3 Şubat 1948 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

YENİ SABAH SAYFA : 5 Dış Bakanının Meclisdeki izahatı (Baştarafı 4 üncüde) hib olmak hedefini güdecektir. 16 fevletten her birinin istisali art- tırmak için sarfedecekleri gayret- letin ve'bu memleketler arasında işbirliği ve karşılıklı yardım pro- gramilarının gerçekleşmesi için A- Merikadân geniş ölçüde yardım görmelerine zaruret olduğundan 1948 - 1951 yılları içinde yapıla- çak idhalât, raporun sayrı hir bö- dümünde izah olunmuştur. Rapo- run diğer bir kasmında 16 -memle- ketin gene bu yillar içinde tediye müvazenesi açıkları tesbit ve-izah edilmiştir. Başlıca itiraz moktaları Amerika hükümetinin, konferan sı takib eden yetkili uzmanları, hazırlanan raporun Amerikada is- tendiği gibi müsaid tesir bırakmı- yacağını ileri sürerek konferansa, bazı tadiler yapılmasını teklif et: mişlerdir. Bu itirazlar başlıca şu noktalarda toplar £ İstihlâk eşyası ile tesis mal Zzemesinin T- ması, 'ordu birbirinden iyice a Mali istikrara ve para istik rarına aid faslın kuvvetlendirilme- Bi, 3 — İstihsali arttırmak için her devlet tarafından büyük sarfının taahhüt edilmesi, 4 illetlerarası ticarette gellerin kaldırılması ve Tük ittihadı veya ittih 5 — Yardım tatbikatını kolay- laştıracak bir teşi kurulma- sının taahhüdü, 6 — Raporun muvakkat mahi- yette olduğunun tasrihi, Pariste bu isteklere göre *tadil edilen umumi rapor 22 Eylül 1947 arihinde imzalandıktan sonra İn- Biliz temsilcisi Sir Oliver Franksın başkanlık ettiği icra komitesi ta- rafından Vaşingtona götürülerek, Amerika Birleşik Devletleri Dışiş leri Bakanı Mr. Marshalla sunul- dü. gayret en- bir arı * Türkiyenin cevabları Türkiye hükümeti Pariste kami tenin yolladığı sual varakalarına verdiği cevablarda, bir taraftan bugünkü — istihsallerim bunun kendi gayretlerimiz ve mevcud va- sıitalarımızla ne kadar çoğaltabile- ceğimizi | içerde istihlâk edebilece; zi ve| ne mikdarı diğer devletlere vere- bileceğimizi, idhal ihtiyaçlarımızın neler olduğunu ve ilende ne suret-| le inkişaf edebileceğini, diğer ta-| raftan istihsali çoğaltmak için ne bunlardan ne mikdarını ene gibi yardımlara ve malzemeye tiyacımız bulunduğunu, bu yardım lar yapıldığı takdirde istihsalin ne suretle inkişaf edebileceğini bil | dirmiştir. Bu bilgilere göre, mem-| leketimizin gerek ziraat, gerek ma mler ve saire gibi iptidai maddeler stihsalâtını Avrupaya müessir bir | şekilde faydalı olabilecek bir dere | ceye çıkarmak için, plânın yürür-| lük süresince, 1 Temmuz 1947 fi- | yatlarına göre 615 milyon dolar- | hık malzemeye ihtiyaç bulunduğu teelit edlmiştlğ | Bu rapor Amerikada Ha ğ komitesi tarafından — tetkik miş ve nihayet Avrupa kalkınma plânı (Recovery) adı altında kan Trumanın mesajı il; bir kamm tasarısı kongreye su muştur. İki vesikanın başlıca esasları Büyük bir hacim tutan iki, vesikanın başlıca esa: , mese lenin mahiyetini anlatmıya yara- | ması bakımından iman larıı rzedeyim: a) Tasvibi istenen yardım mik darı 17 milyar dolardır. İtirazları azaltmak için, hükümetin kendisi, Paris konferansının 22 milyarlık teklifinden beş milyarını indirmi: tir. b) Müddet £ bucuk e üç a) dır. İlk on beş ay icin yardım 6 milyar 800 milyon dolardır. Müte bakisi diğer üç yıla taksim edil- miştir €) Birinci fıkradaki yekün hak- kında umumi bir karar verilme- Hnekle bi T her yılın hissei i- ai *ında yeni bir tahsi- Bat alınacaktır d) Gıda, mahrukat ç re gibi istihlâk mada, sun'işgüb — erinin kar gılığı hibe olarak, makine ve « DERED he ve em-, sali gibi istihsal vasıtaların.n karı gılığı borç olarak verilece, €) Hükümet, yazdım — görecek memleketlerin her biri ile paranın istimâl tarzı hakkında iki tararlı anlaşmalar akdedecektir. f) Dört buçak senenin sonunda sarfedilmemiş para kalırsa bunun ne yapllacağı, yardımı âlan mem- leketle Amerika arasında ayrıca kararlatırılacaktır. 