9 Ekim 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Çarşamba 9 v CAĞ TE AN EVİ OĞLU No.32 o AT AL GE N : 24136 F TELGRAF: VATAN İst. hkteşrîn 1940 BA: AHMET EMİN YALMAN İRİ N < HBN MÜSABAKA KUPONU No. l14 . NO GA vaplarınızla beraber bize göndereceksiniz. _E)jıtı SVKuruş SİYASİ SABAH GAZETESİ Yıl: I —Sayı: 52 Bizi Maziye Bağlıyan Köprüler Nec'heddîn Sadak Ve Asım Us İle İhtilâfımız Prensipte Değil_ Mevcut Vaziyeti Olduğu Gibi Görmektedir. Yazan: Ahmet azi alâkamızı kuv- ııhd vetlendirmek ve — can- M itmak bahsi hakkında Nec- ile münakaşa- din Sadak ediyor. Bu bah- ile devam kadaşımız Asım Us da ka- Necmeddin Sadak benim Üz tî’alln-ıa cevap veriyor, Asım düğ.m Necmeddinle beraber ol- 'öHünu daha yazının başında Yor ve düşüncelerini ortaya Üyor, li le zannediyorum ki benim- makl'kudğşlşrım arasında esas bi ı:“tı ihtilâf yoktur. Eski ede- K îf_mzla teması muhafaza et- Üo, Üzumunu onlar da takdir e- İin, Mazi ile köprülerin kuvvet- d Mesi lâzım olduğu noktasında um:"mızda prensip itibarile it- Var gibi görünüyor. Tamızda fark, ihtiyacın de- Si hakkındadır. Eğer mazi & ari Tişti, 80) İöy Tece, ile ihıio an bağların kuvvetlenmesi uyğ]“':lna ayni zaviyeden bak- z k ':_)unu önlemek için müra- İür hedılmeşi lâzımgelen vasıta- akkında ihtilâfımız olmazdı. a Tkadaşımız Necmeddin Sa- Üü dşrdi pek mükemmellteş* Bi tdiyor. Bakınız ne diyor: keç, Milletin mazi ile alâkasını yılufî'"!e imkân olmadığını sos- DŞ ilimlerle uğraşmış olan Ah- de.jemin pekâlâ bilir. Millet Yıl ven içtimai varlık, beş, on Y İÇihde türemiş bir mevcudi- tiy, olamaz, Milleti yapan şey, .."ı' Ve coğrafi vahdeti içinde lik Arın biriktirdiği hatıralar, bir- let Uygular, düşüncelerdir. Mil: 'Gİ. tarihin derinliklerinde kök h Miş, uzun asırlar nesillerden d:""ere intikal etmiş an'aneler- öye husule gelir. An'ane deyince tür Ve âdetle beraber bütün ki:i_l- bir ayatını kastediyoruz, Bütün Ah""lmin bir anda yok olm_nn!, üri:“_ Emin'in korktuğu gibi, ör aki köprülerin - yıkılması ve z & an'aneden doğma, mazi- kal, desteği olmıyan bir millet l;i,n.f”" mümkün müdür? Böyle Röy dimai ucube misali henüz biliı- n'femiştir_ Ahmet Emin de Yâp, i böyle birşey istense de ilama; Z.» Gi varlığın mânası ve milli Jl-lt“"deki devamlılığın ehem- di ti bundan iyi ifade edilemez- a '4u noktada arkadaşımla ta- Va; Mile beraberiz. Fakat bu de- Tney, iliığın bugünkü hayatımızda da, Gd olduğu hakkında arka- ı;::m Pek fazla nikbinlik göste- ter ? ki ben buna iştirak etmek- y zağım. que“dimizi aldatmağa sebep ün. Mazi ile olan bağlarımız Ürlü sebepler dolayısile za- , Sürette baltalanmıştır. Mazi Ve herşeyden evvel dini ta- qünk_'_"ı_ terakki — düşmanlığını, Ü idarelerin sayısız suç ve ha yi görmek âdet olmuştur. Tet alkının bunlara xînukav_î-. Varlıj €tmek suretile temin ettiği le yi türlü ğ Li ri Gz .’,(' bunlarla mücadele sureti- m“ı“c“df getirdiği eserler çoğu- dimiın gözünden kaçmıştır. Ken- Yinca * sağlam sermaye o_lmn- Ti y dünün emanetini ve mirası- ]irdiîx;' nesillere nasıl devredebi- G'"P usullerini îg,im_ benimseyen- yımlîz ümümiyetle şu hâtayı hün 1476 Maziye Şark kültürü Waıası ve Garb kül- P -e — ——— GİHANGİRLE URİCİHAN .: İhdistandaki Türk idaresinin Sörü g içinde olmuş, bitmiş ma- hi B"u. hakiki bir aşk roma- —.