1 Haziran 1946 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Peli müzesinden iki -#ablo: Sağda: Eugine Delacroix'nm bir eseri Degas'nın bir tablosu (saçını tarayan kadın) siki Faure ve De —Cenevre'den— Mk a ln e VAZ iyanist Dinu Lipatti Konser. | Feyha Talay | salonunda Fautö ve De-İİ 2... dilay nin eserlerinden mürekkep bir konser verdi. . Bu piyanistin çalış tar | 17 ©9aslar görülür ki bunların da Se hakkında oundan evvelki yazılarım | ağdan senardır e a in lisanının tonu dal sefer sadece iki bestecinin san'atını | ”* makul e & ir iç Me incelemek. istiyorum, samali yükseğe, çıkmz. eşli | 'n Fransız ekolünün en büyük | hisleri ifade etmek istediği zaman simalarıhdan biri olan Pare en'ince | debi v ini ie ve en derin müsikişinaslâr meyanın- | 2— râ bazı romantik ad soğanı Kkimelarieti. vap | vE ee öz zâman mübalâgalı a a eden | Bİ m de konuşmamış, hiçbir | va- bir. şiir, zarif bir sadelik ve bilhassa | Xit muhayyilesinin şiddetine kapı. tehyiç edici ve rakik bir: (lirizm) teş- mam KİL eder, San'atının ana hatlarına marin ve ateşli olan hissi RR yel. Kek, ik ie | incelikler kadirdir” Bütün yazarları arasında bir çekişme konu, | nüansları anlayıp £ göstermekte ve an Mal yol mo | WE — a | dern “bir besteci midir? Sualine cevap | 2eKÂY Wetmek” tatiyorm: eN yağılışlıı kE| bakımdan Faur6'yi klâsil beste olark kabul etmek zi Faute hiçbir zaman hiçbir (eserinde musiki - kaidölerinin çizdi sinirdan ışarı çikmamiş; fakat bu kaidelerin müsaade öttiği “nisbette san'atını ie süslemiş ;ve “genişletmiştir. Binaena- yese m kürü leyh bu bâkımdan e yi klâşlk bie | ne “biraz fazla sahip; olmak. Mzımdır. besteci olarak kabul etmek yerinde | BAZılârı onun eserlerini: şekil: (Forme Sile Musicaze) fakirliği, » zayıflar. mana: San'atinin husüsiyetine © gelince; | “ZE ile ilham etmişlerdir. Halbuki Faurö'niri san'atıni “ iyice © anlıyabil. | ovun eserlerinde. gilr zenginliği see mek için evvelâ 1685“senesine doğru | “<#'UEk ince fikirler .ve,mana cen kürüllan ve (Symböliste), adı verilen | PeSİt DIE görünüş arasına şe dığı ri ğer bı olduğu yerden yeni 'bir şiir. ekolimi- incelemek ” e yn rekmektedir." Fransız edebiyatı; tari. hinde yeni bir çığır açan - bu olayı | <e17e/1e Paurd sembolist ae ön : ”.İ güzelliğini en iyi bir. sekil e iade miş olan yegâne ak . sidir. *#* Debussy'ye gelince Musiki âleminde kendi ismine iza: syste adı verilen başlı bas feten Debusı ekol > yara besteri (Dissona: besine çıkarmış ve ku ineri ilen armoni sistemi ile malüm olar bütün kaidel h i bir tarafa « intibak ettirebilecek besteciiç, | bırakarak yalnız çok derin bir ma- aramışlardır. naya day kii ijinal unsurlar bul- muştur, usY'yi Veni vellâr ara, Sembolistlerin şiirlerinde hâkim 0 imağa sevkeden ve oriğinaliteşini sağ: lan (tahayyül) dür. Bununla berab: ik sebebi müzik dışı jki şeyde ikati tamamen inkâr etme hakikati tamamen inkâr etme m İsa üze fakat hakikati tahayyülün arasın görmek istemi bu suretle de en! 2“ e) resi basit” olâylarda bile şahsiyüter 2— (Bmiresyonist) res si bei olan gizli hulağ id ini, ve Pi sanan a, sembolist - ussy'ni ri tesiri şu arzularla kendini gös. hislerini tahlil etmişlerdir. Şuur. * ermiştir: en kadar nüfuz eden (sem ter yalmız ifade gi gö sek ifade etmeyi başa 1 edileme: riinen la kal 1— Romantiklerin yapmacıkların- maki k, a kulli dan iyi etmek, j izi ii 'empresyonist) eyi muvafık ni n. Şü empresyonl esli ni resim ekolünün en meşhur ressam ları olan Claude Monet, Renoire, Sis- ley ve Pissaro'nun derine ai incelen. Gdealizm)e “bağlı sj ile modern hayatı iii Bi ve endişe ayağı görüşleri geek hayatın bütün uns lan depremi kuvveden fiile çıkarmak ga; İfade edilmek İl renklerle göstermek. Zaten olü: karakteristi rem ii gi tepki eder. ktur. Büt Be e onu sar: