27 Mart 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

İKTİBAS VE TERCÜME HAKKİ MAHFUZDUR Vehib Paşa ile Yaptığım Mülâkat Su Şehrinde Ordu Kumandanı Bana Ne Talimat Vermişti? “Manastırda Bulgar Ve Yunan Çetelerile Müsa- demeler Yaptın. Bunlardan Kazandığın Tecrübe- lerle Ermenilerin Gerilla Harbini Karşılarsın,. Bi ğr General Kâzım Karabekir Kafkas cepbesizde topçuları teftiş ediyor. (3 Şubaf 334) —— Hele Ortaköyden sonra Endires yerine baharı arttırdı. ovasında kar görmek neşemi başlamış olduğunu Suşehri (Haritada Endires) nin dik yokuşunu çıkınca ordu karargâhının önünde — Vehip Paşaya ve erkânı harbiyesine mülâki” Samimi mu- #irdik. seyahatimi bu kadar Ve karargâhlarına Vebib Paşa benim bir aylık zorlu Künü gününe takip ettiğini söyledi ve beni zahmetli bir yolculuğa sevketmesinin sebebini şöy- de anlattı a8 kolordusunun başına senden bulamadım. Bu da şu iki düşün- eden ileri geldi 1 — Manastırda / Bulgar ve hayli müsademeler yaptın; tecrübelerle Ermenilerin Gerilla harbini 2 — Erzurumu Ruslar pek çok tahkim etmiş- lerdir: Kat kat siperleri ve kat kat tel örgüleri var, Yunan çetelerile bunlardan — kazandığın çarşılarsın. Edirnede, Çanakkalede, Kütülamârede yaptığın ka- le muharebelerindeki dolgun tecrübelerinden istifa. de edersin. İşte bu düşüncelerle asıl istilâ hattı ve ana cad. hareket edecek ve Erzincan'la Erzu. ik olan T. nci Kaskas kolordusunu senin Manastirda seni tonıdığım gibi de de daha iyi — gördüm. Kerev sakalım. İşte meydi Kumandanın bu iltifat hlerine teşekkür ettim; birer ha Erzincan ve Er Zurumu kurtaracağımızı ve Ermenilerin Gerilla yap. malarına imkân birakmıyacağımı da anlattım. Bu kolordum şimdiye kadar kumanda ettiğim kolordum simdiye kadar kumanda ettiğim — kolordularda daha bakımsızdı. — Efradın kaput ve çamaşır. ları noksandı, zabitan bir yılda madeni para ola- rak iki defa 30 - 40 kuruş almıştı. Ayda bir kilo geker kâfi gelmiyor T kıtanın hemen her şeyi eksikti. Halkın elinde de « dunun işine yarıyacak bir gey kalmamıştı. - Bütün bunları da kumandana bildirdim ve bu suretle deppoylarda ne varsa devhal Kıtalara tevzini tenin ettim, Erzincan'da Rusların depolarını, tahrib etme Jerine meydan bırakmadan elde edebilirsek har, timizin pek kolay olacağını aksi halde ordunun men. til ambarlarının mümkün olduğu süratle ko Yukı da bahsettiğim iki türlü hareket tarzı dar ikincisinde karar kıldık. Yalnız (10) uncu fırka olarak yerinde kalacak. -Ben 86 nct firka rrâhla Kemahi 9 uncü firka d şoe 6 gubatta orduya gelen m an: © tikçe dehşetini arttıran bir şiddetle başladığı ve li ği anlaşıldı. Kerargâhıma Avdet 7 gubat öğleye kadar ordu karargâhında mühte- ıf makarmlarla olan işlerimi bitirdim, 145 de oto- Mobil ile Eaşehrinden hareket ettim. (1.5) santta Ortaköy'e vardık.> Burada — faytonum — bekliyordu. Yolda beni iki çocuk önledi: Üstbaşları ” dökülüyor, yüzleri sapsarı, titreşiyorlar ve açız diye ağlıyorlar. dı. Babaları kaçmış veya askere gitmiş; bilmiyo- lar, — Anaları, üvey imiş, açlıktan — bunları” evden kovmuş, kız kardeşleri de kocaya varmış. Bu iki za- kardeş de köyden köye ekmek dileniyorlarmış. Hemen güselce karlınlatımı doyurdum. Ellerine'biraz para da verdim ve ordumun etomebiline bindirdim. Bir gece yabılı mektep veya müemeseye kayırılma ları için bir rica mektubu'da yazarak orduya gön derdim. / Faytonla Kindük'e kadar geldim. Burâsı Suşeh- zi - Refahiyenin yarı yolu . Orlaküyden buraya kadar kar az olduğundan kızak işlemiyordu. Gelir. ken Çobanlıya kadar kızakla gelmiştim. - Kindük'e kadar da