15 Ekim 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 2

XENE SABANL 15 BERİNCETEŞRİN / 1940 —— yVFELSEFE VE EDEBİYAT Abdülhak Hâmidin “mukadde- Sütçüler araların- ARAnAanARAA Porakende Peynir-| Üprot, Satt rat, hakkında mü li - eli Allaha sidkile inanı- 'yor demiştim; bunda hiç gübhe yok; lükin sarahaten (Agnos- fik) dür, yani - Allahı / baddi) zatinde olduğu — gibi - bi Kimse, için, ve pey-| gömberler — için bile mümkün| değildi l ten, hiçbir geyi - hakkiyle bile-| mezt. (Ancak, görüp te bilme| meyi anlamıştır. diyebilirim; | diyor. Bu sözlerin hepsi de Ki Tanın ahkâmına harfiyen mu- yafıktır. Lükta (bayır) ve (eer) meselesinde (rahman) ile (şey- fan) 1 kabül eden dini / islâm hayri da gerri de Allaha isnad ettiği halde, Hâmid — Allâhi yalnız hayır membar — olarak | tebcil ediyor, ona şerri yakıştı-| Ona insanın — kendi. kusuru,| kendi. yaradılışının (nakısa) sı adediyor. “Bu kddin, bu. düşük | nüş bü itikad - malümdür. ki - (mu'tezile) ünvaniyle, Bir va-| kitler şöhret almış bir firkanın, | esaslı bir / düsturu — itikadı idi | ki, Çehli sünnet) itikadına pek mühaliftir. Hümid gibi bir e- dam için bu. mühalefetin ehem- miyeti yoktur!. diyelim.. Fakat| burada pek mühim bir cihet var | ki, insam fena bir tenakuz giri-| vesine - düşürür: Mu'tesile fır-| Kat erbabi insanı - istediği gibi hareket etmekte - tamamiyie| hür bilirdi, ve işlediği hayra ve| gerre göre müküfata ve müca-| zata istihkakanı, / hürtiyetine | binen iddia. ederlerdi. - Şerrin membar, ve faili “ancak insan- dir, demek için, onu tamamiyle hür olatak düşünmek ve öyle kabul etmek mantıki bir. zarı- rettir! (Kader) — yani — (fata-) dizm) feksefesiyle - kat'an / telif| edilemez; / uyuşamaz; / halbuki| ianad ediyor, hem de tamamen | fatalisttir, ve fena hakle müte- 'nakız, (yani akidesinin - pren- Bipleri biribiriyle zıd!) — bir va ziyettedir; diyebileceğiz!.. —Fa kat deyemeyiz; Hümid (medre- e feksefesi — skolâstük) hari-| cinde terbiye — görmüş ve aarı | ızın - düşünce vadilerinde çok | dolaşarak- fikirler toplamış bir. Mmünevver - mütefekkir - olduğu cihetle, bizim ilmimizin sırf in- Sani, yani mahdud, nispi/ ve| Zahiri ve sathi olduğunu pek iyi | biliyor, ve (fünun, zunun de-| medir hikmetin —adı, hayret!.) diyerek bir'adımda © tenakuz- | dan atlayıp çıkıveriyor: tabildir ki, ilim (zan) “lardan - yani -| farastyattan, felsefe de hayret-| ten ibaret olunca, mütenakız kirlerin tenakuzu da / hüküm - süzdür. İşte - büyük galrimizin - bu. bahiste - febefesine esas| teskil eden itikad prensiplerinin | başlıcaları bunlardır. Yirminci asır — keşfiyatından| istidlâl olunabilen, yeni felsefe | prensipleri Hâmidin u- fekseti| filörlerini tamamiyle - tasvib e- der; çünklü on dokuzuncu aarın Tanterinlist - felsefesini (ve ©| zemin üzerine bina edilmiş olan) dinsizliği kat'i ve ilmi delillerle | ebediyen red ve iptal etmiştir. Bu bahse geldiğimiz zaman © delilleri tafsilen araedeceğim Bugün, bu mükaddemeye — lü- zum görüşüm Hâmidin (Tayıf- eni Sabahi 'ABONE BEDELİ Tintaprin 1845 BACI W FİLOZOF İRIZA TEVFİK lar geçidi) inden nakledecek ol- düğüm, ehemmiyetli / fikirlerin Tüyıkiyle anlaşılması — temenni- güdir. Şu aşağıdaki / beyitlerde| | bu mükaddemede - söyledikleri: ni isbat ve teyid için - Hümidin. gülrlerinden getirdiğim deliller- | dir. Gelecek - makalede yalnız ölülerin mubaheselerini dinleyip fikirlerini anlarız. Hümid fenalığı görüyor; vü- cudunu kabul ediyor, fakat onu) Allaha lâyık göremiyor demiş- | 'tim. Bakınız kendi bu fikirleri, 'ne müciz bir belâgatla eda et miş: | Bagün, benim - sanırım! - gör- düğüm fonabıktır: Demem ki böyle/ fenalik hüda- ya lüyıktar.| Bu hâle (hükmi tabiat) demek | muvalık olur. Bğerci Çemri ilkhi) © hükme | süiktir. Hümid (agnostik) tir: insan hiç bir hakikatten haberdar ola- maz! diyor: | Yasık, habir değli bunda Hakikate, dili.. (gönü (Yani her ne kadar) Büerci gördüğümüz serbesor. bakayıktir. Onu tecesslise var, bizde, ancak | istlünd, | Demem kiz (künhünü şeyin bu | akd fariktir" (Görüp te bilmemeyi anlamı ) derlm mahli (yani ancak) | Divanı lügat - it- Türk © ühim fikirleri Fakat demem: Çbeşorin gunda | ilmi lâbiktiri) — Allaha “mdkile inanıyor, — ve| onu her yerde - mevcud biliyor: Bu külmatta, her şeyde, gökte, Kur'anda,| Gönükle, cunda, bir Allah var ki baliktiri « İnanıyor Ki insan ile beraber canlı cansız her şey önü temcid ediyor: Hüda: önünde gorek bir vazifo K - bilmeden - banu Ha eder © bigünet. Ben ol vazileyi zi - ruha mün- hasır / görmem, vardır. onun hem cismi bicane: Çilü abiriht) Bu bendi. nihayetine kadar o- kuyunuz; (Ölü) adbı kitabından- dur. (Kibriyaya) yani Allah de- diğimiz o nihayetsiz büyüklüğe bazı sıfatlar veren, ve, her geyi czelden bilir, hiç doğmamıştır. ve hiç ölmiyecektir. diye hük - meden bizim mahdud. ve üciz aklımızdır, diyor: Veren gfti dahi Kibriyaya aklımdır. B ahi ile çıkalır mi bugdin b meydana H ahirih! Nihayetine kadar okuyunuz. gimdilik bu kadarı şu bahsimizi| tamamiyle anlamak için kifa-| yet eder; gelecek makaleye bu Sözler. kılavuz olacaktır. Cinye: Dr. Rua TEVFİK tercemesi münasebetile Yazan : BESİM ATALAY ek matimının defterleri ve gerek şim. (Divanı Lüget) üzerine| Sahitesi müsalt değildir Tardlari “ter aa görellirler. Kai bütün defterlerin yeni. baytan Şamızdadır. Tik raperla - mektübun Bi elden size verilmişi, Evinize | —et ammrın KA SizEmr Te eZ eee Benim acüşgarlının / verdiği ör- meklerin bir çoklarını aynile deği ae bulmduğu yelündaki sörüme Gakuauyamminuz ve evari yok, yoku İ Ce Badayocruman aiyorrunün. köylemek için çek düşünmek tizime Hayatımda evara yok, yoka vere) almız beyillerde bulunur başkaların-| İ kahlar beyilerden başkalınında | a Vardır; Kem de pek çoktar, Size | bir örnek vereyim. Cür (1) sahite | T1S) e Ceç ne yeme, tok'ne ümes) arapça izmhi çok