8) Bedelleri yardım parasındam yani dalarla ödenmek Üzere gıdal Ve'diğer iptidai maddelerin bir kıs pi Birleğik Amerika - tarafından Kanada ve Cenubi Amerikadan sa fin alınacaktır. Böylece hem © eketlerin dolar ihtiyacı karşı lazmış, hem de Amerikan ihraca- fi dahili zaaflarından | muş Olacaktır h) Milli paraların arını te- min maksadile dolar tahsisi pro- gramdan hariç tutulmuştur. Yar- dım görecek olan 16 memleketin iktisadivatı düzelir ise rarıvâçin ayrıca dolar bulunacak- tir. i) Yardım parasının çin #Amerikada (Avrapa- işbirliği idaresi) namile bir teşekkül kuru- idaresi lacaktır. Bunun başında bir Ad-.) ministrateur — bulunacaktır. — 16 memleket hibe ve borç taleblerini buraya bildireceklerdir. Bundan başka, yandım görecek memleket- lerdeki #Amerika sefaretlerine bağ v olarak -çâlışmak üzere (İktisadi işbirliği şefi) unvanile 16 memur tâyin olunacaktır. Bunlar, o mem leketlerde paraların mahalline sar fedilip edilmediğine de bakacaklar dir. j) Nihai kazar vermek hakkı A- aerika Hariciye Nezaretine aid o- dacaktır. k) Başkan Truman kongre mü- zâkerelerinin 1 Nisana kadar biti- rilmesini istemiştir. Amerika kongresi bu suretle ko nuşmalara başlarken, 16 devletten her bivinin durumu hakkında Ame rika Hükümetinin teknisyenleri ta rafımdan tetkikler yapılmış ve bu tetkikler, ayrı ayrı 16 broşür ha- linde hazırlanmıştır. Türkiyeye aid olan brı hphenüz elimize varmadan Ame- rikadan aldığımız bir rapordan şunu öğrendik Türkiye ziraat ve maden bakı- mandan Avrupa kalkınmasına yar dım edebilecek bir memleket ola- rak ayrılmış, fakat altın ve döviz stokları ve dış tediye müvazenesi ilkl15 ay için yeter göründüğün- den, bu makinelerin satın alınma- sında, kendisine sadece rüchan hakkı tanınmıştır. Bu rüçhan hak kının Türkiyeye başlı başına bir yardım sayılmasının sebebi şudur: Marshall plâğının şumül daire- sine giren bütün memleketler, bil- hassa makine ve teçhizat, 1 Mart 1948 den itibaren, “Amerikadan ancak hususi müsaade ile ihraç e- dilebilecektir. Marshall plânının mânası Bu haber üzerine Vaşingtonda daha sarih malümat almak üzere yaptığımız ilk teşebbüse şu cevab veriln Türkiyenin ihtiyacının" esasları- ni teşkil eden hesablar be lik ekonomik inkişaf plânma da- yanmaktadır. Bu inkişaf “plânmmn Türkiye ekonomisinin ilerlemesi ve binnetice Avrupa kalkınmasına yardımı bakımından faydalı oldu- Zuna inanıyoruz. Fakat Marshall plünı milli bir iktisadi inkişaf plâ- nı değil, harbden yıkılmış Avrupa nın yeniden inşa plânıdır. İtürazlarımıza cevab Bu müfaleaya Ameril r bası- sene- tirazlarımız şu- süretle mıştır Türki , ilk 15 ay içinde dış tedi Dlarını ve döviz ve altın mevcudunu sıhhatle tahmin ve hesab ettiği iddia edeme- yiz, 'Türkiyenin 170 milyon dolar kıymetinde altın mevcu vardır ve kâğıt para' karşılığı yüzde 60 nisgbetindedir. Diğerlerinde, mese- lâ İtalyada bu kargılık yüzde 1 ci- . “Türkiye bugün tedari- ânsız olan maden ve zirsat akinelerini peşin para ile satın Bu suretle artacak ini satarak kısmen dolar temin eder ve nihayet, Türkiy konomil; plânı için milletlerarası bankadan istikraz yapabilir ve 'A- merika bu hususta da müzaharet eder Türkiye hakkında bu görüşleri iyice belirtmek ve varılan netice- de Amerikan teknisyenlerinin tah minlerini daha açık surette anla- tabilmek- için, Marshall plânı çer çevesinde hazırlanan ve Türkiyeye aid bulunan 15 numaralı