14 Ekim 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Pazartesi VATAN EVİ ; SS F coca A ERARU N a Zenginlerimiz Okusunlar 4 TELEFON: 24136 252 lira ile Türkiyede sekiz senede kazanılan bir milyon TELORAF: VATAN İst. lira nasıl sarfediliyor ? llkteşı'în 1940 y SÜ (Bugün Üçüncü Sayfamızda) | BAŞMUHARRİRİ AHMET EMİN YALMANJ Yıl: 1—Sayı: 57 Ticaret Vekili & Fîyatı: 5Kuruş Milyonlarca İnsanın — a u. — hazırlıyorlar. Maksatları 'fm““ Müslüman memleketleri- di Varlığı ve istiklâli hakkında a Ukları tesanüdü ifade etmek &, © memleketlerden biri teca- m%“ğnyacak olursa onun ya- Mümm lîda yer alacaklarını ve t kün olan bütün yardımı gös- hi:ceuerini şüphe kabul etmez Sürette ortaya koymak... * M tezahür, gönülden kopan li Ostluğun ve yakınlığın ifade- k'h: Buna elbette lâyık olduğu Bi & ve ehemmiyeti veririz. Cüt y'-"filın insanlarını bir tek vü- i.&!:ılıne koayan milliyet bağını h'!k: sdersek, dünyada başka h*il insanlar arasında kurulan Yok ârın en kuvvetlisi hiç şüphe Tden ki müslümanlık bağıdır. Hı- “.:y'"hk bütün gayret ve feda- —nülklınna rağmen böyle bir te- hıılıd kuramamıştır. Bir hıristi- "i:k'k kardeşliği yoktur. Fakat Tnağ imsenin bunu temin için par- kllvıvm' '“Oynatmamasına rağmen h,d"ı.' ve samimi bir müslüman eşliği vardır. Uzak yerlerde irl, l.edenleı— bunu pek iyi_ bi- h ğ_'- Bir Hindli, Cenubi Afrika- İ İt müslüman, bir Cavalı; kar- k.;“ kıirk yıllık kardeş gibi çı- '“uf u kardeşlik hissine hiçbir Me,, € meslek farkı engel olmaz. Sselâ Cavalı bir müslüman ge- ,nü_ıflyfııı, gürbette başka bir tüman — memleketinin mevki Mara ? TMünevver bir adamile ta- "]':lrl € müsavi insan sıfatile kar- "*ln.' böyle samimi bir müslü- kardeşliği var miydı? Var- Bi,ı'-ıf.d”“ Umumi Harpteki islâm Bi hareketi neticesiz kaldı? Süre Ayır, dün her tarafta hüküm uyn dini taassup, hiçbir sarnimi bıkg“ya yer bıirakmıyordu. Din ol imindan aynı yolun yolcusu | Mak, belki de riyalı sözler söy- î"rl:ığ.iüc vesile oluyordu. Fakat kotli âflığa dayanır, canlı, hare- 'r: bir tesanüd yaratamıyordu. .,i“lüe lâyiklik hareketi saye- "Ul' *& dini taassubun siyasi bir alır OYnaması ağır bir suç şeklini ol © ve din kendi tabii sahası 'Lxî Tuhi sahaya geçince, pek i_n;ı“ şu yanlış düşünceye sap- Mü : Artık bütün dünyanın “**f.manlaxı Türkiyenin aleyhi- Önetek, müslüman tesanü- den eser, kalmıyacak... Unun tamamile aksi çıktı. Bü. kiyed, ir cesaret ve isabetle Tür- hütü e l_ayıklığ'ı kuran — Atatürk; hi n.'dünya müslümanlarının eşi bi €örülmemiş derecede derin kiiu.lyg..l ile sevdikleri insan mev- Ş © yükselmiştir. İş bu kadarla kildş. Mamıştır. Şu veya bu şe- tüç kölelik hayatı geçiren bü- hülü ıya_lılaı—. bütün Afrikılılı'r. ’Cnin Okyanusyalılar Afıtür'kü ( bir hayatın müjdecisi diye ı"'ıamıştır. M“ğgüne kadar inhisar altında “Relu bir Garp medeniyeti var- X“Zümre haricinde- sayılan dün; lunmak, medeniyetin hakiki ni- metlerinden istifade etmek gibi hakları yoktu. Yalnız Garbın attı- ğı ne kadar fena şey varsa mede- niyet bunları topl gitgide kendi benliklerini kaybet- meleri, kendi mazilerine yabancı kesilmeleri caizdi. Türkiye bütün bu yarı köle ve köle