8 Nisan 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

© ketti. Bütçede muvazene temini için fırka grupu -mühim kararlar verdi. AKŞAM Londra dörtler konfe- ransında murahhaslar arasında ihtilâflar başladı Sene 14 — No: 4848 — Fiat: her yerde: 5 kuruş CUMA — 8 Nisan 1932 —— Telefonlar: Tahrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 i Idare makinemiz işlemiyor idarelerinin o yeniden tensiki etrafında Millet Meclisinde cereyan eden müzake- reler, efkârı umumiyenin dikkatini umumi idare sistemimiz üzerine - ehemmiyetle celbetti. Muhtelif inhisar (şubelerinde “israf,, ın tavsiyeye, dostluga karşı > zaafın bir çok tezahüratına mut- tali olduk. Bütün bu müşahedat, az çok muhtar bir şekilde, güya ticari bir zihniyetle idare edilen bu sahalarda, devlet hazinesini zarara uğratan bir idaresizlik olduğunu gösterdi. Bu hakikatin tezahürü ( hükümeti, © inhisarlar vekâletinin ihdasile, yeni bir teşkilât sistemini tecrübeye sev- Bu “temerküz, tarzının vereceği netayici zaman göstere- cektir. Biz bu idare makinemizde en muntazam olması lâzım gelen bir kısmın (o bozukluğu (hakkındaki münakaşanın bir az genişlemesini, bu vesile ile, idaremizin her kesin nazarı dikkatini celbeden husus- larının tetkik edilmesini bekledik. Siyasi faaliyette vesile ve fır- satlardan istifade etmeli. Mahdut bir cepheden temas edilen bir mevzuu bazen yakala- mak, genişletmek, tamik etmek, mebusları en hayırlı ve müsmir fikir ve tekliflere sevkeder. Meselâ bazı parlamentolarda - bütçe müzakeresi, (o bükümetin umumi siyasetini tetkik ve tahlil için her sene tekerrür eden bir vesile teşkil eder; bütçenin her bir faslı, devletin muhtelif faaliyet ve idare şuabatı hakkında en faydalı münakaşatı mucip olur. Biz de, bugün, idare şuabatının kusurlarını ehemmiyetle tetkike mecburuz. Siyasi rejimleri tesis eden, mu- hitlerinin temayüllerini temsil eden büyük şahsiyetlerdir. Fakat yeni rejimleri yerleştiren, kuvvetlen- diren başlardan ziyade, halk ile daimi temas halinde bulu- nan, milletin ber günlük hak ve menfaat münasebetlerini tan- zim ve temin eden idare maki- nesi ve bunu işleten büyük kü- çük memurlardır. Bazen en yüksek, en temiz reh- berlerin eseri, küçük, fakat yekün tutan ellerin beceriksizliği yüzün- den, tehlikeye maruz olur. Bazen bir rejimin en büyük düşmanı, ona şeref ve muhabbet yerine, itimatsızlık celbeden me- murlar kitlesi, bunların ataletidir. Demek ki her yeni rejimin kendi hayatına, (mevcudiyetine karşı en büyük vazitesi, yüksek- liğini her vesile ile halka ispat edici, muntazam bir idare maki- nesi kurmak ve bunu rejime sadık, menafiiâmme hissile müteharrik temiz ellere tevdi etmektir. Memurlarda her şeyden evel aranması icabeden şey, zamanı- mızın alestiki telekkilerine göre değil, fakat tam ve geniş mana- sile iffet ve namustur. Esasen bu, bir cemiyetin ahenk ve tekâmülünü temin için, bütün < efradı millette vücudu zaruri bir haselttir. Ahlâkın, namusun umumi çer- çivesi içinde, zahiren kendi menfaatleri için çalışan fertler, cemiyeti teşkil ederler. Cevat Nizami i ( Devamı 2inci sahifede) Yeni bütçe 172 milyon Buhran vergisi yüzde yirmiye çıkarılıyor, istisnalar kaldırılıyor, diğer bazı vergilere zam yapılıyor Ankara, 8 (Hususi) — Fırka divanı dün öğleden evvel ve öğleden sonra yedi saat süren uzun bir içtima aktetmiştir. İçti- maa fırka umumi reis vekili İsmet paşa riyaset etmiştir. İçtimada hükümet tarafından bütçe hak- kında alınan “tedbirler (tasvip olunmuştur. Bu tedbirler meyanın- da mühimleri şunlardır: 1 — Bubran vergisindeki istis- naların mühim bir kısmının kaldı- nlması, kendilerinden şimdi buhran vergisi alınmıyan 30 lira ve 30 liradan aşağı maaş, ücret ve yev- miye sahiplerinden de buhran vergisi alınması. 2 — Ankarada 60 lira maaşlı- lardan buhran vergişi alınmıyordu. Şimdi bunlardan da alınacak, 60 lira kaydi kaldırılacaktır. 3 — Evvelce 150 liraya kadar maaş alanlardan, maaşlarının 30 lirasından buhran vergisi alınmı- yordu. Vergi alınırken bu 30 lira istisna da kaldırılacak, vergi ele geçen yekün üzerinden alınacaktır. 