borgür- den bazı parçaları yüksek meclise aynen okumayı faydalı bulurum. Türkiyeye mid tasarı Marshall yardım plânı bakımım- dan Türkiye hakkında hazırlanan bu tasarı göyle başlıyor «Türkiye, tahribatına mâruz kalmamıştır, bundan dola- yı Avrupa memleketlerinin çoğu- nun karşılaştığı iktisadi kalkınma meseleleri ile kıyaslanacak prob- lemlerle karşı karşıya — değildir Türkiyenin müstakar bir hüküme- ti vardır ve iki büyük siyasi parti dış politikada birleşiktirler. «1945 denberi Türkiye daimi ©- larak diş baskıya maruz kalmış ve bu baskıya azimle mukavemet etmiştir. Fakat bu mukavemet, Türk hükümetinin 600 bin kişiyi Silâh altında tutmasını ve bu su- Tetle ciddi bir maliye ve çalışma kudreti problemi “le karşılaşması Bi icabettirmiştir, «Bu problemlere rağmen, Türki yenin Milli istihsatı ve hattâ nü. fus başına istihlâki harbden evvel: kine nazaran bir mikdar kendisine harbin artmıştır. Harb cenasında fiyat seviyesi &. nemli mikdarda yükselmi taxat muhasamatın sonundanberi fiyat lar ve tedavüldeki para miktar müstakar bir hale getirilmiştir. Türk dış ficareti en yüksek se- viyçlere erişmiş vaziyettedir. Mil- li Savunmaya büdceden ayriları büyük tahsisat, Türkiyede ziraat madencilik, endüstri alanlarında harbdı miş olan gi miştir. — Bununl: yardım ile bir yartaşlat teknik kte nisbeten az ser hızini beraber maye tahsisleri"bu sahalarda mü- bim meticeler elde etmeğe imkân verecektir. Bilhassa Marshall plâ- nma katılan diğer — memleketlere yapılacak hübubat ve kömür ihra- catından belirecek bu işler için ge rekli sermaye tahsislenini, 'Türki- yenin, kendi kaynaklarından yapa bilmesi gerekir. Fakat 'Türkiyenin Avrupa kalkınma programma ka- tılan diğer memleketlere cak ihracat maddelerinin (: ni arttırabilmek için lüzumlu ve mevcudü az teçhizat ve maddelere ihtiyacı olacaktır. Tasarı, son senelerde Türkiye- de sınai ve ziraj istihsalin yavaş yavaş arltığını izah ettikten ra şöyle devam ediyor «Türkiyede ulaştırma vasıtaları ihtiyaca yetmemektedir, ve mev- cud vasıtaların durumu harbden evvelkine nazaran üdür. Her ne kadar 1939 danberi yüzde 50 nisbetinde artmış ise de çok mikdarda ziraat mahsullerinin ve bilhassa hububat ve meyvanın ulaştırma kifayetgiz- liği yüzünden ziyan olduğu malüm dur. Ayni suretle Zonguldak lima- nındaki yükleme noksanı ve buna mukabil ulaştırma — kifayetsizliği kömür istihsalinin genişlemesini önemli “surette tahdit etmektedir. Bunların ıslahı ve kamyon nak yatının gelişmesi pazarlara ula ma imkânları sağlıyarak zirai tihsali mühim mikdarda teşvik e- | decektir | aha aşağıda, 00 milyona v e 50 den fazla maya gittiği yazılı satırları okuyoruz Milli Savunma yükü azaltılın- ya kadar, Türkiye istihsalinin arttırılması, madencilik ve ziraat sahalarında işçi tasarrufuna kân veren makinelerin ve ulaştır- ma vasıtalarının —ıslahı ile kabil olabilir. Hükümetin, yol inşası, su lama ve sudan elektrik istihsali projeleri var ise de, bu projeler kismen döviz yokluğundan, kıs- men de büdee imkânları ile kol kuvveti ve mahalli inşaat malze- mesinin milli. savunmaya - tahsisi yüzünden tahakkuk edememiştir, Milli Savunma yükünü — azaltmak imkânı bulunmadığı takdirde bü- Yük gelişme projeleri âçin ,gerekli, dövizin, —milletlerarası sermaye kaynaklarından — temini — imkânı mevcud olsa gerekti: Türkiye hükümetinin ağır bir masraf yükünü enflâsyon yoluna gitmeden fimanse ettiği Türkiyenin büdce işlerinde $übhe- siz ıslahat yapmak imkânı mev- cud olmakla beraber, milli savun- ma ihtiyaçları azaltılmadıkça mas raflarda mühim bir indirme iml nı görülememektedir. Tediye muvazenemiz hakkında A- merikan gü