1 Nisan 1930 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Sahife 6 FEN ALEMİ Yeni keşfedilen seyyare Bir kaç gün evel Ameri Arizona rasat merkezinin yeni bir seyyare keşfettiği yazılmıştı. Şim- di bütün dünya rasathaneleri ve kozmografya alimleri bu mühim keşif etrafında tetkikat yapmak- tadırlar. Arizona rasat merkezinin keş- fettiği seyyare, kürrei arza Neptün yıldızından daha uzaktır. Halbuki Neptün şimdiye kadar malüm olan seyyarelerin içinde dünyaya en uzak olandır. Vakıa Neptünden daha uzakta bir ve ya bir kaç seyyarenin — mevcudiyeti - tahmin ediliyordu. Lâkin bu seyyareler arzdan pek uzakta, aynı zamanda ol? ta sönük oldukları için kendi İerini görmek mümkün olmamıştı Son seneler zarfında Arizona rasat merkezi büyük bir azimle Neptün- den daha ileri kısımları mütema- diyen tarassut etmiş ve şimdiye kadar — mechul — kalan ” sönül #eyyareyi adam akılı görmeğe Mmuvaffak — olmuştur. — Arizona rasat merkezi bu müşahede- sini telsizle belli başlı rasathane- lere bildirmiş ve onlar da uzaktaki seyyareyi uzun uzün . seyretmiş- lerdir. Seyyarenin göründüğü ilk gece bunu bir kuyruklu yıldız. zannet- mişlerdi.Çünkü yıldızın nihayetinde bir ışık müşahede - olunmuştur. Bundan sonra Arizona rasat merkezi her gece bu . yıldızın harekâtını €n ince teferruatına kadar tetkik etmiş ve bir çok fotografiler olmuştur. Bu yıldızın tetkiki tamam yedi hafta sürmüş- tür. Yedi hafta sonra yıldız görünmez olmuştur. Çekilen fotogafiler ve diğer rasathanelerin müşahede raporları bu yıldızın. mecbul seyyarelerden biri olması ihtimalini kuvvetler- Yapılan hesaplar neticesinde bu yeni keşfedilen seyyarenin güneşin etrafında ancak üç yüz senede bir devir yaptığı anlaşı- mıştır. Arizona rasat merkezi yedi hafta sarfında bu muazzam devrin ancak iki binde birini takip edebilmiştir. Mamafih bütün bunlara rağmen gene bu yıldızın bir kuyruklu yıldız olması da muhtemeldir. Bütün bunlardan başka, Nep- tünden uzakta daha dört beş seyyarenin mevcudiyetine muhak- kak nazarı ile bakılmaktadır. Fiyume serbest liman Fiyame'nın İtalya ilbakının a fıncı yıl dönümü münasebetiyle iyumenin serbest liman olduğu ilân edilmiştir. Serbest mıntakaya yalnız mezkür liman değil Karnara körfezindedir. Abbazya ve Nolaşa ve diğer şehirler dahi dahil olduğundan — cümlesine — birden Karnaro serbest mıntakası namı verilmiştir. Bu limanlara ve civardaki yer- lere cenebi memleketlerden idhal olunacak her türlü erzak ve emtiadan biç bir güna gümrük ve resim alınmıyacak ve halk tarafından serbestçe satın alına- cak ve sarfolunacaktır. - Fiyume Bapello muaedesile ikiye taksim olunup asıl Fiyume — İtalya'da kalmış ve suşak kısmı Yügos- wyaya — verilmiş idi. Belgrat ümeti bir çok teşkilât göst diğinden suşat umran kesbettiği balde asıl Fiyume geri kalmış i Serbest mıntakanın ilân edilmesiyle | burasının fevkalâde terakki ede- ceği bekleniyor. Martın 6ncı g Harp zamanında — Avrupa'da herkes askere gittiğinden iktisadi hayat durmuş, bir çok fabrikalar | kapanmıştı. Amerika bundan | tifade ederek istihsalâtını artırdı, yeni yeni fabrikalar açtı ve bütün dünyaya iktisaden hakim oldu. Bu hal sulhtan sonra da bir müddet devam etti. Fakat yavaş yavaş harbin tevlit ettiği buhran ıya da sirayet etti, orada | Akşam . .. unu Amerika işsizlerin çoğalmaması için iptida muhacereti menetti, vrupa'dan gelecek ameleye ve işsizlere kapısını kapadı. Bundan sonra da diğer bir takım tedbir- ler ittihaz etti. Fakat bunların hiç biri buhranın önünü alamadı ve işsizlerin