26 Ocak 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

BAŞMUHARRİRİ Cağaloğlu, Molla Fenari SundK dU - 32 Ahmet Emin YALMAN —— VATAN EVİ — Telef. 24136 . Telg. VATAN İst. Pazartesi 26 2 ncikânun 1942 Yıl : 2 — Sayı : 467 «DOĞRUYA DOĞRU . İĞRİYE İĞRİ » Fiyatı 5 Kuruş Bugün 3 lncü sayfamızda Tiyatro dedikoduları 150 yıl önce Hamlet O zaman biletler; sabun, peynir gibi ayniyatla tedarik W edilebilir; localara kundurasız seyirci alınmazmış Yazan : SADUN G. SAVCI Başvekâlete gelmesinin üncü yılı vesilesile r.Refik Saydama açık bir ariza Yazan : Ahmet Emin YALMAN ayın Başvekilimiz, ; s Başvekilliğe geçmenizin üçüncü yılı dün tamam oldu. Bu- :çü:ndörâüncü yü başlıyor. Bu vcl. sile ile tebriklerimi ve başarı di- leklerimi arz we bu memlekete büyük hizmetler emğınğıq ve dâa. ha büyüklerini edeceğinize ima- nım olmasaydı. bü tebriklerden sonra âdet yerini bulsun diye bir kaç nezaketli cümle yazar, ZeÇeT- dim. Fakat sizin mııncînızda bir devlet adamına karşi böyle basma Kalıp bir şekilde hareket etmeğı bir saygısızlık sayarım. Her yıldq. nümü geriye ve ileriye bakmak i- çin bir vesiledir- Bugün siz de yaptıklarınızı — Ve yapacaklarınız! elbette hesaba vuıscaksı_nıî. çimi yakan bazı görüş Ve düşünceleri size arzetmek için ben de bu_ İiyi fırsattan istifadeye cesaret ediyo- rum. Doktor Refik Saydam, bir dev- let adamı sifatile senelerdenberi size karşı hayranlık duyuyorum. Benim gözüme daima ideal devlet adamının, feragatli vatandaşın b_ir nümüunesi Bgibi göründünüz. Gö- günüz hiç bir zaman kendi şah- sınıza ait emeller üstünde durma- dı, dikkatinizi daima memleket iş. leri issal etti ve onları iyi başar. mak için hiç bir zaman geyşemi- yen bir ftedakârlık ve şevk İle ça- lıştınız. KA * Umümi harbin bozuk iş'er h sında sizin işminiz, bir.ÜMit yıl. dızı, iyi çalışma tarzına bir örnek diye kulaktan kulağa du_vv:ıldu. o zaman size hiç rastgelmedim. Fa- kat isminizin Kızılay mu!ıi.unde saygı ile anıldığını sıksık işittim. Maltada Doktor Süleyman Numan Paşa da sizden sıksık bahsetti va yüksek vasıflarınızı bana giyabi surette tanıttı. 1922 senesi başında Maltadan dönünce Ankaraya koştum: Orada ilk yaptığım işlerden biri, ?rkı bir sokakta. Sıhhiye Vekâleti ıef’h'_“' sını taşıyan dört, Des odnğı_kqçu. cük, mütevazi bir evdg sizi ziya. ret etmek ve sizinle bir mülâkat yapmak oldu. Siz orada sifir ngk. tasından — başlıyarak yeni T*“rlk Sıhhiyeciliğinin tohumunu ek_ıın VA ve yetişen taze fidanı on yeqı, on sekiz senede kendi elinizle büyüt- tünüz ve şahlandırdınız. 