18 Nisan 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

î E [ İ I DARARARAADAARARARARARARARRARARARARARARADAŞ POLİTİKA | AAARARAAARAAAAAA Almanyaya niçin inanılmaz ! ünya olalı Makyavelizm mevcuttur. Makyavelden evvel olduğu gibi Makyavelden sonra da aldatma, hile dünya ta. rvihinin dekoru halindedir. Fa. kat, sokaklarda çember - çeviren çocuklardan, hasta- döşeklerinde azrail ile hosaplaşan — ihtiyarlara kadar herkes, tarlada çalışan köy. lüler, tezgâhmda uğraşan işçiler, gocuğunu emziren analar inanıl. maz adam diye tek bir tip tanı. maktadırlar. tipinin sözünde durmaz, allâk; hilekâr mukabili hir sürü hayalleri canlandırması müttefik. lerin propagandasının mahsulü değildir. Hiç bic propaganda na. ziliği, nazi Almanya: nazi propagandası ve na: iyaseti kadar inanılmaz, allâk bir mah. lük şekline sokmamıştır. Alman diplomasisinin kuyruğu olan Alman propagandasının rza. man zaman ortaya attığı şıarlar şöylece gözönüne getirilecek o. lursa siyasetle, diplom&atik faali. yetle, hattâ entellektüel mesai ile alâkası olmuyan insanlar ocasın. daki Almanya bir inanma davası. Tu izah oder, Nazi Almanyasının ilk gıarı Sevr muahedesinden kurtulmak, anti emperyalist, anti militarist, anti kapitalist olmaktı. Fakat 1934 senesinde nazi şefi seneler. denberi iddia ettiğini birdenbire inkör etti, bu inkârım en bariz de. Ki Röm'ün ölümü oldu. Nazi diplomasisi ve onu takiben nazi propagandası ilk davasından mışt. Fakat nazi şefine muhalif aolanlar haklı olarak şunları ileri sürüyorlardı: Hitler anti emperyalist olaca. ğgım, dedi; fakat emperyalistlerin kucağına düştü.. Hitler anti militaristim — dedi; Göring vasıtasiyle ordunun kuca, ğına düştü. Anti kapitalistim dedi; Şaht vasıtasiyle kapitalizmin kucağına oturdu. + Nazi propagandası bundan soa. ra yeni bir şınrla ortaya çıktı: Almanların vahdetini temin et. mek! Almanların vahdeti fikri dün. yayı saran nasyonalist telâkkiler önünde çok sempatik geldi. Fa. kat daha evvelki propagandanın kuvvetli noktalariyle tezad - teş. kil ettiğini de kimse inkâr eda, miyordu. Avusturyanın işgali. Daha son. ra Südetlerin zaptı bu sempatik hava içinde hazmedildi. Fakat Almanyanın sempatik nasyonalist propagandası uzun sürmedi. Bu. nu, Çekoslovakyanm işgali takip etti. Çekoslovakyanın işgali, nas. yonalistleri ve Almanyaya sem. pati besleyonleri şaşırttı. Fakat Alman propagandası, - bundan sonra artık nasyonalist propagan. dada wrar etmedi. Yeni bir şıar dudunun nereden başlayıp nerede biteceği malüm değildi. Hayat sahası yalnız Çekoslo, vakya ile kalmadı. Polonya, Da. nimarka, Neeveç bu iddianın kur. banları oldu; ve bundan sonra da daha neler, ne gibi hareketler ya. pılacağı malüm değildir. Hayat muhakkak ki budur, te. rakki onun gparıdır. Fakat her devletin, hattâ her adamın değiş. miyen osaslr bir karakteri vardır. Bu karakter ortadan kalkınca in. sanların inanmak hassası da zaa. fa uğrar, Artık bir daha inanma. mak tabii bir hal olur. Alman propagandasınm müte. madiyen