kar yığılmış olduğundan dönüşte buradan kızağa bindim. Çobanlıya saat (6) da - gelebildir. Karanlık artık çökmüştü. Köroğlu deresi boyunca bir tarafı uçurum, bir tarafı sarp dağ, korkunç bir vadiyi bu sefer zifiri karanlıkta geçiyordum. Hava pek soğuktu. Ellerim. de küvvetli eldivenler bulunduğu, ayaklarımda kun- dura üstüne kalın postallar geçirilmiş olduğu hal de bunlar, üşümeğe mani olamıyordu. Yürümek de imkânsızdı. Bu tehlikeli yolda karargi Vahidin — fenerlerle beni çok sevindirdi. Bu da Refahiyeye gelebildim. kumandanım yüzbaşı karşıma süretle tehlike çikiye- sizen R.S0 ERi NCAN HAREKETİ BAŞLIYOR Hareket edecek kıtaatın on günlük iaşe ihtiya- atını Koca Araplar ve İlgaz çayırında idharı V. ordu. Kolordumun cephane ve nakliyye kol- Jarile ancak gündelik iaşe maddelerini, kolordu ka- rargühından 88 kilemetre mesafede bulunan menzil tevzi ambarından pek büyük müşkilâtla celbedebilir idik, Bu yeni idhar işi için piyade, topçu ve makineli fenk kıtalarının koşumları da dahil olduğu halde ütün vasıtalardan istifade olunmasını münasib gör- düm. Bu sayede İlgar a oldukça mühim bir erzak yığını idhar ol 9 gübatda ordudan, h hakkında — gelen emirde (Muhtelif kaynaklardan ahınan malümata £ Erzincan ve havalisinde Ermenilerin 100 0 süvarı mak üzere azami 3500 kişilik kuvveti vardır nildikten sonra (Garbi Dersim kıtaatının (Bir ni Miye taburu, bir makineli tüfenk bölüğü ve milis kı. taları) 12 şubattan itibaren Sultan Seydi üzerindi ale şarkarak Erzincanın işgalinden sonra emi İlk — kademe olarak hareket edecek ” kıtaat ile Erzincan — Sipkür — Trabzonun işgal oluna- (Devamı var) Almanmüzesinde Japon eski San'at müzesi erlinde Kupfergraben'de vaki 'Alman müzesinin en üst ka- gn açılmış olan büyük bir sergi ön safı işgal eden hâdiselerden bir.| dir. Orada Japon sanatının en kıy- metli hazinelerini bir arada bulmak kabildir. On yedinci asırdan on do-| Luzuncu asıra kadar ilk defa olarak Japanya haricinde, Japon ressamlık| ve heykeltraşlığını / tanımak fırsatı) hasıl olmuştur. Filvaki,-garp âleminde, Çin sa-| mati, uzak şarkta orijinal ve yegüne #anat olmak Üzere telâkki edilmek Bu öyle mühie bir| hâdisedir ki ehemmiyeti inkâr edile- itiyadındadır. Japon sanati ise, Çin #anatinin taklidi bahanesile her za- man ikinci sınıfa Mevcut sergi, bu zehabin, bu itikz dın nekadar yanlış olduğunu isbat Şüphesiz Japonlar, Çin sa-| 'natinden pek çok geyler öğrendik. lerini katiyen inkâr etmiyorlarsa da| ediyor ithal edilmiştir. bin yıldan fazla olan tarihleri zar fanda milli kuvvetli kültürlerinin ma keti olan ve kendilerine has olan fadeyi bulmuşlardır. Japon sanat Çin sanatile mukayese edilmekten yılmaz bir vaziyettedir. Sergi başka bir noktai nazardan da alâka uyandırıcı bir mahiyette- dir. Japon mevzu kanunları, Güzel| sanat eserlerini himaye etmek husı #sunda, dünyanın hiç bir memleketin. de tesadüf edilmiyen hükümleri ih. tiva eder. En kıymetli eserler, "Ko- huho,, denilen "Devlet hazinesi,, hu. Susiyetini haizdir. Diğerleri de hü- kümet himayesinde bulunmaktadır. Ve hariç memleketlere sevkedilme- deri Katiyen — memnudur. Eşyanın, memleket / haricindeki - bir sergiye sevki müsaadesini istihsal etmek i- çin pek büyük bir müskülât ile cenl:- | deşmek icabetmişti. Bu mevaffal yet, Japon âlimlerinin cehd ve ik. damları, başta imparator olmak ü- zere kolleksiyoncuların necabet ve Alicenaplıkları, hem.de müzelerin, 've bu maksat için en kıymettar e- serleri intihap eden papasların a: yelerinde elde edilmiştir. Bu eserler, meyanında memiktin dini tazim ve hürmetini haiz olanları da meveut- tur. Alman hükümeti müzeler müdi- riyeti, bu sergiye, lâyık oldu; Müzenin üst hayı tahsis eti miştir. katı, bilhassa kiymetli eserleri ba- rındıracak bir surette tanzim edil. miştir. Eşya, camekânlar içine, eve | safına kıymet verilebilecek bir şe.