2 Benim için Sıhhiye Vekâletine uğramak bir zevkti. Ankaraya her gidişimde bir vesile bulur gider. dim. Bulamazsam hiç olmazsa k_a- pısından girerek havasını teneffüs ederdim. Bu hava ©O zamanki An- kara dairelerinin havasından çok başka bir şeydi, yarının ideal hx, Türkiyesinin — havasıydi- Slhhl.Y—- Vekâletinde her şey insanın Y_lıl' züne güler, içini açardı. Mekamî— manin en küçük çarkı bile vazi- fesini bilerek işlerdi. Memleketin sıhhi ihtiyaçları hudutsuzdu. Bun- ların hepsini birden yerine getir- mek için elinizde imkân yoktu. Fakat her noksan içinizi yakmakla beraber ne sıhhat işlerinde, — n© iskân işlerinde telâşa kapılmıyor, gösteriş cereyanına iltifat etmiyor- dunuz. Başka vekiller, fazla tuhs_ı. sat diye kıvranırken, size: «Fazia para al, sarfet.» diye mebuslar yal- varırlardı. Siz almazdınız ve dal- ma şu cevabı verirdiniz: «Bir sit- ma mü lesi i bir | Istanbulda yapılan mesub seçiminde ilk rey kutuya atılryor Meb'us seçimi yapıldı İstanbu. mebusu oldu Amira) Dr. Hakkı Şinasi Erel'in ölümü ile açılan Istanbul mebusluğu için seçim dün Üniversite konferans salonunda yapılmıştır. Seçimin yapılacağı mahalde saba- hın çok erken saatinden itibaren ka- labalık bir halk kütlesi toplanmıştı. Parti namzedi olarak Maliye Ve- kâleti tetkik heyeti reisi Ismail Hak- kı “Ülkümen gösterilmişti. Müstakil namzed yoktu. Reylerin atılmasıma tam saat do- kuzda başlanmış; bütün ikinci mün- tehipler serbestçe reylerini kullan- mışlardır. Universite koönferans salonuna ge- tirilen tarihi rey sandığına ilk reyi kıymetli kadın hatiplerimizden, şehir meclisi azası Meliha Avni Sözem at- mıştır. Bundan sonra Istanbul Vali ve Belediye reisi Dr. Lütfi Kırdarla, refikaları Bayan Hayriye reylerini kullanmışlardır. Saat 11 den itibaren Eyüp, Usküdar ikinci Müntehipleri reylerini atmşlardır. Bunu takiben Adalar, Bakırköy ve Sarıyer kazaları ikinci müntehipleri reylerini kullan- mışlardır. Ikinci müntehiplerin hepsi ittifakla Parti namzedi Ismail Hakkı Ulkümene rey vermişlerdir. Seçim devam ettiği müddetçe ikin- Kırdar Kadıköy, trahom mücadelesi teşekkülü, bir muhacirin iskânı şu kadar plı.ray'n ci izaz edilmişlerdir. hipl hazırlanan — büfede , “mal olur. Ben ârikü adamlarla, bugünkü vasıta ve İm- kânlarla ancak şu kadar iş yapa- bilirtm, fazlasını alırsam yerinde sarfedemem. Şahsi gösteriş için milletin kıymetli parasını israfa uğ ratmış olurum.» Sihhiye Vekâletinin her işi ile kendiniz uğraşıyordunuz. Her işe yetişiyordunuz, fakat mekanizma- yı o kadar iyi kurmuştunuz ki mevcut uzuvlar, beklenen vazife. leri günü gününe görüyordu. Her kesle temas etmek, anlamak, din- lemek, teftiş etmek, vekil sıfatile olan diğer vazifelerinizi başarmak için size icap ettiği kadar vakit kalıyordu. Bir randevuyu vekâlet işleri için faydalı görüp kabul et- tiriz mi, randevu sahibi sizi dak'. kasında değil, saniyesinde görece- ğine emin olabilirdi, Sıhhiye Ve- kâleti, günü gününe iş başarmak ve ideal usuller»2 sadık kalmak | bhakımından bütün daireler ara. | gında bir istisna manzarası rözee | (Devamı Sa. 4; Sü. 1 de) — Havzamıza dair görüş ve düşünceler Yazan : A. E. YALMAN Başmakaleye ek olan bu