şıar değişlirmesi, ve ya. lanı kantersız bir şekilde kullan. ması Almanyayı inamlmaz bir mahlük haline koydu. Ne yapa. hm, bu gibi hâdiseler için halk daha evvelden hükmünü vermiş. tr: Yalanemın mumu yatsıya ka. dar yanar! SADRİ ERTEM Bic, iki nokta : . Eski kelimeler Dün, kısaca, orta mektepler. deki körpe dimağları işgal eden ölü bir dilden yadigâr bazı keli. melerden bahsetmiştik. Meselâ i. kaz gibi; meselâ mücehhez gibi.. Okuyucularımızdan biri şunu soruyor? — Bu kelimeler, dediğiniz. ka, dar da, nenba, bize hiç mi Tâzım olmryacaklar? Birçok eski ve hat. tâ yeni metinlerde onlara rastgel. d'ğimize göre, şu halde her şeyi öğrenme yaşmda bulunan bir in. sana bu kelimeleri niçin öğret. miyelim?.. Cevap: Bir kere biz “öğretmiyelim!” talebinde bulunmadık. Bu keli. meler ne kadar müstehasa keli. meler olursa olsun türkçenin gü. nü geçmiş edebi dilinde mevcut kelimelerdir. Fars yahut Acap; herhangi yabancı bir dilin avuç. Tarı içinde bize getirilmiş; ve e. debi zümre tarafından — kabul e. dilmek suretiyle Esanımıza ınal olmuştur. Şu kadar var ki, bu. günkü halde, eğer bu kelimeleri Öğretmek istiyorsak onları bir ni. zam altında öğretmeye mecbu. vuz, Yani, ilk mektebin birinci sı. mıfından itibaren lisenin son sınıf kapısına kadar, bir talebenin öğ. reneceği kelimeleri, senelik ha. zım kabiliyetini düşünerek ona vermek zaruretindeyiz. Eğer eli. mizde çizilmiş bir program yoksa ve her şeyi talebeye gelişi güzel vereceksek, bu, nihayet onda fi. kir hazımsızlığı tevlid edecek n. bur cuburdan daha farksız olm. yacaktır. Hâmidin son mısraları Orhan Seyfi, dünkü “Haber” gazetesinde, Hâmidin, ölümün. DaEE MA bir Hirylllk baz maya başladığı bir piyesten satırlar naklediyordu. İşte birka. — Vermes dana tesliyet bir madam Emrimle değil mi oldu idam Hâlâ gözümün önünde cellât HĞl4 kafamın içinde Jeryat ... aladen beklenen şey değli erliktir. — Evet, evet şimdi yaşdlacak şey seferberliktir. 'akat bütün bu mısraların “Eşber” okunuşundan acaba ne kadar farkı vardır? Belki hiç! Bu itibarla eskilerin şeyhubet dediği ihtiyaelik yaşları, bizim sanatkârlar için bir “kendi ken. âni taklid yaşı” oluyor de. moktir. Kadın çorapları ince ve kalın iki tip kabul edildi Uzun zamandanberi ipek ka- dm çoraplarınımn sağlam bir şe. kilde imalini temin için yapılan tetkikler neticelenmiştir. Anka, raya davet edilen çorap fabri . katörlerinin bu yolda ileri sür- dükleri fikirler kabul edilmiş- tir. Buna göre, ipek kadın ço. raplarının bugünkü imal şekil. leri tahdit olunacak ve yalnız iki tip çorap imaline rnüsqade * dileçektir. Bu tiplerden biri ka- lm, diğeri de ince olacaktır. Bu tiplerin kalm ve İnceliği İktısat Vekâleti tarafından tes- hit olunacaktır. Yirmi yıl evvelki Vakıt 18 Nişan 1420 Ticaret nezaretindeki telefonlar 'Ticaret nezareti masraftan tasar. ruf için nezeret telefonlarınm kaldı. rılmasını emretmiştir. Muhaberat ev. velki günden illbaren kesliimiştir. Perşem! 