urundur. Adeta| Serinde Çelen yükü aş bolan seka a| B ö müller. Givanda yüzleri belürken siz bena eç yek, yeku Tasedilmiş alduğundan cevik ver Sizeceğin Hu meaddede Çmalk) kelimesinin Gmik) lalkamnda yanlmaz. almasın. dan gikiyet ediyorrunuz. Evet hocam Tinde mülk yamlıp dürürken ve arada| ma nn yoktur. iş daktle yanlışı. Altın fiyatları süratle yükseliyor. Altın fiyatları / sür'atli bir gekilde yükselmektedir. Fiyat- lar dün de 60 kuruş birden fır- Jamiş ve bir altın 22 lira 85 ku- ruş. üzerinden — müsmele/ gör müştür. EVLENME Bebek Görerük nazırı Hacı Hiasa-i van Ka Hülcer. Kâmiyabla - Ankara| Hülkevleri Sakreleri Ali Ka inan-| Tizun aa Memein Tcaret Boraası K iüseri Tevtik İnanlının evlenme me.| Tasimi dün Kadıkly belediye daire-| ları hamurile a eöllmişie. — Tar| Tayan maedeller lerz. I[ Şehir ve Memleket Haberteri )İ SS ER D GA d gu olmaktadır. Yardım vinn T MAZRİFDE —| da bir trüst - (Gümrüklerden) çilorin kâr nisbeti H kurmuşlar IÇP-kll_E[lişyalar: arttırılacak İlim ve cemiyet | Skolastizmin sonu Komisyon ayni zamanda / — rerüteyi taramen reddeden Arle- Sirlüyerde, Yirmi aç geç alde Belediye sütçüler yatlara zam teklifir kabul etmedi — | İdhalât muamelerinin arttığı doğru n 40 kuruşa imdirilme: | Te TiRle Deyeenemekerinde n yüzde 19 » Çikamilman L ae Ü n an ae a e hazırlıkları Haa bliyer M Pekei Gutap 20 Teşrinievvel Cümhuriyet rür. Onun b vağideki gayreti Bayramının kutlanma programı | çeti Grek bileisiin tsenif ve yeni VARRRADE DA HARB — (wörEFERRİK | Y a at verebilmek için teeruben Hrlanda Makamaz | Ve iezüma de maReLiz. VAZİYETİ | Ordumuza kış — | Şinaye tazarsamrima'ann | UDT L Hi beşseday aa Ko a Garib rivayetler hediyliri aa raçanın aü Gnn| eee Kd ua ae yenlar gaç Garan $ inelde) | , Halk partisi, halk tarafin -| veşmi geçidi bu sene ilk defa ola- | rapi, itimad ve cesaretir söyüyebiliriz ki/ dan ordumuza — kaş için yapıla- | pak Taksim de belediye tara - SABAHTAN SABAHA KD çe ea S egazı| pi St e öelee e EAĞARÜYANR VA GN ada y hen S kise | Tİlonlamak ve levi cimek Le9- | bünlerim Soünde - yaplacaktır| Türkün hududunu Sizdan Ve Bürriyellmizin nerahel ve K anda - faaliyete eC — parti Genel / Sekreterliğin- n : miş bulunmaktadır. İstanbal| L Pt Gene Sümtml. | Dekliyenler için Te aa aa n Dizimiz müc| bölgesi parti mülettişi ' Reşaâ| gee çelmiştir. Teüede car eden Mnparatartuka.| Mimar oğlu bu işle, bizzat meş- | (&m | kadınları ve bazi kadın teçekklileri | akelemize kaşlık Büziydler. op Sayea u anda UA helinde uti | bağlanabilmesi için vali ve bele.