yazıyı 2 nci sayfa- mızda okuyunuz. y Münhal meb'usluklara Parti namzetleri itfifakla seçildiler Ankara, 25 (A.A.) — Açık olan Istanbul mebusluğuna Maliye Ve- kâleti tetkik heyeti reisi Ismail Hakk; Ulkümen, Denizli mebuslu- ğuna Başvekâlet müsteşarı muavini Haydar Günver, Tokat me- busluğüna Ticaret Vekâleti müsteşarı Halit Nazmi Keşmir ve Içel mebusluğuna da Bursa valisi Refik Karaltan 25/1/942 tarihinde yapılan intihabatta Parti namzedi olarak ittifakla seçilmişlerdir. I. Hakkı Ülkümen ; Istanbul Vali ve Belediye Reisi Dr. Lâütfi Kırdar dünkü seçimde reyini kullanıyor Ribbentrop Bükreşe mi gidiyor ? ; Alman Hariciye Nazırı Balkanlerda ; bir turneye çıkıyor ) Bükreş, 25 (A.A.) — Rumen res mi mahfilleri Von Ribentrop'un Bükreşe geleceğine dair olarak ya- yılan şayialar üzerinde tam bir ketumiyet muhafaza etmektedirler. Bu mahfiller, Alman Hariciye Nü- zırının şimdilik bir yere ayrılma- sı bahis mevzuu olmadığı hakkın- da Hariciye Nazırlığı sözcüsü tara- fıdan dün verilen demeci hatırlat- makla iktifa ediyorlar. Rumen sa- lâhiyetli mahfilleri Von Ribben- tropun günün birinde Balkan memleketlerinde bir türneye çık- ması ve Bükreşte durması keyfi. yetinin imkân haricinde olmadığı- nı belirtmektedirler. Falat Ru- men hükümet merkezi, çıkarılan rivayet hılâfına Doğu Avrupasın- daki diplomatik ve askeri faaliye- tin merkezi katiyen değildir. Ya. bancı memleketlerde — neşredilen haberler, tamamen yanlış değilse bile hiç olmazsa şimdilik mevsim- siz sayılmak lâzımdır. SIYAM İngiltere ve Amerikaya harp ilân etti . Harbe sebep: İngiltere ve Ameri- kanın Siyam toprak- ları üzerinde kanun- suz hareketleri imiş Bang-Kok, 25 (A.A.) — Tayland (Siyam) bugün öğ- le üzeri Ingiltereye ve Bir- leşik Amerikaya harp Nân etmiştir. Tayland bu iki memleketi kendi toprakları üzerinde kanunsuz hareket- lerde bulunmuş olmakla it- ham etmektedir B L g Vurguncularla mücadele Ankarada da son günlerde ya çalışmışlardır. Ankara, 25 (Telefonla) — Istanbulda olduğu gibi vurguncuların yaparak halkın zaruri ihtiyaçlarını bazı maddeleri piyasadan kaldırmıya teşebbüs ettik- kleri görülmüştür. Vurguncular, kibrit, tuz, sabun ve zeytinyağı üzerinde bir buhran manzarası yaratmı- ı İstifçilik yaparak piyasadan zaruri malları toplayanlar şiddetle cezalandırılacaklar istifçilik temine yarıyan | cüret ve teşebbüs edenlerin 2500 liraya kadar para cezası ile 3 seneye kadar edilmesini âmirdir. Bugünkü (Ulus) da (Istifçiler ve hayat bahası) başlıklı makalede Mümtaz Faik Fenik yazısını şöyle bitirmektedir: «Harbin doğurduğu zorlukları önlemeyi hepimiz bir- hapis cezasına mahküm leşik bir dava Şehrimizde gayet bol miktarda kib- rit mevcut oldu- ğu halde istifçile- rin faaliyeti ne- ti d hiçbir PASİFİKTE Japonlar, bir çok yerlere asker çıkardı Kendari ve Balık, Papana asker çıkarıldı, Abüka zaptedildi Tokyo, 