12 Nisan 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

PR Pa Aa AKŞAM Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu N. 17 ürkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö.) beldeği(alâmeti) konmuştur. Bunların her aTımız: mütehassıs) yazılarını gazetelere vereceğiz. Yeni konan karşılıkların iyi Mez edilmesi için, gereğine göre, fransızcaları yazılmış, ayrıca örnek“ biri Erim sırası ile uzmanı 2— ler de konulmuştur. — Kö türkçe olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve kullanılan şekilleri alınmıştır: h hak, aslı ügüm olan hüküm, türkçe «çek» kökünden gelen şekil gibi. lüteharrik — İşler k: Buharla müteharrik makine — re r makine. e bizatihi — Kendi işler Bn Müteharrik e Age ler, ei bir terakkiy, olmuş- tur — Kendi işl a akieer üyak bir ilerlemeye araç i müteh, Gayı , kımıl damaz, hareketsi: | Örnek: Gayri eharrik bir cisim i durdu Me) kanmaz (oynamaz) bir cisim ellik Kuvvei muh — İşletge — (Fr.) Force make Örnek dokuzuncu asrın kuv: mehi ii buhar idi, U yirminci asrın kuvvet m elektriktir — okuzunci etgesi Beğar idi, yirminci asrın e lele Bein ahrik — ma, yeli Tahrik Örnek: Vapurun çarhını tahrik eden buhardır — Vapurun çarkını işleten buğardı, Tı e > Uyandırmak Örni lapeivarlik -“ kiayasini eğin inek gülmek getirmek) — uyandırmak. ak - si etini : Fra cat amelesi- kineyi ii te li. Tahrikâmiz > ri utu rtıcı Tahrikât — Kışkırtım Harf — Harf (T. Kö.) larfendaz — Lafatan Harhara > Hırıltı Hariç — Dış, dışarı Dahil — İ, İç arici — Dış Örnek: Harici cephe > Dış yöney — Hariciye yeğin — Dış Bakanlığı Ein Ör. » Dabili cephe > İç yöney — Dahi “Vekâleti — İç Bakanlığı Haricen — Dişli, dışarıdan Güz ak; arifane) — Ortak- Harilâde erklde) — Görül- Örnek: | — Hankalde” Mi bir ei Çişitilme- ) bir ay e a Vec une iel voyance eiamez li 2 — Göri ilmedik, Sitilmedik Mİ Une chose ino: 3— (Konuşurken) eke fev- kalâde yeri değil Cest tanede — Olm li gi C'est ereilleb. Harikulâde (fevkalâde) — Üsno: es (Fr) Eeciliyiii. inoui, merveil- leux. Ömek: Harikulâde bir sây — Üsno- mal b çalışma < Un travail extraordi- ” — Gizey, avlu — (Fr.) Sanc- tuaire; enceinte sacrde, enesinte » Ev, insanın barlinidir. — Ev, La insanın gizeyidir. — — maison est le sanctunire de Thomme, — Gizli, özdeş — (Fr) Gonder intime Örnek: kes em evrak — Gizli kâ- ğıdlar — Fiğces « confidentie Mes Mahremi: dışlıık — (Fr. > Conhidence, El Örnek: Mi mahre: Bu beenii gizliki İki arkadaş arasındaki mahremiyet — İki arkadaş arasındaki e > Gizli ol — (Fr) Confiğenfsllerient rnek: Bunu size mahremane söylü- size gizli olarak söylü- > Gizdeş - (Fr.) las, mahsus © Fr.)P: Binek; Onun m Mr 8 var < Onun rzllau an be dine öze, ir. gene ğ n kirası vergiye ei lm z kala kirası gülenmiştir — Le loyer de ce ae ül wffect&'â Uimpât 2 emi bilhassa, alelhusus — He- , yakını O Ham b asiyet, hususiyet — Özgüllük ) Propridt&, particulari — Madenlerin hası Müğlamleria özgülüğü > La BESE des mâtaux. 