12 Ekim 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

12 Teşgnievel 1929 a DARâLlIDAY!DE Reisin karısı Dün gece, Darülbedayi, Piyer Veber'le Moris Enkenin |“Jmüşterek | yazdıkları “La Presidente,, vodvi- linin, fena ve çok yeri yanlış bir tercemesini oynadı. Şaziye Berin hanıma, bu vodvili neden terceme ettiniz? deye sual sormağa hak- kımız yoktur, ancak, Darülbüdayie bu vodvili vaz'ı sahne etti deye bir kere daha tariz etmeğe hak kazandık. Muhterem meslekdaşlarım İbra- him Necmi ve Refik Ahmet beylerin dediği gibi, bize, hisle- rimize, örflerimize, ahlak prensip- lerimize, devlet umurumuza tama- miyle yabancı olan bu vor oynamak çok lüzumsuz bir hare- ketti . Yalnız arkadaşlarimdan, noktada ayrılacağım. Vakıt ve Mil yet münekkitleri, bu eserin, sırf halkı güldürmek için yazılmış, bayağı bir vedil olduğunu ileri sürdüler. Eğer bu noktanın doğru oldugunu kabul etseydik, Darülbedayü, bir derece mazur. görebilirdik . Fakat “La Presidente” satirik bir vodvildir. Siyasi mizah yap- makla meşhur olan Veber, fran- adliye — sarayının, — gülünç cihetlerini hicveden bir - renaryo bulmuş , ve tezini | — tamamile redikül bir şekilde halka sunmak için de, meşhur vodvil müellifi lemiş ve iki kuvvetli muharrir, Fransa için çok muvaffak bir eser meydana getirmişler. Herhangi bir memleketin, tama- miyle mahalli ” eserlerini; hele vod vil şeklinde olursa; terceme et- mek, akıntıya kürek çekmek olur. Bir ecnebi için “Eski rüya,, “Taş parçası,, belki enteresandır, fakat *“İstanbul efendisi, hiç bir şey ifade etmez. İşte bu sebepten, Reisin karısı da, bize hiç bir şey ifade etmedi. Veberin kaleminden çıkan satirik nükteler - bittabi- boşa giti ve yalnız Enkenin sahne trükleri bir kısım halkı güldürdü. Bugüne kadar Fransız vedville- rini - Hissei şayrayı istisna etmek şartiylemnâkiller lüzumundan fazla gölünç bir şekle soktular, şimdi de; eger böyle tercemeler yapıla- caksa; Darülbedayi — sanatkârları feci bir şekle sokacaklar, daha doğrusu, böyle bir mecburiyet karşısında kalacaklar. Sanatkârlarımızdan, memleke- timizin mahalli tiplerini iyi yarat- malarını istemek ve beğenmediği- miz zaman tenkit etmek hakkımız- dır. Sanatkârlarımız, ecnebi eserler- deki tpleri de, muvaffakiyetle oynamalıdırlar, ancak onlardan, ecnebilerin yarattıkları mizahi tip- leri canlandırmağa muvaffak ol- malarını talep edemeyi Neyire Neyir hanımı” hiç de mizahın yarattığı bir ingiliz misi aN ve Şiiye Balim bir mahkeme e varmış, taşralı bir Fransız ahçı kadın olamazı nok- Hazım beyi kusursuz. v sansız bir Marsilyalıyı gözümüzün önünde yaşatmadı deye tenkide hakkımız yoktur. Mahaza, bir an, bütün — sanatkârlarımızın » birer Framsız gibi, rollerinde - muvaf- fak olduğunu farzetsek ne çıka- caktı?.. İngilizceden başka bir bilmiyen — bir fransız kızı, eşyaları parlatmak - zeve kine doyamıyan taşralı bir fran- sız. kadını, Fransa adliye ın ridikülü, 339 sene evel ölen, Fransanın — meşhur Roma hukuku müderrisi Küjas'ın hey- ayi