11 Eylül 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER Güney Vietnam Khanh'ın dönüşü Haftanın başında (Pazartesi günü, Saygon yeni bir hükümet darbe- siyle karşılaştı ve General Khanh İki gün işbaşından uzaklaştırıldıktan son. ra, kendisine bağlı kalan hava kuvvet leri sayesinde tekrar iktidarı ele ge- çirdi, Saygonda iktidar, böylece, on ay danberi vuku bulan beşinci hükümet darbesinden sonra yine General Khanh'ın eline geçmiş oldu. Bir süredir, Güney Vietnamda olay- lar birbirini kovalamaktadır. Bu olay. lar dizisi, bilindiği gibi, Devlet Başkanı General Khanh'ın Tonkin körfezin- de olup bitenlerden faydalanarak kuv vetli bir tek adam idaresi kurmak is- temesi üzerine başlamıştır, onu, bütün Vietnamda başlayan öğrenci gösteri, leri, bu gösterileri de milliyetçi bu- distlerin hem Khanh yönetimine, hem de katoliklere karşı giriştikleri şiddet hareketleri izlemiştir. Bu gösteri ve hareketler karşısında' Khanh idareyi bir sivil başbakana devrederek. işba- şından çekilmekten başka çare göre- memişti. Fakat Khanh işbaşından çe. kildikten sonra sivil idarenin Viet- namda anarşiden başka hiçbirşeye u- laşmıyacağını anlayan Amerika Bir- leşik Devletleri tekrar işe karışmış ve geride (o bıraktığımız Ohafta içinde, Khanh'ı bir kere daha idareyi ele al- mağa zorlamıştı. Ancak, haftanın ba- şındaki Pazar sabahı Saygon, yeni bir hükümet darbesiyle karşı karşıya gel- di ve General Kong Von Duc ile Lam Van Phat kuwetleri duruma hâkim oldular. Bu âni darbe, amerikalıları büyük bir telâşa düşürdü. Zira Ame- AKİS/18 rika, kendi menfaati bakımından, Ge. neral Khanh'ın İktidarda kalmasını istiyordu. oOHattâ anlaşıldığına göre, Washington'da resmen açıklanmadan önce, General Khanh'ın desteklenece- gi, Vietnamdaki liderlere bildirilmiş- ti. Pazar günkü hükümet darbesi çe- şitli çevrelerde büyük şaşkınlık yarat, t. Amerika Büyük Elçisi Maxwel D. Taylor bile, tatilde bulunduğu halde, süratle Saygona döndü. Bunun ü- zerine o24 saat sonra durum bir- denbire değişti ve General Khanh, A- merikanın desteğiyle, iktidarı yeniden ele geçirdi. Khanh'ın dönüşünün Vietnamda mektedir. Gerçi komünist çetecilerin yaptıkları da Güney Vietnamda bü- yük bir huzursuzluk kaynağıdır ama, bu fakir ülkede bunun yanında çok önemli başka huzursuzluk kaynakları da vardır. Bunların birincisi, Güney Vietnam ekonomisinin içler acısı du- rumudur. Yıllaryılı sürüp giden savaş, Vietnamlıların biraz olsun rahat nefes almalarına izin vermemektedir. İkin- cisi, Vietnam halkı arasındaki dini bölünme de ülkede devamlı olarak hu- zursuzluk yaratmaktadır. Önce fran- sız idaresi altında .sonra da Diem Za, manında Vietnamın çoğunluğunu teş- Vietnamlı askerler ve esirleri Kim kime dum duma Amerikanın özlediği istikrarlı ve kuv- vetli idareyi kurmak bakımından ne kadar faydalı olacağı şimdiden kes- tirilemez. Fakat son olayların asker- lerle halk arasında karşılıklı güvensiz lik ve soğukluk yarattığına hiç şüphe yoktur. Son günlerin getirdiği iç kırık. lıkları yönetenle yönetilenler arasında devamlı bir paravana gibi kalacaktır. Huzursuzluğun kaynakları Amerika Güney Vietnama yalnızca Kuzey Vietnama kargı savaşması gereken bir ülke olarak baktıkça, bu- rada düzen ve güvenliğin geri gelme- si çok uzak bir ihtimal olarak görün- kil eden budistler bir avuç katoliğin idaresi altına konulmuşlardı. Bu du- rum, şimdi hergün biraz daha. çok po- litikaya karışan budist aydınlar ara. sında kolak kolay giderilemeyecek İç kırıklıkları yaratmıştır. Zaten budist- lerin Khanh'a karşı gösterdikleri gü- vensizliğin sebebi de, onun Diem yö- netimi altında oynadığı roldür. Khanh, eski diktatörün zamanında onun en yakınlarından biri olduğunu, Demin budistlere karşı giriştiği şiddet hare. ketlerinde görev aldığını bir türlü u- nutturamamaktadır. Fakir Vietnamdaki üçüncü huzur- suzluk kaynağı da, bu ülkedeki genç