tahminler ileri sürülmektedir: 'an büdcesinin 1 milli savun- an sonra şu im- tasarısında (Devamı Sa, Sü, 1-de) Gandinin katli Yeni Delhi: 2 (AP) — Hindistan Kurucu Meelisinin bugünkü oturu Thunda bir demeç veren Başbakan Pandit Nehru eczümce şunların söy| lemiştir «Hükümetin iktidarda kalmasını veya çekilmesini, barışı temin ve 1- ade konusunda göstereceği başarı tâyin edecektir./Buna muvaffak o- lamazsak idareci vasfına lâyik ola mıyacağımız gibi Mahatma Gandi nin müritleri sıfatına da lâyik ola mıyacağımız aşikârdır. «Özel bir şahıs ve hükümet başka ni sifatile, en büyük hazinemizi ko rumakta gösterdiğimiz başarısızlık tan hicap duymaktayım. - Yıllar. danberi ve bilhassa son aylar zar famda memlekete bir şiddet ve kin havası çökmüştür. Mahatma Gan dinin bize tevdi ettiği dâvaya hiz: mMet-edeceksek, bu zihniyete karşı mücadele edip memleketten bu kin ve-şiddetin köklerini söküp atma yız. Bir Hindu sıfatile, diğer bir Hin dunun Mahatmaya karşı el kaldır. mış olması bizim dçin bir yüz kara sıdır. Bu arada Cumna nehri kıyısında Gandinin yakılan nâşından hasıl olan küller torbalara ve kül hâline gelmeyen birkaç kemik parçası da bir vazoya konulmuş ve torbaların ağzı mühürlenerek kırmızı ve beyaz güllerle süslenmiştir. HÜKÜMET ÜYELERİNE GÖNDERİLEN TEHDİT MEKTUPLARI Yeni Delhi: 2 (AA) — Hin: distan kabinesinin başlıca üyeleri, ürkiyenin 1 mil | görülür. | öğrenlldiğine göre, şimdiye kadar alışılmamış nisbette tehdit mek tupları almağa başlamışlardır. Baş bakan Nehru e tanınmış siyasi | derler bugün öğleden sonra yapıla ak büyük Miling 5 », polis, ola; e tedbirleri al da kaln ASKERİ DEVRİYEL Yeni Dolhi, 2 (AP.) ay evvel vukua büyü (Baştarafı 1 incide) İzmit Kâğıt fabrikası müdürü Adnan Berkay ve diğer ilgililerin | de görüşleri tesbit edildikten son- ra filigranlı gazete küğıtlarının fi yatlarını (75) kuruş olarak tesbit etmiştir. Evvelce (60-85) kuruş 0: larak tesbit edilen - fiyat hâlen kararlaştırılan (75) kuruş, Bakanlar Kurulunda — incelendik- ten sonra kesinleşecektir Bakanlar Kut yerine Yukarıdaki Ank anlaşılıyor ki iş bilmezliği ve tica- ri bir zihniyetle idare edilmediği için astarı yüzünden pahalıya mal eden Sümer Banka bağlı İzmit kâğıt fabrikaları allem etmiş, kal lem etmiş, fakat bu yıl da küâğit fiyatlarına (15) kuruş zammetme nin yolunu tutmuştur Yukarıdaki haberde de bildiril- diği gibi yakında Bakanlar Kuru- lunda bir defa daha incelendikten sonra kat'ileşecek Olan bu (75) kuruş fiyatın tesbitinden evvel a: şağıdaki açıklamamızla - bir de Bakanlar Kurulunun dikkat na zarını çekelim dedik 1 — İzmitte iki âğıt ve bir de sellüloz fabrikası kurulmuştur. Sellüloz fabrikasında odun çeşitli ham maddelerden başka saman- lJar, keten, kendir, pamuk, pirinç sapları, meyan kökü posaları gibi ot sınıfı ham maddelerden de sel- lüloz istihsal olunabilir, Paçavra- lar ve mensucat sanayii artık da kıymetlendirilebilir. Tesi memleketimizde yetişen bütün bu çeşidli ham “maddeler göz önünde tatularak plânlanmış ve kurulmuş tur. 2 — Sellüloz fabrikamızın kana- sitesi her iki kâğıt fabrikasının ihtiyacından fazla olarak hesab- lanmıştır. (senede 18500; tona) fazlası sun'i ipek ve sellüloz için düşünülmüştü. 3 — Buna rağmen kâğıt imalâ- tı için hariçten sehüloz celbinden bahsedilmesi ve buna mecburiyet hissolunması sellüloz fabrikamızım lâyıki veçkile işletilemcdiğine bâ- riz bir-delildir. 4 — Tomruk halinde odun fiyat ları pahalı ise kereste imalâtının artıklarını işlemek lâzımdır. Fab- rika bu artıkları işliyebilecek ma- kinelerle mücehhezdir. Esasen ka- las, kereste ve tahta imalâtma el- verişli “tomrukları — parçalıyarak, sellüloz kazanına. koymak tamami le gayrı iktisadi bir acemiliktir. 