23 Eylül 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—VAKIT 28 EYLÜL 1940 İ Hâdiseler arasında l | İngiliz Başvekil Kış için hazır- lanıyormuyuz ? Harp uzun sürecek. Almanya.- nn İngiltereye ihraç hareketi. lıîn öııümüıdvk' ilkbahara kadar artık İtalyan gueıeım itiraf etmeye başladı. lar. Musolini ile Alman Harici- ye Nazırı Von Ribbentrop Ro- ma konuşmaları arasında bu va- ziyeti de gözönüne alarak ikinci harp kışını saramtısız geçirebil. mek çarelerini düsündüler, İn, giltere esasen ikinci değil, üçün. cü harp kışmı da göçirmeye ka. rar vermiş ve ona göre hazırlan- maya başlamış bir memlekettir. Yaklaşan yeni kış karşısında bizim de şimdiden düşüncemizi rak intihabı Amerikada demok- rasinin nihayet bulması, diktt- törlüğün kati suretle tecssüs et. mesi olacaktır. Ruzveltin ta. kip ettiği siyaset Avrupııdı. Hit. lerin ilım etmiştir. Demokrasi Aınen- ka haricinde olduğu kadar da- hilde de tehlikededir.” Dedi. Ruzwveltin rakibi tarafmdan a- leyhine söylenen sözler, dikkat edilirse, onun idare başındaki kuvvetini itiraf manasma gelir. Hakikaton Ruzvelt ilk defa cum. hurreisi intihap edildikten son. ra büyük işler yapmıştır ve bu işleri yaparken de âdeta bir dik. tatör salâhiyeti ile hareket et. yanlıştır; yeraiz bir isnattır. E- ğger Ruzvelt iş başında parlâ- mentodan kanunlar ile büyük icra salâhiyetleri almış ise mü. cadele ettiği fenalıkları ortadan Ali Mahir Paşa kabinesinde derhal harp taraftarı olan Ma, liye, Münakalât, Ticaret ve Dev. let nazırlarmın istifasiyle Misır. da yeni bir hükümet buhranı vu. kun gelmiştir. Hatırlarda olduğu üzere Ali Mahir Paşa kabinesi bundan ev, vel de bir buhran geçirmişti.Yal- nız bundan evvelki bulran kabi. nede ilânı harp taraftarı değil, harp aleyhtarı nazırların istifa. siyle vukun gelmişti. Bundan anlaşılıyor ki Mısir efkârmımü- miyesinde İtalyanm tecavüzüne karğt harp taraftarı olanlar bu. lunduğu gibi harp aleyhtarı o. lanlar da vardır. Fakat ekseri. yet hiç şüphesiz harp taraftarı olanlardadır. Kral Faruk'un da Ali Mahir Paşa gibi hâdiselerin inkişafma taraflar olduğu anlaşılıyor. İtalyanların Mısiıra tecavüzü emrivaki olmakla beraber bu va. ziyeti harp ilânına kâfi görmi. yenlerin mütalcaları şudur: İtalyanlar Libya hududunda muavini diyor KI (Baş taratı 1 incidej muvaffakıyete de derizn bir İti. mat hisel besleyerek söz söyliye. ceğini ilâve ederek sözlerine şu suretle devam etmştr “— Taarruz Fransaya tevcil edildiğindenberi endise içinde haftalar geşirdik. Endişe baki- dir. Fakat hiç zaman kaybetme. ingliz hava lRomnnlarleMacar- ü | Trak kuvvelleri 1.Baş tarajı 1 incidej Londra, 22 (AA ha. va ve dahili Gmniyet nezai sabah tebliği: Evvelce bildirilen ve dün akşam gün batmadan 22 evvel İry ve İngilterenin cenub şarkl: Civarile, Kent ve Sussex Kont- tuklarında bazı mahallelere birkaç miş ve yerinde olan ıtımldl-! bomba atılmıştır. Haşar ehemmi, mız gittikçe kuvvetlenmii Niçin böyle olduğunu size söyli. yeceğim: Tayyarelerimiz, yalnız hıxtu ettikleri düşman tayyarelerinin | yetsizdir, Zayiat olduğuna dair de i haber alımamamıştır. Dün öğleden İ sonra aver tayyarelerimizin