4 — Devlet bütçesinde teva- zünün temini için buhran vergi- sinin yüzde on daha arttırılması mukarrerdir: 750 liraya kadar maaş alan- lardun yüzde yirmi, 151 liradan 350 liraya kadar maaşlılardan yüzde 22, 351 liradan 600 liraya kadar maaş alanlardan yüzde 26, 601 liradan yukarı maaş sahip- lerinden de yüzde 34 nispetinde vergi alınacaktır. 84 lira alan bir memur 16,36 kuruş buhran vergisi verecektir. 5 — Bundan başka geçen sene Dünkü içtimaa riyaset eden başvekli ismet paşa yeniden tanzim edilen bina iratları vergisi nisbetleri üzerinden de ta- Ithal edilecek malın Kontenjan usulünün tatbikinden- beri, piyasada tüccar bazı şikâ- yetlerde bulunuyor. Bu şikâyetleri şu suretle hulâsa etmek mümkün- dür: Güwrük idaresi, en evvel beyanname veren tacire mal vermektedir. Bu suretle, konten- jana dahil olan walları, bir iki tacir almakta, diğer tacirlere bir- şey kalmamaktadır. Meselâ kontenjana o ay için, 10 vagon pirinç konulmuştur. Bu miktar iki tacirin elinde toplan- maktadır. Bu suretle pirinç tica- retine yalnız iki ticarethane hâkim olmaktadır. Diğer pirinç tacirleri bu iki ticarethaneden pirinç almaktadır. Bu şekil, fiatlerin artmasına sebep oluyor. Alâkadar tacirlerin fikrine göre kontenjan işinde, sıra usulü kal- dırılmalıdır. Bir tacir diyor ki: “Kontenjan yüzünden bir mal, bir iki elde toplarmaktadır. Fiatın ucuzlaması için, rekabete ihtiyaç vardır. Halbuki ortada, muhtelif tüccara taksimi isteniyor Bugünkü sıra usulünün pahalılığa sebep olduğu iddia edilmektedir mallar üzerinde fili inhisarlar teşekkül etmiştir. Meselâ, limon ticareti, kahve ticareti, pirinç, şeker tiçareti , bir kaç ticarethanenin elindedir. Ihtikârın önünü geçmek için, malı mevcut tacirlere tevzi etmek icap eder. O zaman reka- bet olur. Malın fiati pek tabii olarak düşer. Bunun için, gümrük idaresi şöyle bir usul koymalıdır. Meselâ kontenjan listesindeki (o kahve, şeker, limon ve saire gibi maddelerde o ticaretle meşğul olan tacirlere tevzi etmelidir. Bu tevzi işi çok mühimdir, Fakat ticaret odasında tacir- lerden mürekkep ve ticaret müdi- riyetinin de iştirakile bir komisyon teşkil edilirse iş adalet dairesinde yapılabilir. Bir tüccarın, şimdiye kadar piyasaya ne kadar mal getir- diğini, ne sattığını anlamak ko- laydır. Bunu gümrük dairesinden (Devamı 2 inci sahifede ) nsan Hariciye vekili gidiyor dilât yapılması mukarrerdir. Yeni tadilâtla vergiye bir mıktar zam- medilecek, fakat bu zammın derecesi eski müsakkafat vergisi derecesine çıkmıyacaktır. 6 — Gümrük resminden muaf tutulan mevaddı iptidaiyenin bir kısmı resme tabi tutulacaktır. 7 — Şekerden alınacak istih- lâk resmi tezyit edilecektir. Teş- viki sanayi kanununda yapılacak tadilât şimdilik tehir edilmiştir. Bu kanunda tadilât yapılsa bile şimdiki kanundan istifade edenlere yeni kanun teşmil edil miyecektir. (D Terki teslihat .. konferansında Tür- kiyenin teklifleri Refiklerimizden — biri (o Terki teslihat okonferansında Türkiye heyeti omurahhasası tarafından yapılan tekliflerden bahsederken, tahtelbahirlerin ilgasını istediği- mizi, Obuna mukabil büyük saffı harp gemilerinin tahdidine taraftar (oOolmadığımızı - galiba bir alman gazetesinin neşriya- tına atfen - yazıyor ve bunda bir mantıksızlık o buluyordu. Çünki, refikimize nazaran, deniz allı gemileri bizim gibi fakir milletlerin müdafaa: silâbıdır.. Cenevrede (konferansa tevdi edilen Türk teklifatı gazetelerde çıkmıştı. Bunun için, bir ecnebi gazetesinin neşriyatını nazarı dik- kate almaya hacet yoktur. Nitekim bu neşriyat doğru değildir. Tema- men aksidir. Heyetimiz tahtelba- hirlerin ilgasını teklif etmiş, bilâkis ikinci sahifede) Hariciye vekili dün Haydarpaşa istasyonundan çıkarken Hariciye vekili Tevfik Rüştü bey bugün öğleden sonra semplon ekspresle Cenevreye müteveccihen hareket edecektir. Hariciye veki- limize murahhas Necmeddin Sadık Cemal beyler refakat edeceklerdir. ve sefaret müsteşarlarından Feridun Hariciye vekilimiz d*. * fde İngiltere sefarethanesini ziyaret etmiş, sefir Sir Corc Klar« ile sefaret erkânı tarafından karşılan- mıştır. Tevfik Rüştü bey dört buçuğa kadar sefarethanede kalarak sefirle göri a anma Tokatlıyan oteline azimet etmiştir. Tİ — Allah taksiratını affetsin amma bu adam dane diye cuma günü öldü bilmem ?... — Ne yapsın birader, memur adaml,. Cuma'dan başka tatili yek ki... —