilmekte, Kamutayın hakiki ve faydalı çalışma- sında milletin sevgisi daima beraber ok duğu bildirilmektedir. Nutuk şiddetle alkışlanmıştır. REİS SEÇİMİ Bundan sonra reis seçimi yapılmış, Abdülhalik Ronda 321 reyle ve ittifak: Ja reis seçilmiştir. -Abdülhalik Ren- da makamına geçerek kısa bir nutuk Söylemiş, hakkındaki itimada teşekkür etmiştir. Irak kabinesi ... .. nasıl düşürüldü Yasin paşa Elhaşimi kabinesinin is- tifası, Irak kıtalarının hükümet-mer- kezi üzerine yürümelerine mâni ola- bilmiştir. Irak, ordusu, Bağdadın 110 kilometre şimali şarkisinde Para- ganda senelik manevralar için top- lanmış bulunuyordu. Askeri tayyare- ler, Bağdad üzerine hükümete ülti- matomu havi beyannameler atmışlar: | dı. Bu beyannamelerde, hükümetin artık ordunun sabrını tükettiği, kabi- nein umumi menfaatleri değil, fakat (Devamı 5 inci sahifede) ! Yugoslavya başvekilinin Ankara ziyareti ve neticeleri Cumhuriyet hükümetinin değerli misafiri, Yugoslavya Başvekili M. Stoyadinoviç üç günlük misafirlikten sonra Ankaradan ayrılmış bulunu- yor. Müttefik memleketin yüksek deviet adamının hükümet merkezi- mizde bu kısa ikameti Türkiye - Yu- goslavya münasebetleri bakımından çok kıymetli olmuştur. Bu ziyaretin Cumhuriyet bayramına raslâması, yeni Türkiyenin Kemalist rejime, ve büyük Şefine karşı kuvvetli bağlılığı- ni, Türk milletinin heyecanını, İleri ye doğru atılıştaki azmini, on Üç se- pelik gayretlerin tam kaynağında görmesine iyi bir vesile teşkil etmiş, kendisinin böyle bir günde içimizde bulunuşu da zevk ve neşeyi arttır- mıştır. Cumhuriyet bayramı dost ve müktlefik milletin Başvekiline geçid resminde Türk ordusunun kuvvet ve kudretini görüp takdir etmek fır- satını da vermiştir. Gördüğü bu man- zaralar, memleketine döndüğü 7a- man Türk dostluğunun samimiyeti ve derinliği hakkındaki inti hususi bir değer verecek mahi dir. Esasen, Yugoslavya B. Ankara ziyareti iki memleket arasın- daki birliğin terakki ve o inkişafında yeni bir merhale oldu. Bu ziyaret mü- nasebetile neşredilen resmi tebliğ bu hadiseyi bütün ehemmiyetile kayde- diyor Bu tebliğ, M. Stoyadinoviçin Cum- hurreisi Atatürk ile «çok uzun stiren» mülâkat şerefine nail olduğunu, İs- met İnönü ve Dr. R. Aras ile birçok defalar götüştüğünü bildirdikten son- ra «bütün bu konuşmalarda Türki- ye ile Yugoslavya arasında her nok- tada tam bir menfaat uygunluğu ve görüş birliği mevcud olduğun nu kay- dediyor ve Balkan anlaşması devlet- lerile birlikte, ta bidayette çizilen is- tikamette devam olunacağmı e ediyor. (Devamı 4 üncü sabifede) Necmeddin Sadak A Ar A A ss Ak'la Kara! (Birbirini çekemiyen iki arkadaş)