__:;“" vesikaları, —intibaları Miş N Uğraşılarak — muharrire "'tlmı:h Kuk tarafından Hin- Film toplanmıştır. bu chln senaryosu hazırlanan d“hı“- » bir taraftan da doğrudan Toma, © Eazetemiz için tarihi Yar, “eklinde hazırlanmıştır. E üçüncü sayfamızda neşre | : eg ' d Emin YALMAN türünün bir engeli gözile baktı- lar. Garpten öğrendiğimiz tet- kik usullerini bu maziye çevire- rek onu aydınlatmak ve kendi- mize mal etmek yolunu hâlâ bul- muş değiliz, | Yeni nesli, Necmeddin Sa- |dak'ın tarif ettiği ölçülerle mazi |hakkında imtihandan geçirecek lolursak alacağımız neticeler çok |fena çıkacaktır. Kâtip Çelebini 'Almini adını bilen ve onun ortaya koy- duğu tetkik ruhile iftihar duyan kaç Türk genci bulacağız? Garpte fikir ve din hürriyeti adına yapılan mücadeleler hak- | kında az, çok malümatı olan han- fikir hürriyeti namına verdiği | kurbanlar hakkında ne malüma- tı vardır? Ayağının altına bir para koyarak: «Sizin Allahınız İıyığım altındadır» diye bütün bir cemiyetin menfaat düşkünlü- ğüne karşı bayrak açan ve derisi den en küçük bir fedakâri ra- zı o_lmıy'ııı Nesiminin hikâyesini “Biz bugün elimizdeki çok nâ- kıs milli kültür sermayesini bile Devamı: Sa, 4 Sü. 8 te) Moskova Sefirimiz 'Beyanana Bulündü Haydar Aktay, dün yazdığımız gibi Sovyet bandıralı Svanetya vapurile sabah erkenden Odesa- ya hareket etmiştir. Büyük Elçi- miz, kendisini uğurlayan gazete- cilere şu beyanatta bulunmuştur: «— İki aydanberi mezun bu- lunduğum memleketimden bugün Moskovaya gidiyorum. İki kom- şu memleket arasındaki münase- batın normal ve dostane olduğu- nu size açık kalble söyliyebilirim. Bugünkü vaziyetin komşuluk mü- nasebatının bir kat daha tevsi ve takviyesini müstelzim — bulundu- ğuna kanaatim vardır. Eminim ki bu kanaatin Moskova yüksek mahafilinde dahi yeri vardır. Sov. yetlerin yeni Ankara Sefiri Vi- nogradof —Yoldaşın — vazifesine başladığını bittabi - biliyorsunuz. Bir taraftan o, bir taraftan da ben komşuluk rabıtalarının takviyesi- ni temine çalışarak harpten âzâde kalmış olan Türk ve Sovyet böl- gelerinde milletlerimize refah ve saadet temin edecek olan sulhün baka ve idamesine bittabi candan çalışacağız. Memleketten heye- canla ayrılıyorum. — Vazifemin muvaffakıyetle devâam edeceğin- den eminim. Vatandaşlarıma say- gı ve selâm..» Büyük Elçimiz, yarın Odesaya vasıl olacak, oradan da trenle Moskovaya hareket edecektir. —- —— Başvekil Hataydan Ankaraya Hareket Etti İskenderun, 8 (A.A.) — Başvekil Or. Refik Saydam beraberlerinde Va- « Sökmen&üer, Komutan Şükrü Ka- yatlı ve Parti müfettişi Balıkesir 3aylavı Fahreddin Tiritoğlu olduğu halde saat 18 de şehrimize gelmişler ve Ankaraya müteveccihen yollarına devam etmi » AMERİKA - SOVYET Münasebatı Düzeliyor Diplomatik Konuşmalar Başladı Vaşington, 8 (A.A.) — Reu- ter: Sovyet Rusya Büyük Elçisi Oumanski, dün akşam Hariciye Nazır muavini Sumner Welles ile bir görüşme yapmıştır. Bu suret- le yazın yapılmış olan diplomatik konuşmalara âni surette yine baş- lanmıştır. Bu