miktarı son aylar zarfında —beş milyona — çıktı. Komonistler bu vaziyetten istifa- de ederek işsizler arasında şid- detli bir propaganda icrasına ümayiş başladılar. —Bu tesirile 6 martta nümayiş tertip edildi. Komunistlerin idaresi altında hareket eden işsiz amele zabıta- nın bazı' emirlerini dinlemediğin- den polisler kauçuk sopa ve atlarla hücum ederek nümayişçileri dağıtmağa muvaffak oldu. Res- mimiz bu nümayişten ve nüma- yişçilerin dağıtılmasından iki sah- propagandanın büyük - bir Son zamalarda motörbotların süratı pek ziyade artmıştır. Bir kaç sene eveline kadar en süratlı motörbot saatte ancak 25-30 mil giderken şimdi saatte 40- 45 mil süratle gidebilen motörbotlar inşa edilmeğe başlanmıştır. Geçende İngiltere'de inşa edilen bir motörbot saatte 46 mile yakın süratle gidebilmiştir ki 85 kilometre demektir ve Avrupa'nın bir çok ekspresleri ancak bu süratle işlemektedir. | En süratlı torpide muhripleri bile 40 mile çıkmadığından bu motörbotların bir harp aleti olarak | kullanılması düşünülmeketedir. Motörbotlardan birine bir torpido kovanı konarak tecrübe yapılmış ve bu tecrübe iyi netice vermiştir. Binaenaleyh yakında motörbotlarında harp silahları arasına girmesi muhtemeldir. Amerikada işsizlerle! 1 Nisan 1930_ Sir Vensan Kayar Eski bir dayinler vekili vefat etti Osmanlı imperatorluğu devrinde Şarkta mali, istikraz, demiryolu imtiyazları ve sair meselelerde mühim rol oynıyan ve düyunu umumiye meselesinde ingiliz da- yinleri vekili bulunan Sir Vincent Caillard (Vensan Kayar) vefat etmiştir. 77 yaşında vefat eden bu ingiliz, meşhur ingiliz siyasisi Lord Bikonsfild'in yeğeni ve bir ingiliz hakiminin oğludur. Asıl mesleği mühendisliktir. Bir zaman mebus olmaya çalışmış ise de muvaffak olma- mıştır. Bütün hayat ve faaliyetl Şarkta ve ekseriya Türkiye'de geçmiştir. İlk vazifesi Berlin konferansı mukarreratı mucibince Karadag hududunun tayinine mahsus teşkil olunan — komisyona —aza tayin edilmiş olmasıdır. Arabi Paşaya karşı gönderilen ingiliz heyeti seferiyesinde istihkâm şefi olmuş ve 1883 tarihinde Osmanlı düyünu umumiş mec- lisine İngiliz dayinler vekili tayin olunmuştur . İstanbul - Ankara demir yolu hattı Bagdat demir yolu şebeke- sine ilhak olunarak Almanların idi. Kayar bu hattın idaresinde çok faaliyet göstermi Sir Kayar'ın en mühim muvaf- fakıyeti Vikers - Armstrong na- mına Türkiyede aldığı dok ve tersane imtiyazıdır ki bunun ile Türkiye'deki doklar ve tersaneler ve Türk harp gemileri inşaatı İngilterenin desti inhisarına geç- mişti. Bir müddetsonra İngiliz bahriye nezaretinin zaptetiğti Sultan Reşat ve Sultan Osman Superdrednot- larının siparişinde Kayar vesatat etmiş ( Harbi umumi başladıktan sonra Kayar, Yunamıstanı Türkiye ve müttefikleri aleyhine harbe sokmale hususunda büyük tesir yapmıştı. Vefatı esnasında muhtelif sanayi müessesatının başında bulunuyordu. Türkiyede iken azim seryettoparr lamıştır. Kadın askerler Rusya askeri hizmetler- deki kadınların mevcudunu 5 milyona çıkaracak Sovyet hükümeti Kadın ordu- Ssunun mevcudunu beş milyona iblâğ etmeğe karar vermiştir. Askerliğe alınacak bu kadınlara tüfek ve mitralyoz istimali öğre- dilecektir. Harp vukuunda kadın askerler ateş hattına sevkedik miyecek ve belki mühimmat fab- rikalarının demir — yollarını ve gerisindeki —mühim — noktaların muhafazasında isihdam olunacaktır. Cumartesi Pazartesi Perşembe Küçük — ilânlarımızın - neşredik diği günlerdir. Bu en seri, en müfit ve en ucuz ilân . vasıtasından istifdde" ediniz!