2 — Mesai e onun mizacın- e rm i idi — Çalış- kanlık onun özlerinden bii di — ur du nit une des a : Bu yazıda bir asliyet > ii yazıda e zgünlük gö r > Ön remargue de Toriginalit& elin w cet Di EE > (Fr. riginal asi, şahsi, zati — bü? (Fr) Eki Örnek: ü dr ir misye > Yük- ute personnalit&. etmek — Biçmek eek Zarar e il asbihal iyleşmek, söy- let mmnla Kli Mubahase etmek (Dünakasa etmek) — Teke" Tahir) > Bitik za (Bak: İktiza) > Lüzu- yı, ötürü ölesi basebiyle — Böyle İlke ötürü, böyle olmak doleyisile, Haseb (Bak: Neseb) Hased etmek sö Gıbta) — TDEİ d edeceğine sen de e iy ala as çeri imada çalış — Beni kkanacağına sen de bir balta olmağa çal 2— Ha. sed etmek, grbta etmeğe ben- > Günülemek imrenmeğe ben- ez. “Hasud (Bak: gıbta) — Kıskanç, gü- — Ham ürüt le 5 Hee irem İstihsal — Üret Örnek: İktisadi rakki ami hayret ME ve ece Ökonemik üretim yolundaki şaşmağa değer bir r derecededir. ai tmek > Üretmek Produi Mah — Ürün — Ee) Produit > Üretmen (Er .) “Pres ema Mitehaesil — — Olmi gem z Fr) , çıkan (Hak in asım asım r. 5) yerinde biribirine çi Ea) Hi , Husumet Hasımlık — (Fr.) Adver- 2. & Husumet Ez lak imri, bayağı, aşağı : Hasis maniamıler © Örnek Bayağı wp) ee ; Hisset — ii VT eriş) z — Hasretmek (T. Kö.) EŞ Mel yalnız ilme hasret- ar ei — Çalışm aların, yalnız ilme has- rTetmi: > Hasrın Münaran — Mimi Örnek an pederini çağır mi Salt bila çağırmış, İnhisar (M ii pol) — Tekit İnhisara Mi ğelse etmek) lem günlerini andım. Mütehassir olmak — Özlemek Örnek: li pe dem- ia ii iyak yöresi nel abe ie yi olan iş- iye artmaktadır. > geçtikçe size olan göresim kemane Müştak ol > Göresimek Hala — Hasta (T. Kö.) Haşâk — Çöp, süprüntü Aslı ak olan Haşere — Sertlik, e panet göstermeden iş yap: tırmasın! > Se rtlik gö: stermeden iş val eh. il e - Sakınma Örn a > söylemekten tehaşi ederim — Ona söz söylemekten sakını- rn. İma (Bak: Muhteriz) > Sakın- ei çiya — Yel, 3 — , 4 — Hat (T. Kö 3 nek: | — Kırmızı bir hat çekti — Ka bir ai çekti, 2 — Hut v badidiye — z ği İları Hat a Hattı harek > (Fr) Maniğre Madi Bigni va ek: Hattı ni emmi — Gidişini" (tutumunu) beğen ra attı vâsıl — Bağdaç Hak z 1 — Yanlış, yanlışlık, 2 'anılma, 3 — (Bak: kusur) - (Fe) "aüte; eri Örnek: yazıda tertip ie Bu sı (sehvi) var — Bu yazıda dizi re ki attı bareketinizdeki hatayı Bu gidişinizdeki San iri musunuz — Hatayı adli > Tüzel yanılma, — Unutsalık — (Fr.) İnadver- Sa : Âffediniz, a iğ — Bağlam unutsalık ei Hata > Yanlı her halde hataen nek: Size 1 Ttimad ziniekle hata et- tiğimi, anlıyorum — Size güvenmekle yarıldığımı anlıyorum. ul etmek > Unutsamak Örnek: Bu işte zühul ettim > Bu iş te unutsadım Hatır — ii Şi > ) Hat — Andaç — e) ii tar etmek — Hatırlatmak x (Fr.) K attur z (Fr.) Se rappeler, se souvenir iniş (Fe) Mi Mâmoire iz üiaz hab oluy. Eri ine bine etmek — Ayta vermek, Deki İradı hitabe ederken sözünü kestiler — ye öylerken (o (verirken) pözünü kesi İradı — Söylev Seg M. Meclisinde | ül m nut- B. a söylev di, Sözmen — (Fr. 3 Yez iala parole acil 2 beau parleur. — (Fr.) Discourse tüketmek . ME, Koca bir kitabı bir gecede hatmetti — Koca bir kitabı bir gecede tir. Hattâ — Bilg mek: yi sen Sen bile önderi Öle; Pan pk — Para gön- erisi Havale etmek — Bırakmak, üstün bırakmak, göndermek (i Eg e mek: Bu işi ona havele ettiler Bu işi ona bıraktılar ta üstünü ie br mi — Dolay nel » İdi) havalisinde — İstan. bul dolayında, Etrafü deride YöreçevTe rnek etrafü havalisi hep leşi idi - “Köyün yöreçevresi hep ah i ta mı Yazan: Mustafa Ragıb Resne ve Ohri kasabalarında ekseriyet Türk ve müslümanlar- da olduğu halde, bu iki kasaba Bulgar ve