23 Ekim 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

a Haa B — Bdi 4 YVATAN EVİ çarğamba SASATAN EVİ r ( Vatan ) Kupası Maçı 3 TELEFON: 24136 Fener - G. Saray arasında ayın TELGRAF: VATAN İst. İlkteşrin 1940 BAŞMUHARRİRİ ı AHMET EMİN YALMAN — (30) unda oynanacaktır. (Tafsilât dördüncü sayfada ) K Fiy;fı:SKuruş Son Beşinci Kol Giderken Y_“'dumuzu Rehine Koymuşlardı. Hükümetin Yeni Kara- Tile Bunun En Son Alâmetleri De Ortadan Kalkmıştır. Yazan: Ahmet Emin YALMAN Evinizi rehine — koymıya mecbur olduğunuz zaman l“nya zindan kesilir. Bunun sı- kim"' korkulu rüya gibi sizi ta- P eder. d'B" memleket 1881 senesin- ı;:'y tümhuriyet günlerine kadar K 3n_alllnda bulunuyordu. Hattâ vünin hafif alâmetleri, ondan Nra bile Paristeki Düyunu umu- uz'yf idaresi şeklinde uzaktan h *ğa devam etti. Her birimiz .-u'du“ ecnebilere rehin verilme- eki mânâyı ruhumuzda duy- c“k, bunun — sıkıntısını — seneler- * Sektik, Ügün hükümetimiz, Düyunu Ümiye idaresinin vazife göre- %4 halde olmadığını ve zaten borçlardan çokluk kısmının rı'k_ ellerine geçtiğini ilân ede- ahy; idarenin vazifelerini üzerine bi '©r. Böyle bir dakikada derin 'T €ohl> çekmiyecek bir Türk :.?“'“T etmiyoruz. Senelerce ,:: Manevi bir baskı altında tu- sıkıntıların hatırası dün bu beri okuyunca canlanmış- , Unların son alâmeti maziye fışınca her Türk, ruhunda el- Mi bir hafiflik, bir ferah duy- .lımr_ Evi rehinden kurtulan n ferahı ve sevinci... ç Düyunu umumiye, Osmanlı ::î“ıtorluğunun istibdadı, ce- ti, iş bilmemezliği yüzünden n ,ıeketin harimine sokulan be- î:k' kollardan biriydi. Türlü tür- tcnebi imtiyaz ve menfaat av- ql."'Iln kurdukları bir yabancı çAktı. Memlekette herşey silik e iken bu ocak tütüyor, Barlıyordu. — Memleketteki filen afuzlu hükümet kuvveti Düyu: ümumiye idi. Bu idarenin İs-_ :hb“lun en hâkim noktasındaki y'n."- bize iktısadi bakımdan ,.:h'nüluın esiri olduğumuzu, d—.'_d“l'mızun onlara rehin veril- d!“'_li hatırlatıyor ve kendi ken- Mizi idare iktidarında olup ol- Mtdiğımız hakkında kalbimizde in heler uyandırıyordu. Her be- #i kolun tabii rolü bu yolda mwer uyandırmak olduğu için k.uy“ğlu umumiye yarım asra ya- & bir müddet Türkiyede beşin- kola mahsus vazifeler görmüş ç Mektir. Yalnız dürüst olmak ;ç;n itiraf edelim ki bunun mesu- * Sti ecnebilerde değil, — onlara veren idarelerde idi. di *«Falan yerde altın bulundu» dâ.“ haniya bazan bütün dünya 'lnııye dönerek oraya üşüşür. Kı- top, Muharebesinden sonra bizim Ğ ekhkl'mm'ı bu neviden bir ha- &v €te sahne. olmuş, usta imtiyaz Siları kendi memleketlerinin leri m halkından yaldızlı vaad- l le kopardıkları paraları sene- |:::e buraya akıtmışlardı. Para- aç? bir kısmı komisyon diye Ya girenlerin elinde kalmıştı. hi*"_ye kalan kısmile saray ve ay ©* hesaba dayanmıyarak sırf K k diye donanma yapıldı- Sd'ç"' memlekette bu paraları **Yecek imkân uyanmamıştı. s:n'“üddet borç borçla ödendi. hunçt tediyeler kesildi. 20 kâ- üevvel 1881 de ecnebiler bi- tari uharrem kararanamesi diye tti £ S€çen rehin senedini imza el diler. Hükümet içinde hükü- ig. Seklinde Düyunu umumiye y.:“i kuruldu. Bu idare yavaş 1913 © kadar kol budak saldı ki 2 de devamlı şekilde 5652 Ttür Uru vardı. 