8 Mayıs 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 3

S (Baştarafı 1 inci fayfamızda) Büyük Elçimiz Münir, derin alâ- ka e Ginlenen nutkunda büyük ölçüde iştirakimizin Amer, kaya dostluğumuzun ve barış sevgi- mizin ifadesi olduğunu tebarüz et- tirmiş ve yarını yüksek prensiplere göre hazırlanan kuvvetlerin ilk sa- fında yürümek için icabeden bütün vasıfları haiz olduğumuzu ileri sür- müştür Neyetimiz reisi Vedad Nedim Tör, Türk inkili tölerans şeklinde - vardığı yüksek meticelerin her iki pavyonumuzda nasıl fade bulduğunu anlatmıştır. irleşik Amerika Devleti adına u- /mumt kemiser Flenn tarafından söy- Tenen mühim nutuktaki şu sözler A- merika'nın Cümhuriyet Türkiyesini! kendine ne kadar yakın tuttuğunu ortaya koymaktadır: — Burada $emsil edilen milletler arasında bilhassa Türkiye'ye hoş geldin diyoruz. Çünkü bilhassa 'Tür: kiye'nin sergisindedir ki, Nevyork dünya sergisinin prensibi olan yarın | dünyası fikrinin elle tutulur. tim. #alini görmüş oluyoruz. Avrupa'nın olgunlaşmasından asırlarca evvel siz medeniyetinizin — olganluk - çağını gelmiş bulunuyorsunuz. Bugün de her sahadaki terakkinizle bizi hay- Cetlere düşürmektesiniz Son on beş yıl içinde fhamkâr A- tatlek'lin ve bugün İsmet İnönünün. önderliği altında Amerikan hali şrensipleri olan sulh, tera ki ve demokrasi prensiplerile yep- yeni bir millet yarattınız. Biz Amerikalılar sosyal terakki- nin süratine alışmışızdır. Fakat on beş yil içinde Türkiye Cümhuriye- tinin bu sahadaki sür'ati bizi hay. Tet ve'takdirler içinde bırakmıştır. Umumt heyetinizin bütün mekaniz. asını on beş yal içinde değiştirerek Bugün demokratik devletler kardaş liğine girmiş bulunuyorsunuz. Bit Hassa kadınlığın umum! bayata gir- Tesini temin etmekle, harf inkilâbı gibi hareketlerle Türkiye, - dünya Talletleri arasında büyük terakki - dımlarını atmiş bulunmaktadır. Viyanada Müstemleke Kongresi Viyana, 7 (AA) — M e'a 18 ma- yıta kadar Viyana'da toplanıcak ©. İaa senelik Alman Müstemleke Kon- gresinde bayraklar asılarak eski Ki- 20-Çeu Alman protektorasındaki AL 'man kıtalarının hatırası taziz edi. decektir. Alman Müstemleke Birtiğinin şe- fi Generel Von Epp, şu beyarıname | Yi neşretmiştir: «Müstemleke Kongrerinin gayeye yarmak için bütün kuvvetlerin top- Yanmasını tetihdaf efmektedir. Bu Gaye, bizden çalınımış olan müstem. Jekelerin tadesini temin etmekten i- barettir. Büyük Alman milleti, dün- yadakl sahalardan - ve müttefikler. Gen hizsestni almak, milif ve irkf şe. Tefini tamamile ihya etmek için Pilan mücadelede müttefikan sesini Yükseltmekte ve Pührer'ini tarip ey- İemektedir.. Leh hava kuvvetleri için lane Varşova, T (AA) — Hava müdü- foası için toplanan lane kayıtları ka- Patılmıştar. - Muvakkat Höre toplanan lane yekünu 400 mil- Yon Zictiden fazladır. Slovakyada askerlik Bretislava, T ÇAA ) Ma dafaa nazırı General Catlos, Slovak ya'da sükert hizmet mü; 18 M 4Y devam edeceğini beyan otmişür. l yaşına geleni gençler, 6 ay iş hiz Teti, bir sene de aakerlik hizmeti Yapacaklardır. HABERLER Nevyork Sergisinde Türk Pavyonu Açıldı nn barış, demekrasi ve | Almanya İtalya Askeri Paktı (Baştarafı 1 inci