âlemin gözü önünde inanıl- maz bir mucize yarattı: Asırlar- danberi kurulan setleri ve engel- |leri bir hamlede yıktı. Tam istik- |lâle kavuştu. -Bu sayede neler yapmak mümkün olduğunu da her sahada fili neticelerle isbat etti. Bunu yapan Türkiye yüzlerce milyon insan için bir örnek, bir gaye, bir canlı ideal, bir ümid ufku mevkiine çıktı. Türkiyenin açtığı çığırdan yürüyebilenler yü- rüdüler, yürüyemiyenler de Tür- kiyeye görülmemiş sevgi ve hay- ranlıklarla bağlandılar. Bugün: «Çinin Sakaryasını ya- ratacağız» diye cesaretle ve iman- la çarpışan dört yüz seksen mil- yon Çinli, bizim misalimizden örnek almasalardı daha iki sene evvel Japon emperyalizminin kö- leleri haline ineceklerdi. ları Bize karşı yüzlerce milyon in- sanın duyduğu bu sevgi ve bağlı- lığın hikmeti şuradadır: Bunların hepsi iyice kavramışlardır ki bi- zim bu yolda tesanüd hislerinden istifade yolunda hiçbir hususi e- melimiz yoktur. Biz, o berbad em- peryalizmin bedelini acı bir suret- te ödedikten sonra bunun her şeklini samimi surette tasfiyeye uğratan ilk milletiz, sözüne yüz- de yüz inanılabilen ilk memleke- tiz. Bizim, ıstırap çeken bütün insanlık namına bayrağını ve me- şalesini taşıdığımız yeni nizam, tam barışa, emniyete, hakka, söz tutmıya dayanan ve bütün |insanlar için muvazeneli bir te- |rakki gidişi arıyan bir nizamdır. Bize yan bakan herhangi bir | | yabancı memleket, yüzlerce mil- yon insanın sevdiği, yüksek tut- tuğu canlı ideali tehdit etmiş olur. Biz varlığımızı ve istiklâli- | mizi icabında herhangi bir teca- “yüze karşı müdafaa mecburiye- tinde bırakılırsak, bu üd ve M llı'ı'ııjıa annesi Kraliçe Helen ve Başvekil halk arasında dolaşıyorlar. Raman Dağında Petrol Arama Faaliyeti Artıyor Sahada Çalışan Sondaj Takımları İkiyi Dün memleketin en ıssız bir noktası olan Raman Dağ günden güne kesif bir faaliyete sahne olu. yor. Birkaç sene evvel Petrol Buldu. Tulumba Tertibatı Gelmek Üzere Arama İdareşi; burada bir tek ku. Ğ lübeden ibaret bir kamp kurmuş- tu. Yarınki Raman sınai merke- zimizin ev sayısı şimdiden yirmi altıya çıkmıştır. Resmimizde gör- ? düğünüz yerlerde yarın - petrol | bacaları, fabrikalar, caddeler, çeşitli binalar peyda olacaktır Memleketimizde ilk defa olarak tıcari bakımdan işletilmiye elve- © rişli miktar ve şekilde petrol keş: fedilince sondaj aletlerini çoğalts $ mak, derhal: birkaç'küyu daha açmak ihtiyatı hasıl olmuştur. M sevgiyi hiçbir zaman bir kuvvet membaı diye hesaba katmayız, Yalnız kendimize güvenerek dö- [ vüşürüz. Fakat canlı idealleri ve şampi- |yonları taarruza uğrayınca, yüz- İlerce milyon insanın duyacağı ignzap ve isyan, böyle bir tecavü- ze cüret edenlerin ayağına mut- Jaka dolanacak, Avrupa haricin- de rahatça nefes almalarını ebe- | diyyen imkân haricine çıkaracak bir kuvvet tesirini gösterecektir. |— Eğer dünya harbinin Afrikada |biteceği kabul edilirse bize yapı- lan tecavüzden - doğacak isyan |duyguları, terazinin bize yakın Ükefösinde 'çek uğir'b ) Beşiktaş 38-1M k ZRE * Saray maçından heyecanlı bir safha ağlüp Etti G. Sarayı hifede) ve nakliy: buhranına rağmen Maden Arama #4i işe dört elle sarılmış- Yarın