3 Ağustos 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

3 Ağustos 1950 — Perşembe Hetdiye küra kuponu No. lH Beyoğlu - Müellif Caddesi 6 - 8 — Posta Kutusu : 447 - İstanbul « SIYASİ IKTISADİ, MÜSLAK L Tesis eden: Habib Edib - TÖREHAN 'Telefon Yıl T—Sayı 246 — 10 kuruş Aboönet Türkiye / için seneliği - 32, altı aylığı 17, Uç aylığı 9 İiradir. Hariç memleketler iki — mislidir . Hânlar 1 6 nci sayfada santimetersi 2 liradır. Manlardan hiçbir mesuliyet kabul edilmez. 144756 - 44757 Santral — Telgraf Adresi : Hetlo. İstanbul İç politika Türk vatandaşının yert dışındaki durumu BAYAN Wahlis., Simpson'la/ evlen- mek istediği için tacını ve tahtını kaybeden İngiliz Kıralı Edward VITI, adi, Life dergisinde — hatıralarını hyor. Bunlardan bir tanesi, dış darının — iç politika ie a kaynaştığını. gös- termek bakımından, hepimizi çok dü. gündürecek bir. ehemmiyettedir. Es- Ki Kıral şöyle anlatıyor: 1881 yılının ocak ayında Güney Amerikaya seyahate çıktım. Karde- #im Gerge (eimdiki Kıral) da ya- mimda. — Bu, memleket menfataleri için giriştiğim deniz-aşırı seyahatle- Timin sonuncusu oldu, — Görünüşte maksat gu İdi: İngiliz İmparatorlu- #unun Buenos Alres'te — hazırladığı Ticeret Sergisini açmak. Fakat a- Mi güdülen amaç, bambaşka. Birle- #ik Amerika ile Almanya; Güney A- Merika pazarlarına adamakıllı yer Jeşmiş ve rekabete geçmişti. Kaybe- Gileni tekrar ele geçirmek Jâzımdı. Lâtin Amerikaya ilk defa 1925 te uğTamIŞ ve İspanyolca — konuşama- mak yüzünden neler — kaybettiğimi anlamıştım. Bu defa bu dili öğren- mek için elddiyetle işe sarıldım. Ar- fantine varıncaya — kadar, dünyaya, Tadyoyla yayılan açış nutkumun e- hemmiyetli yerlerini ispanyolca söy- İameyi göze kestirecek derecede öğ- zenmiştim.. Nutkumun tesiri büyük oldu. Konuşmam beğenlidi. — tebrik- her aldım. (Life, internatlonal editi- w, 19 haziran 1950).” Arjantinde Avrupa milletlerinin 1- FÜK ufaklı vatandaş — kalabalıkları, Bilinen bir sözle, — kolonileri vardır. 've her devlet kendi kolonisinin, tica- retçe lüzum görülen yerlerde tutun- masına, bütün — küdretiyle — çalış Çünkü bu koloniler hem mülletler # dostlağun, hem de alışverişin ön- güleridir. İngiliz Kıralı da böyle bir Güşünceyle 1981 de Buenos Alres'e gönderilmiştir. — Biz, dış pazarlarda Yerleşmek ve tutunmak için milletle- Tin her türlü denemelere giriştikle- Fini, her şeye başvurduklarını bun- Gan da anlıyabiliriz. Müli ürünlerinin sürüm yerlerini — düşünmiyen, akla gelen veya beliren engelleri tam za- Manında gidermiyen devlet, zamanı: mizin genel gelişimini henüz anla- mamış, Keri düşünüşlü bir de Çağdaş devletin başlı den. biri, sürüm — yerleriz yolları ince ve hesaplı bir politika Hle hazırlamak ve bu süretle vatan- daşa geniş kimildama — imkânları vermektir. Böyle bir gürüşe hemen devletçilik — etiketini — yapıştıracak olanlar yurdümuzda/ bulunür. belki. Çünkü; biz, yüzyıllarca yalnız ot te devletini — tamdığımız için, ikti- sat devletini olduğu gibi bu. teşki- Aktın özel vazifelerini de anlamakta henlz güçlük