| kilde konmuştur. Bölme kaplama: ları, tesiri artırmağa yardım etmek- tedir. Serginin devamının pek kısa ol- ması şayanı teessüftür. Yakında, zi “yaretçilere kapılarını kapamak rarında kalacaktır. Çünkü, bu eser- ler, ananeye göre, uzun müddet Ja. Ponya haricinde kalamazlar. Büti tahtta oturan gösterdikleri büyük alâka ve rağbe- | Yusan gühedanın ikinci kafilesi, mer te rağmen, serginin devamını tem- | Kez olamıyacaktır. dit etmek mü bir çok Alman halkının ve payı- ecnebilerin Sergi cidden görülmeğe lâyıktır. Bir haftadâ yakalanan kaçakçılar Ankara: 9 (A A.) — Geçen bir hafta içinde gümrük muhafazal teşkilâtı, Suriye hududunda: On gekiz kaçakçı, üç yüz otuz kilo gümrük kaçak malı ile bir kilo y elli iki gram uyuşturucu madde, o Ege mintakasında: kara suları Yeni gelecek seyyahlar Nisanda şehrimize yah vapurlarının Jacağı ve çok miktarda se 12 nisanda General isanda K 14 nisanda Kerositi 18 nisanda Etisya, BZ Çanakkale Zaferinde Türk Bahriyesi Eğer Türk Bahriyesi Vesaiti İle Muharebeye İştirâk Etmeseydi Düşmanlar İçeri Girerdi Mühtelif mahafilde münakaşayı| mucip olan bir nokta da şubat ve mart hücumlarının harekâtı berriye ile tevhit edilmiyerek münterit bı- Takılmasıdır. Halbuki karaya asker ihracı, — (5-18 mart) taarruzundan #onra karargir olduğu yanlış işaa edilmiş bir meseledir. Üçüncü Sul- 'tan Selim devrinde cebren Marma. Taya giren filolarının hiç bir muvaf- fakiyet kazanmaksızın haib ve ha- sir çekilip gitmesi ingilizlerce unu- tulmamış - ve harekâtı bahriyenin bir ihraç hareketile takviyesine tam vaktinde karar verilerek - General | Hamilton mart hücumuna bizzat iş- tirak eylemiştir. Ademmi muvaffaki. yeti mucip olan hata donanma ile ordunun müştereken hareket ettiril- memesinde değil, bilâkis bu iştirak, esaslarının yanlış hazırlanmasında-| dır. Tertip edilen taarruz pilânına | göre donanma evvelâ methal gru- | punu tahrip edecek, saniyen torpil- | leri tarayıp merkez grupu mintaka- | sına dahil olacak, salisen bu mınta- kaya hâkim olan istihkâmatı ateş altına alarak ayni zamanda istih- | eden köhne şıpka parçaları getirt- kâmların - kıtaatı uskeriye tarafın. | Tek salların kenarına asfırmış, teb. dan işgal ve zaptedilmelerini hima- | Gili tarihine kadar hiç olmazsa san. — —— yye edecekti. Yani karaya asker çı- | Cak bordasını torpito tehlikesine kar karılacak ve boğaz istihkâmatı ele| S1 mahfuz bulundurmak için uğraş- geçirlecek, lâkin bu hareket arka. | Muştı. Şıpka, sefaini harbiyenin bor. dan değil donanmanın ateşi altında | dalarında mürettep mataforalara - denizden, cepheden icra edilecekti. | #ilır çelik bir ağ olup başta demi Eğer Türk bahriyesi, bütün vesaiti-| harp gemileri rüzgür veya akıntı te- le boğaz müdafansına iştirak etme- | Sirile muhtelif cihetlere ” saklıkça miş ve mevkü müstahkem yalnız | gemi ile birlikte hareket ettiğinden methal ve merkez gruplarının malik | daima kıça doğru kaymağa müte- olduğu bataryalarla muharebeyi ka- | Mayil ve bu meyle göre/ tertibat | Bule mecbür. olsaydı müttefikler | Mahsusa ile baştan ve kıçtan demir- plânlarını şüphesiz muvaffakiyetle | lenmişti ve hiç bir havaya salmıya- | fatbik ve intaç edeceklerdi. Onların | Fak gayri müteharrik - duruyordu hesabını ana istihkâmların merdane | Şıpka