memleketin büyük bir sına Devamı: Sa. 4, Sü. 5 te) Raman Dağın bugünkü hali (X işaretli yerler petrol kuyularıdır) idaresi b:ı i merkezi hılı;ıe gelecek bir : AA geçmişlerdir. olan anlaşmalarımız hakkında şu beyanatta bulunmuştur: R | Canlanmış İdeali nkaraya Gitti Alyeda. Afrikada Yüzlerce Milyon İnsan Türkiyeye Vekil, l1'18'1112 ve Rumenlerle Ticari Müna Yeni Bir Hayatın Müjdecisi Gözüyle Bakmıya Alış- sebatımız Hakkında Beyanatta Bulundu ,mşıerd"_. ç Evvelki güîı Ankuad_a_n şehri-|son anlaşma, esas itibarile V teş- mize gelen Tlca!eı_t Vekılı Nazmi | rinievvelden itibaren mevkii tat- - « Topçuoğlu, dün i eksp bika konulmuş — bulunmaktadır. Yazan : Ahmet Emln YALMAN le Ankaraya dönmüştür, Fakat şimdiye kadar ne Rumen- Ü S 4 DA ieketlerini BAklAI sekabi E Vekil Haydarpaşa garında bir | lerden bize, ne de bizden Rumen. İ ind n ikinci ö k dıâ " h.â.k'ı ı op muharririmize dış ticaretimiz ve | lere son anlaşmanın mevzuu olan | hü,hrtqü" Şinü n bti teza- 1177 DUURLEEĞNDDA ÖEĞÜRU bu- bilhassa İngiliz ve Rumenlerle | mallardan hiçbir şey gitmiş veyi gelmiş değildir. Rumenlerin bize benzin v ( Sa. 4, Sü. $ te — e yaptığı Karadenizde Bir Yelkenli Battı 33 Yolcu Boğuldu, 10 Kişi Kurtarıldı Giresun, 13 (A.A.) — Tire- bolulu İbrahim Reisin idaresin- deki yelkenli 43 yolcu ile Göre- lenin Eynesil nahiyesine gitmek- te iken (Görele kalesinin üç mil B vEK SŞ A SĞ zi su almak suretile batmıştır. Ge- cenin karanlıkları içinde cereyan eden bu faciada yolculardan onü kurtarılmış, otuz üçü boğulmuş- tur. Görelenin alâkadar memur- ları ve halkı denize dökülenleri kurtanmak için ellerinden gelen bütün gayretleri sarfetmişlerdir. Yelkenlinin kaptanı Adliyeye teslim edilmiştir. ROMANYAYA 20 Bin Alman Askgğ_Geldi Askeri Heyetin İaşesi İçin 14 Milyar Ley Tahsis Edildi Londra, 13 (A.A,) — Ro- manyada bulunmakta olan Al- man askerinin 20 bin kişi oldu- gu Bükreşten bildirilmektedir. Bazı ajanslar ise bunları 50 bin olarak göstermektedirler. Dün Alman askerlerile dolu birçok trenler Romanya - Macaristan ihududu civarındaki iki şehirden gelmişlerdir. Bunlar, içinde son kırksekiz saat Tamışvar ve Braşovdan Bittabi bu trenler Macaristan yolile gelmiştir. — İlk Alman kıtaları, Bükreşe dün sa- ! |bah varmıştır. Birçok kıtalar da mavnalarla Tuna yolile gelmiş- 4 lerdir. Bükreş, 13 (A.A.) — Reuter: Cumartesi sabahı, erken, husu- si bir trenle, General Heisel ku- mandasında 150 Alman subayı Bükreşe gelmiştir. Bu subaylar, Romanyaya — «muallim» olarak İNGİLİZ Tayyareleri Berlini Bombaladı Elektrik Santralı ve Gaz Fabrikasına İsabetler Oldu Londra, 13 (A.A.) — İngiliz hava nezaretinin tebliği: Bombardıman tayyarelerin- den mürekkep kuvvetli İngiliz filoları Almanya ve Alman işgali altında bulunan yerlerde askeri hedeflere karşı hücumlarına de- vam etmişlerdir. Berlinde birçok hedeflere isa- betler olmuştur. Bunlar arasında bir elektrik santralı, bir gaz fab- rikası ve mühim bir emtia gari vardır. Başka yerlerde endüstri hedef- leri bombardıman edilmiştir. |Bunlar arasında Hekingende bü alüminyom fabrikası, Waldeck- de bir elektrik santralı, Essende Krupp