sayfamızda) Bizimle iyi mi yoksa fena mı geçin- mmek istedikleri kararını vermek AL-| manlara ait bir meseledir. Fakat Al| manlar bilirler ki biz yalmız bir te- raflı tezvirlerle iyi komşuluğu kabul edemeyiz.. Diğer taraftan — <Kürjer Wara- zawski gazetesinde - Ağman propa: ganda Nazırı Göbbele'in Vocikischer Beobachter gazetesindeki — yazısına cevup veren B. Stronski şöyle diyor: sbels, -Ey Polonya nereye gi- diyorsun?, diye soruyor. Cevabimiz| gudür: “Nerede isek orada kalıyo-| Polonyada -Canli torpib Her sahada yeni iktisadi varlık- | Jar yaratlınız. Bugün Amerika müs- tehliki için Türk tütünü, inciri, ha- hei, üftiği, en yüktek kalitenin alâ. metidir. Buna mukabil Amerikanın mühim müşterilerinden biri bulunu. yörsünüz. Bu terakkinize verdiği- miz ehemmiyet dolayısiledir ki hü kümetinizin bize verdiği - bina v. sergilerden dolayı minnettarlık du- yuyoruz. | Türk devlet binasında, Türkiyenin Asya ile Avrupa arasındaki bağla- fedalleri yıcı rolünün timsalini gösteriyors Vargova, 7 (A. A.) — Lutons 'nuz. Serginizin mükemmeliyetinden tanaki adında Üç kardeş ile Sozyezka) ismindeki bir arkadaşları, ihtilâf zu huru takdirinde kendilerinin «canlı| torpile gibi kullanılmalarını hükü-| nete teklif etmişler ve bu suretle) Japonlara imtisal eylemişlerdir | dolayı sergi heyeti reisini tebrik e- derim. Bu serginin Amerika balkını büyük demokrat milletinizle daha büyük bir anlaşma içinde kaynaştı. Tacağına eminim. Bununla milletler arası sulh ve anlaşmaya büyük hiz- || — Bu 4 genç düşman gemilerine | mette bulunuyorsunuz. Birleşik A- — karşı bizzat sevk ve idare edecekleri merika devletleri namına Türkiyeyi | torpillerin içine konulmağa ümade) '€n samimi surette selâmlarım. —— | olduklarını beyan etmişlet?ir. Bundan sonra sergi namına reis| D Bu gençler, ayni zamanda diğer| Wahlen nutuk söyleyerek Tirk mu- | Polonyalıların da - kendilerini takip| | etmeleri için bir beyanname neşret- mişlerdir. Gazeteler, bu gün de üç yeni gö-| nüllünün arzı hizmet edeceğini ha-, | ber vermektedirler. | vaffakiyetini tebarüz. ettirmiş ve sergi — gayelerinin - tahakkukunda Türkiye'nin büyük hisve ve rol aldı- #anı anlatmıştır. Misafirlerimiz devlet ” pavyonu- | “Pransz gezetelerinin yazıları yaeede Türk taklbunin sömbollerle | — AAT a a Pat geei 've fotomontajlarlat ifsde — tarzını hayranlıkla karşılamışlardır. B ea ASA e e vaziyete düşmüş bulunduğunu - ve yegâne selimet ümidini de Polonya fle Almanya arasında hakemlik yap- makta gördüğünü tebarüz ettiriyor. tar. Figaro diyor ki <Eğer İtalya, Polonyayı terkede- cek Glursa ötedenberi Tuna havza. | sında ve Balkanlarda tesis etmek is- İtalyan nüfuzu mahvolacak tır. Bu, İtalyan siyaseti için bir hi yal ve memat meselesidir.r Populaire gazetesi de şöyle diyor:) “İtalyan metbuatı, Berlin - Roma | mihverinin dayandığı tesanüd kai. delerini bozmadan İlalya ile Poloo- 'ya arasındaki münasebetleri idame İçin dehşetli bir muvazene geyreti) sarfetmektedir. Şurası kaydedilmek, | llzimdir ki, tecavüze karşı umum!