ıme | bir bombardıman tayyaresi daha düşürdükleri şimdi öğrenilmiştir. Dün âver tayyaremiz zayiata uğra adedi ile değil, aynı zamanda | mamıştır. Geceki düşman faaliyeti düşman üslerine, fabrikalarına, | evvelki gecekine nisbetle daha ge depolarma ve teşkilâtma yaptık- | niştir ve yeniden Londra hücum. ları kuvyetli hücüumlarla faiki- yetlerini göstermektedirler. Düşmanın yaptığı hücumların görebiliyoruz. Bun- memekte, fakat milletimizin ta- !ldlğl zihniyete karşı yapılmak- mua en ağır mağlübiyete bu sahada uğramıştır." İngiliz işçilerinin” “korkutul: müş olmak gaibesini reddettik. lerini söyliyen Atli gunları ilüve etmiştir: "— İngiltere muharebesinin harbin nazik noktası olduğunu zannediyorum. Bu hücumda, mağlübiyet cezri ehemmiyeti haiz bir değişikliğe işaret ed>. cektir. Dabha beter şeylere tahammül etmekliğimiz lüztmgelebilir. Ko layca nikbin olmamalıdır. Fa- kat itimat etmek için Jâzım olan Bebeplerin hepsi mevcuttur. Beşeriyetin. atisini emniyet altma almak için İngilterede biz sağlam duruyoruz. Hitler mağ- lüp olunca, yeni bir dünyayı ve yeni İngiltereyi geçen eaki âle. me nazaran daha iyi ve âdil bir temel üzerine kurmak için gay. retlerimizi hüsnüniyet aahibi er. kek ve kadmlarmki ile birleşti- yazmak doğru değildir” kasaba. sı ile İskenderiye istikametinde daha ilerde bulunan Seydi . Ba. raniyi işgal etmişlerse de bu yer lerin her ikisi dene Mısırlılar, ne de İngilizler için müstahkem mevki değildir. Daha doğrusu Misirin gayri meskün olan çöl kısmındadır. - İtalyanların istilâ yolu üzerinde ilk müstahkem hat Masra-Matruh denilen mev. kidir ki burası Seydi Barani'den Bonra en az 30 kilometre mesa. fede bulunmaktadır. Bundan başka daha mühim müstahkem Mmevkiler vardır. Şu halde İtalyanların taarru. zu Misir için telilike şeklini ala. bilmesi hiç olmazsa ilk müstah. kem hattı teşkil öden Masra Matruha varmasiyla mümkün olur. Ali Mahir Paşa kabinesinin harp ilünt iğin hâdiselerin inki. şafmna intizar etmek istemesinin manası budüur, Italyanlar Seydi Baraniyi iş. gal ettikten Sonra kargılarında ğ ciddi mukavemet olmadı. de ileri hareketlerini dur. durmııarı taarruzlarınm ciddi. yeti hakkında şüphe uyandı. Ditşlir, ların başlıca hedefi olmuştur. Pa- yitahtin muhtelif kısımlarına bom balar atılmıştır. Şark ve cenub )ıntıın lıı de. toplu halde bulunan su kesimi aa gemilerle mavnalara hücum ct- mişlerdir. Sâhil muhafaza teşkilâtına mensup tayyareler ıeşlr halinde iaşe gemisine hücum etmiş ve civarmda tayyarelerimizin hü. cumuna uğrayan daha küçük i. ki gemiden birine tam isabet va- ki olmuş ve isabeti müteakıp in- filâk olduğu müşahede edilmiş. tir. Gece gurpptan az sonradan i. tibaren hemen şefak sökünceye kadar Östend, Dünkerk, Boulog. ne ve Calis bombardıman tayya- relerimiz tarafımdan — şiddetli bombardıman edilmişlerdir. Bir- gok bombalarm gemilere, mav- nalara ve doklar üzerine isabet- le düştüğü ve hücumları yan. gimlar ve infilâklar takip ettiği | görülmüştür. Bu harekâta işti. | rak eden tayyarelerimizin hep- si üslerine dönmüşlerdir. Mısır kabinesinden 4 nazır istıfa etti (Baş tarafı 1 incide) zır nasbedilmiştir. Sözüne iğimat zd.