24 Nisan 1935 Tarihli Yeni Asır Gazetesi Sayfa 8
Örmek: Şiiri jiyan - Kükre- miş aslan Julide — Dağnık (saç) , ka- rışık Öz Türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına Ag) beldeği (alâmeti) konmuştur. Bunların her biri hakkında sırası ile me an assıs) yazılarını gazeteler: ii he karşılıkların iyi ayırt edilmesi içi çin, in eğine Li hayran göre, caları yazılmış, ayrıca örnekler de konulm la (veçhe) — iğ giderseniz köyü bulur- nu; o alan Make etmek) — Örnek: geri istika- met aldı (Teveccüh etti) - lük o tarafa Ki >. ik nek etmek — Derinle- > mek Örnek: -Âmakı kalbimdeki tmek mi gimin için- deki düşünceleri derinlemek mi m İstikrah — i, iğrenme mek Si Marlene k: O Bu parayı istiksar sineği in - Bu parayı çoğumsa- algı çk düfüulliş bir va- man istilâsma uğra- in renkleri — vakit- üşman —. uğramıştı. Ltilâda EE m ne ağir eti Geri — Lüzumlaş- irmek ke tında den başka kimseye istinad eri “medi - e ye ğe © dayanma iğ mi Ör > istinadgâhım apar s ei tinsah tmek — ek Istintak. altına almak — Sor- guya çekmi İstirahat — Rahatlanmak; rahat İstirahi etmek — Rahat- lanmak, ya lenme! rnek: İstirahat etmek için eb delin - Dinlenmek için geldim. “birkan — “Yal Örnek: İsti nin Hiz um yok, mağ yaparlar - Yalvarıya lü- , işinizi yaparlar. k — Yalvar- mümü imla - Yalvarırım suçumu bağışlayı Istirkab — Çe! akn ezlik rnek: Âlicenab oalar baş- kalarını istirkab kü ğini a > Akı bl alarını e küçüklü. e. günü sekeri İstisgar etmi —— — Azımsa- Örnek: Kendisine tediye edi- len ieklağı istisgar ettiğine hayret ettim - Kendisine > azımsadığına ink etmek — Ağır nen parayı mek değil, ona ikr âzımdır - asu e değil, TİR İstismar etmek — ee edümek menfaat yoktur, onları istismar yiz - Bu maki i böyle ez ta bir fayda yoktur, ii eliyiz. 2 — Kendisine karşı © irae buyurduğunuz merhamete isti- naden si ismar el yor - Kendisine karşı gösterdi- ğ acımaya da sömürmek isti EC — Sö: rg: Örnek: okuzuncu asırda Avrup m pa sömür- “e edinmek ist m — — Ayra (Bak: Fark) İstisi dr yn Ayramak el — akk İstişare — Danış k — Bebiş Örnek: Öyle br YE oldu- ğunu istişmam ediyoru: le bir sey olduğunu pkliyorüle. — Gh Örmek: Mesele, a gi hudutları dahilinde bir şey değil, bir e istila iler. zi oldu da - Sorum iğ içinde iz kendi sınır! ila gene bir şey e bir takım uzatılar da titar — Örtünm ; Veçhi dilrayi kamer ranlık bir bul İri Kabi İstitra: rnek: Bada W e Sez - Buraya bir ari ko; ye a ia Bildirmek Ör hareketi tasvib ediyorum ie eş ii yolunu uygun buluy: a — 2 işaret (T. Kö.) Işaret etmek — Göstermek, Işgal — Tutav, işgal (T. Kö.) si- zin kendinizi tanıklamak iste- içtihad etmek — Tanık tut- mak remapi vi e İştial — Örnek: iel irdenbire ol- du; e bir şey eni imkân hâsıl olmadı - ren ağn ME şey kurta, İştihar etmek — Tanınmak Bra etmek — Yanılamak, Tü 1 — Bu yolda hare- — Kime iştikâ etmeli ? - Kime sızlanmalı (derd yan- malı) ? Şikâyet etmek — Derdyan- mak ikâyet — la sızıltı mek Şikâyetiniz üzerine ii meri tahkike > Yanı üzerine bu sorumu araşi a girişildi. 