18 Nisan 10 Rebcevel Kasım 163 Cuma 19 Nisan W? Rehövel Kasım 104 Vakitler Vasat/ Ezani Vanati Gzani G.,,N"" SAT1025 5151028 Öğle Cist Sasıras 5ae Tkindi 15 60 0 00 16 60 0 08 Akşam 18 62 12 00 18 53 19 06 Yatar 2098 138 346 30 1 38 imsak 828 837 326 $ Vali halk hamam- larını teftiş etti Gedikli mektebi karşısı- na çocuk bahçesi yapılacak Vali ve belediye Treisi doktor Lütfi Kırdar dün sabah vanın. da maarif müdürü 'Tevfik Kut olduğu halde Yıldızdaki yatı mektobini ve muallim mektebi- ni teftiş etmiş, yatı mektebinin ihtiyaçları ile yakmdan alâka. dar olmuştur. Vali bilâhara yanmda sıhhat müdürü ve Beyoğlu kaymakamı olduğu halde yakmda açılacak olan Balat ve Kasımpaşadaki halk bamamlarınt görmüştür. Hamamlarım bütün noksanları ikmal edilmiş, olduğundan bu hafta içinde açılacaklardır. Vali Kasımpaşada Bahriye ge. dikli mektebi karşısmdaki arsa- da bir çocuk bahçesi yapılması. nı muvafık görmllş, lüzım gelen- lere hazırlık yapılması için ernir vermliştir. Doktor Lütfi Kırdar öğleden sonra elektrik ve sular idaresin. de meşgul olmuştur. Bir tramvay kaza- sının muhakeme- sine başlandı Mahkemeyi tahkir eden suçlu hemen tevkif olundu Geçen sene Aksarayda tramvay kazası olmus, 12 yaş. larında Muzaffer adında bir ço. cuk Yedikule — Sirkeci tramva- ymın altında kalmıştı. Teker - lekler arasına sikişan yavruyu çıkarmak İçin depodan yetişen ustabaşı Osmanla yedi arkada. gt tramvava kriko yerleştirmiş. ler, fakat tramvay bir miktar yüksoldikten sonra kriko kur. tulmugş ve bu hal iki dofa teker- vür öderek çocuğun ölümüne se. bep olmuştu. Bu suçtan dolayı asliye üçün. cü ceza mahkemesine verilen us. tabaşı Osmanla yedi arkadağı- nın dün mühakemelerine devam edilmiş ve bir ara Osman bir. denbire ayağa kalkarak mahke. meyl tahkir edici lâflar sarfet. miştir. Osmarnım hakkında hemen tev- kif kararr çıkarılarak eürmü meşhut müddetumumiliğine tes. lim edilmiştir. İnhisarların neşrettiği bir broşür İnhisarlar Idaresi tütün ens. titüsü, çiftçilerin ameli bilgile- rini arttırmak makaadile “Türk tütünlerinin &n yi korunma u- sulleri,, isimli bir broşür baz. tırmıştır. Bu brogürler köylüye dağıtılacaktır. — Denizyollarında bir suiistimal Dün bir gazete tarafından de. nizyollarmda bir sulistimal mey dana çıkarıldığı yazılmışaa da umum müdür havadisi tekzip et. miş, hayvan naklederek kirlenen vapurların temizlenme işinde böyle bir şey tesbit edilmediğini söylemiştir. —— -— — Hariçten ithal edilen ham maddeler Hükümet hariçten ithal edilen ham maddelerin miktarını azalt- mâak ve dahilde yetişen ham maddelerle mümkün olduğu ka- dar imalât — yaptlmasını temin etmek üzere tetkikler yapmağa başlamıştır. Bir komisyon bu işle meşgul olmaktadır. Netioa. İ de bugün bir çok çeşitleri bulu. nan mamul maddelerin bu çe. gitleri azaltılacak ve böylelikle dahildeki ham maddelerle imal edilmeleri temin — olunacaktır. Momlekete girmelerine lürzum kalmıyan ham maddeler için de meminuiyet kararı verilecektir. ——— Hava postaları başladı Dün Yeşilköyden Ankara ve İzmire ilk yolcu