22 Mart 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

ERZARCAN ERTURUN. B e Te D a Karadekir C—j General —— İKTİBAS VE TERCÜME HAKKİ MAHFUZDUR Refahiye Kolordu Merkezıne Varış Kolordumun Vaziyeti Hakkında Aldığım ilk Malümat Cephelerde Mütareke Mucibince Sükünet Devam Ediyormuş. Kolordu Merkezi Olan Refahiyede Bir Rus Hey'eti Devamli Olar. k Bulunuyormuş Tlıç köprüsü üzerinde (1308) tarihi var. Fakat bü tamir tarihi olmalı, çünkü köprü pek — cski bir şey. Buradan atlara bindik. Yol biraz sıratlar- dan gittikten sonra Kuru çay'a iniyor. Artık düz 've kismen de karsız olduğundan süratliye kalk- tık. Çürnecil köyünün bağlarında öğle molası yap- 'tık. Buradan sonra yol yine dereyi takip ediyor, fakat karl. Panisar'ın cenubundaki çiftlikler şirin köylere benziyor. Yol Panisar köyünün içinden ge- çiyor. —Hafif bir. boyundan yine dere boyuna ini 'yor. 2.30 da Kuruçay'a geldik. bu civarda çok mâdenler varmış: mür ve kükürt, Kuruçay merkezinde simli şun. Fakat faaliyet, vakti merhunumu bekliyor. Kuruçay Erzincan vilâyetine tabi kaymakamlık K Köv yüz evlik medeni simami bir yer. e Yazan: Çürnecilde kö- küre merkei 8.30 sabahleyin Kuruçay merkezinden yaya hareket ettik. Bir kilemetre kadar yol buz halin- de. Sonra karlı. Hava hafif bulutlu. Yolumuz şima- li şarkiye doğra gidiyor. K: kadar yol düz. Bu köyün hemen cenubundaki Bas- tana kayası sivri, heybetli bir kaya. Saat köy hizasında ve bu kaya karşımızda olarak öğl molası yaptık, yemek yedik. Buradan kur Kolordu bu yolu iki metre genişliğin de tanzim etmiş. Senibel yolun — genişliği kadar dar bir boyun. Burada dinlığı - tam bir met- - han söğütlükleri yanından yine Kuruçay vadisine indik. Bu dereye harita Bagcağız yaz- miş. Vadi boyu çok kayalık olduğundan dere bo- yunca yürümek mümkün değilmiş. Akşama doğru saat 4 de Kuruçay köyüne gel- dik. Bundan evvel geçtiğimiz. Kuruçay, urkışla köyü hizasına E: ralay Rüştü Bey (x) de kızaklarla beni bekliyor- can Kurşun u camli SA “BUYUĞ'yine Eyni adda bir köydür. - Harita, ba Tarimış. ” Soğuk dehşetli idi. Fakat haftalardazberi' Köyün adını yazmamış - Bertad bir yökuşla köye ,oğuk Ve yürüşe o kadar idmanlı idik ki bize kar- sıkılıyor. Kar da burada pek çok. Evler bir kât- ı kelenler medanetimize hayrette kaldılar h. Pencereleri ikişer karış genişliğinde bir alevi 2,80 da kızaklarla kolordu merkezi olan Re- köyü, fahiyeye vardık. Karargâh zabitleri ve kıt'aları i Kolordu. erkânıharbiyesinden — Binbaşı — Avni le karşılaştı Pek samimi h: İsviçre köylerine benziyor bihaller yaptım. Bu (1) ve Sertabib kaymakamla Remzi Beyleri bura- ldü Yümtaik da beni bekliyor Kolordu. hakkında dik damlariyle medeni bir çehresi 28 İkincikânun pazartesi sabahleyin 10 da mandayı ele aldım. Kıt'alarıma ve ordü kuman. Kuruçaydan bareket ettik. ” Öğle molası olarak danlığına ve civar kolordulara Refahiyeye geldi, bir-esatlik yemek zamanını Gerki'da geçirdik. Sa- Şimi ve kolordunun kumandasını elime . aldığımı at 2 de sırtlardan indik ve düzlükteki Blansur'a ada dokuzuncu fırka kumandı (1) — General Avni şimdi Büyük Erkânıhar- biyededi ” | Erzincanın Kurtuluşu Sayın General Kâzım Karabekirin Hatıratı