2 — Şikâyete gk vermi- ikin meydan ver- Örnek 1-Bu iş ben iştiraâk ederim - Bu yan e Hes de ortak —— 2 -Bu sizinle iştirâk edelim - Bu işte sizinle ortak- in — Göresi Örnek: Çoluk çocuğa teskin edilmez bir iştiyakım var - Ço- luk Sivir söndürülmez bir göresim I Gr Kipi © Birçok Eminiz sonro meramını - Bir- ler ğini İkaz — Kırıtkan, baylan taat Uyrum Örnek: Küçüğün o büyüğe itaati lâzımdır - Küçüğün bü- sonra ler yüğe uyrumu li dur. İtaat etmek Uyurmak, şeğmek Örnek: let kanunlarına itaat edelim - t kanunla- rma başeğelim (uyuralım) Italei lisan — Dil uzatım İthaf etmek — A Jlanmak Örnek; Bu eserimi nami âli- nize ithaf ediyorum. - Ri cs€- rimi yuca (adınıza armayanlı- yorum. Itham etmek — suçlamak ii Bu işte cürüm ki- olursa olsun lisanı 2 sizi ii edecektir - Bu suç kimin an Si Ni dili sizi suçlıyacı İtibar (B. yi ay Yalım, eredi Çi I Frans çe olân kelimelerin bugünkü işlenmiş ve kullanılan şekilleri ME ASLI AK olan HAK, aslı UGİ Mi olan kule Bİ Ger kökünden gelen ŞEKİL gibi kıymeti ile itibari kıymeti ara- sında - Birşeyin gerçek (o de- geri ile koyma değeri o ara- sında, tibaren — denberi — den başlıyarak Örnek: 1 - Bugünden itiba- ren - Bugünden yarak 2 - O zamandan itibaren - O gündenberi. Itidal — Aran, yavaşıma, -si- nem, ılım Örnek: 1 - Her iste fazla ve- a maksan değil, itidal ile ik reket gerektir - Her işte veya Mi ei aran le ba- reket ge Yarma yi eden rüzgârin itidale doğru dönmesi - Esen dayi Ma doğru e > Havanın itidali - m ilamı. Ttidal kinle - in mak, yı itidal kenet » Dört günlük sağnak- ugün haya yavaşıdı isi Mutedil — Orta, ılıman, si“ li Örnek: 1 - Mutedil bir şekil- de hareket etmek isterim - Or- ge Miri şekilde bareket etmek “Ya Bi pri pek mutedil - Hava bugün pek ılmar. İtil — imei vlet ara- Örnek: Aramızdaki ademi itilaf o kadar mühim değildir - Aramızdaki uyuşmazlıF (anla- azlık) o kadar önemli de- İtizar etm. Örnek : (Mazeret) — Özür T.KE.) İtiyat — Alışkanlık hi isa — Özen am etmek — Tümlemek, el bitirmek İtminan — Deniz İttifak — Bağlaş İttihad — Birlik, birleşme İttisal etmek — Bit k sl yi (serdetmek) — Getirmek İva etmek — Barındırmak İvaz, taviz — Değişit İvicaç — Bükülme İzah — izah (T. Kö) İzah etmek — gidrmek. İzam etmek — Büyüksemek z'an — İzen, izan İzaz etmek — Ağırlamak İzdiham — Kanak İzdivaç — nn e yy Onur (1. Kö) sayi — Göynü Po Vw — İzin iste- mek. Kadem — yak Kademe — Xx Örme Ke Nesimi nevbahar ei - Baharın esini çig- Ve — Sail Jenk — çan ii- | Kolaydır, — Kabahat — Kabahat (T. Kö.) Kal ie Örnek : Bu, pek kabih bir Bu, pek