| İ mükavemet imkânları arttığı nis- İ yette iki diktatörlük arasında men. faat ve görüş ayrılıkları da artmak tadır tertibatı, müre eşyamız çok beğenil. miştir. Amerikanın resmi hayatını ve iktisat varlığını temsil eden bine yakın şahsiyet pavyonumuzda Türk “yemek ve içkilerinden mürekkep öğ- le yemeği yemişler, ikram edilen vi. garalarımızı beğenmişlerdir. Bundan — başka — misafirlerimizin hepsine burada hazırlanan albüm ve brogürlerden koleksiyonlar hatıra e- Jarak verilmiştir. Bu gibi merasim. ler az bir zaman sürdüğü halde bu. toplantı samimi bir hava içinde sa: atlerce devam etmiştir. Bu merasimde buraya gelmiş bu- İunan 40 kişilik Türk türist grupu da hazır bulunmuştur. tikir. | İspan iyada Askerler Terhis Ediliyor Madrid. 7 (A.A.) — 1927, 28 ve 29 kur'a efradının terhisine dair dün General Franko tarafından imzalar 'nan emirname neticesinde 250 bin asker evlerine dönecektir. Tamdrada akkler Londra, 7 (AA) — <Pross Az: soclatlon., Milânoda neşredilen teb. Berlin mihveri siyaseti hitli yeniden teyit edilmiş bulunu: yor. Bunu İngiltere ve Pransa ta- rafından sarfeüilen gayretler neti. cesi olduğuna süiphe yoktur. Almanya ve İtalya bundan böyle| bütün münasebetlerine-hâzim olar Bunların 15 mayısta ordudan ay- rılmaları Madritte yapılacak zafer Zeçit resmini ihlâl etmiyecektir. E. sasen bunlar -daha şimdiden doğ. | <ak bir asker? ittifak yapmışlardır. | Şekları mintakalara sevk - edilmiş | — — Bilhassa şurasını kaydetmek 1ü- lerdir. Terhisleri oralarda — yapıla. | Zimdir ki bu tebliğde mihver devlet. caktır. lerinin sulhçü niyetleri ehemmiyetle beyan / olunuyor. - Hatırlardadır ki) Musolini bir nutuk — | bundan bir kaç gün evvel Chamber- söyüyecek İsin' Avam kamarasında yaptığı be. yanatta İngiltereye bir ademi teca Vüz paktı yapmak için Almanya ilç Mmüzakereye hazır olduğunu bildir. mişti. Yanlışlıkla otelden paket| Roma, ? (AA) — Mussolini'nin 14 mayısta Torino'yu ziyareti esna sında mühim bir nutuk söyliyeceği, #iyasi mahfellerde beyan edilmekte. dir. Duçe, bilhassa Pransız - İtalı Mmünasebetlerinden bahsedecektir. kaldırdı ŞÜN Yaşar isminde biri dün Sirkeci'de| Mcülbei - Gevjöri — | be etein maiş va hir ait ine hava seferleri a dişarı çıkarken zatf eşyasından Nevw-York, 7 (AA) — Tayyareci Kokkinaki, yakında Moskova - ile | New-York arasında muntazam. bir hava servisi ihdas edileceğini b bir pakeli odasında bırakarak otek ciye haber vermiştir. Bundan bir şonra da ayni ötele Mehmeti müddet de bir müddet kaldıktan —— ra dişarı - çıkarken Hitlerin Papaya mı yanlışlıkla Vetikan, 7 ÇAA) — Papa'nın mü. | ken Yaşar'ın eyyalarını alıp götür. dan Hler'e yapılanı siyaretle Papa. | eçya pal zab zun Parls mümesili Velerlo Valeri | müracaay etmiş ve biyle Hui ektedir Sulh Cezada yapılan - muhakemed | gçe apran B meriğa | yan aN yelaşlkla alüiı tebey Zamana Göre: Coğrafyasız Avrupa. yazırlıkaız olanlar or- Sulh içinde sıkıntılı ve korkulu| bir harp hayatı yaşıyan mütereddit, Zavallı Avrupa coğrafyasını kaybet-| miştir. Büyük harpten evvelki mü- vazene politikam sayesinde bu kıt'a-| n değişmes hudütları vardı. Tü-| minmiş bir Pransir — muüharririnin| Şimdi o zamanları arıyan bir yası- sında dediği gibi. Kayser Vilhelmin kasap çenge Tinden siyri mütehakkim bıyıklarına| Tağmen yine