3250 kadar me- *_*i muvakkat şekilde veya büm" muayyen — iş aylarında Nu ümümiye hizmetinde bu- kîhu.y““du. Alacaktıların altı ve- ni ile Osmanlı Bankasının bir Yet essilinden mürekkep bir he- y%:’“ mekanizmayı idare edi- deri “. Hükümetin de bir komi- Ş“luvlrdı. Fakat müzakerelerde ü_::"“l’. reye karışamıyordu. t meyillerine kapılmış ol- lim ç iŞin şunu insafla söyliye- n © Düyunu umumiye bizim tül bir rehin vaziyetini ve kapi- türlü ©n ruhunu temsil etmek ve “)“il'lü fenalıkları - olmakla d.—.u" bazı hizmetleri de yok k..—.::ıBoıuk idare makinemiz Tnj a intizamlı idare-usulle- Ş Sinsil ettiği için iyi memür ektep — vazifesini ÖÜ S gibi bezı- iktendi sahaları inkişaf ettirmek için gay- retler göstermiştir. Hükümetimiz, Düyunu umu- miye meclisine kalan son vazi- feleri üzerine almakla Osmanlı | imparatorluğunun alacaklılarının hakkına hiçbir saygısızlık göster- miyor, aksine olarak bu hakları daha iyi bir surette koruyor. Doğ- rusu aranırsa bu meclisin Pariste devamına hiçbir. müsbet sebep yoktu. Ancak atalet kanunu ve alâkalı memurların hususi men- faatleri yüzünden devam edip gi- diyor, alacaklılar hesabına hiçbir menfaat temin etmediği halde bizim ödediğimiz taksitlerin bir kısmı bu mutavassıtların maaşına ve idarenin masrafına gidiyordu. Meclisin vazifelerini - hükümeti- miz üzerine aldıktan sonra tedi- yeler safi bir şekilde ve doğru- dan doğruya alacaklılara ödene- cek, Meclisin lâğvından alacaklı- lar böylece menfaat görecekler- dir. Hükümetimizin kararı her ci- hetle yerindedir. Maziye ait son beşinci kolun bu suretle tasfiye- ye uğradığından ve yurdumuz es- ki rehin muamelelerine ait son alâmetlerden kurtulduğundan do- layı hükümeti ve kendi kendimizi tebrik ederiz. Yugoslavya Sülhü İhlâl Etmekten Sakınacak Başvekil, Komşu Memleketlerle İyi Münasebetlerin İdamesine Devam Edileceğini Söyledi Belgrad, 22 (A.A.) — Ava- la ajansı bildiriyor: n Başvekil Tsvetkoviç, _Nışd_e parti konferansında .öyledıği bir nutukta ezcümle demiştir ki: Halen, sarih bir enternasyonal vaziyet karşısında bulunuyoruz. Bugün vaziyetimiz o tarzdadır ki harici siyasetimizi, şimdiye ka- dar olduğu gibi ayni hatlar üze- rinde takibetmemiz, yani her türlü sergüzeştten ve sulhu ihlâl edebilecek her şeyden sakınma- mız İâzımdır. Bu sebepledir ki bütün komşularımızla iyi ve dos- 'SİYASİ SABAH GAZETESİ — Yıl: 1 —Sayı: 66 Çölde İngiliz motörlü İtalyanlar Libyada Çok Yavaş Hareket Ediyor İngiliz ve İtalyan Filoları Kızıldenizde Karşılaştılar Bir İtalyan Torpidosu Batırıldı Londra, 22 (A.A.) — Reuter: Sa- lâhiyettar Londra mahfillerinde bil- dirildiğine göre, Libyada yakın bir âtide mühim bir hareket yapılacağı- nı. gösteren. hiçbir. — dmare. yöktur. Ttalyanlar, bir ileri Üssü tesis etmek- te, fakat her adımı gayet ihtiyatla a- tarak çok yavaş hareket eylemekte- dirler. Düşman, İngiliz bombardı- manları, arazinin vaziyeti ve uzun münakale hatları dolayısiyle güçlük- ler çekmektedir. Roma, 22 (A.A.) — İtalyan umu- mi karargâhının 137 numaralı tebli- ği: 21/22 teşrinievvel gecesi İtalyan torpitoları, Kızıldenizin cenup kıs- muında, büyük torpito muhriplerinin himayesi altında seyreden büyük bir düşman gemi kafilesini takibe başla- mışlardır. Düşman kruvazör ve tor- pito- muhriplerinin şiddetli ateşine rağmen İtalyan torpitoları hücum ederek torpillerini atmışlardır. Bu müsademeden az sonra başka bir İ- talyan torpito filotillası muharebe meydanına gelmiştir. İtalyan torpi- toları, birkâç düşman gemisi torpil- lemiye muvaffak olmuşlardır. İtâl- yan torpitolariyle faik düşman kuv- (Devamı: Sa. 