ılır bir menha. dan öğrenildiğine göre, —bugünkü vaziyetile kahine, müstacel karar- lar almak ırn Üüzerinde tazyik icra edilmesini te ve nihaf kararı almadan evvel daha geniş inkişafları - beklemek — arzusunda bulunmaktadır. İstifa eden dört nazır, maliye nazırı Nokraşi Paşa, Münakalât nazırı Mahmud Halis Paşa, Tica. ret nazırı Abdülhadi Bey ve dev. let nazırı Ali Eyyüp Beydir. Bundan evvel devlet nazırı olatı B. Abdülhamit Süleyman maliye nazırlığına, bundan evvel yine devlet nazırı olan B. İbrahim Me- €t Levasım nazırlığına, vaktile Tevazım nazırı olan P. Salis Sami Ticaret ve Endüstri " Nazırlığına, B. yin Sırrı Nafia nazırlığına getirilmiştir. B. Hüseyin Sırrı, ay, ni zamanda Münakstât — nerareti “ların arası açıldı (Böoş tarafı 1 incide) resmi bir tebliğile hüdiselerin he nüz tahkik edilmiş olmadığını bül- diriyor ve halkı sükünu mubafaza, ya davet ederken, diğer taraftan Romen baszmar, — Transilvanyanm . | Maceristana ühak edilen arazisin- de sözde vukua gelmiş olan büdi ü | soler bakkında Romen propagan. da börolarında — uydurulmuş olan tüyler ürpertici hikâyeler neşrin de devam etmektedir. Bt neşri yatm sarih hedefi, Macaristaza il bak edilmemiş Translivanya arazi sinde kalan Macarları korkutmak fntikam korkusu ile bunları Maca ristana muhaceröte mocbur etmek ve yahut Macarlara karçı bilâha Yra yapdacak tethişçi faaliyeti mu- hik göstermektir. Salâhiyettar Macar makamları Romanyada kalan Macarlara yeni den gu ciheti ihtar etmektedir ki Macar hükümeti ve Macar ordusu bu Macarlarm mukadderatmımı dik katle takip etmektedir. Binaen alcyb bu Macarların korkmalar için biç bir sebep yoktur. En iyf niyetlerle harakat eden ve sabrm en son tudüdüna kadar gides Macar hükümeti, maziyi hatiâ en yakm maziyi dahi unut mağa çalışmıştır. Her halde bu. şimdiden bir irredantist — faaliyeti barekete geçiren Romen hüküme tinin boşuna gitmemiştir. Macar hükümeti, Romen hükü- meti tarafımdan rermen kendisine bildirilen bütün hâdisoleri derhal tetkik etmiş ve bunların hepainin Yalan üzerine mücssçs olduğunu müşahede eylemiştir. Bu müşahe. de, diplomatik yolla Romen hükü- meline bildirilmiştir. Romen basınının bu gürültücü hattr hareketi, hiç bir eaasa isti nat etmemektedir. Eğer Ramanya, gürültü ve tehdit ile Macaristan- dan bir şeyler alabileceğini zanne. diyorsa, acı surette aldanacaktır. RİBENTROPA ÇEKİLEN TELGRAFLAR Bükreş, 22 (A-A-) — Röyter a- fanat bildiriyor: Romen basmımın — “işgal edilen Transilvanyada — Macar mezalimi,. , | olarak tavsif ettiği hüdiseler hak- kmda Romanyanın milivore müra- cant etmesi muhtemeldir. Romen baberlerine göre, halen Macar reğimi aitimda yaşıyan Ro. menlere karşı asmak, karın düş- mek, işkönce yapmak, kâsri yan- gınlar çıkarmak hijdiselerine de - vam olunmaktadır. Cürentul garetesi diyor ki: Macarlar, diğer — milletleri idare edecak kadar medeni değüllerdir. Dün nazırlar heyetirde, mezalim habertlerinin honüz teyit edilmiş ol madığı tebarüz ettirilmiş bulunma- sına , Romanya Üniversite lleri, B- Fon Ribentrop'a şimdiden nrotesto tolgrafları gündıı'ull“h dir Curentu! gazetesi, hu vukuattan