Avrupa — şimdikinden Çok daha emniyet altında idi. Bu gün mektep çocukları coğ Fafya derslerini ancak gündelik ga- zetelerin neşrettiği - haritalarda küvvetsizler; tadan kalkıyor. Bu iş böyle devam ederse tabii dir kiz harp ortadan — kalkacaktır. Çünkü ea kuvvetli olandan - başka sahnede kimse kalmıyacaktır. Bğer bu en kuvvetli olan da kar grında kendisine muadil bir kudret | Körüyorsa © zaman mesele basitle- gir. Ya patronlara — yakışacak bir| tarada centilmence uyuşurlar veya- hut çok küvvetlilere mahsus bir u- #ul ile <Finale e çıkarlar. Ve işte bu en son — musaraada| *Dünya şampiyonu» unvanını alacak, bahtiyar «Sulh» perisine namzettir. Acaba bütün bu huzursuz dünya bu #on ve müthiş maçı mı bekliyor? Kim ne derse desin.. dünya stad- yomunda iki ağır siklet şampiyonu var. Bunlar bir mihver üzerinde en tehlikeli oyularım - numara armsile oynuyorlar. Dün Ispanyade boğa Gövüşüne iştirak ettiler. Evvelki gün | Habeşistanda fil avına çıktılar. Bu gün orta Avrupda passoromano gi-| Te veS Filvaki dün mektepte okudukla-| ı bir memleket bu gün başka bir| devlete ilhak edilmiş olduğu halde| görünüyor. Devletler” vilâyet olu-| yor. Renkler, bayraklar değişiyor.| Ve bütün bir malümat altüst edili yor. . Coğrafya muallimi elindeki| (Vidal Lablanş) atlasını bırakarak gazelelerin akşam nüshasına görel vereceği dersi hazırlıyor. Eskiden böyle gey yoktu. Dünyal mühkemdi, gayri mütehavrildi. Pea der, renkler; hudut çizgileri sabit ve) kat'i idi. Hafızalar da - belledikleri| bilgileri uzun zaman muhafaza ede- Biliyordu. - Malümatta istikrar, ta-) dimde istikrar ve dolayısile millet - lerde sükün ve âram vardı. Alman lavı bir gece içinde Bo-| hemya ve Moravyaya yayılmıyor- dü. İtalyan — çizmesi, Arnavutlük| topraklarını, yarım saatte çiğnemi-| yordu. Posta 'pulları, posta pulu Mi Büyük otellerin etiketleri bir gece-| den bir geceye renk veisim değiş-| tirmiyordu. Bir sinemada — olduğu| gibi hudut gümrükçüleri bir para-| van arkasında yeni bir kostüm de 'af'ya vardı, milletler vardı, hu dutlar mevcuttu. Şimdi bakıyoruz ki: italya Pranl sadan, Almanya — komuşularından, komşu devletler birbirlerinden bir “Yarın için yine yeni bir numa-, raları vardır. Seyirciler bu heyecanlı temaşa- dan bikıp usanmadıkça oyuncularıa | programi son numaraya kadar tat- bik edilecektir. Bski dünyada — bu balle devam| edip durürken yeni dünyanın kırk| sekiz yildim biraz parlar gibi oldu.| Bütün gözler bir an için Avrupanın | karanlık ufuklarından - bu parlak| yıldızlara çevrildi. - Pehlivanlar.. 0-| yunlarına fasıla verdiler.. Biraz da| ağız oyunu yapmak Tüzmgeldiğini | derhal anladılar.. - Numara değişti, Şimdi eski, yeni bütün dünyalar. Bu yeni numarayı dinlediler... Zavallı Avrupa — radyo başında| aatini Berlin saatile saniyesi, sa-| niyesine ayar etti. Heyecanla ve can | kulağile kendi mukadderatını dinli- yor. Ve yarının haritası ne olacağı: anlnmak istiyordu. Çünkü artık - yıldızlardan gelen| Sahadan dem vurüyor ve her i yen bu hayati sahayı ötekinin me. Zari yapmak istiyor. Siyasl pazarlıklar; askeri nümal yişler; kuvvetlerin - teşhiri propa gandası; devlet adamlarının birbiri. ni