ziyaret Vaşingtanda, Sov- yet Rusyanın belki de üç taraflı paktı tasvip etmemekte olduğu hissini uyandırmıştır. Oumanski'nin, ağustos ayı zat- fında, Sovyet Rusya ile Birleşik Amerika arasındaki münasebet- lerin iyileşmesi için Welles ile bir kaç görüşme yapmış olduğu ha- tırlardadır. Fakat bu müzakereler şimdiye kadar durdurulmuş bu- lunmakta idi. O—— Mihverin Kuracağı Balkan Antantı Roma Bu Haberi Tekzip Ediyor Roma, 8 (A.A.) — Stefani Ajan- i sı bildiriyor: Bazı İngiliz gazeteleri mihverin Türkiye hariç tutularak Bulgaristan, tandan müteşekkil yeni bir Balkan Antantı kurmaya karar verdiklerini neşretm'ışlerdir. Roma salâhiyettar mahfilleri bu haberin baştahbaşa uydurma ve asıl- sız olduğunu beyan etmektedir. ——— Fransızlar Cameronu Zaptettiler Londra: 8 (A.A.) — Lordlar Ka- marasında söz söyliyen Lord Halifax B. Churehillin Avam — Kamarasında söylediği nutka çok yakın beyanatta bulunarak Fransız Cameronunun 25 hür Fransız tarafından zaptedildiği- ni ifşa etmiştir. yon 200 bin nüfusu olan bir Fransız müstemlekesidir. VATAN: Cameron, Afrikada 2 mil- | Romanya, Yugoslavya ve Yunanis- | | | tarafından tensik edileceği söylenen R d TÜRK-ALMAN Ticaret Anlaşması Ankara, 8 (Hususi) — Türkiye ile | Almanya arasında aktedilen üc'arî[ mübâadelelere mütedair hususi anlaş- ma ile tediye anlaşması hakkında bu anlaşmaların tatbik şeklini gös- terir bir talimatname hnzırlanmış-ı |tır. Yakında resmi gazete ile neşre- | ditecek ve mor'iyete girecek olan ta- | tin esasları şunlardır: Almanlarla yapılan anlaşma mu- Fi * cibince (21,400,000) Türk lirası kıy- Çörçil'in Nutku | Londranın Yarısı 10Sene: de Yıkılabilir Bu 10 Senede Nazi Rejiminin Başına Çok Şeyler Gelecek Musolini Rüyada Görmedi-| ği Hâdiselerle Karşılaşacak| Londra, 8 (A.A.) — B. Çörçil, dün Avam Kamarasında şu beyanatta bulunmuştur: Hitler, kin ve tehevvürünün bü- yük şehirlerimizin ve bilhassa Lon- Granın sivil ahalisi düzerine çevir- di ri bir ay T ey- heyeti Alman Kıf'alarının Bükreşe Gelmeleri Bekleniyor BRENNER metinde Alman menşeli eşya Türki- | yeye ithal edilecek ve ayni n'ııktııı'daW Türk menşeli eşya Almanyaya ihraç edilecektir. Almanya menşeli emtia- nım Türkiyeye ithaline cari umumi hükümler dairesinde müsaade edil- mekle beraber, yalnız, Memel arazi- | si, Dantzing - şarki Prusya vilâyet- | leri, Werthegau, Katoviç ve Zichenau vilâyetleri de dahil Reich'den gelen veya oraya gönde- olmak üzere rilen mallar, Almanyadan gelen ve- ya gönderilen mal k, Bo- Anlaşmanın Tatbik Şeklini Gösterir Bir Talimatname Hazırlandı hadetnamesi terfik edilecektir. Bu şehadetnamelerin ikinci kısvır, gümrükçe damgalandıktan sonra, it- halâtçı elile merkez bankasına tevdi edilecektir. Ayrıca, Alman menşeli malların it- hali ve Türk menşeli malların ihra- er için de Ticaret Vekâletinden mü sade istenecektir. İhraç maddelerimize mukabil, bü- W!ihı fabrikalarımızın ihtiyaçlarına ye- tecek kadar yedek aksam, yük ve yolcu vağgonları, Elektrojen grupları, Oto-Traktör, demir tel, yazı makine si, sıhhiye dajresinde cerrahi âletler İstanbul üniversitesi cerrahi tesisatı Haydarpaşa demir köprü, Gölcük