müellifler. imişta. Her TI Dartibedayi afişi den birinin adı yaz ken düğül Enken'dir. Hastane |En mükemmel bina | tütün deposu ola- rak kalacak mı? Evkaf tarafından tütün deposu olarak kullanılan Çapadaki has- tane pavyonlarının hu halde bıra- kılmış olması her tarafta fena bir tesir uyandırmıştır . Cemiyeti belediye azası, naşri- yatımıza — yakından — alâkadar olmağa başlamışlardır. Yakında cemiyeti belediye azasından bir grup emanet makamına müracaat ederek bu pavyonların behemehal hastane haline ifragı için evkaf nezdinde teşebbüste bulunulma- sını istiyeceklerdir. Çapadaki pav- yonlardan biri mütarek zaman- larında Amerikalılar - tarafından işgal edilmiş, fakat sonra kur- tarılarak daülkelp hastanesi ittihaz edilı Şimdi tütün - deposu olarak kullanılan " diğer 6 pay yondur. Bu pavyonlar İstanbı çut hastanelerin hiç birile kıyas kabul edilmeyecek kadar mükem- meldir. Her pavyon 25 hasta istiap edebilir. Hastanın mükemmel bir halde tedavi edilebilmesi için her türlü tertibat mevcuttur. Hayri Efendi merhum bu binayı Berlindeki en mükemmel bastane binaları esa- sına göre yaptırınıştı, Hasta ade- dinin çokluğu karşısında her gün şehir hastaneleri kapısından lerce kişi dönmek mecburi; kalıyor . — Tedavi / edilmemek yüzünden bir çok kimsesiz has- talar ölüp mahvoluyor. Bu / vadi etrafında kendisile hasbıhal eden bir. muharririmize emanet sıhhiye müdürü Neşet Osman Bey; — Hastanelerde yer bulamamak yüzünden tedavi edilemiyenlerden ayda en aşağı 30 kişi ölüyor. Bu mühim bir adettir. Şehirde evela yapılacak tesisat “hastane adedini çoğaltmaktır., demiştir. Su meselesi Terkos şi şırken ile mukavele imza ediliyor yapılacak yeni mukavele tetkikatının ilerlediğini yazmıştık. Terkos şirketi müdürü M. Kastelnonun iştirakile danzim edilen projede pek az tadilât yapılmıştır. Nafıa vekili Recep B. Anka- raya avdet eder etmez projenin son tetkikatı da yapılacak, ondan sonra şirket müdürü Ankaraya davetle orada mükavele imza ra M kastelno - yeni tatbik edebilmek ve kâfi derecede üühendis getirmek Üzere Parise tesisatı önünde dize gelen bir fran- sız hakiminin hali bize ne ifade eder ?. Layuat velâyuhsâ vodvile malik olan Fransadan, Türkiye sahne- sine La Presidente'ı getirmek, en bayağı vodvillere nazire olacak bir vodvildir Tiyatro —milli ” mesaillerimizden biridir. Darülbedayü, bu anarşiden| kurtarmak Jazımdır. Bu yegâne müessesemizin, bir edebi heyete mühtaç olduğu aşikârdır. Yazık ediliyor, yazık oluyor. Selâmi İzzet Terkos şebekesinin tevsi için | ganı Kadın fotografçı Şehrimizdeki seyyar fotograf- çıların adedi. gittikçe çoğalıyor. Son zamanlarda bunların arasına kadın fotoğrafçılar da Resmimiz bunlardan bi riyor. Buket taşıyan köpek, Şehrimizde, - bilhassa kadınlar arasında, köpek merakı artıyor. Bunlar içinde bazı marifetlileri de vardır.Resmimiz bunlardan biri ağzında bir buket taşıyan bir köpeği gösteriyor. ispirto fabrikası açılacak Müskirat inhisar idaresi bu sene iki ispirto fabrikası