ziyaretleri; davetleri; konferans| teklifleri; sulh cephesi; mühver ta: raftarları günden güne klişelesti de ve bütün tertibatile, tezyinatile, ihtişamile; debdebesile.. oynandı.. Program daha bitmemişti. - Fa- kat en heyecanlı safhaları sahneye vazediliyordu. Perde arasında: Tah-| liller; münakaşalar, kehanetler alıp| yürümeğe başladı. Acaba Amerika bunu nasıl kar- Bütün bu klişelerden anlaşılan| Sılamış diye herkes merak ediyor- | 'tek mana.. «Umumi emniyetsizlik.. | du. Sulh. istiyenler — bunu istedikçe| — Bir ajana bize bunu da öğretti: yeni harplere sebep oluyorlar. Harp| —— Berlinde: Her Hitler, nutkur yapanlar «Sulhı € / kavuşmak için| İrad ederken, Mister Pranklen Roo- çalıştıklarını söyliyerek hakikf sulb| Çü geçiniyorlar, sevelt uyuyordu!. Dr. Esat Kemal Hekimoğlu İnhisarlar Varidatı 50,76_&260 Lira Yeni Bütçe Meclise Sevk Edildi Bu günlerde B. M. Meclisi umu- mi heyetinde müzakereleri yapılma. & mühtemel olan İnhisarlar Umura | Müdürlüğünün — yeni sene - bütçesi Meclis bütçe Eneümeninin tetkikin- den geçmiştir. Bütçede maaraf ye- künu 8,656,468, varidat ise 50,763, 260 lira gösterilmektedir. Hüküme tin projesinde varidat 49,466.000| masraf ta 7,370,354 liradır. Masraf fasi icede küçükler, | 1 fabrikalar kirası 75,000; fabrika a-| | tölye ve imalâthane bakım, işletme evleri ile tuzlalarda çalışan müstah-| dem işçilere ve çocuk — yuvalarına| yardım. 60,00; yabancı mütehasms| Ücret ve harcirahları 45,000; garap- çılara verilecek prim 5,000; sergilere | iştirak ve propaganda — masrafi 390,000; yabancı memleketlere ataj| 'veya tahsll için gönderileceklerin tahsisat ve hareirahı 20,000; me- karar verilmiştir zan Peyami Safa, Tesmi ve hususi lisanlar arasında te- bellür eden ikiliğin hemen kaldırıl. Masının ve bu günkü yazı Türkçe- Sinin mormalarına aykırı hiç bir li San oyununa müsaade edilmemesi. 'nin hemen hemen kanımi bir gekil- de teminini istiyor. Ondan sonnu “Türkçenin islahı hareketine herkes. ten evel sanatkârları işfirak ettiren, akademi / nevinden bir teşekkültin Anarşi Son günlerde bazı” gazetelerde man» bahsi etrafında yazılar inti- gar ediyor, Bir, iki mütefekkirimiz, Jisanımızda bir anargi müşahede e- Gdiyorlar ve bundan haklı olarak en- dişe izhar ediyorlar. Bu, çok doğru bir görüştür. Li- sanımız hakikaten yavaş yavaş ka- rışıklığa, bir anarşiye doğru gitmek meylini göstermektedir Bunun en a- Ççık misalini yeni şairlerin şiirlerinde görebilirsiniz. Bu gayri mütecanis cümileler, duyulmadık kelimeler, ya- n Allah göstermesin şiir kitaplar Tından konuşma dilimize de intikal edecek olursa o zaman seyredin feli keti, Bu bahis etrafında bir yazı ya- halletmek içim kurulmasını talep ediyor. Bence bu talep pek gayri kâfi- , dir ve matlüp neticeyi - vermekten pek uzaktır. Lisan gibi içtimal bir taazzuv ne bir kanunla halledilir, görülen anarşi bir emirname ile dur. durulur, ne de üç beş dilci ve sanat- kârın aktedecekleri kongrelerden bir netice çıkabilir. madıkça bütün bu gibi gayretler se Çocuklar - dili bir kılişe halinde öğreniyorlar. - Ve dilinin metodunu bilmiyen bir çocuk büyüyüp fikir w hislerini ifade etmek istedi mi bir. denbire dilinin tutulduğunu, — kale- işarete bu ferman dinlemiyen şaşır-| minin durduğunu hissediyor ve baş G Kinli Te T R D GrUYor. | tecr kudretin boyun eğeceğlai tah-| iyer uydurup uydarap saçmalnı lar. Kimisi bin senelik bir tarihten, | min etmiştü. 