Arnavud çetelerinin en mühim faaliyet merkezleri sında bulunuyordu. Niyazi ve Eyüp Sab Ri EO kendi sapmlebeliceli İş Yala mma ları cemiyetin faaliyeti k z EEE sıra- ve müslüman köylerinin Bulgar İmü ğ 1 temin e- decekler, diğer ta bevallğş cemiyetin osğkilüdm ku- racaklardı, Nitekim Niyazi bey, Resne ku- mandanlığına tayin edilir edil mez derhal eşkiya takibine baş- ladı, Ve diğer tarafta; cemi- yetin Resnedeki şubesini teşkil etti, Maamafih Niyazi bey, Res- nede cemiyet ekilir şeki n ziyade m — asayis şini bozan lerl et Niyazi beyin daha önce avcı taburunda iken dört sene fasılasız surette eşkiya takibinde kunması oResnede muvaffakıyette mühim m olmuştu. Niyazi bey muhite hâ- kim olmadan meşrutiyet lehinde yapacağı teşkilâtın faide vermi- yeceğini düşünmüş ve ilk iş ola- rak Bulgar çetelerile Mirai ğı münasib üştü. B mukabil Eyüb Sabri bey, Ohride teşkilât yapmağa daha büyük gayret sarfetti. O kadar ki yetin Manastır vilâyeti içinde en itimadı haiz bulunan ve teş- kilâtı en VR olan bir mu- hiti halin “Siz hikmetten gikâyetel Niyazi beyi, cemiyet ese blkinat' üzerine e Res- e tayin eden Man: ınta- kası kumandanı Hadi p ari “Ser muahedesini imza va Şem heyetinin Iduğun- n şimdi yüzellilikler Baal dahildir ) E i en- azi bey, bir taraftan kendisine müzahir olan Resnenin Türk ve müslüman ag yardımı, diğer taraftan tecrübelerinin o inzimamile az ei vakit içinde büyük muvaf- fakıyetler gösterdi: Çetelerin ik tica ettikleri yerleri keşfetti, bir çok komite elebaşilarını yakala dı, mühim miktarda tüfek, cepa- ne elde etti, en azılı çetecilerden bir kısmını müsademe neticesinde yakalıyarak vaş yavaş anladılar. Bundan baş- MEŞRUTİYETTEN ÖNCE Manastırda patlıyan banca Havari — Yarlar ı ei ilk incili yaz İsa'nın Şa Paul ik ili yazdı. ei zaruriy: Yaşatık ör iz kii ray zaruriye- — Şeker de yaşatıklardandır. Saint Paul yarların ii vas — Hava hama — Sıra No. 47 ka Bulgar komitelerinin bin bif çeşid > müteessir olaf | Resnenin müslüman hak seleri arkasından 3 bir mevkie gelmiş bulunuyor” zn bey, Bulgar komitecile" den ve bilhassa istibdad idar: nin günden güne vatanı uçuru! sürüklemesinden çok müteessir © endisinin ,ptıği — irite bile, bu tedbirleri racak çare olm” düğme hükmedi yordu. ka be le e a i şid kani ok onra, Resne hıristiyanl#" i bey, “ ağırdığı Bulga muteberanına hulâsa. ettiğim #4 sözleri söyledi: — Bı lerinin yık lardanberi yaptık! Merin neticesiz O kalmağf hkümdur. Çünkü sizin çetel€ ulgar unsurunun n M vardır. Bugün âciz görülen möt an halk, kendilerinin ve de” e akim müdafaa etmek ez sırası geldikçe kanlarını” mlasını akıtmaktan çeki mezler. Komiteleriniz, şu bir kaf ay içinde yaptığım icraattan ib n si; Türk halkdır. Bunun pig yalnı$ kendi gri i faid? verm ütü memek Ve beraber kurtar” | limanları ez deği, “onlarla birleşmek lâzım” Mide sonra sıra Prospojf elmişti fakat... a Bulgar unsu! : N ileri gelenlerine re ik sö” | EE , çok dikkate şay: ri My mke İ bahseti e beraber, Bulg#*. unsurunu ai brleşmeğe dr irlerini | kat hükümeti devirmek için tün een bime er ileri süren Niyazi bey, muhatablar”! m lime dere olduğu gi “oplanıda bulunan Bulg3' h köyler& dileri isbat etmek için -pek de işe ys” şe mıyan- bazı silâhlar teslim ertile” (Devamı gönderd sadaka. i ları ihtilâller vE | ©