Yarın- dan İtibaren Fevkalâde Ehemmiyet Kesbetmekte- dir. “Erzincanın Kurtuluşu,, Faslını Teşkil Eden Bu Kısımda Çarlık Rus Ordusunun İnhilâlinin Bu Cephedeki Akislerini büyük bir İbret Ve Me- rakla Takibe Devam Edeceksiniz. bildirdim. ardık. B 1 mi- (Devamı var) (x) — İzmir İstiklâl Mahkem: idam olunan Rüştü Paş axa z tarafındaı YENİSABAN İSERBEST FİKİRLER Düşkünler Evi Baki ismile (Darülüceze) denilen bu içtimal yardım evine verilmiş bu iki isimde büyük milletimizin esalet ve gefkat hislerine - katiyen uygun | öesildir. ÇünkÜ buirüm içtimel aöfnleti ve| ayıpları örten bir müvesesedir. Bu müştik çatı altının sicak hüc- releri; büyük Türk mületinin izzeti | nefsine giran gelen vefalet manza | ralarımı sokaklarda ağyar nazarın | dan gilemek ve zarurete uğramış körmeceiz bedbaht vaıadaşları; n ve babalarım kaybederek ortada se- fil ve perişan kalmış yavruları ko. rumak gayesile açılmuştır. Ve gü nahkâr kadınların günahsız metruk | nevzatlarına bir mekce ve yuva olar| Tak kurulmuştur. | Hayatta nice facla kurbanları “yardır ki dün mesut iken yarın mak- | hur ve ümitsiz kalınışlardır. —— | Bir gün evvel yaşil köyünün züm Tüd ovalarına bakan damının ertesi sabah zalim bir düşman giğnendiğini, yakıldığını ve gözleri, in önünde oğul ve yaşlı babaların | yalnız erkek olmak töhmetile sün” gülendiklerine şahit ne kadar bed. aht ninccikler, zevceler ve hemşi. reler vardır Ve yine bu bedbahtlar, düşmas mezaliminden kış kıyamette yollara düökülmüş ve çektikleri zahmetler. den ve açlıktan bitap kalarak can| vermiş masum yavrularını vadiler. de, dağ ve tepelerde anne ve kardet tirnaklarile kazılmış ve kanlı göz yaşlarile salanmış çukurlara. bira karak büyük şehirlere sığınmış ve tüyleri ürperlen fecayiden asap ve idrakleri bozulmuş ve uzuvları yer 'yer (Paralize) olmuğ insan iskdlet. leri bu gün mülletin, devletin namu. suna ve baysiyetine vedia kalmış. Tardır. Yine şan ve geref meydanların. da yurdunu, toprağını müdafan u. Zuründa kiymetli azalarını zayi e derek çalışmak kudretinden. bizen: Tur mahrum kalmış ve devamlı mü. cadelelere iştirakten aile saadetinc mail olmak firsatanı bulamamış kab Tamanlara aciz vasfını vererek (Da. Tülüceze) ye sevketmek e günah- tırt Bunlar; cilvcikader düşmüşlerse de yine düşkün sayılmamalıdır. Ne yapsınlar ki bir kere malül olmuş. | lardır. Ve hizmetlerine mukabil af Aıkları teksüt maaşları bir ev ida. rTesine veya kendine bakacak bir hiz- | metçi tedarikine ve yalmız nefsinis Bile iaşesine kâfi gelmediği cak bu ulvi gaye ve maksatla kurul. muş (Devlet Bakımevi) Başka ne yapabilirler! Bu hareketleri; dediğimiz gibi hi bir vakit aciz mahsulü değildir ileri - ve ayakları sağlam olduğu Anlarda bunlar da âciz insanlar ge #ilerdi. Onlar aziz vatan uğuruna bu ha- le geldikleri için bu gün de yurt teş. Kati kendilerini izaz ve himaye et mmekle mükelleftir. Bu mütekabil hiz metler ve yardımlar içtima? yarala Düşünmelidir ki yaşını başını al- aş bir kadıncağız; her dakika va at döeğinde bakıma ika kisesi de yoktur. Bir kaç zaman konu komşu ların yardımlarile geçinmiş; nihayet el açmağa mahküm iken müşfik ve kuvvetli devlet eli hemen kendisine | uzanarak onu