çirkin bir İsteks harekettir. Kubh — Çirk Örnek : Hareketinin hüsün ziyade sizi ketinizi çi Bak: Mi m "bilmek ille b edi Kabil ( Dak —Gibi, çeşit. türlü, cins Örnek: Bu Vi ie e adamlardan gibi (bu çeşit, in iri bu cins) adamlardan hiç hoşlanmam. Kabil (makule) — si (terim) - (Fr) Categ Kabil ye et: — ii a Örn yem e barside olan. işi meli- dir Kimden yemeği dı- istemem | Kakiyet istidad elini Pi Onun: kabiliyeti da- sahadadır ha ziyade içtimai - Onun ei daha çek 805- yal alandadır. kile Ti sahibi - Duyuşlu (Bak: His) Kabiliyeti inhiâl — — Esir- genlik (Bak: Hall) bili ik — Gerçinle- nebilir (Bak: Hakikat ili tahakkuk — Gerçek- lenebilir (Bak: Hakikat) bili inbina — Bükülür (Bak: Gayri kabili inhina) Örnek: Kabili inhina olan yler üzerinde işlemek daba Bükülür şeyler kolaydır. e inhilâl — Erir (Bak: all) Kabili inhilal maddeler — Erirler (Bak: İnhi Kabili hazf — Kaldırılabilir (Bah: Hazf) Kabili afiv — Bağışlanır, ba- İışlanabilir : Doğrusu nüz kolay vi ör Me zi m) yor - eme kolay imi Bağış Janabilir) üz kabili i doğru ise ie de, bir söz götürür. Gayri kabili itiraz — Söz götürmez * Öke Se kabili itiraz sözünü ispat etti - Söz götürmez kanıtlarla sözünü tanıtladı. Kabile — Ebe — Onam Di Bu beli tasvibi âlinize arz: öner- di wun bosunun özelliğine hay- ör r (Mukadderat anlamı- ul” — sz 5s (T.Kö.), keskil - (Fr.) Destin Tali — 1 - Tali 2-Sur (T. ei EN Chance, so: — Kurada, iskelet e, seb, şetm — ; sövme Zem — Yergi, yerme Zemmü kadih — Yergi ve e — Bayrı > Minelkadim bu kö; halkı bu Ke e ede- gelmiştir - Bayrıdanberi bu köy halkı bu oran la ke- segelmiştir. Kıdem — sümer le uğurlu derler ki hangi “işe el koysa bir sona götürü, Kudret — Eri k Örnek: Kudreti beşeriyenin bir haddi vardır, İnsan erkinin bir ucu vardır. Kadr — Örnek: Kmde bilselerdi on Örn çok ka- dirdan adimi ad elişi - çok değerbilir dirnâşin. A dı - bl dal pie bilmez davranıldı Kâfi — Yeter Örnek: Artık bu alina pi > Artık bu sikıntılar le u kadarını kâfi e Bu kadarını Se gör. mediniz mi? Köfte — Hepsi, bütün, tükeli ek: Kâffesi ayni cinsten- dir - Hepsi aynı Slüzedir. yrikâfi — Yı etmez Örnek: Bu kadar sây gayrı- ir - Bu kadar çalşma yet- Gayrikafi bulduğum bu ma- lümat ile ona ba mühim işi tevdi edemem - Yetmez duğum bu bilgiile ona bu terliği dolayısiyle ona bu ödevi verdiler. Ademi kifayet — Yetmezlik Örnek: bise 2 ri gö rüldüğü için ze - ei orna ei ebliyetli — Yetkil » Çok kifayet lar ide “ se Kid li lecektir: ye meş çe sunu- "Tarik etmek — Onamak Bu hareketinizi can- gönülden tasvip edenler arasındayım - Bu tini candan gönülden © onayanlar arasmdayım. Kâbus — Karabasan Örnek: Bütün gecem mahuf hir kâbus. içinde Mn Bütün gec em korkunç bir karabasan eçti. Osmanlıca ne Kılavuzdı Jığını uygun ( yahut: ri örmü; Sebebi naca) el