5 kimisi Espace Vital dediği hayati| v ça mumra da bir nutuk şeklin-| —— Bu itibanla yeni galrlerimizin gi- irlerindeki harikulâde insicamsızlık 've berbatlığı mazur görmek lâzım- dır. Ayni dert yüztünden, yani tale- be gramer okumadığı için ecnebi l- #an da öğrenemiyorlar. Bu itibarla. da kültürce çok kaybediyoruz. Binsenaley yapılacak gey sade- ce bu dersleri inde etmekten ibareb- tir. Hattâ bu sene başında, gramer okumamış olan yüksek sınıflar da dahil olmak Üzere lisenin tekmil sı- m'larında bu ders mecburi olmah. dır. 'Tü ki anarşinin önüne geçllet Davayı halledecek çare budur. MURAD SERTOĞLU rak tütün, barut ve patlayıcı mad- deler depoları alım ve inşası Tçin 1939 yılında sarfına Gümrük ve İn- hisarlar Vekâleti mezun olacaktır. Bu suretle sarfolunacak paralar her yıl sonunda bütçenin umuml tasar Tuflarından kifayeti nisbetinde mah sup olunacaktır. Karşılığı 1940 mali yılı inhisar: lar umum müdürlüğü bütçeslne ko- nulacak olan şarap ve rakı fabrika- larının İnşası için TI0 mali yılı büt- çesine konulmuş olan tahslaata . 600,000 liraya kadar geçici taahhi- de girişmiye Gümrük ve İnhisa: Vekili mezun olacaktır. Varldat kasmı 1daresinin 988 bütçe. #inde tahmln olunan varldat 48,299 bin 500 Nira İdi. 988 sonunda bu tah- 216386 Tira fazlasiyle tahak- kuk etmiştir. Bu fazlalık muhtelif nhisar maddelerinin satış kârından Baie taclmenisin OA0 ettiği| murlar ikramiyesi 600007 tekaği | ve nit müdala megka haklata, rakamlara göre bütçede memur ve| sandığına içtirak 215,000; geçen ve| dan vüku bukraşta a aan eeeraE yaküna 301 | eei yulee harylanı ZMLA0ç di | — — Dükçü vaslamz, KANASAND M ha G0L 000 deeln aalan iaaref. | “vak ve gürap Sabelkaları faşa ve te| Yiln, t Satkni, an bi BÜÇ azclraı TO00ü aa a aüT sla masradları 790000; Cümahuriyat | yacı medüetecdan batal #lAİR D, Barokrahı 7,000, muvekkat memu-| Merker Bankasına - verilecek İtfa| ilrim 46.708:200 llen olacağmı li vin harcirakı 45000, müfettişler| karşılığı 85.708 liradır min etmiştir. Bu miktar geçen sene harirak 80,000: tecrübe, mlâh ve| — — inhisarlar idaresinin 908 bütçe| 48.418:500 lira K kavalama y T a l aaraai Araçaği | kanununun / dokuzuncü maddesiyle | — — Varidat kumunda diğer kaynak- SA500D, eai açi Masrafla-| mütedavil sermayeden sarfına me-İ Jar şunlardır: 700000 muhteli€ ü GKDDN yt kiymmetler masrafi |- suniyet vürilen 800060 diradan di | mum, 000 Ha pura omlem JNL Tkkanalaşkrak tütün depo ve ima- | Janılmıyan ve kullanılıp ta bütoe| bin türlü golirr, D,0 Blrdak, Tabeeleriyle. tötün ve müskiret | masraflariyi kapatılan kamuların | 4000:000 Wütün vo mükkirel gaN brikaları ve tuzlalar memurin ve| fabrika, tuzla - ve İmalâthandlerde | £a yomml Tak tüt ae Kat 14102200 yap / yapılacak inşaat ve teshat ile fenni| —— Yekün 60;763260 lirayı bulmükk: rak tütün depo ve imalüthaneleriyle|/ partlar ve tesisatı bavi Ber nevi yapı todır. c