himayesine aldığı an- da duydüğü ve en Yüksek ünında seni (Düşkünler Evine) sevkedeceğiz sö. zü karşısında gözlerinin yaşını din direbilir misiniz ? tatlı heyecanı minnettarlı Bu hayırlı, insani ve içtimal teş-| kilâtın maddi yardımlarının kıyme tini - bir lâhzada - sıfıra düşür manevi iztiraplara ve deruni figan lara neden meydan verilmelidir. İşte (Düşkünler Evi) nin temiz aile düşkünlerine bu iki ismin çok ağır ve biraz da haysiyetşiken. geleceğini kuvvetle - tahmin ediyo- Bu penahgâha maddi ve manevi kuvveti kesilerek ve hariçte her tür İi ümit ve istinadı kalmadığına k: olarak vaziyetini resmen tesbit et ve başı hi eğilmiş de Bakı ".m* için o ka- | | abından yere (Devlet Yardım v ne tabil vaziyette girm müdafaasında, fedakârane muhafaza| edilen torpil hatlarının muvaffakiyeti! Çanakkale Zaferinde Türk Bahriyesi Çanakkale Boğazına İlk Defa Torpil Harbe Girişimizden Evvel 1914 Ağustosunda Dokülmiîşm YAYAY GARENÇ Geçitlerin, limanlarin ve sahillerin| Akdeniz Boğazındaki katiyetile hiçi bir vakada âşikâr olmamıştır” Met hal grupunun iskâtile son hücum a- önale ggee gz ai Ka | yalarile muhasım toplarının - geceli ve gündüzlü dücllosuna şahit olmuş 've galebe müdafaa bataryalarında | kalmıştır; son hücumun kahramanı 'da Karanlık limana gizlice döküleri | torpillerdir. Tik torpil — hati harbe - girik meden evvel, 1914 ağustosunun ye- disinde Havuzlarla - Kepez arasını| dökülmüştü. Bu mesafe 2200 met- reye baliğ olduğu halle o zaman| Mmevkü müstahkemin elinde yaln.z (26) torpil vardı. Binacnaleyh sek-) sener metre fasıla ile yirmi iki tor pil dökülmüş ve dört kıtası da sefa- ini ticariyenin geçmesi için bırakı- | lan geçidi icabında kapamak maksa- | dile ihtiyat alıkonulmuştu. Bu hat | dökülürken İstanbuldan (26) torpil| daha geldi ve birinci hattın gerisin- | de yetnişer metre fasıla ile ikinci | hat tesis edildi. Sonra üçüncü, dör- | Güncü veihasıl ağustosun yirmi be. #inden methalin ilk bombardımanı. 'na kadar yedinci hattın tesisine mu. | vaffakiyet hasıl oldu. Goben ve | Breslavın hamil olduğu torpillerden | bir kısmı da mevkü müstahkema külmek için hazırlanmış torpilleri miktarı da 369 a çıktı. İngiliz ve Fransız gemileri (25 şubat) ile (18 Mart) arasında işte bu yedi hattan | en dışarıda bulunanların imhasına çalışmışlardı. Ne dereceye kadar Muvaffak oldukları ve hatların ye- disinde de kendilerine bir geçit aça- dıkları bizce meçhuldür. Maama- | gönderildiği için dkülmüş - ve dö-| | | fih Türk bahriyesi hesabına pek kaymettar bir muvaffakiyet vardır | ki o da on sekiz marta tekaddüm e- den iki gece içinde düşmana sezdir- meksizin (Nüsret) mayin gemisinin Karanlık liman ve Kereviz dere ön. lerinc, yani yedi torpil hattının daha dışarısına miktarı kâfi torpil dök- mesidir. Hiç bir muhacim - se harbiye bu torpillerin şüphe vücudundan etmemiştir. Hattâ isimleri Malüm gemiler yüzer kilo dumandı barutun infilâkile delinip battıktan sonra Fransa ve Ingilterede bunla- | ere çarptıklar ddia Şimdi bahriye bataryalarının tet, kikine başlıyabilir evvelemirde bu ——— piyi hüzurü kalple açabilmelidir. lursa olsun (Darülü e) yahut (Düşkünler ) nda İadikça bu eğir uavanlarla kahbini| malıdır. 