Macar hükümetinin tamamile me. sul bulunduğunu söylemektedir. Bu Macar aleyhtarı siddetli neç- riyatın mantık! netjcesini, herhal de, yeni hudutta tashihler yapıl- ması hakkmdaki bir Romen talehi teşkü edecektir. Diğer taraftan, Bükreşte bamı mahfiller, ciddi bir kavga çıkarsa, mihver devletlerini nher iki mem. leketi de işgal fçin bunu bir baha- ne telükki etmşelerinden korkmak- Amerikalılar Radyo ile Londra üzerindeki muharebeyi dinlediler Nevyork, 22 (A.A,) — Amerika- hlar, bu gece Londra üzerindeki hava muhareboesini radyo ile din. lemişlerdir. Columbia Broadcar. ting sistemi spikerinin Londrada bir binanın damindan yapmakta olduğu Tadyo röportajı esnasında, İngiliz hükümet merkezinin muaz- zam hava dafi bataryalarmın şid- detij baraj ateşi sarih surette işi. tilmiştir. Spiker şehrin binaları üzerinde birçok bayraklar - sallanmakta ol duğunu bildirmiş ve şöyle demiş- tir: — Bir Çok bayrak datgalanmak- tadır. Fakat bunların — hiç birisi, teslim işareti olan beyaz bayrak değildir. Bir tashih Arkadaşlarımızdan biri Enver tdı kullanan bir Almana ait hava- disi yazarkon bunun Vakıt muhar, rirlerinden olduğunu kaydetmiştir. Gazetemizin © yıl evvel yalnız Almanyadan getirilen makinesi yi- ne Almanyadan geleri bir makinist ıırahmhn kurulmuş, bundan baş. ka şimdiye kadar hiç bir hizmette | yada Yol ve köprü inşaatı hızlaştırıldı Edirne, (Hususi) — Bu sene Trakyada yol ve köprü ingantı gö. rülmedik bir hız vo bararetle da. vam etmektedir. Trakyayı bir ağ gibi ören ve ik- tsadi sahada oynayacakları mü - hizi rolle bölgenin kalkınma sava- ginı biraz daha kolaylaştıracak ©. lan bu yolların kıştan evvel gelip şeçmeğe müsalt bir hale konulma ve Sillcoğlu yollarında da İnşaat silratle ilerlemektedir. Bu arada Prarhisat e- Lüle * burgzaz, Çerkezköy — Kirtlareli ve Kırklareli — Edirne — yollarmın bozuk kratmlarmm da tamirine baş ları için son günlerde faaliyat bi raz daha hızlandırılmıştır. Bu tümleden olmak Üzere Edir | de inşaata devam edilmiş ve bir ne — İstanbul yolumnun Babaecski — Edirne kısmmdaki şose inşan tının ikmalile Keşan — Uzunlöprü 'olları seyrüsefere müsalt bir hale getirilecektir. Lâlanasa — Edirme kısım köprülerde de menfezler in- şa edilmiştir. Bütün bu ingaat devletin son de- rece dikkatli ve sıkr kontrolü al- tında devam eylemektedir. Günlerin Peşinden: Kadıköydeki asfali yollar (Baş tarafı 1 incide) yolların asfalt oluşu muküyese edilince imar siyasetimizin nası! bir prensipe istinat ettiğini an- lamak mümkün olmayor. Aca. ba bu tarzda asıl ana caddenin mühim krsmı harap ve biçane bekleyip dürürken geri yolların asfalt oluşu ve bunun için bele. diye kasasından birçok paralar çıkışı sadece birkaç arazi ve em. lâk sahibinin mallacını kıymet. lendirmek midir? Yoksa birkaç hususi ot,mobil sahıbinin köşk- lerine rahatça gidip gelmelerini temin etmek midir? HASAN KUMÇAYI Pasitikte İngiliz Amerika işbırlığı . (Baş tarafı 1 incide) lngılum ile Amerika arasın. daki işbirliği müsbet bir gekil almaktadır. Japonya askeri ve masından doğabilecek ihtimalle. Te karşı Japonyarın kat'i bir &- zimle mukavemet etmesi Jâzım. geldiğini