dan siyakinbalak çizilir. Bu san'atın prerisip? bildikten sonra D. nf nin san'at da ni etm k terini (bir musiki parçasınd ei Ri ça 'uhcaya kadar hocası Ma der nin en iyimi taraf açıkca . gö için bes rından “> termiştir. Meseli lediği arabesguelerinde Massenet şehvetli şefkatinden beş siiri üzerine in) melodile, â. niyano bestecilerinin tekn el f bir teknik yar ak ihtiyae settiği için bu tesirlerden hi vi tulmuştur. Armoni ve orkestrala Moussorgeky ve Rimsky - Korsak kei tecrübelerin ışlar aynı zamandı eyicilerin . sabrını. sulisti- Tan kendiliğinden bir güzelliğe sa- ri min çekinm: hip oli mışlardır. gati mera iylece (embolisi) lerin şiirleri i — ği bir.musiki ve (sembolist musikişinas) | ö— Hislerin, al ve ların de şiir tur, dü rin a ari rma ğe İşte bu yeni ekolün ilk bestecisi ol. doğan sa bir şiir vasrtası ile tabiatı refini kezar san. (esas ai bir tahliklen hoşlanma! atında da şairleri hâkim o. Rir an için konumuzdan ayrılarak Zi ar, resmi tlarını bulun. caya indir rla- mi istenen şeyleri Bunda rak resmin temeli yal- miz ve nn renklere dayanmış» a renk çizgiye tercih edil- kolayla» besteci NDE sinin his tem- busay Kendine, has olan, 0 nin Bandeinaire'in (çıplak). ın ü > ik Dergiler Kitaplar (Ocak) Kıbrisli çe olarak yayınladı beee dergisidir. Anavatan üy k Britanyan to . Sergin ğa “Onbeş gü m ilk de bir çıkan bu dergi sı üzerinde biraz dura - kardeşlerimizin dıkları bir sa” dan uzak, fakat değerli müttefiki - iz Bi ın olanca mü- kadn e esirgeme diği bildiğimi sanâtkâr - lar ve içel ağ, hiç süphesiz il, gerek-imuhte- va bakimindan 'anavatandakilerle n'bir der sayısını birden e. Güdük ilgiyi ilem bel gösteriyor- lar. Hatta ilgileri o Yedat ileri gi - diyor ki sınır ötelerinden, anavata na uzak oluk verdiği bir hamlı ara hayatımızı ir dikkatle tasvipli, led - (Baştarafı 4 üncü sayfada) Di n 1946 Her Hafta Bir Kitap Taş devri v: Çakırın destanı Tânzimattan ekevvün , bir şekli olduğu, Hüsnünün £ eden yeni Türk şiirinin ği is şiir an- şiirlerinde en Egen | kavuşu lamında. yetiştirdiği, 53 yor. Burada Bremond'un (Meyveler) meyen en kuvvetli şairlerinden kelimezile dekillendirdiği - şiir avi Fazıl Hüsnü Dağlare rinde durmayacağız. Çünkü ncesi eski Türk ce nazariyecinin ele aldığı adet şiirinde, (Meyvöler geçecek). yerini n, kapalı daire şiiridir. Tanzimat (Geçecek meyveler), ta Türk şiiri gerçek Tefor - sine bir değiştirme yapılması gayef muna a var uştu ve aç'k havaya, haya- ince geli Bremond deyişile (Va ta çıkt z füsnü Dağlarca, ne vez- , afiyey: ne söze, ne de lâde Aristoteles mantığına irca edil mesi d ve mümkün | > işaretlerle ie kendi kendisinden başka bir şeye ne | ıklığı vülczdumuzun, beni , ne “ karı halis şiirin isim kadar Sm bizdeki “t » Bu müst Kollarımız kadar ) ile Bitmez karanlık içinde , etmiş bulun! bu, radan - esfedec: ladığı (Çocuk ve Allah) da, onu olan- asıl sandetle anlatacağız, ca çapı ve büy rmlara has- yaldız üstü geceyi, Ky ele sadi gördük bu yıl yayınladığı (Çakı- | Kopup giden sey, rın a) ile (Taş Devri), bize te Çağırmaktan, ir olgunluğu: 1. Hüsnü göğsümüzde, casını getiriyorlar Lezzetle yan, Fazıl Hüsnü Dağlarca yeni Türk şii sa hususi bir şiir dili De em, benzere doğru. ikkati ine Bu yni m ve ayni seste, mii leştiğii irin K sizene icin tamamiyle lila mahrumdur. Çünkü bu dil; şiif-cümlesinin gramer ip. işaretlerle, garip, kaidelerinin kösteklediği ( kelimelere e am evâre, uyduru değil, tamamiyle ter Neyi teklif etti, kürklü adam, sine olarek, kelimeleri ve gramer Edebilen geleneğini şiir cümlesinin emrine üçü değiştirme tecrübesi olâ buyruk etmek gibi-bir hedefe koşar . | Tak, “ikinci N kıtanın üçüncü © mısp olan (Nasıl saadetle anlatacğıf&) Birçokları bir dili iki pain üzerinde dmiini) sanırlar. Kabataslak bakınca