çekmekteyiz. Bu güç- düklerin en ağır yükünü taşıyanls hiç şüphesiz, yurt sınırlarının ötel rinde yaşayan Türk vatandaşlarıdır. Dişişleri — teşkilâtımız, — iktisat Politikası bakımından, henüz büyük bir kararsızlık içindedir. Dışarıdan Bakılınca, bürolarımız, masalarımız, ber şeyimiz yerindedir. Hattâ teşki- Jâtça zayıf olabiliriz, ama, bellihaşlı noktalarda hiçbir eksitimiz de yok- fur. Ben, bu halimizi büyük bir üs- fat elinden çıkmış mermer bir hey- kele benzetirim, yerinden kımıldarmı- gan, ruksuz. bir beykele. — Dişişleri teşkilâtımıza yeni bir ruh verilme- Gikçe bütün — didinmelerimiz, hasa- makların ve desteğin üstünde dinle- 'men heykel hazeketsizliğini aşamıya- caktır. Ülke ötelerinde yaşıyan Türk va- fandaşlariyle — Dişişlerimizin yaban- € memleketlerdeki teşkilâtı. arasın- da aşılması güç bir Çin-Duv ir. Vatandaşa elini uzatan büyük- elçi, elçi, konsolos, ticaret mümessili #eyrek istisnalardandır. Edward VETI, Fardunun iktisat menfaatlerini dü: günerek Buenos Aires'e kadar seya- Bati göze alabilir, ama, bizim dışa> ıdaki teşkilâtımızın iktisat anlayışı Bambaşkadır. Sırasında teşebbüse ge- gilmemek yüzünden milyonluk Ihra- eat işlerimiz. yüzüstü kalır. Basınımız, sürüm y Bişlemesi dav, ele almış bulunuyor. Geleceğimiz, melllet olarak, bu dâvanın çok daha temelli bir surette — incelenmesi ve gözülmesiyle birinel derecede ligtli- ir. Böyle ehemmiyetli bir işe giri- gebilmek. için, — ilk Dişişleri teşkilâtımızı, otorite devleti çağının tabulungundan, — yanaşılmazlığından kurtarmak ve onu, dış Ülkelerde ik- tisat öncülüğünü yapan vatandaşla- ra faydalı bir hale getirmek zorun. dayız. Tanrismemür zihniyeti zaten demokrat devlet şekline taban taha- 'na zit bir zihniyettir. Dışişleri teşki Ttımızın, ülke ötelerindeki boğucu havası, sik sik göyle böyle sezilmişe de, nedense, şimdiye değin, anlayışlı bir tasfiyeye girişilememiştir. Demokrat bir idare ancak demok. at bir ruhla yaşıyabilir. Onun için eski otorite devletinden kalma idare geleneklerinin bir an önce izlerli ek, süpürmek Jazımdır. Doğru sunu söylemek lâzım gelirse diyebi- liriz ki; bu gelenekler, bilhassa ülke dişı teşkilatımızda, her. türlü kon. frolden uzak kaldığı için en dikenli yemişlerini vermiştir. Biz. bu. dürü- Mun seyircisi olamayız artık. Çünkü, Büyük milli menfaatlerimiz. tehlike- dedir. Onun için değerli bilginimiz, Fant Köj Dişişleri - Bakanı Prof. rülü'den, Bugün Strasbourg'da top- Tanacak olan Avrupa Kon- seyinde meselenin görü- şülmesi kuvvetle muhtemel Washington, 2 (YİRS) — Acheson çarsamba Künü yaptığı bir beyanat Ürkiyenin Atlantik Paktına gir Mesini memnuniyetle karşılıyacağını Ancak bunun bu pakta dahll devlet: erin müvafakati İle mümkün oiaca: iamı beyan etmiştir. Su da batırlatır Maktadır Ki eski Diş Bakanı Nec Allantik Paktına - benzer bir. paktın, doğu veya Akdeniz bölgesini ihti: Va etmek Üzere, temini lehinde — bu: Sadak ayrıca böyle — bir takdirde Tür Londra, 2 A A (AFP) — Umuml- yetle iyi haber alan İngiliz kaynak Tından bildirildiğine göre, “İngütere Türkiyenin umumiyetle Ailantik Pak. 