mataforaları” olmadığından öe. gecline müdafansile - bereber | biribirtis eklekca ni ösyalrı M “Türk bahriyesinin bu müdafaaya iş- | durma sallara asılmıştı. Ve muhteli?. tiraki altüst etti. Akdeniz boğazı| Tüzgürlar ile muhtelif cereyanlara Mmüdafaasında rahmeti rahmana ka. | Maruz olan bu sallar yerinde düra- miyor ve zincirler lâyenkati dolaşıo kopuyordu. Fazıl bey böyle bir ter tibin gemiyi muhafaza edemiyece- — — #ini takdir ve onu ahlâhâlik terkede rek nazarı dikkati tarassut — mese, lesine çevirdi. Gece gündüz bu taras Sutlara riayet etmekle beraber ge- celeri Kepez burnunda bir müsellâh filika bekletmek usulünü muhafaza etti. Bu; Türkiye . italya harbinde bilünetice tetbik edilmiş basit bir u- suldü. Düşman mı il, gündüzün ortas Pil hatlarının arasında gayri müte- harrik duruyordu. 6 tane 15 lik to- Puna rağmen ilk top veya torpito sabetile beraber gark olacağı bahri- yelilerce şüphesizdi. Mesudiye böyle bir vaziyette mahva mahküm edile. ceğine Naranın arkas rulsa ve düşman sefaini harbiyesi:- 'nin methalden girmesi üzerine tor- Pil tarlasından geçirilerek doğrudan doğruya - ve canlı bir zırhlı sıfatile mert ve kahraman bir harp gemisi olarak batacaktı. Mürettebatı için muhacimler üzerine atılmağa me- mur edilseydi, yine batacak, lâkin Sarı sığlarda âciz ve çaresiz batma- Za bin kere müreccahtı. (B.11) mar- kalı bir tahtelbahir, bir zarhlının sa. bit kale halinde kullanılamıyacağını ——— bu fikri tervic ve müdafaa edenlere pek çabuk isbat eyledi. j Mesudiye süvarisi korvet kapta- 'm Arif beydi. Lâkin son günlerde Fazıl bey ona halef olmuştu. Arif bey zırhlının Şıpka vasıtasile mü- hafaza altına alınmasına - ehemmi- yet vermiş, sallar yaptırmış, tersa- istihkâmatını - takviye mak ağlar koyuna demir-. ndiğini — yukarıda kaydettiğimiz. Mesudiye zırhlisına mensup bahri. yelilerdir. Türk bahriyesi Çanakkale| vuzafferiyeti tarihine - kendi feda- kârlığını bu şehitlerin al kanile yaz: Va Mesudiye, 1 ihinde ingil- | terede yapılmış bir firkateyn idi.| 1912 de (Ansaldo . Arı ) gi 'demir Jevhalardan- iberet olan | ti. B-11 markalı tahtefbabir, — yüs zırhi da değiştirilmemişti. Binaena- | başı (Normal Hol Brok) kumanda- leyh on altı mile çıkabilen süratine | Sında bulunduğu halde 1914 kânunu ve 2 tane 24 ve 12 tâne 15 santimet | evvelinin 13 üncü günl fecirle bara- | Telik toptan Müteşekkil eslehasına | ber Ertuğrul - Orhaniye hattının rağmen son sistem toplara ve ba- | haricinde denize daldı. Priakop gös. busus torpitoya kargı mükavemet. İ termeksizin, yalnız puslasile dört siz bir sefine idi. Zırhının demir ol İ #aat seyretti, Sonra prlskopunu çı- masile beraber tcedidi esnasında yal | Kararak etrafıni gözden geçirince 'nız on üç arzani bölme yapılmış ol-| Sağ tarafiında büyük bir Türk sefi. duğundan su kesimi altında açıla- | nei harbiyesinin yatmakta olduğu cak bir rahne ile/ derhal batacağı | u "hayretle,, gördü. Bu tahtelbahir akkaktı. 1914 te Akdeniz boğa- | - Mesudiyenin 600 yarda yakınına ge tirildiği vakit, yukarıda zik- | lebilmek için üç, dört sıra” torpil rolunduğu veçhile 24 santimetrelik | hattının altından geçmişi. Büyük topları yokt ele bataryasın. | sefaini harbiyenin çarpması için a. dan 3 tane 15 santimetrelik top çı: |/ tılmiş olan bu torpiller karşıdan kar karılmış bulunuyordu. Sancak bor. | #ıya ve takriben sathı bahrin 3 - 5 di a müteveccih olmak üze| metre kahalığında gayri kabil nü- re Sarı sığlar koyuna baştan ve kıç |/ fuz bir divar teşkil etmak lâzım geli tan demirlenmişti. Bu noktada, tor. |— yordu. (Devamı var)