açacaktır. Bu fabrikalardan biri konyade, diğeri — Adapazarında — açılacak- tır. Bu mmtıkalarda - tetkikatta bulunan heyet raporunu umüm müdüriyete vermiştir. Niş panayırı Nişte - beynelmilel bir ticaret | panayiri açılacaktır. Panayir mü- tacirlerinin bu panayire iştirakini Ticaret oda- sından rica etmektedir. Panayir bir az sonra açılacaktır. Müskirat mütehassısı Trakyadan Geldi Müskirat inhisar idaresinin şa - rap mütehassısı M. Faler Trakya- dan avdet etmiştir. Mütahassıs bundan evel İzmir Manisa, — Bursa — bağlarında da tetkikat yapmışlır. Mütahassıs - şarapçılık için bir proje hazırlıyacaktır. Piyasadan kaldırılan sıgaralar Tütün inhisar idaresi piyasadan bazı sıgaraları kaldıracaktır. Bu sıgaralar efedi, Türk, ince Bogaz- içidir. Türk sıgarası Türk Ocağı rasıla iltibasa meydan için ilga edilmiştir. Macaristandan nuğdıy geliyor verdiği Bu günlerde Macaristandan şehrimize — külliyetli — miktarda buğday — gelmektedir. — Macar şebrimizdeki buğday kırmıştır. Fiatlar 18 kruştan 17 kuruşa düşmüştür. ŞEHİR HABERLERİ Fasulye, mercimek , Nohutlarımız İspanya nohuduna faik Ticaret borsası kimya labora- ftuvarı " memleketimizde — yetişen maddeleri tahlil etmektedir. Borsa geçen sene Anadoluda yetişen | 4000 çuval buğday nümünesini tahlil etmişti. Bu buğday nümüneleri içinde en fazla glöteni haiz olanlar Gazi çiftliği ve Diyarbekir buğday- larıdir. Laboratuvar şimdi nobut, mer- cimek tahlili yapmaktadır. Kim- yevi tahlillere göre en iyi merci- meklerin Simav ve Gaziantapta çıktıği anlaşılmıştır . —- Biga nohutları İspanya nohut- larına faiktir. — Bu - nohutlarda yüzde 23 derecesinde azat bulun- maktadır. Laboratuvarın tahliline göre en iyi fasulya horoz fasulyasıdır . Tahlil edilen maddeler borasının ticaret müzesine konulmuştur. Hayvan sergisi hazırlığı Dolmabahçede eski İstabhamire binasında 25 teşrinievelde açıla- cak olan hayvan - sergisine dair hazırlıklar ikmal edilmiştir. Sergi heyeti, sergiye iştirak edecek olan hayvanların kaytlarına başla- mıştır. Veremle mücadele cemiyetinin mesaisi İstanbulun — kurtulüş — bayramı günü verem mücadele cemiyeti tarafından tevzi edilen rozet ha- sılâtı yekünü henüz belli değildir. Cemiyet rozet hasılâtını muhtaç ve kimsesiz müteverrimlerin gıda- sına tahsis edecek ve dispanser- İer tarafından çok fakir olan hastalara günde iki yumurta ve- tilecektir. Maden sularımız Iraka sevkiyat yapılması teklif ediliyor Bağdat şehpenderimiz maden suları hakkında Ticaret odasına bir rapor göndermiştir. Bu raporda Bağdatta maden suyu mevcüt olmadığından Bağdat ve cıvarına gelen maden suları pek pahalıya satılmaktadır. Bağdatta yalnız Vişi, Vitel gibi fransız maden suları satıliyor, bunların fiatt-300 kuruşu buluyor. Bağdat şehpenderimiz Irak ma- den sularımızın sevki hakkında nazarı dikkati celbediyor. Emanet yı lıır cenaze otomobili getirtiyor Şehremaneti mevcut / cenaze etomobillerine ilâveten yeni bir cenaze olmabili daha yaptırmağa karar vermiştir. Bu otomubi deki