söylemekdir. Tokyo, 28 (A.A.) — BStefani ajansı bildiriyor: Gazeteler, Singapur meselesi. ni etrafiyle mutalea etmoekte ve İngiliz - Amerikan — ittifakınm sarih bir surette Japonyanm “- leyhine olduğuna işaret ederek pasifike sulhun muhafazasına halen imkân bulmıyacağını sor. maktadirler. | 939 mali yılı tahsilâtı 400 milyon lirayı buldu 81 mayışta biten 1980 mali se- neri tahsilâtı 400 milyon lrayı bul. müuştur. Bunun 112 milyon İlrası fevkalâde — varidattan 17 milyon Hrası da nüzim varidattan temin edilmistir. Cumhuriyet maliyesinin ilk defa vasıl olduğu bu büyük rakamın, bir sene evvelki tahallât rakamiyle müukayesesi, 1929 mall yılında tak- riben 60 milyon Tiraya yakm bir artış olduğunu göstermaktedir. F'a- kat bu artışm 53 milyon lirası fev- kalâde varidattan olduğu için doğ. radan doğruya vergilerden ve em- sali normal mermbalardan elde e. dilen tahsllât fazlasını 7 milyon Hra kabul etmek Tâzımgelmekte- dir. Ancak, dünya buhranı yüzünden itkalâtm azalmış olması dolayısile yalnız. gümrük resmi ve ithalât muameleti vergisinden bu müddet garfmda 19 milyon liralık noksan varidat oelde edildiği gözüönlünde tutulursa bu netlceye varabilmek için diğer vergi tahsilâlı ve vari- datın 26 milyon lira kadar artmış olması icap eder Nitekim 1930 tahsilâtı üzerinden yapılan tahlili tetkiklere göre bu sene içinde ka- zanç vergilerinde 6 milyon, sma! ve malf mücsseseler vergilerinde 8 milyoz. istihlâk vergilerinde T milyen ve diğer vergiler va vari- datta da 10 milyon İlra gibi büyük tezayütler kaydedilmiştir. Varidattg görülen 60 mlilyon V- ralık tezayüda mukabil bütçe sar- fiyatı da 316 müyon Uradan 381 milyon liraya çıkmak suretile tak- riben 65 milyon Hralek bir tezayüt arzsetmiştir. TGÜNÜN AKİSLERİ 3 Sir Denison Ros: Modern Türksever ımç gün evvel şehrimizde ölen meşhur İngiliz âlimi Sir .ıiyıd sahalarda — ihtimallerin hepsni karşılamaya hazır bu- unmalıdır.. mq:n!olmıııb-iı'kıuııy— bmbwmı.um;mmm—mm Bu makbul neticenin zuhuruna bizim de yardım ettiğimiz şüphesizdir. Zira bugünkü Türkiyeyi hakikaten tanımak- için, zahmetini ihtiyar edenler; — muhafazası lâzımgelen bazı milli mümtaziyetlerimiz müstesna olmak Üzere — kendi yaşayış ve düşünüş miyar- larma aykırı hiç bir gey bulamır. yacaklardır. Sir Denison Ros Böyle bir Türkiyenin mulibbiy. di. Aramızda kendiği yabancı gM gibi, © dahi kendisi. ni yabancı hissetmez ve bu ma- nevi huzuru temin için bir kül- fete girmezdi... Bugünkü Türki- yenin dostu olmak veya görün. mek için hiç güphesiz ki Piyer. loti gibi sarık sarmak, sekal bı. rakmak veya tesbih —taşımaya Jüzum yoktur. O hal ve zihniyet bize uzak kaldığı gibi; muhib- lerimize de ağır intibak zaruret- leri yüklemiyor. “Şarkm Şark cağı va bu ikizin asla birleşemi. yeceği” iddiasmın fiilen çürü. tüldüğü şu devirde, dünyanm bu parçalarımda yaşayan bir mümtaz cemiyete başka nasıl mmuhabbet gösterilebilir? kü itilâmızla görmekten hez du- ki up Müsteşrikler, Edibler ve Bamimi sosyal tetkikçilenden ta. mamen ayrı, “modern bir Türk. mever” olarak teşhisde hata ct- miyorum, sanırım. T Te BT ETLEZDBE ETESETTECİYEVEDECCELEEYİLECAELELEŞE