5 — Lüzumsuz umumi masraf- Tarmm “maliyet fiyatı üzerinde mü- essir olduğu şübhesizdir. Meselâ; fuzuli olarak iki buçuk milyon Ji- raya inşa- olunan ikinci iskele (ki Bit fabrikaları tam randımanla ça- lışabildiği takdirde dahi) ton ba- şına -(5) liralık bir tezayüde sebeb olmaktadır. Tam randıman - olan (24000) ton kâğıt alma hesabına dayanan bu rakam 947 senesinde (18500) ton imâl edildiğine göre ayni nisbette artacak demektir. Diğer lüzumsuz sarfiyat bu ar- tışı sadece büsbütün arttırmağa yarıyor. Klor fabrikasının zararları, art makta olan memurlar için inşa e dilmekte olan ikametgâhlar belki bunlar için fabrikada — yaplırılan mobilyalar, gazinolar ve burası i- le evlerde istihlâk olunan elektrik cereyanları ve asıl mühimmi fabrika daki memur çocuklarma şehirde- ki ilk mektebe kadar yorulmaktan kurtarmak âçin meydana getirilen muazzam Sümer mektebi, m: ları maliyet unsurlarını göste küfidir sanırız. 6 — Fabrikaların makinelerini vermiş olan firma ile mukavele akdolunurken- randıman için| ga- ranti istenmiş ve mukavelename- ye lâhikalar raptolunmuştu. Bun- lardan birisinde personel grupu da tesbit olunmuştur. — Fabrikaların verimi bu listeye göre firmaca ga- ranti edilmişti. Bugün görüyoruz ki mezkür liste bir kaç misli aşıl- mıştır. Bu kadro fazlalığı da bit- At yarışları tamamen Tarım Bakanlığına devrediliyor (Baştarafı 1 incide) Ti mevzularını tamamile Tarım Ba kanlığı yetkisi içine sokmaktır Bundan sonra yalınz Tarım Bakan lığının tesbit edeceği yerlerde - ve Bakanlığın İdaresinde yarışlar yapı lacak ve hipodsomlar kurularak müşterek bahis oyunları Idare edile cektir. Tarım Bakanlığı müşterek bahis için birde yönetmelik hazır lamaktadır. Bundan başka Türkiye at yarışla ti kurumu adı ile bir buçuk mijyon lira döner sermayeli bir de kurum teşkil edilecek bu sermaye yetmedi 1 takdirde bir mülyon liralık daha istihraz yetkisi olacaktır. Ankara şe hir hipodromu da, İçişleri Maliye ve Tarım Bakanlıkları temsilcilerinin tesbit edecekleri bir fiyatla tarım ba kanlığına kiraya verilecektir, ——— — lardanberi ilk defa olarak sokaklar- da yine asker! devriyeler dolaşmağa başlamığtır. Tuna eyaletinin Sangil a ik bir dokuma fâhrika- akılı Taddi hasarın 10 mil- yon den fazla olduğu tahmin kere| Bakanlar Kurulundan bir dileğimiz tabi maliyet üzerine tesir”ediyor. 7 — İşin başında ehil baş bulun matdrğı için sellüloz randımanı Thü | kavelede derpiş — olunan — normal | haddin çok “aşağısına düşmüştür. | Meselâ mukavelede “yüzde (42) olarak tesbit olunan sellüloz veri- mi yüzde (23) ilâ (29) arasındı ar ki tesiri yüzde (45.5 (32,4) kadardır Bu hesablara göre sellülozun to (400) liradan fazlaya mal olmamasına hayret etmemek ve muz n zayiatı önliyerek sellülo zu mormal fiyatına indirdikten son ra küğıdın maliyetini tesbit etmek lâzımgelirken fabrika, hariçten g; tirttiği ve (650) liraya malettij; ellüloz ile bu hesablari yapmak- tadır. Sellülozu bir vakitler hariç- ten daha ucuzd getiren fabrika, yerli sellüloz ile bunu karıştırmak suretile maliyetini düşürmeğe ca- üzerine de lışırken nedense bu defa yerli-sel- lüloz ile bu işi başarma — yoluna gitmemiştir. Fabrika bizi orman umum mü- dürlüğünün odun verme; bile kar, z de kendisine kereste imalâtı artıkl: rı ve sellüloz imaline yarıyan diğer iptidai maddeleri ileri sürerek mu- bele edebiliriz. Bizim bildiğimize göre hariçten alman sellüloz ile bir kilo yüzde nazarı — itibare lınmamak şartile 56, 70 kuruşa yerli sellüloz ile (45, 82) kuruşa mal olmaktadır. Komisyon, kârı dahil - yabancı