'Üna girmesi prensipi Tehindedir. 'Avrupa Könseyi toplantısına İştirak K üzere yarın Strasboug'dı Tanacak “olan Bevin'in bu “ne faydalanarak / Türkiye Dişişler kamı Fuat Köprülü e bu meseleyi İncelemesi mümkündür. İngiliz resmi çevrelerinden bugün ökrenildiğine göre, bu mesele Üze Finde bir karara “varmak salâhiyeti Eyidide Birleşik Amerikada toplana. 'Öte yandan Disisleri Bakanlıkından tasrih 'edildiğine göre, Ankara Hükü- Meti Atlantik Paktına girmesi için İagiliz. Hükümeti nezdinde hiç bir Tei talepte bulunmarmıştır. Mesele gimdi Washington Hüküme- Hinin Sikrini öğrenmekten ibarettir. Filhakika bu keyfiyet Washington 1- Çin yeni vecibeleri tazammun edecek fir. Ümümiyetle iyi haber alan çevre- lerde elde edilen malümata göre, Bir. lesik “Amerika - Türkiyenin. Koreye 4500 kisi gönderme kararından dolar Şı fevkalâde mütehasale olmustur. A Merika Hükümeti başlangıçta göster. diki Mtiyatı elden bırakmaya hazı SiMp. Türkiyenin Atlantik konseyiz dahil slmasını sempati İle kargılıye Saktır. 'Geçenlerde Anlçara bulunan Tokyo 2 AA. (Afp) — Mahalli sa- tle 1430 da yayınlanan ikinet tebii. Hinde Mac Arthur genel karargühır dan çu Bususlar Dildirilmektedir: 1 — Bütün cephede düşmanın umu- mi taarruzu devam etmektedir. 2 — Birleşmiş Miletler kuvvetleri- 'nin iaarrıza geçeceği an gittikçe ya laşmaktağır. 3 —— Birleşmiş Milletler kuvvetleri gimdllik strateji icabi olarak geri çe Kilmektedirler. Tokyo 2 AA (Afp) — Amerikar imarın en mühim İkmal İlmanı olan Puzan'dan 90 kilometre mesafede ve Sinlü'nün “küzeybatısında — bulunan Amerikan — kuvvetlerinin bu — saban Zeçtikleri “Amerikan kaynaklarından 'Bu tepeler salı günü komünletlere terkedilmişti. Komünlet kuvvetler“ cephenin batı kesiminde, Sinlu'nun ” 40 kilemetre kuzeyinde Hiyopson'dan Taegu'ya gi 'den yolu müdafaa eden Amerikan Mevrilerinin gerilerine sarkmışlardır. 'Orta tanklar tarafından desteklenen Amerikan piyade kuvyetleri bugün er ken “saatlerde mukabil. taarruza ge k Bindu dokusundaki Kuzey Köre Mevzilerine hücum etmişlerdir. Hücumda 'e derece muvaffak olun- Herhangt bir ye başlıyı Amerika, Türkiyenin Atlantik Paktına alınmasına taraftar İngiltere, Fransa ve İtalyanın da bunu desteklıyeceklerı muhakkaktır Acheson, eski Dişişleri Bakanı Neomeddin Sadakia — < merikan Ayan üyelerinden Mr. Cala'- n Türk Hükümetine Dirişleri Bakamı İi erdinde — düs a " desteklemeyi Korede B. Mılletler Ordusu yakında taarruza geçiyor Pusan'ın doksan kilometre şimalinde Amerikan mukabil taarruzu başladı malümat alınamamıştır. 'Tokyo “2 SAA Afp) — France Press Ajansının Koredeki özel mubar Birinia mahalif saatle 1750 de bildir. Gikine göre, birinci Amerikan deniz Diyade fümeni Pusan açıklarına gel Miştir. Kılavuz gemisi karşılamaya çıkmış- tır. Gemt Yarım saate kadar tahliye. aktır. Nehru'ya karşı suikasd meydana çıkarıldı Yeni Delhi, 2 AA (United Pro Hindistan İçişleri Bakamı Serdar Pa: ftel Hükümetin Başbakan Pandit Neh- Tu'aleyhinde bir rülkast tertibini mey dana çıkardığını bugün söylemiştir. 