25 (A.A.) — — Malezya doğu kıyısında bulunan Mersinil Japon kuvvetleri tarafından işgal edilmiştir. Tokyo, 25 (A.A.) Malezya cephesinden — bildırildiğine — göre, Batu — Pahat'ın 16 kilometre şi. malinde kıyı çevresinde Parutu- lang'ın zaptile Japonlar doğu Ma- lezyada umumi bir taarruza başla- mışlar ve ileri hareketlerine .de- vam etmekte bulunmuşlardır. Batavia, 25 (A.A.) — Resmen bildiriliyor: Japon kuvvetleri Kendari Balık Papan'a çıkmışlardır. Felemenk garnizonları düşmana şiddetli bir mukavemet göstermek tedir. ve lar Filipi B zaptettiler 'Tokyo, 25 (A.A.) — İmparator- luk umumi karargâhının tebliğin- de kaydedildiğine göre 14 sonkâ- nunda Filipinlerde Japon kuvvet lerinin külli kısmı Matabang neh- ri geçerek Abükay'ı zaptetmiş ve düşmanı cenuba doğru sürmüştür. Olongape bölgesinde faaliyette bu lunan başka kollar Meron kesimi- ne /kadar ilerlemişler ve burada 21 sonkânunda cereyan eden şid- detli muharebe neticesinde Japon lar Malhov'daki kuvvetli düşman mevzilerine girdikten sonra cenu- ba doğru yürüyüşlerine devam et. mişlerdir. Başka Japon birlikleri takım adaların methali ile ucu a- rasındaki muvasalayı kesmiye mu- (Devamı: Sa. 3; Sü. 6 da) /Xx/ &! Rüs - Almap — - harbi Sıfıraltı 25 derecede kanlı harpler Ruslar 100 km. daha ilerliyerek 9 şehir zaptettiler Moskova, 25 (A.A.) — Dün ak.- şam Sovyet kuvvetleri, Alman hat ları arasında, yardıkları 120 kılo- metre genişliğinde bir gedikten başlıyarak batıya doğru taarruza geçmiş Bulunuyorlardı. Sovyet ile- ri hareketi, Alman — ordusunun «Hayat hattı» olan fevkalâde e- demiryolu üzerinde inkişaf etmek- tedir. Bu yol Alman cephesi ge- risinde muvazi olarak giden baş- heca muvasala yolu olduğu kadar Dne, Nevel, Orsha, Vitebsk ve Koroston gibi kilit şehirlerden de geçmektedir. Bu yol sayesinde, her arzu ettiği zaman Hitler tü- menlerini Leningradla Ukrayna a- rasında bir cepheden diğerine taşı- yaâbiliyordu. Sovyet kuvvetleri, 100 kilometrelik ileri yürüyüşleri esnasında aldıkları dokuz şehirden biri olan Kholm şehrini zaptet- mekle, bu mühim hedeflerinin yal (Devamı Sa, 3, Sü 5 de) /X/ hemmiyetli Leningrad - Ukrayna |' satıcıda kibrit bu- Ankarada yalnız bir evde 5000 paketkibrit bulundu olarak kabul et- tiğimiz gün cebi- mizdeki paranın daha çok kıy- metlendiğini, ih- tiyaçlarımızın da- lunamamaktadır. malar devam etmektedir. rek tüccar, gerek d dd 25 inci Zabıta yaptığı araştırmalarda bir şahsın evinde 5000 paket kibrit bularak müsadere et- I miş ve kendisini adliyeye teslim eylemiştir. Araştır- Bugünlerde Büyük Millet Meclisinde müzakere edi- lecek olan milli korunma kanununun yeni şeklinde ge- hususi şahıslar tarafından istifçilik «Saflarımızda y i bu gibi hallere lendiğini göreceğiz. Hırsızlık, eğer bugün hepimizin ayıpladığı bir suç ise istifçilik ondan daha ağır, daha korkunç bir suçtur. Çünkü