sellülozla imâl edilen ve 71/7 ku- ruşa mal olan kâğıt diferansiyel fiyatın azamisi olan (85) kuruşı da-ortadan kadırarak kâğıda yu- varlak hesab 75 kuruş üzerinden bir fiyat tesbit etmektedir. Bakan lar Kurulunun mütalea ve tedkiki ne arzedilen bu rakamın nasıl kar- şılanacağını tayin etmek müşkül- dür. Avrupadaki emsali âyarında kurulmuş bulunan sellüloz sanayii müessesesinin verimsiz ve aksak bir hale düşürülmesi ünden her sene Bakanlar Kurulunu ve gazetecilerle mecmuacı ve kitab- cıları işgal eden bu işin bu sene olsun iyice incelenerek kat'i bir karara bağlanmasını ve müessese nin işten anlıyan ellere tevdi edi- lerek senelerdenberi hepimizi zen bu dâvaya bir son verilmesini temenni ederiz. YENİ SABAH Halk Partisi Kongreleri Binbirdirek Ocak Koag- resinde yeni l1 Başkanı bir konuşma yaptı ©H P. Eminönü ilçesi Bin Tek ocağı yılık kongresi, dün 21 de Eminönü Halkevinde yapılmış- tir. Kongrede ayni zamanda Merkez Bankası müdürü yeni İl Başkanı Sa- di Bekter, Atıf Ödül, Dr, Akil Muh- tar Ve diğer parti ileri gelenleri de hazır bulunmuşlardır. 4 Kongreyi ocak başkanı Zekeriya 'Polatkan #açmış ve Atatürk için ya- pilan bir dakikalık tâzim sükütün- dan sonza, kongre başkanlığına Fik. xzet Oyman intihab edilmiştir. Yıllık rapor ve mali bilançonun 0- kunmasından sonra- dilekler faslına geçilmiştir Müteakiben söz istiyen C. H. P. 'yeni İl başkanı Sadi Bekter, ezcüm- le şunları söylemiştir: «— İçinde bulunduğumu tahlilini şöyle yapabiliriz: Bir memleketin, bir devletin, yitmi fire irdi- mat dürümün içti. mai, iktısadi, siyast hayatı; her Za- man için iç âmillerle, dış âmillerin bir arada müşahede — edilebilmesile açıklanabilir. Bugün bir - oluş — karşısındayız Hem de dünya ölçüsünde bir oluşun ifadesi bizi kendisine râmediyor. Dünya bir nizamsızlık — içindedi Cıvataları gevşemiştir; şimdi bunla» rı-sıkmak için çalışılıyor. Biz de ayni durum karşısındayız Biz de kendimizi yeniden kurmak is- tiyotuz. Bizler, yâni C. H, P. yeni bir düs zen kurmak için her türlü imkâna ve kâfi derecede elemana malikiz. Arkadaşlar, Üstlerle geç- menin zorluğundan — bahsediyorlar, haklıdırlar. Milletvekili maaşlarına temas ot- tiniz. Bunun yaptığı tepkiyi Merke- ze bildirdik. Bu meselenin yeniden Parti grupurnlda müzakere yolunda 15 - 20 gün önce Merkezden cevab aldık, Bugün büyük bir parti seferberliği içinde bulunuyoruz. Hepimiz için ba- garılı olsun!> Son dakika (Baştarafı 1 inotde) H. L. Mac Bride ve hava kuvvet- leri gefi Albay E. B. Marshall o- lup bu gece İstanbula hareket e- deceklerdir. General Mac Bride her hangi bir tefsirde bulunmayı reddetmiş ve yalnız Amerika Birleşik Devlet leri Harbiye Bakanlığı yardım. pro gramının inkişafına aid doğrudan doğruya bir rapor istediğini söyle miştir Bu iki ordu subayı gitmi; yardım temasa edileceği zırlanırken amının Meclisin dünkü toplantısı (Baştarafı 1 Mmclde) endişenin bir kısmının zail olaca- ğinı, bu endişenin'tamamen kalk- masının yapılan ' hatânın tashihin- den sanra mümkün -olabileceğini yerek bu hususta hazıtlanari raporun hatâlı esaslara dayanma- sının Türk milletine eza verdiğini; zira Marshall plânı ortaya atıldığı zaman Türkiyenin “Avrupa kalkan masına iştirâk edebilmekten dola- yı büyük. bir zevk duymuş olduğu: nu bildirdi. etti: Raporu hazırlıyanlar tedi: ye müvazenemizi yanlış hesab et- mişlerdir. -Kendilerinin Türkiyenin peşin para ile malzeme alabilece- ği ve hattâ altın dahi verebilece- ği hakkındaki mütalealarma asla irâk etmiyoruz. Hiç bir 'Dürk hükümeti elimizdeki altın stokunu malzeme karşılığı olarak vermeğe, cesaret edemez ve bu mesuliyeti yüklenemez. Raporun