'Hindistan'ın demir adamı diye anı Jan Patel, ” parlâmentoda - Nehrunun tehlikede' bulundukunu ve Hint Mü: Sahitler Teakilâtı Mahasabha'nın enki Başkanı L. P. Bhempatkar'ın Başbaka- Bi öldürmek için bir sulkast tertip et Tizini itiraf etmiş oldukunu söylemiz. Patel, sulkasdin Jlkbaharda Doğu Pakistanda kargaşalıklar hüküm sür- dükü emada tasarlanmış — olduğunu Öte yandan yüdettiki manılmaktadır. , baklı o- Tattına uygun bir tavır. takınacağı Sanılmaktadır. “Türkiyeye bir dostluk andlaşmı ile bağlı bulunan İtalyanın da bu kar bul Tehinde Belçika 've Ho danda mühalefet edebilir. / Filhakika bu memleketler evvelce Türkiyenin Avrupa Könseyine girmesi meselesini biraz soğuk karşılamışlardır. Lonradaki kannate göre, Türkiye- nin teşebbüsü Atina Hükümetine bir Misal Teskli edebilir. Sinidiye kadar Yunanistanın “Atlantik camiasına gir- mesi memlekette hüküm süron 1c Barp yüzünden bertaraf edilmisti. F- hakika bu harp Atlantik Paktı âkit derini paktın altına koydukları imza. Sın mürekkebi kurumadan, — intilare Sürükliyebilecek mahiyette tt. Yunanıstanın iç sükünete avdetinin bu eli çürüteteki kanmati İngiliz gevrelerinde Bükimdir. 'TÜRKİYENİN KARARI Londra, £ AA (AFP) — Yetkili bir kaynaktan bugün / öğrenlidikine Köre Türkiye, Atlantik Paktına İsti- Fakl resmen İstemeye karar vermiş: Türkiye, Dişişsleri Bakanı Fuat Köp- rülünün, “İngilterenin Ankara Büyk. kelçini Sir Noel Charler'a Türkiyenin B “yolda 'bir Karar aldığını bildirdiği Amerika, Batı devletlerine yeniden müracaat etti Washington 2 A-A. (Lpa) — Ame. rikan Hükümeti Atlantik Paktı mem- deketlerine müracant ederek askeri malzeme İstihsalini ne miktarda art- tırabileceklerini ve müşterek müdafa- aya yardımlarının ne mikyasta ola: Bileceğini cumartesi ” gününe kac bildirmelerini istemiştir. Bir C— 46 taşıt uçağını Güney Koreli askerler ile köylüler omuz vererek düzlüğe çıkarıyorlar (N Hindistanın yeni tavassutu Nehru'nun — söylediği - bir nutka bakılırsa, Hindistan Kore meselesinde yeni bir tavassutta bulunacaktır. New-York, 2 (Hususl muhabiri- miz'G. Henri Martin bildiriyor) Güvenlik Konseyinin - bu. ne terki içtimaları, b muar zam bir alâka e takip edik. mektedir. Herkes, bunların ve Bu 'arada Kore meselesinin na: W Bir netice yerecekini merak Beklemektedir. İsin küşat safhasında, Iki rar kip taraf yani Amerika ile Sov: Si bakımından mevcut ihtilâfın Sallinde 'baş Tolü oynamak pe: Şindedir. Sövyetler, Kore ihtilâ” finı halletmek - yolundan Çini Könseye sokturmak ve bu, S- diplomatik bir muvaffaki- ide etmek peşindedir. 'Amorikalılar ise, Köre'de te- 'mler l birlikte bu. Olanlar — (yani Simnen Rusya) “takbih ö mek #artiyle, anlayışlı davran. Maya Mmütemayildir. Bu iki rakip karargâh birbi riyle bu. 