fabrikası, Torganda bir yüksek fırın, Bitterfeldde bir ma- deni malzeme fabrikası ve |'Ams- terdamda Fokker tayyare fabri- kası vardır. Colognede ve Hanovrede pet- gönderileceği l i fırk ( rol depol, Hamm ve Cologne- (Devamı: Sa. 4, Sü. 4 de) JAPONYADA Üçler Paktının Akdi Kutlandı Milli Hareketi Müdafaa İçin Yemin Edildi Tokio, 13 (AA.) — D. N. B. muhabiri bildiriyor: Bugün Japonya üçler muahe- desinin akdini ve imparatorluk siyaseti cereyanını kutlamıştır. Tokioda altı büyük meydanda toplantılar * yapılmış ve bu top- lantılarda 230 binden fazla halk bulunmuştur. Hükümet. erkânile Alman ve İtalyan büyük elçileri | de söz almışlardır. | Japon hariciye nazırı B. Mıt-î suka demiştir ki: «Üçler paktı sade bir vesika | |değildir. Bu, daha ziyade beşeri- ! | yetin refahını temine yarıyacak bir pakttır. Çünkü harbin daha fazla genişlemesine mâni olmak- ta ve dünya üzerinde daha âdil #Askeri Vaziyets EENLELTFA Y Yazan: Emekli Albay Mecit SAKMAR Romanyadan ve Berlinden gelen son haberlere göre Viyana hakem konferansı mukarreratına — tevfi- kan mihver devletlerinin Roman- yaya karşı taahhüt ettikleri hima- yenin hem kuvvetle bilfill teyidi maksadile ve hem de Rumen hü- kümetinin ordusunun tanzim ve terbiyesi için vâki talebi is'af et- mek arzusile Romanyaya gönde- rildiği bildirilen ve Kısmen- yolda bulunan kuvvet şimdilik kaydile iki i1lâ üç tümenli bir kor; Ro manyaya gelen hava kuvvetleri ise petrol havzasının aktif müda- faası için lüzumu olacak av bir- likleri de dahil olmak üzere iki hava alayı tahmin edilmektedir. Fakat Tunanın cenuptan şarka döndüğü noktada Rusya hududu- nâ yakın bulunan, Kalasta da bir alay kadar kuvvetin bulunma- sı doğru ise himayede pek ileri gi- dildiğine ve bilâkis Banat'taki A- rad ve Tamşvar gibi şehirlerde Rümeri kıtalarının yerlerini Al- man kuüvvetlerine bırakacakları haberi doğru ise Alman kuvvetle- rinin mühim kısmının Banat'ta yeni bir nizam kurül gö- zetmektedir.» Matsuka ile Alman ve İtalyan büyük elçilerinin nutuklarından sorra halk şu yemini yapmıştır: kalı ve bu suretle Rusya- nmm daha iyi tatmin edilmek iste- nildiğine delâlet edebilir. «Dahilde milli hareketi, hariç- te üçler paktını ve yeni nizamın b l ütün kuv izl kur İN (Yazısı dördüncü HintMüslümanları Kongresinin Kararı İNGİLTEREYE Yardımda Bulunulacak Londra, 13 (AZA.) — Reu- ter: Madras radyosunun bildirdi- ğine göre, Hint müslümanları kongresi kabul ettiği bir kararda «faşist ve naziliğin vahşi ve vic- dansız kuvvetlerine karşı tek ba- şına koyduğu mukavemette Bü- yük Britanyaya bütün — kalbile yardım etmek ve işbirliğinde bu- l » teklif ktedir. Hint — müslümanları — birliği, harp yardımlarımı ve gayretlerini diğer hükümetlerle elbirliği ya- parak arttırmıya kendi âzasını davet eylâmiştir. Amerika Hava Müdafaası Beşkumandanı Londrada Londra, 13 (A:A.) —Amerika D. hava müdafaa başkumandanı general İtalyan Mareşalı Bono ile Alman | | Chaney, dün Amerikadan tayyare ş Himmler'in İspanyay ile Londraya gelmiştir. — General gidişleri ve İsparnyadak! İngiliz se- | | Pava mma karşı İng (Devamı: 8. 4 Sü. 2 de) müdafaasını ve sivil halkın bombar- ğ &.) aeCi