4, Sü. 8 te) tane etler ehemmiyet verdik ve ehemmiyet vermekte devam ediyoruz. Başvekil bundan sonra, pek yakında birkaç milyar dinarlık bir dahili istikraz çıkarılacağını haber vermiş ve bu istikraz ile ü kıtaları harekât hazırlı ğıyapıyorlar Londraya Hava Akını Hafif Oldu Alman— E_q;areleri Londra Bölgesine Nüfuz Edemediler Londra, 22 (A.A.) — Hava nezaretinin tebliği: Bugün İngiltere üzerine yapı- lan düşman hava taarruzları çok küçük mikyasta olmuştur. Bu sabah doğu - cenup sahi- linde bazı şehirler üzerine mün- ferit birkaç akıri yapılmış ve bir miktar hasar vukubulmuştur. İki şehirde —bazı evler — yıkılmış ve birkaç kişi ölmüş ve yaralarımış- tır. Öğleden - sonra bir düşman grupu Düngeness yakınında sa- hili geçmiştir. Bu tayyareler der- hal avcilarımız tarafından yaka- landıklarından Londra bölgesine nüfuz edememişlerdir. #Askeri Vaziyets Yazan: Emekli Albay Mecit SAKMAR Mussolini tarafından Po ordusu-| : nun teftişi, bu ordunun her tara- || fa nakli için büyük bir hareket ka- |Ebiiyetini haiz bulunduğunu — ilâ- ni Mussolininin Fiume'ye gelişi, Tuna üzerinde demir kapıdan Ka- las istikametinde yaprlacak oto- mobil sosesi Inşasının İtalyanlar Hitler, Laval İle - Görüştü Fransada bir mahal, 22 (A.A.) — deruhde edilmesi ha- berleri birbirini takip etti. Daha evvel gelen bazı haberler bu yo- lun Flume'ye kadar — temdidinden bahsetmişlerdi. Romanyada — Al- manlar gayretlerini yollar, deniz- Hitler FT kil muavini Lavalı ka- büyük nafia işleri v Ti ezcümle mevcut yolların ıslah edileceğini ve yeni yollar inşa olunacağını *bildirmiştir. Fransız Büş' bul etmiştir. Hariciye Nazırı Von | Ribbentrop bu mülâkatta hazır bu- lunmuştur. yolları, tayy üsleri ve petrol |Pistihsalâtı ve sevkiyatı ve hava- 'ya karşı müdafaa üzerine teksif etmiş bulundukları bir anda İtal- yanların da Po vadisini Sava ve Bir Arabacı Metresini Öldürüp Bahçeye Gömdü Ev Sahibinin Şüphesiv Üzerine, Kadının Cesedi Topraktan Çıkarıldı,Katil Edirnekapı haricinde 'Topçularda feci bir cinayet işlenmiştir, Hâdise yerinde yaptığımız tahki- Kata göre hâdise şu suretle cereyan — emuîıl: senelerdenberi Edirnekapı ile Rami arasında arabacılık yapan 85 yaşlarında Danyal Kek)ik_ 8 sene evvel 40 yaşlarında BSantuhi ile tanış mıştır. Santuhi pek genç yaşmda ti- carethane kâtibi Aram isminde biri € ile evlenmiştir. Bundan 10 sene evvel Aram ölmüş, ve Santuhi çalışarak hayatını kazanmıya başlamıştır.. 8 sene evvel Danyal ile tanışan Santu- hi Danyalın izdivaç vaatlerine kapıl mış ve Topçularda bir odayı kiralı- yarak beraber yaşamıya başlamış- lardır. Santuhi Danyala kocasından kalan ve çalışarak kazandığı para- P iaria bir. beygir ve bir de araba ak © (Devadı: S. 4 Sü. 2 de)j nhıabııyd Tutuldu ' 'Tuna de ayrıca bir o- nit olması lâzımgelir. Hatıra ilk gelen şey İtalyada petrol çıkma- (Devamı: Sa. 4, Sü. 4 te) ı Bebek Arabaları Bir kari bize işaret ediyor: «Beyoğlu caddesinin dara- cık hali maltim. Bu yetişmiyor- muş gibi türlü türlü, renk renk ve millet millet bebek, araba- larla dadılar ellerine verilen yavruları şehrin en pis havalı fakat kendileri için en eğlen- celi yeri olan Beyoğlunda gez- diriyorlar. Gezdirdikleri bırşey değil, karşılıklı durup sohbet de ediyorlar. enin cere- yanını sekteye uğratıyor, hal- kı iz'aç eyliyorlar. Acaba Belediye çare bulamaz mı?» Belediyeden — evvel analar buna çare bulmalıdırlar. buna bir