tabut görülecek derecede etrafı açık bulunacak , yan taraf- larında parmaklıklar olacak , ta butun üstüne çelenk ve çiçekler otomobile konabilecektir. Endaht tal Vilâyet makamından: teşrinieve- lin 14-17 günleri Pendik, Yayalar, Paşaköy, Dudullu, İçerenköy, Bos-| tancı, iskelesi muhitinde askeri kıtalar tarafından top - talimleri 've bu münasebetle endaht yapı: lacağı ilân olunur. Dedikodu ; Papelleri nered bulmuş ? Pek hoş bir dolandırıcıl ası dinledir Vapurun yan kamarasında otu- ruyorduk. Bir ben, bir de 20-25 yaşlarında esnaf kılıklı iki arka daş. Biri, siyah saçlı, ablak yüzlü. Öbürü, siyah saçlı, tilki suratlı. Siyahı, sarısına musallat olmuştu; iyle bell! Ölümü öp söyle- mezsenl Söyle Allahını, seversen be, İbraaml Papelleri nerden bülbun? — Ulan üstüme düşmel.. Elâlem içinde söylenir gibi yemem.. Sanı ziyafetler rum ya. Üzümü ye de bağını sorma! Papelleri nerede buldumsa buldum. Buram buram ispirto koktuk- ları için, sarhoş oldukları be'li Etrafıma şöyle bir göz altım: Benden haşha kimse yok! Demek ki, sarısaçlı, “elâlem, diye bendem çekiniyor. — Belâya — bakın ki, dedikoducu olmam hasebile, ben- den gizlenen sözleri fena halde merak ettim. İçimden : “Hele şunları bir söyleteyi dedim. Yalancıktan başımı önüme iğip alt düdağımı sarkıtarak “ pfffEL pfRHA,, pıflamağa başladım. Çok geçmeden, vaziyet, ablak suratlının nazarı dikkatini celbetti. — Anlat be İbraam! Nerede buldun papelleri? - diye ısrarda devam etti. - İşte herif uyuyor. Oda bizim gibi matiz galiba.. — Yuun. Enayiye bakt.. Nasıl 'da uyuyor.. Eh, madem - uyuyor, dinle, anlatıyım: Bir gece otelde kaldım, anam; — ötelde - kaldım amma, iki kişilik, bir odada.. Bir yabancı ile beraber... Cebimde bir liracık var.. Onu sabahliyin çıkarken otel parasına verdim ııııydı. ertesi gün, müvellidülma Aç susuz. Yaptığın lâkin, aklıma esti; de- Şu oda arkadaşımın yoklıyayım; — fazla / parası iki papelciğini kıvıra- kalktım. Ceketini vak- ki: Ooool! İçinde yüz papellikler lersin, 2 Vay anam vay. Ah, bunların hepsi benim olsa... Fakat, yakalarlar... Erkenden çıksam bile adresim kapıda kayıtlı... Herif, paraların numaralarını söyliyip de üstümü arattı mı, tamam... Böyle düşü- nürken — aklıma kurnazlık geldil. Hah, hah, bahl. Yama- 'numdır ben zati!.. Hah, hah, hah... bo Ne yaptım, biliyor musun Mistik? — Ne yaptın be İbraam? — Herifin cüzdanından para- darını almadım. Paralarının numa- ralarını alıp tefterime kaydettim. Ertesi sabah : “Paralarımçalındı! * diye pulise bir şikâyet... Göster- dim tefterimi... Taharrıyatl.. Nu- marflar, paralarla tıpatıp geldi. Verdiler papellerimi banal.. Nasıl kurnazlığım? Hah, hah, hal (Vü - Na) MAREHANE — acimusluk sokağı Telgraf adreslr “Akşam, Lstanbul, Telefon ; yanı İşleri için leti 1686 Telefon » idare işleri çim çi NSK Günderilen yanlar, sahiline iade eli ABONE ÜCRETLERI Türkiye İçimi Seneliği 1700, aa 308, üç aylığı S00 kuruş. Eenebi leketler içini Senelik 3000; a aylığı 1600; Üç aylığı 900 kuruştur.