28 Temmuz 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

“ —..28 Temmuz 1929 Sahife 3 —— —O — l3 Dikkat gözünüzü celbederim! Dün, bir kari mektubu aldım: Miüesseselerimizden birinde cereyan eden bir hadiseden şikâyet ediyor; ve, bu hadiseye nazarı dikkatimi eelbediyordu. Lâkin, mektubu önderen zat “ nazarı dikkatinizi Selbederim,, tabirini beyenmemiş; atlatırım!,, gibi Bunu okur okumaz, gayrı sağ elimle sağ gözümü, sol sol gözümü kapattım; muhafaza altma aldım — Bu gibi garibele- Fin daha nicelerine rastlıyoruz. Hepsini zikre kalkışsak, saymakla tükenmezl Hep bunlar; lisan inkılâbını ters anlamaktan ileri geliyor. Kimi, | inkilâp düsturlarını şöyle sanıyor: | Asılları - arapça ve farisi ne | kadar kelime varsa hepsini atmak; ve, yerlerine asılları türkçe kelimeler sokmak! — Başka zümre de şöyle sanıyor: — Esl astılahlarımızı avrupai - istılahlarla değiştirmek. | Fakat, galiba, merele, ne o, ne | de öteki olmak Jlâzım gelir: Şurası — muhakkaktır. ki, her asri lisan gibi, türkçenin de icabında kelime yaratmak iç bir ölü dile ih kâbemiz şark âlemi dilin arapça olması pek tabil idi. Lâkin, bilâhara, yüzümüzü garbe döndükte Arabistandan başladık. Bunda bariz bir mantık- Sızlık olduğu muhakkaktır. Bir nesne ilk önce hangi memleketten ismini getirmiye elirse, o memleketin tabiride yeraber gelir: “Çay, ve “the, çincedir; “kakao, İan alınmadır. Av- rupa, bunların asıllarını lâtince ve yunancada aramamıştır. (Çünkü bulamıyacağına emindi.) Biz de, garp Medeniyetinin - icatgerdesi olan âlet ve mefhumların karşılık- larını arapçada, farisi de aramama- ız: makine aksamının yegân yegân Tezean Sönef 'zarü has iktiradi tabirler, çöl Araplarınca, vaktile elbette düşünülüp bulmamıştı. Ancak, bir nokta var: Şimdiye kadar, lisanımıza giren ve yer tu- dan şark tabirleri??.. Bunları da mi kapıdışarı edeceğiz? * na- zarı dikkat , yerine «dikkat gözü », “ tayyare , yerine roplan , mı diyeceğiz? — Hayır! “Nazar,, kelimesi kadro barici bira- kılamaz; o, bizim öz malımızdır: *“ Maşallah, mazar deymesin! , yerine “ Maşallah, göz deyme- n ir nazarda anlamak!,, ir gözde anlamak ,, de- | Hemez. “Göz, maddi bir mana, “nazar,da gâyri maddi ifade eder. “İktisat, Homi , demeye başladığımız gibi # tayare , yerine de * aeroplan , demeye başlarsak her “aeroplan, kelimesi geçtikçe, halk anlsın diye, “aeroplan , ın yanına bir de * sabik tayyare , — demek üzumu hasıl olacak ; “ve netice- de, dilimiz, Bolşeviklerin sokak isimlerine — dönecek. Malüm olduğu üzere, Rusyaya on beş Şirmi senedir muhtelif idareler elmiş; ve her biri sokaklara mdine has isimler — vermiştir. Meselâ - Leningrad ( yani sabık Petrograd ve esbak Petersburg) şehrinin —bir — caddesinin iyledir: Stalin caddesi ( Sabık Troçki, ibak Denikin, daha esbak 2-inci likola caddesi) Dil inkilâbında prensipimiz şu olmalı: Avrupa kelimeleri, ancak | yeni mefhumlarla beraber hudut dahiline bırakılır. — Hudut da- ilinde” kalan asılları arabi ve farizi kelimelere türk tabiiyeti verilmiştir. f kelimeleri aslen tedar : ae ir mana 'erine “eko- (Vâ - Nü) Veremle mücadele Dispanserlerde muhtaçlara Yerebatanda İstanbul vilâyeti sıhhiye müdiriyetinin açtığı verem | dispanseri yakında faaliyete geçe- cektir. Şimdiye kadar elde edilen tecrübeye göre sıhhiye —müdi- riyetinin ve veremi mücadele cemi- yetinin açtığı dispanserler müte- verrimler ve ya vereme istidadı olanlar için büyük faydalar temin etmiştir. Yerebatan — dispanserinin faal, yetine veremle mücadele cemiyeti de iştirak edecektir. Mücadele cemiyeti çok muhtaç hastalara taze yumurta tevzi et- mek için teşebbüste bulunaktır. Yumurta tevziatı Eyup ve Üsküdar | dispanserinde de yapılacaktır. Veremle mücadele — cemiyeti | bundan başka