Yakın Şarkta Harekât İlkbahara Bırakılmış Macar ve Bulgarlar, Almanların Geçmesi- ne Müsaade Etmişler Bulgaristanda Rus Alman Mücadelesi Londra, 22 (A.A.) — Reuter aj Belgrad habiri, Bal- kan vaziyeti hakkında şunları yazıyor: «Almanların bütün Rumen yollarının kontrolunu istedikleri ve İtalyanların da Tuna üzerin- den petrol nakli için en büyük to- najı elde etmek üzere bir kum- panya teşkil eyledikleri bildiril- mektedir. «Viyanadan gelen yeni hâber- ler mihverin Balkanlardaki mak- satlarını haber vermektedir, «Berlinin salâhiyetli kaynak- Jarından gelen malümata göre, bir taraftan İngilterenin adalar- #daki kudretini akim bir vaziyet- te tutmak için İngiltere üzerine yapılan hava hücumları ve batı- daki Alman orduları muhafaza olunacak, diğer taraftan yakın doğuda büyük mikyasta harekât tertip edilecektir. Bu harekâtın hedefi ablukayı kırmak ve Bal- kanlar üzerinden Basra körfezi- ne doğru bir tazyikte bulunmak- tadır. «Yine bu Viyana haberlerine göre, Bulgaristan ve Macaristan Alman kıtalarının, kendi toprak- larından geçmesini esas itibarile kabul etmişlerdir. d Romanyada Şiddetli Zelzeleler Oldu Yer Sarsıntıları Dün hususi — muhabirimizden | “aldığımız telgrafa atfen ’zı'nirde: şiddetli bir zelzele vukuunu bil- | dirmiştik. *Bu zelzele yalnız İz- | mir ve mülhakatına inhisar et- meyip İstanbul ve Manisada sar- sıntılar olmuş. Bundan başka | Romanyada da müteaddid ve| şiddetli zelzeleler vukubulmuş-l tur. İzmir, Manisa ve İstanbulda Vukubulan Zayiatsız Geçti İstanbulda zelzele evvelki ge- €e tam saat 22 de ve müteakiben de 18 deiki defa hafif surette hissedilmiştir. Şehrimizde üçün- cü zelzele dün sabah saat 8,33 de ve oldukça şiddetli bir suret- te tekerrür etmiştir. Bu zelzelelerin deniz ü ü cenup istikametinde ve İstanbul- (Devamı Sa: 4, Sü: 1) Kat'i Rakamlar Bugün bildirilecek İzmirde sayım ıınımdı Ankara, 22 - (Telefonla) — Son sayım hakkındaki tetkiklere devam edilmektedir. Muhtelif vilâyetlerden alınan telgraflar tasnif edilmekte olup kati mahi- yeti henüz belli olmadığından, nüfusumuz hakkında da kati rak- kamlar ancak yarın neşredilecek- tir. Şimdiye kadar zikredilen rak- Vilâyetlerden Alınan Telgraflar Tasnif Edilerek Yarın Neşredilecek geee polis Müdür muavini faaliyeti kontrol ediyor kamlar bir tahminden ibaret bu- lunmaktadır. Vali muavini Çatalcaya gitti Sayım neticelerini tetkik etmek üzere İstanbul Vali muavini Ah- metle jandarma alay kumandanı dün Çatalcaya gitmişlerdir. Mu- avin ve kumandanın bugün işle* rini bitirerek şehrimize leri muühtemeldir. dönme- Amerikada Askere Alınma Kur'ası Vaşington, 22 (A.A.) — Talim için silâh altına alınma sırasını tayin e- decek büyük kur'a salr günü çekile- cektir. Harbiye Nazırı Stimson, Roosevel- tin huzurunda 1917 de ayni maksatla kullanılan cam çekmeceden ilk nu- marayı . Öğleyin başlıya- «Bir askeri harel dime olan politika, siyasetine M , CA | burrinel g (Devamı: S. 4, Sü. 8 te) Eden'in Ankara Seyahati Asılsız Londra, 22 (A.A.) — Reu ter ajansının diplomatik muhar- ririnin öğrendiğine göre, İngiliz harbiye nazırı B. Eden'in muh- temel olarak gelecek hafta veya yakın bir zamanda —Ankaraya ideceği hakında Berlin radyosu cak olan kur'a ameliyesi- nin 12 saat süreceği tahmin edilmek- tedir. tarafından — verilen haberin ka- tiyen esası yoktur. M—&&MWn,hıhiü—ı.İdı—ı altındaki Romranya memnutiyet- ter gık bür demiyor!