saağetie-aolalacağıs;) “yek gerçekten iki fonksiyonu varmış il ni tadağık mop mandalle5 401 görünür. Birincisi günlük. hayattaki | (saa ei ilmi eki izmelm iii konuşmalarımızı, ikincisi ise ilmi ve | yalnız mısraı 'değil, bütün ga uz felsefi hakikatleri tenakussuz for - | ve bir bütün olan yin i'bile müller halinde ifade etmemizi sağlar, | şumuz derhal göze çarpar. lakikt şiir, dilin bu iki fonksiyo - — Hüsnü ia ağlarca, yeni" ştirir unu bir üçüncüsü, yani şiir söyleme- | © müstesna ve batının herhangi sl ge elverişli olanını katmak zorunda - Şiz yaya sanatkâr” ır. Böylece, halkın bir konuşma dili, | T'dır. O, bilhassa keli eşyanın lim ve filozofun bir ilim ve felsefe tesi Ki ş unsurunu ifadelen” dili yaratmaları gibi şair de bir şiir | dirmekte batıda bile eşi az bulunan bir şairdir. G; d (Yeni e ne vd ilimdir. Onun söyleyeceği dilin Gevre- lediği, aleni öle d lar arası münasebetleri ve m se kil vermeleri hangi Mallarm6 ifade Di diye *soruyordu. Biz Hüsnü Dağlarcâ, *k şiirinde halis şiir dilini vi bu suale: azıl ımı > sembolist a ilham etmek lâzımdır. bı tsi ne de neş eller üzerine Seal en nün (ins a la. te. sin ur. ma te onu layı da kei ile tğ ü i ve ruhun za ni andıran ha sız maddeler dalma babusuj betmiş ve onun bilhassa suyu en zel t eden (şair muna) erime r hareket, ti tesiri ile düzenlenmiş bir ha: tarzıdır. Faurd'den bahsederken (semi içün n de empresyonist & cik im tecisi e pm süzce söyliyebiliri yonist resme empr daha ve ie Gafı. için ken- disini empresyonistler sınıfına dahi Debussy'nin eserleri bir bütün ha- linde b necek — olursa onun hayalci olduğu ve hayatın hakiki ta- alir dik EİE0ya gibi gördüğü anlağılı lerimi. tasvirleri- İntie Merin tir ır, te. memiş - Çok kere kendini iç güdümümü- i ncak İnsiyaki tepki- at ist 'mbolii atın en büyük bestecisi br işi iki şair vardır: Ahmet Hâ- | diye cevap ieğiiie şim ve Fazıl Hüsnü Dağlarca. mi Vecdi Bütün Ahmet Hâşim bu işi kelime bakımın dah yağmış, gramatikal: yapıya Ekmek m şarap men hemen pek dokunmamıştı Eserleri yirmiden fazla dile çeviri- miş olan büyük italyan edibi İgna - Faz ise, yal seli vadi zio Silone'nin bu en güzel roman! ele almı kalmamış, sama m çevrilmiş bulunuyor. Batı yapıyı e si Alline rd, Gtmigir. Yayını tarafından itinalı bir see ile Fazıl Hüsnünün büyük şiir şekil - satışa çıl leri içinde nefes alabildiğine (Çocuk bütün hir ilallzee gi ve Allah)danberi / dikkat etmiştik | yaa ve saran gibi, dünya edebiyatı ğ Ü estanı) : (Taş devri) ve yi im, İ min temel ille arasinda yer almı £| ükmün en in > bir eserin türkçeye çevrilmiş Seni leridir. (Taş devri), şaiirin, çırıl ması sövinçle lanacak bir kül - k bir anlayışla ve bâkir bir hassa- 5 Gy dir. siyetle tabiatı ve eşyayı &keşfeti ryuculi yakla ARE e ucularımıza hararetle tavsiye Adeta, eşyanu biatı yeniden iL ir değerlendirilme muamelesine ta- — bir iğ hk fikii bi tutulduğuna gahit oluyoruz. (Can) | anat anlaşmasına müvarfak ve e lı've (Taş Devri)nin ilk parçasını ein iel; Spin yda ela N teşkil eden şiir, bunun ( yerinde bir n çıkan e misalidir: Pin a okuyucuya di Dalar, Kergme baharında, vk. Sg CN Yapraklarla, kâr, i e iy bn ri kitabevin- Garip miz lime kok - ü Peniş, Sevgi ile sallanmış kadar. beee mia Su kımıldıyordu,, çalışkan, m—I AKVIM Başkası namına, Uykular içre gördüğümüz, ama a e Büyük sular devamına. 5 İ , Cumartesi | Pazar > İrmik güzel ve iri, vE vE Güneş yal öper 854 Ve m durmuştu, Öğle 121 381212 438 Gl yüzüm İkindi 1641 w 11612 836 R : m | 1084 1936 12.00 Şiri gri yda birbirles Yatın 2133 ve 2135. 900 nden yrılmaz . olduklarını. “daha (İ emsak | 216 642) 214 639 rm e yeis senesi mizaç bü . aaaananamı inya görüşünün tep | Jr: Mevıs (1862) 19 » yk bi gelişen ve bir şiiri hn (0865) 1 ? yazıp bitirdiği ana kadar süre gelen