'gekilde — mücadele e- derken, tagilizlerin “niyeti, mü- him “noktalarda — Amorikalıları, ehemmiyetsiz “ noktalarda da Tkizil ” Çin idaresini kazdırma: Mak Üzere) Sövyet tarafını des Teklemektir. Fakat bu İki çarpışma inkt #af ederken Bir Üçüncü tarafır Yeni'teklifler ile ortaya çıktığı görülecektir. Hindistan Başve KN Pandit Nehru'nün — bugün Söylediği bir nutka — bakılırsa, bu memleket; belki Asyalı mem: leketlerin elegelerinden müte- gekkli bir Heyetin Kore mese isinde - tavassutunu — letiyecek A ee L Komünist Çin Şimal Korelilere yardım _te_klif etti Fakat — Komünist Koreliler, yardıma ihtiyaçları olmadıklarını bildirdiler 'Tokyo 2 (A.P) — Peybing radyosu- zun bügün bildirdiğine göre Komü- Çin Hükümeti, Kuzey Kore Hü- kümetine askeri ve deniz yardımı tek lifinde bulunmuş, fakat Kuzey Korel ler tarafından bu teklif reddedilmiştir. Küzey Korelilerin, “Hâlen yardıma ihtiyaç olmadığı, cevabını verdikler ilâve edilmektedir. Tokyodaki radyo dinleme Komünlet Çin'in resmi — radyosunun bu haberi Yayınlayarak sunları söy. Tediğini bildirmektedir: “Komlinist Cin Cumhuriyeti, Kuzey Kore halkına ki deniz 'kuvvet, deri bakımından yardım teklif etmiş tir. Kuzey Kore Halk Cumhuriyeti ise, u zamanda yardıma lüzum olmadığı vabını vererek, teklifi reddetmiştir. servisi. Mülli Eğitim Bakanı vazifesini Nuri Özsana devrederken Milli Eğitim Bakanı Avni Başman, dün istifa etti Yerine vekâleten Gümrük ve Tekel Bakanı Nuri Özsan tâyin edildi Ankara 2 (Hususi muhabirimiz diriyor) — Milli Eğitim Bakamı Avni Başman İstifa ederek Bakanlık azi: fesinden ayrılmış ve yerine vekâleten Gümrük Ve Tekel Bakanı Nuri Ör San tâyin edilmiştir. 'Bundan bir müddet önce Ökretim. Müsteşarlığında — yolsuzluk: Jar yapıldığı hakkında " Meclise bir takrir vermiş olan Çankırı Milletve: kili Kâzım Arar lle Avni Başman ara aında bir tartışma olduğu ve bu hâdi- se Üzerine İstifa eden Bakanın son- Tadan tekrar vazifesi bazında kalarak Bir 'ay izin aldığı hatırlardadır. Bu defa Avni Başman, shhi duru- munu İleri sürerek Basbakana tekrar İstifasını vermiştir. Baki Bakan bu: Kün saat 16 da Gümrük ve Tekel Ba: Kamı Nüri Özsan ile Bakanlığa gele: Tek vazifesini Ona devretmiş ve ken: disini Bakanlık İleri gelenleri ile ta: Teknik Âvni Başman gazetecilere sıhhi se- bepler dölayisiyle ayrıldığını — söyle miştir. 'Nuri Özsan da Milli Eğitim Bakan- hığımı vekâleten ubdesine aldığını bi dirmiştir. Avni Başmanın istifası maarifçiler mür uyandırmıştır. 've Başbakan nin kabul edil Güğine dair olan cevabı asağıdadır. Pek mühterem Basbakanımız, Bundan yirmi gün kadağ evvel e- fahen arzetmiş olduğum #ibi bir Taftan geçen yıl geçirdiğim ağır plö- Tezinin “zviyetimde. yaptığı sarsıntı, diker taraftan bir aydan fazla bir za: Mmandan beri inatla devara eden uye kusuzluk yüzünden sinirlerim günden Küne zayıf düşmekte ve çalışma kud: Tetim gittikçe azalmaktadır. Uhdem. de bulunan vazifenin gerek mahiyeti, Kerek vüsat Ve şümulü itbariyle ne Gerece 'ağır olduğu ve sabık parti hi kümetine mensup bakanların birbirini tutmaz İcraatları yüzünden masıl bir teşevvüse ukramıs bulunduğu malüm dür, Milli Eğitim teskilâtı baştanbasa Sanalı bir sürette islaha mühtaç bir Tunmaktadır. Şedit ve sürekli bir faa: lyetle kesif bir çalışmaya küzum gös. feren bu muazzam işt başarmaya sın. Hat