gerekcesi- nin hatâlı esaslara dayanması bizi üzmüştür. Raporu hazırlıyanların memle- ketimizi İsviçre ve Portekizle mu- kayese etmeleri eğer-şaka değilee cidden çok tuhaftır. Rapordaki Türkiye kendi yağıyle kavrulabilir şeklmdeki ifadenin Türk efkârı u mumiyesinde — psikolojik - tesirler büyük olmuştur. Bunun bir vehim den âbaret olduğunu biliyonuz. Fa kat buna rağmen kötü tesirler u- yandırmış ve Amerikanın ekono- mik alanda olduğu gibi politik nda da Türkiyeyi yalnız bırak: bileceği ihtimalinir akla getirmiş- tir. Fakat evvelce de söylediğim bu bir vehimden ibarettir ve hâtanın — düzeleceğine — inanı- bu yoruz. Bu hâdiseden bizim için a- hnatak derslere gelince bu gibi konferanslara gidecek olan heyet- ler iç teşkilâtımızı desteklemeli- dir. Bunun için ilk yapılacak şey gerçek bir Ekonomi Bakanlığı kur maktır. Bu gibi bilgiler ekonomi | Bakanlığında normal olarak bu- lunması gerekli bilgilerdir. Bizim Ekonomi Bakanlığımız ise bir ma den ve sanayi bakanlığı haline gel mişdir ki böyl zum varsa da bumun yeri T Bakanlığı yanındaki bina değ mer Bank binasıdır. bir Bo on kanlığı memleket çapında olmadı dir. İkinci' bir-mesöle de:Basın Yavın Genel müdürlüğüdür. -Bizler mom leketimizi — yabancılara —tamıtmak mecburiyetindeyiz ki bu'işi de bir genel müdürlüğün görmesine öm- ikân yoktur. 'Adam yetiştirmek lâ- zım diyeceksiniz; fakat me old belli olmuyan bir” teğkilât icindi 'adam yetişmez.Ümid. ediyoru: ki Amerikâlı dostlarımız bug''akü hatâyı:ta&hih edeceklerdir. Posin para ile malzeme alın derm 'Avrupa kalkınmasma meyin demekle müsavidir. limizdeki bir mikdar dövizle ğimız malzeme gayet sazlıdı Şunu da ilâve edeyim ki Marsbal plânı gereğince ikredi almak ile kalkınmma' bankasmidan para alma: arasındaki fark büyüktür ve b bu farkı darpekalâ mitdrikiz. Ti yenin 'kalkmmaya iştirâke | vardır ve Amerikalı dostlarımı da bundaki “menfaatlerini a cakları muhakkaktır. Bundan sonra bazı'hava an mâlarının onanması hakkında 'a nuün tasarılarının — müzakereli geçilmiş ve çarşamba Fünü — s20t 15 de' toplanmak üzere son vetilmiştir. Dışişleri “Bâkanmın bevamatı nası oturu karsılandı? Ankara: 2 (Hususi) — D Ti Bakanının bu ginkü — izaha Meçcliste büyük bir alâka ile d lenmiş ve Halk Partili Milletvoki leri tarafından zaman zaman (aa vib- edilmiştir. Buna mukabil De- mokrat Partili milletv yanatı gayet sakina. lardır. Umumi kanaat şudur ki Dışişleri Bakanının i « esaslı olmakla berabe> - beyazai efkârı umumiyede u: kümetin vak bu işe ge naatini silememiştir Rüsya durmadan nota - yolluyor (Baştarajı 1 tucide) maksadile gerekli tedbirleri almasını beklediğini ilâve etmiştir. 'Tahran, 2 (ACA.) — Tahran rad- yosu Azerbaycan hududu üzerinde | memnu yeni askeri bölgeler meyda. na getirileceğine dair Moskova rad. yosunun vermiş olduğu haberleri ya- lanlamış ve şunları ilâve etmiştir: RUSYANIN İRAN HARKINDAKİ İDDİALARI " YALANLANDI Vaşington, 2 (AA) — Dişişleri Bakanlığı bugün, Amerikanın İran ordusunu teşkilâtlandırdığına, bunun ise Sovyetler Birliği için muhtemel bir tehdid teşkil edeceğine dair Mos- koya radyosu tarafından ileri Sürü- len iddiaları madde madde yalanla- mıştır. Dişişleri Bakanlığının resmi sözcüsü bugün şunları söylemiştir: Birleşik Amerikanın İranı bir as. keri ve stratejik üs halin: ge çalıştığına “dair hiçbir esasa dayarmamaktaıh Sözcü 'bununla bersber İranda h- len iki Amerikan askeri heye' Tunduğunu, *bunlardan biri manmın tensiki- için İçişleri Ba, na-yardımı ettiğini, ikincisinin de ida ri meseleler ve ordunun yetiştirilm si usülleri hakkında Harbiye Bakan lığına tavsiyelerde bulunduğunu söy lemiştir. AMERİKAN - İTALYAN ANDAŞ MASI İMZALANDI Roma, 2 (A.A.) — Bir İtalyan » Amerikan dostluk, ticaret ve. seyzi sefain andlaşması bu akşam — Chigi sarayında yapılan bir merasim -esna- sında İtalya Dişişleri Bakanı Ko Carlo -Sforza ve Amerikanın Roma Büyük.Elçisi James Dunn tarafından imza edilmiştir. Artaki Candan'ın cenaze merasımı A Ci Törende Münir Nureddim de dahil bütün Türk "sanatkârları hazır bulundu Ölümünü teessürle haber verdi- ğimiz kanuni Artaki Candan dün merasimle gömülmüştür. Merasim de, akrabaları, kendisini sevenler. Şehir Tiyatrosu artistleri, -kadın ve erkek ses ve saz sanatkârları, yerli film mepsubları olmak üze- re büyük bir kalabalık hazır bu- lunmuştur. Dini âyin, Beyoğlu Balıkpazarı Üç-Horan kilisesinde 15.80 da yapılmış, Türkçe konuşan bir rahib Artaki'nin Türk musiki- sindeki mevkiinden bahsetmiş, ve bu musikinin paha biçilmez kıyme tini belirterek müteveffanın bunu daha Tıb tahsilinin birinci sene- sinde anlıyarak o zamandanberi kendini Türk musikisine vakfetti. ğini söylemiştir. Âyin esnasında fasıl “okuyucularından Ağyazar Ağlaryazar, Hüseyni makammdan ve Ermeni dilile dini bir parça o- kumuştur. Törenin muhtelif safha larında ağlıyanlar arasında Münir Nureddin Selçuk ta göze çarpmak ta idi. Müteveffa, Şişli Ermeni mezarlı ma gömülmüştür Dimitrof, Truman Coktri« nine hücum. Sovyetleri ise methetti Sofya: 2 (AA.) — Bulgar Vatan Cephesi ikinci kongresinin açılış mü nasebetile Bulgar Başbakanı -Di. mitrof söz almış ve Bulgaristanın istikbali hakkında beyanatta bulun muştur. Dimitrof şunları ilâve etmiştir: -'Truman Doktrini diğer memleket ler ve bilhassa Halk Demokraslâini kurmuş olan memleketler üzerinde devamlı bir baskıdan başka birşey değildir. Bu Dokttin memleketlerin lerine devamlı bir. müdahale te e— * AAA a aa 'niz kısmını deruhde etmek üze- | re amiral T. G. W. Settle Ankara- | ya varmıştır. Celâl Bayar (Baştarafı 1 Mmokdo) ğert —memleketleri tedkik — edecek olursak buralarda iradenin halk & linde olduğunu görürüz. Anlaşılsış bir hakikattir ki, tek taraflı düyün: mek ve tek taraflı hareket etmev bizim arzularımızı ve milli güyle- rimizi yerine getirmiyor ve getirme miştir. Bu memleketin hak ve hürri- yetini müdafaa için eline silâh diğimiz temiz memleket — çocukları hakka ve vatandaşa karşı değil, hak. kı ve vatandaşı korumak için kanu. ni yollarla salâhiyetlerini — kullana- caklardır. Buna aykırı hareket eden. lerin sonu muhakkak ve muhakkal hüsrandır. Vergilere, gelince: Vergi lerde kazancla mükellefiyet satbaşı beraber gitmelidir. Kazanmıyan bit insandan vergi alınırsa onun serma. yesi alınıyor demektir. Ziraat verim. H şekilde işlemedikce köylü maluu değer fiyatına satmak imkânını bu: lamadıkca kalkınma sözlerinin laf va Büzaftan ibaret olacağını biliriz. Biz taraftan köylüye toprak — vereceğiz diye kanun çıkarıyoruz. Öte yandaş köylünün merasına el uzatarak is tihsaline engel -oluyoruz. Hâkimiyet. milletindir. Gelin bera: ber Üç defa hâkim ayıdsız. şart, sız milletindir. diye bağıralımı. Bundan -sanra.hep blden hâkimi, yet milletindir, diye — bağımılı: Celâl Bayar yine beş bin Kırşe nin yaşa, varol, Allah soni başın dan eksik etmesin âvâzeleri arasın da uğurlanmıştır. li BAYAR ANKARADA Ankara, 2 (Hususi) — GCelâl F yar bu akşam Ankacaya awdet et miştir. Bu Doktrin şebbüsümden tbarett gereğince bütün mürteci rejimler Demokrasiye ve sülha düsman ©- lan bütün elemanlar açıkça yarlır görmektedir. Nihayet «Amerikan inhis nin “Atam pölitikaların» t « den Dimltrof şunları sövl Başta büyük ve yeni 1 ler Birliği ile gündi 1 lenen sulh zümr a Sösyâlizm Emperyali < sed halinde durmaktadı