| Merkeze nakledilmek | rakder ç Şölerle genler Ketmdare Ka G ee Süknye e temanlar | İsteyen öğretmenler. | a ZLT n KX S Deal ı b TEDEİ " slğir Vekkekz, ae e G ae Meee letmeyiz. işin manevi cihetini bir ke-| kat'i faaliyete bir hafta içinde| miz maarif müdürlüğüne gelea | hükevleri tarafından tatbik bluna. Tara barakalım. / Askerlik / cihetile|/ geçilebilecektir. bir tamime nazaran, İstanbul / cak, evler makbuz mükabilinde her BERE T ölap Tn perkeze nahli memi | ee aK makamlera eeei Basma göz dağı vermeğe uğraşıcak| ek istiyen öğretmenle-| Tr. Bu hediyelerin yün elitven çe Aendar kuvvetsiz ve zayıf değiliz. Yale| ve belediye müamelâi müdürü| rin bir listesini " hazırlayacak-| A MA d aZ M Aemuğe d aya senede ÖÜK| Zübtü İstanal mülbakatinde-| tır. Bu Üste vekâlette bir sra| İçn”münmm Körülen eç aa Şezitin eeei ve BU dN | ki nüfus sayımı faaliyetini kont-| ya konacak ve sırası gelen her | ü edecek kayak bi rtede at ee (ST DEZ mezezrum “Müddelumuminin görüşü — —a — — mak teşebbüsüne çi rol etmek üzere teftişlere baş- lamıştır. nnn ge ee | disenin içyüzü kıskançlıkmış kekrar Almanyanın imdsüma yeti | — Dün altıncı aaliye cema mah-- Jaşıları bir evdir. - Nüriye ise mekteki imkânsalk 4a aymca e ) çemesinde garib bir. cürmü- — Kemalin her gece kendi evi Haa aa b Tei L ç İ meeshud davasnin uunun sü- geldiğini itiraf etmekle bera: Ka a arzL Keri İ ven safahatı neticelendirildi ve — ber bunu üavaer Rasfla karısı rerlalendir. 11z e | Mldin makamı — tarafından — Nazmiyenin de bildiğini söyle Tazatleren Makoram siren Pran” | yütalca serdolundu ve muha- / mektedir. Suçlunun kapıyı kır- n Oba alerle / imparalarlağın | Keme karara kaldı. adan Ve zorlamadan. içeriye MTaka İ aa yerini işgaf eden Ke- girmiş bulunması da gösterir samstiğna | mal adındaki genc: idiaya Ki Kemalin üzerinde bu evin Şöre Raaf Yılmaz “adındaki ” kapasına aid bir anahter var: amın evine geceleyin ta- dir ve bu anahtar. Nüriye ta- Smz ve lecavünde bulunarak - rafından kendisine verilmiştir. içeriye girmiş ve bir sürü tah: Binsenmleyh mevzuu bahsolan kirde bulunarak: gece eve girmek sıçu mevevd gZM müskd drena Yerisi. | tehiid etmiştir. Srhe olaağu Tağylne e: İ öi Haat aai Kİ Tn Tala Sa e mahklme- U Yimaan — o gece - bir kas İ braden gyin ça z YaaR aa a ada Ü a gişea b Yak'ama dürüş - kançlik hisvetmesi yüründen İİ ketehit üeü vel eei Bekçet BAFA ve toplanan delâil nihayet ha- - zühurundan ibarettir. kikati meydana / çıkarmıştır. — Bunün için hüdise ikisarlo. Dünkü durüşmada müdüclu: — şun Suurlarına hükim olamıya- aai de bu hakikati tebellür — rak yaptıkları bir müvasene - ektirerek — mütaleasını — şöyle — sizlikten ibarettir. Ortada hiç serdediyordu : bir suç unsuru / olmadığından S Suçlu Kemalin taarruz- - Kemalin beraetine karar verik n ve içeriye girmek cesare - —mesini taleb ederim. Tinde bulunduğu ev; dülma- ve — Tddia makamının bu müta- her gece nezdine gidip gekdiği ea ve talebine nedense suçlu Nüriye adındaki kadının da avukatı da bir müdafaa ilâve- üst katında oturmakta: oldu. sini pek istedi. Bunun için mu- Ü kontrattaki kayıdlarla an- — hakeme başka bir güne kaldı. ahat Rumanya işenli süylendiği Kek seferin başlangıcı Kati ohuna: Maz “Böyle bir hareket ne kabildir, e fardalıdır aa Daşka bir gey olmadığ S tlerla 'V NüT