neticeleri hem de istifçinin ta kendisine tesir eder. vazifelerimizin ağır mesuliyetlerini idrâk edelim.» ha la ön- Y hem millete, sıkı duralım. Bir vatandaş olarak (B. B.) l Amerikanın sabık Ankara elçisi Mac Murray Mac Murrayın beyanatı tahrif edilmiş Amerikanın sabık Ankara Elçisi vaziyeti izah ediyor Vaşington, 25 (A.A.) — Reuter bildiriyor: Amerika Birleşik Devletlerinin (Devamı Sa. 3, Sü. 4 de) «-4-» Bütün vilâyetlerdeki yapağılara el kondu Ankara, 25 (A.A.) — Iktısat Ve- i tebliğ t 1 — Millhi korunma kanunu hüküm- lerine müsteniden 2 birinciteşrin 1941 tarihinden Edirne, Kırklareli, Tekir- dag, Istanbul, Bursa, Balıkesir, Ça- nakkale, Izmir, Manisa, Aydın, Af- yon, Eskişehir, Kütahya, Konya, Niğ- de, Kayseri, Sıvas, Yozgat, Tokat, Içel, Seyhan, Mardin, Urfa, Diyar- bakır, Muş, Bingöl Erzurum, Ağrı, Kars, Trabzon, Van vilâyetlerile Po- latlı kazasındaki yapağılara hükü- metçe el konulmuştu. 2 — Bu defa Yukarıda adı geçen kanun hükümlerine müsteniden 26 ikincikânun 1942 pazartesi gününden itibaren diğer bütün — vilâyetlerdeki yapağılara da hükümetçe el konul- muştur. 3 — Evvelce el konmaya tâbi tutu- lan ve yukarıda adı geçen mahaller- de bulunan yapağı sahiplerine beyan- namelerini vermeleri için 10 günlük bir müddet bırakılmıştı. Bunlardan herhangi bir sebeple beyannamelerini vermemiş bul: larm, Ellerinde yapağı olanlar 15 gün zarfında beyanname verecek hakiki ve hükmi şahıslar ellerinde mevcut yapağıları 26 ikincikânun 10942 pazartesi gününden itibaren 15 gün içinde bir beyanname ile en ya- (Devamı Sa. 3 Sü. 7 de) $ Crips'le Stalin arasında bir konuşma Stalin diyor ki: “Denizlere hâkim olmayan devlet Av- rupaya hâkim olamaz,, Londra, 25 (A.A.) — Rusyadan Londraya dönen Ingilterenin eski Moskova sefiri Sir Stafford Crips 1940 d kendisi ile lerini vermeleri için, bu müddet 26 ikincikânun 1942 tarihinden itibaren 15 gün daha uzatılmıştır. 4 — Bu itibarla gerek evvelce el konmaya tâbi tutulan vilâyetlerde beyanname verememiş olan ve gerek yeniden el konmaya tâbi tutulan vi- yaptığı ilk mülâkat esnasında söyle- diği mânidar sözleri hâlâ hatırladı- ğinı belirterek demiştir ki: Stalin Alman tehlikesinden bah- setmiştir, o esnada Almanlar Sovyet- lerle dostane addedilen münaşebetler- de bulunuyorlardı. Stalin denizlere lâyetler b ( Sa. $; Sü. 8 te) - muşlardı. Istanbul bu sene Uludağı hiç aratmadı. dolaşmıya müsait bir yer halinde idi. Şehir haricinde yarım metreyi geçen kar, bütün sporcuları oraya topladı. Dün Mecidiyeköyü, Hürriyet âbidesi, Kâğıthane sırtları kayaklarını omuzlayıp buraya koşanlarla dolu idi. Kadın, erkek, genç, ihtiyar hattâ ufak çocuklar bile karın k — Resimle röportaj . Değil Çamlıca, Alemdağı, Kâğıthane; Beyoğlu eaddesi bile kayakla tıdarab € Resmimiz Abidei Hürriyet önlerinde kayaklarla dolaşan bir kafileyi gösteriyor. için b koş- SKİ