1 Binaenaleyh bu hayırlı mücese 'nin dünkü - ve bu günkü isimleri ve civanmertliğine uygun bir isira altında anılmak için (Devlet Bakım | E nasip olmaz mı Eski Mi Pr u ) ne tahvil ve inkilâp edilse hendishane Harbiyasi | ca Muallimi Bahiri. özdeniz — | e— | Boğazın müdafaasına iştirak eden « Parbaroş Hayrettin » zırhlısı bataryaları da Rumeli ve Anadolu ınıntakelarından ibaret iki kıma ayıralım, Rumeli kısmında methale '€n yakın olanlar Turgut ve Barba- ros bataryalarıdır ki / birincisi So- Zanlı dere mansabının sağ ve ikin: cisi'de sol tarafında — bulunuyordu. “Turgüt bataryası, Turgüt zirhlisin. dan çıkarılmış 4 kıt'a 8.8 santimet- relik #eri ateşli topundan mürekkep ve bahriye mülâzimi fhsan bey ile bahriye mülâzimi Tevfik beyin ku. mandasında idi; efradı da Turgut. tan ullmışti. Barbaros bataryası, Barbaros Hayrettin zırhlısından çı. karılmış 3 kit'a 10,5 santimetrelik Seri atesli topu ihtiva ediyor ve bah- riye yüzbaşısı Mehmet bey ile mü: lâzim Settar ve Hayrettin beyler tarafından kumanda ediliyordu. Her iki batarya düşmanın torpil tah: Sile meşgul olduğu devrede Bahriye bataryalarının müdafaslarından a- hmnan tecrübeler üzerine bilâhara te- Si edilmiş ve 18 mart günü henüz ikmal olunmamış bir halde bulunu: yordu. Rumeli kısmında üçüncü bahri- ye bataryası, Baykuştepe - eteğine mevzu Mesudiye bataryası idi. Me. #udiye zırhlısının bordasından çıka- nılmış 3 kıt'a 15 santimetrelik seri ateşli Vikers topu bu bataryanın a- 'a silâhini teşkil ediyordu. Kuman- dası, bahriye - yüzbaşılarından Ke- mal beye tevdi edilmişti. Torpil hat Jarının muhafazasında ve sonra 18 Mart müdafaasında en ağır vazife Mesüdiye - bataryasının — hissesir düşmüştü. Topları üç kere kum ve toprak altında kalmış ve yine temiz lenerek müharebeye devam etmişti, Bunun yüz metre kadar şark tara. fında Muinizafer - bataryası vardı; Bahriye mülâzimi Haydar bey ku: mandasında bulunan bu bataryanın eslehası Muinizafer korvetinin & kı. 'ta 7,5 santimetrelik topundan ibe retti. Mesudiye ve Muin bataryaları- n teşkil ettiği grup Ertuğrul ya- tından çıkarılmış 4 kıt'a 5.7 santi- metrelik top ile takviye edilmişti. Takviye tertibatı meyanına her ne kadar 4 kıt'a 8.7 santimetrelik man- telli top ta mevcut idise de menzil ve tesir boktai nazarından gemi top- Jarile kabili kıyas olmadıkları için zikirlerinden sarfınazar olunmuştur. Anadolu cihetindeki bahriye ba- taryalarından methale en yakın o Jan birincisi (Berki Satvet) batar yası idi; eslehası Berki Satvet kro vazöründen alınmış altı kıt'a 5 santimetrelik seri ateşli toptan mü rekkep olduğu için bataryaya bu ! sim verilmişti. Bahriye yüzbaşıla- rından Mustafa Sadrettin beyin kıt- mandasında idi. Akyarlar denilen noktanın şarkında - tesis edilmişti. Binaenaleyh Kirte . Erenköyü hat. tının ortasından (8000) ve şimal ni. n (11000) metre mesafe- Bunun daha şar kında Dardanos mevklinde — Asarı Tevfik bataryası vardı; kumandası ciheti berriyeye mevdu olan bu bu. taryanın teçhizah kisyen mağruk Asarı Tevfik zırhlısından - çıkarıl - ve kismen Muinizafer korveti den alınınıs beş.kıl'u 15 santimetr İN seri ateşli - toptan - İbaretti. (Levamı var