e- lektrik alârm tesisatı, askeri, mülki ve daha bir çok malzeme ithal edile- cektir. Irlanda Ticaret Anlaşması Uzatıldı Ankara, 8 (Telefonla) İrlândı Mülâkatının Fili Neticesi hemya ve Moravya Protektorası bun dan hariç kalacaktır. ticaret anl müddeti pel yakında bitecektir. Hükümetimiz il İrlânda hüh ti arasında her iki Türk ve Alman menşeli mallara iki ftarafın salâhiyetli makamları tara- fından türkçe ve Almanca olarak tanzim edilmiş iki nüsha menşe şe- Londra, 8 (A.A.) — Dün ak- şam üzeri Bükreşten gelen Reu- | ter telgrafı, hiçbir Alman kıtası- nın henüz Romanya arazisine | gelmemiş bulunduğunu, — fakat | memleketin ticareti inkişaf ettiril - mek için eski Ticaret muahedesinin 15 Nisan 1941 e kadar uzatılmasına karar verilmiştir. pek yakında gelmelerine intizar | lülde, şehirlerimizi hâk ile yeksan e- deceğini bildirmişti. [ «Taarruzu en kolay olan hedefle- | re, yani binalarla örtülü büyük böl- geler, üzerine gelişi güzel yapılan vahşi taarruzun tesirini tetkik ede- lim: «Almanlar, attıkları (Devamı: Sa. 4, Sü., 3 te) bombaların | #Askeri Vaziyets BK | Yazan: Emekli Albay Mecit SAKMAR T 1ci teş. günü tekrar şiddet- lenen Alman gündüz hücumunda hafif bombardıman filolarına bir Alman hava mareşalı kumanda et- miştir. 7/8 gecesi Londra, uzun devamı eden bir hücuma maruz kaldığı gibi Berlin de ayni âkibete uğra- mıştı. Berlin bu defa oldukça #- ğir hasara düçar olmuş ve mü- him miktarda ölü ve yaralı ver- miştir. Alman gece hücumları bü- yük Britanya adasında gene vüsi bir sahaya dağılmış olmakla be- raber İngiliz hücumları eski mu- tat hedeflerinden maada müna- kale yolları ile tayyare meydanla- rına yapılmıştır. İngiliz bombar- edildiğini, bunların petrol kuyu- larını muhafazaya değil, yeniden tanzim edilecek olan Rurnen or- dusunun talim ve terbiyesine me- mur olacağını bildirmiştir. Bük- reşte resmen tasrih edildiğine gö- re, Romanyaya tâlim kıtaları gön derilmesi, Viyana hâkem anlaş- ması esnasında Almanya tarafın- dan Romanyaya verilen garanti- |nin normal bir neticesidir. Öğre- nildiğine göre, mühim bir Alman askeri rücülünün son zamanlarda Bükreşe yaptığı bir ziyaret neti- cesinde, Rumen başkumandanlı- ğı, Rumen ordusunun Alman i- daresi altında yeniden tanzim o- lunmasını kabul etmiştir. Bükreş, 8 (A.A.) — Stefani ajansından: Romanya hükümeti dün akşam aşağıdaki tebliği neşretmiştir: Ecnebi gazeteler tarafından ortaya atılan bir takım esassız şayialar münasebetile Romanya ordusunun pek tabii olduğu vec- hile, mihver devletleri - orduları ile arkadaşça ve hakiki bir mesai birliği yapmak arzusunda bulun- duğunu tasrih etmektedir. Bu gayenin takibi hususunda bilhassa Almanyadan birçok şey- ler ümit edilmektedir. Teknik tec hizatın mükemmeliyetini temin i- şine devam edilmesi pek tabii- dir. Bu işin tahakkukuny temin için Rumen ordusu Alman sana- yiünin fiüili yardımından istifade edecektir. Bu mesele ile alâkadar olan di. ğer bütün şayialar asıl ve esassız- dır. (Devamı: 8. 4 Sü. 2 de) Vaşingtonda Siyasi | Faaliyet Fazlalaştı Amerika Bahriye Nazırı Knox Vaşington, 8 (A.A.) — Uzak Şarktaki vaziyet dolayısile dün Vaşingtonda büyük bir diploma- tik faaliyet hüküm sürmüştür. İn- giliz Büyük Elçisi Lord Lothian, Hariciye Nazırı Hull ile görüşmüş tür. Hariciye Nazır Muavini Sum- ner Welles, Vichy hükümeti Bü- yük Elçisi Haye'i kabul etmiştir. Bahriye Nazırı Knox da Birleşik Amerika donanması başkuman- danı Amiral Richardson'a ziya- retini iade eylemiştir.. «Donan- maya müteallik mütad müzake- reler» diye tavsif edilen bu gö- rüşme, pek tabii olarak Pasifik denizi meseleleri hakkında cere-ı yan etmiştir. İşlerde Sür'at — Temin Edilecek Ankara, 8 (Telefonla) — Da- hiliye Vekâleti, idare âmirlerine bir tâmim göndererek işlerin da: ha sür'atli ve muntazam yapıla- bilmesi için alınacak tedbirlerin neler olabileceğini sormuş ve ge- len cevapları tetkik ederek idare âmirliği hayatında büyük Bir in- kılâp yapacak olan şu kararı al- mış bulunmaktadır: «Vali ve kaymakamlar bulun- dukları yerlerdeki mübrem ihti- yaçları tesbit ederek bunların na- sı| ve ne kadar zamanda yapıla- bileceklerini program mahiyetin- de bir raporla Vekâlete bildire- ceklerdir. Bu program dahilinde çalışmalara devam edecek mül- kiye müfettişleri de vilâyet ve ka- zalara gittikleri zaman evvelâ programları görecekler ce ondan sonra yapılan işler hakkında tet- kitatta bulunacaklardır.» & N Milli Şef İle Bulgar Kralı Arasında Tebrik Telgrafları Ankara, 8 (A.A.) — Bulgar kralının tahta cülüsunun yıldönü- mü muzla Bulgar Kralı arasında teb- rik ve teşekkür telgrafları teati drman son ya- pılan değişikliklerde hava genel kurmayı başkanlığına tayin olun- muştu. Eski bombardıman komu- tanmm salâhiyeti bütün İngiliz hava kuvvetlerine şâmil daha büyük bir makama geçmesi hase- bile bombardımanların şiddetlen- mesi ve bazı yenilikler — gösteril- mesi ihtimali vardır. Ayları yi gündüz. ve gece Tramvaylar eksildi diye ri- vayet çıkınca, arabaların 1s- karça olmasına kimse ses çı- karmaz oldu. Vaktile araba- ların haddinden fazla * yolcu almamasına dikkat edecek memurlar, şimdi elden geldiği kadar adamı kapıdan içeri tık- mıiya ve parmaklığı üzerlerine çekmiye çalışıyorlar. Bir tramvay nizamı, bir be- lediye nizamı, bir sıhhat niza- mı ve nihayet bir insaniyet ni- zamı vardır. Bunların birin- den birine uysak halk bü de- rece sıkılmaz. Pek vurdum — duyinazlık ediyoruz. | durmadan devam eden bu karşı lıklr hava hücumlarından az za- manda bir netice alınması ümit- leri ortadan kalkmış gibidir. İngilizler bütün tâahribata — ölü ve yaralı olmasına rağmen halkır mukavemetini ve tahribatın harp üzerine yapacağı tesirin hükümsüz bırakılmasını temin için en zecri tedbirleri almakta bir an tered- düt gösıermemektedlrler. Çörçil'in dünkü nutkunda hücumların şid- detlenmiye başladığı tarih olan 7 eylüldenberi ilk haftadaki ya- ralı ve ölü miktarı 6000 iken ge- çen hafta bu miktarın 8000, yani yarı yarıya inmiş olduğunu söyle- mesi İngiliz passif korunma cep- kesinin gösterdiği muvaffakıyetin mühim bir eseridir. Bu hava yıp- ranma harbinin neticesi aylık tay- yare imalâtı ve pilot yetiştirme (Devamı: Sa. 4, Sü. 1 de) 4g . UZLAŞMA Brenner Mülâkatından Sonra: İTALYA — Kaptan, fazle oocalayıp batımadan “al «4 Ha”»-