yakında irşat he- yetleri teşkil edecek ve bu he- yetler, verem tahribatı hakkında nesayihte bulunacaktır. İrşat hey- i, halk fırkası ve, bilâli ahmer istifade edecektir. Bakırköyünde susuzluğr nihayet verilecek Bakırköyüne su isalesi hakkında evelce vuku bulan teşebbüs yarıda kalmıştı. Veli efendi civarındaki bir menbadan isale edilecek suyun Bakırköyün ihtiyacına teka- bül edeceği anlaşılmış ve buna teşebbüs edilmiştir. Emanet, Veli efendi civarından isale edilecek su bu civarın ihti- yacına kifayet etmediği takdirde Aayrıca - Bakırköyünde arteziyen taharriyatı yapılacaktır. Emanet bu sene içinde Bakırköyünün susuzluğuna kat'i surette nihayet verecektir. Liman faaliyeti Bir'ay zarfında limana kaç Mapur geldi? Geçen ay zarfında limanımıza 601 vapur girip çıkmıştır. Bun- lar arasında 120 vapur türk bandralıdır. İ11 vâpur da - italya bandırasını hamildir. Bundan sonra İngiliz vapurları gelmektedir. İngiliz vapurlarının adedi 104 de baliğ olmaktadır. Bunlardan — başka 2 leh I yarka, 4 japon bandralı vapur nler Çok iyidir n mühamminleri, muhtelif Vilâyetlerdeki tütün mahsulünü tahrire başlamışlardır. Bu muamele henüz bitmiş olmamakla beraber bu sene alınan zeri'yat ruhsı melerinden, tahmin olunduğuna göre, geçen seneye nispetle daha fazla tütün ekilmiştir. İzmir mah- sulü 14 milyon kilo tahmin edil: mektedir. 25 okkalık karpuz Bu sene yetişen karpuzlar; ge- çen senelere nazaran daha fazla büyüktür. Bilhassa Karaburun ha- valisinde Gülbahçe nahiyesinde (25) er okkalık karpuzlar yetiş- | miştir. Margarin fabrikası Bakkallar cemiyeti bir margarin| yağı fabrikası açmak için şehre- net cemiyetin yağ hakkında tertip) | ettiği formülü kabul etmemiştir. Arzuhalcilerin, — mektpçuların bazıları yazı makineleri tedarik ettiklerini yazmıştık. Bunlardan bir| kısnı da el ile ve yeni barflerle mektup, istida yazmaktadırlar. Gene'tel koptu Evelki gün Şişhane yokuşunda bir tramvay teli kopmuş ve sey- rüsefer bir müddet teahura uğra- mıştır. Bu münasebetle tel kopan yerde Havaların ısınması Üzerine san- dala, deniz gerintisine rağbet ziyadeleşmiştir. Sıcaklardan pek bizar olan deniz yolcuları biraz fazla hava almak için ekseriya kayığı vapura tercih etmekte- dirler. Bunun için sıcaklar san- Fatih garajı Garaja ait benzinler harice satılmış mı? Fatihteki emanet garajında sui istimal vukubulduğuna dair ema- ine emanet heyeti teftişiyesi tahkikata başla- mıştır. Yapılan ihbar bir. çok noktaları ihtiva ediyor. Garaja ait benzinin harice sa- tılması, hususi otomobillerden bir kısmının garajda - tamir edilmesi gibi hususat bu cümledendir. Bu ihbar Üüzerine müfettişi umumi Tevfik bey refakatinde diğer bir müfettiş ile tahkikata başlamıştır. Tahkikat — neticesinde — ihbar edilen hususat tahakkuk ederse garaj müdür ve memurları tecziye edileceklerdir. İki sene evel de emanet gara- jında bu vak'aya benzer bir sui istimal tahakkuk etmiş ve failler hakkında kanuni takibat ya mıştı. | Amatör balıkçılar | Zevk için balık tutmağa müsaade yok Maliye vekâleti sakili olmıyan vilâyetlere gönderdiği bir tar le, saydiye / vesikası olmadığın- dan — dolayı zevk için balık tutanlara zabıta tarafından muhalefet edilmesini bildirmiştir. İzmir zabıtası beri İzmirdi ği menetmiştir. Balık tutmak ken- dilerinde bir iptilâ halini zlmış olan İzmirliler bunun üzerine alâkadar dairelere müracaat et- mişler ve kendilerine — saydiye verikası verilmesini istemişlerdir. Lâkin bunların tuttukdarı balık pek az olduğundan kendilerinden sayt resmi almak doğru — olmiya- cağı nazarı itibara alınmış ve müracaatçılara — ruhsatiye - veril- memiştir. Bunun üzerine balık avı merak- hları polise müracaat etmişlerdir Müracaatçıların — mıktarı mühim bir yeküne baliğ - olmaktadır. İzmir vilâyeti Maliye vekâletinden keyf için balık avlayanlar hak- kında yapdacak muameleyi sor- muştur. Kaçakçılıkla mücadele Kaçakçılık hakkındaki yeni ta- limatname — mucibince — müskirat inhisarı tarafından tertibata baş- lanmıştır. Zabitaca maruf. kaçak- çıların listesi hazırlanmıştır. Kaçakçılar hakkında çok şid- detli hareket olunacaktır. Ticaret borsası idare meclisi icaret borsası idare meclisi intihabatına salı günü başlana- caktır. Tarifeler Hâmit bey vapur ve tren tarifelerini tetkik ediyor Dünkü nüshamızda şehremini muavini Hâmit beyin nezdinde toplanan vesaiti nakliye şirketleri mümessillerinin — vapur ve tren tarifeleri arasında ahenk temini ile meşgul olduklarını yazmıştık. Mühtelif şirketlere ait tarifelerden hangi seferlerin birbirile müna- | sebetleri olduğunu anlamak için muhtelif vesaiti nakliye şirketlerine ait tarifeler celbedilmiştir. Hâmit bey bu tarifeleri tetkik ettikten sonra şirket mümessilleri tekrar lâmit beyin nezdinde toplana- caklardır. İçtimada — verilen bir karara göre her müessese iskele ve ya istasyonlara — kendi — tarifesinden iğer — bütün — şirketlerin le talik edecektir. Ademi mes'uliyet kararı Manisa Vilâyeti idare heyetince Tüzumu muhakemesine karar veri- len sabık belediye reisi Bahri be- yin devlet şurası tarafından ade- mi mes'uliyetine karar verilmiştir. Ticaret odalarını teftiş İktisat vekâleti - müfettişlerin- den Şakir B. samsundan şehrimize gelmiştir. Şakir B. Samsun ve civarında bulunan ticaret odalarını teftiş etmiştir. Şakir B. buradan Trakya odalarını teftişe çıkacaktır. | Usta hırsızlar Muğla hapishanesinden neler çalmışlar ? Muğla adliyesi hapishanesinden bazı eşya çalındığı haber ve derhal mahalli polis idaresi tarafından tahkikata başlanılmış- tır. Neticede bundan bir müddet evel Muğlanın meşhur sabıkalıla- ada İela Dralb ilani Ömer,Hüseyin isminde dört arka- daşın bir gece yarısı adliye mah- zenini maymuncukla açıp içeriye irdikleri anlaşılmıştır. Hırsızlar © gece çalabildikleri kadar çal- mışlar, işittikleri bir gürültü üze- rine pılıyı pırtıyi toplayarak kaç- mışlardır. Dört arkadaş bundan sonra ziyaretlerini — tekrar — etmişler, muhtelif zamanlarda 21 ruvelver, 3 çifte tüfek, 2 kırma tüfek, 1 mavzer, 5 biçak, 5 kama, 1 ustu- ra, 1 çakı, I kilim çalmışlardır. Hırsızlar bu eşyaları gizlice öte- ye beriye satmışlardır. Zabıta hırsızları yakalamıştır. Jandarmaya muhalefet edenler yakalandı *” Muğlaya tabi Köycez kazasının Beleri — karyesinde - çirkim bir vaka olmuştur. Bu köye adliyenin ceplerini götüren karye muhtarı ve köy korucusu, bir kaç kadın tarafından taşa tutulmuş ve vazi- felerini yapmaktan menedilmiştir. Bunun üzerine vaka mahalline giden jandarma kumandanı ile efradı da ayni muameleye maruz kalmışlardır. Kadınlara Ali molla, kör Osman, korucu Kâmil, Ahmet, Ali, Ahmet isminde altı erkek dada iltihak etmiştir. Biraz sonra mütecavizler yaka- lanmış, yalnız Ali molla Firare teşebbüs etmi Bu vaka bir çiflik meselesi ile alâkadardır. Ayni gün gene bu çiflik meslesi yüzünden mezkür kariye sakinlerinden İbrahim is- le bir adamı ağır sürette yaralamışlar, oğlunu da katlet- mişlerdir. Jandarma idaresi birbirleri ile alâkadar olan her iki vaka hak- kında tahkikat yapmaktadı Seyirci âza Kambiyo borsasındaki muamelâtı seyredecekler Kambiyo borsasına seyirci âza olmak - için 130 kişi müracaatta bulunmuştur. Müracaatları borsa idare meclisi tetkik etmektedir. Seyirci azalar senede borsaya 10 lira verecekler, borsa muamelâ- tını salon dahilinden seyredecek- lerdir. AKŞAM Yevmi, Siyat gnele ABONE ÜCRETLER! Türkiye için Seneliği 1700, ai aylığı 900, Üç aylığı 500 kuruş. Eenebi. memleketler için / Seneliği S000; l aylığı GUN Gç aylığı Y00 Vuruşun.