ve kudrefimin kâfi olmadığını l bucuk aylık tecrübe ile anladım. Bi üvenlik Konseyinde ün akşamki oturum Birleşik Amo a, Sovyet Rusyıyı Kore hakkında müspet tekliflere davet ediyor Lake Succesa, 2 AA (AFP) — Ame rikan heyeti sözcüsü, Güvenlik Konse yinin oturumundan 'önce verdiği fakririn gündemi görüşüleceğini Gümhüriyetine karmı Yapılan tecavi 'Amerikan sözcüsü, Rumya tarafın dan teklif. edilen diğer ikt Hususun karılıp çıkarılmıyacağına dair bir gey Ellerin” sorduğu. sünilere cevaj İçimar açtı ve bir gün evvel vermiş olduğu 'nutkun. Fransizca' tercümesi Okundu. “Arkasından sözü Büyük Bri- Tanya deleğesi Jebb'e biraktı. Jebb, Malik'in bir gün evvelki beya- Amerikann teklifini destekledi. Bu 'a Haddini bildirmek Vazimgeldiğini be: * alik, Britanya delezesinin esantan bahsettikini halbuki evvelâ ruznam Küba delegeni teklifini desteklemin ve İKi inin bu İmkân olmadığını belirtmiştir. Çin meselı Tn Söylümie vat “KonmayKbre b 'En son olarak Amerikan delegesi Warren Austin söz almış ve “Eğer Sövyet Ruzyanın Kore ihtilâfinı hal etmek Üzere müspet teklifleri varsa, bunu müzakere etmeye hazırız. Bu- ada esasen bunun için toplanmış bu. Tanüyoruz. Elverir ki, Rusya samimi — 00001 Yük bir itimatla ühdeme tevdi buyür- Muş olduğunuz bu şerefli vazifeden AyFilmak benim için çok elim olacak- fir. Bunu lâyikiyle takdir etmekle be Taber yukarıda arzettiğim — sebepten dolayı Müli Eğitim Bakanlığından ço: kilmeye mecbur oluyorum. Mazereti. min kabul buyurulmasını en — derin hürmetlerimle Tica eder ve hakkı da izhar buyurduğunuz itimat ve İt fatın devamını dilerim pek muhterem efendim. Mit Ekitim Bakanı Avni Başman Sayın Avni Başman Milf Eğitim Bakanı Kabinedekt müşterek çalışmalarımıza imkân ver- miyecek şekle girmiş bulunmasından Golayı istifanızı kabul etmek zarure- 'tinde kalmamız bize büyük bir üzün: tü mevmuu olmuştur. Fartimizin ik hükümetinde vazife basında bulundu: kunuz müddetçe feragatli hizmetleri: "izi tesekkürle yadeder, sıhhat ve a£: Şetler dilerim: Başbakan Ağnan Menderes Barışseverlerden 8i Ankaraya götürüldü Sevkedilenler — arasında Cemiyet Başkanı Behice Boran ile Genel Sekreter Adnan Cemgil de var Maznunlar, Siyasi Askeri Mahkemede yargılanacaklar Ankara, 2 (Husust muhabiri- miz bildiriyor) — Hükümetin Koreye asker gönderme kara- rını almasını müteakıp Barışse- verler Cemiyeti tarafından bu karar takbih edilmiş ve bu hu- susta Meclis Başkanlığına mü- Tacaatte bulunulduğu gibi İs- tanbulda beyannameler de dağı- tılmıştı. Bu hareket milli men- faatlere aykırı telâkki edilerek cemiyetin Başkan ve Genelsek- reteri Behice Boran ile Adnan Cemgil ve bazı üyeler hakkında tahkikat yapılarak tevkif edil- mişlerdi. Ökrendiğimize göre sanıklar. dan 81 bugün mahfuzen şehri- mize getirilmiştir. 6 sı erkek 2 Si kadın olan bu sanıklar ara- sında Behice Boran ve Adnan Cemgil de bulunmaktadır. 5: mıklara ait dosyalar Askert Si- yast Mahkemeye - gelir gelmez tahkikata başlanacak ve yakır da yargılanmaları yapılacaktır. Yine bir Amerikan filosu gelmiş..