tayvareleri ha. reket edebilmiştir. Ankara tay. yaresi sabah saat S10, İzmir tayyaresi do 8,15 te kalkmıştır. Ankaraya iki yolcu, gitmiş, İz mire yalnız posta nakliyatı ya- pilmiştir. S İŞ bir | Dün gelen muhacirler Belgrad sokaklarına bir gece için-! Bira neler anlatıyor? de binlerce beyanname asılmış Yugoslavyadan şehrimize son günlerde fazla muhacir gelmeğe başlamıştır. Bu z kendi paralarile Türkiyeye göc etmektedir. Dün bör muharriri. mizle konuşan bu muhacirler Yugoslavyadaki vaziyet hakkm. da dikkate değer malümat ver- mişlerdir. Söylediklerine göre, Yugos . Tavlar Almanların çok fazla a. Teyhindedir; ve sön günlerde Yu- goslavyaya tüccar, seyyah ve di. ğer isimler altında gelen bir çok Almanlardan mühim bir kramı tevkif edilmiştir. Hükümet AlL man propagandasına karşı sıkı bir mücadeleye girişmiş bulun- maktadır. Buna rağmen Alman. lar Belgrat sokak'arına bir ge. çe içinde binlerce beyanname yapıştırmışlardır. Bu beyanna- melerde şöyle denilmektedir: “Siz bize dostluk göstermiyor. sunuz. Fakat yakında bunun ce. zasmı çekeceksiniz.,, Dolmabahçedeki izdiham | hâdisesi Muhakemey e dün İzmit- te devam olundu İzmit, 27 (Hususi) — Dolmabah çedeki izdiham hâdisesi muha- kemesine bugün devam olundu. kişinin tonlanm aynı hâdisenin tekrarlanmasındaki imkânsızlı - & anlattılar. Mahkeme tatil Muhakeme Bay Faik'in reisli. | edildi. ğinde açılmıştı; Salih Kılıç ve muavini Kâmıran vekillerile bir. likte hazır bulunuyorlardı. Cel. se açıldığı zaman bir şahit ifa- desinin yanlışlıkla İzmire gitti- $i ve tekrar geri getirilmesi için İzmire diği müddelumum! bir takım şahit. lerin ifadelerinde tenakus oldu. ğunu, bü sebepten şahitlerin tek- rar dinlenmesini, hâdisenin vu- k kikat yapılmasını talep etti. Sa. Jih Kılteın ve Kâmıranm” vekil; Terf bu talebi reddettiler. 80 bin Fransız fabrikaları ( İle uyuşuldu | İtalyanlar peşin iste- | mekte ısrar ediyorlar İtalya fabrikalarınım müşkü. 1ât göstermesi Üzerine mal mü- bayaa etmek üzere Fransaya ge- çen tüccarlarımızdan mürekkep bir grup dün gehrimize dönmüş. tür. Fransız fabrikaları pamuk. lu olmamak şartile diğer bütün manifatura eşyası ile her tür. ü malzeme fçin siparişlerimizi memnuniyetle kabul etmişlerdir. İtalyanlar ise aramızdaki kliring anlaşmasma ve bizden bu yolla mal almalarmma rtağmen tüccar. Plarmuzdan muhakkak surette | peşin ve altın para istemekte | Israr etmişlerdir. | Tramvay durak yerleri Tramvay durak yerlerinin de- | giştirilmesi kararlaşmıştır. Bu hususta alâkadarlar tarafımdan tetkiklere başlanmıştır. İKISACA Mehmetçik âbidesinin yeri p ttanbula yeni bir âbidenin I şeref vermesi mevrubahis oluyor. Yani bir “Mehmetçik!” Abidesi dikilecek, Fakat bu gibi mevzularda daima görüldüğü ü. zcre bu şeref übidesinin dikilece. İlinci celse açıldığı vakit, he. nüz ifadeleri alınmıyan şahitle, re tekit yapılmasma ve şahit. lerden Lâtfi, Hacı Nami, Sabri, Tahsin ve Recainin muvacehe- ı!ndeu;ııpmm kimin tarafından kapatıldığının 80 şa. hitlerden Sabrinin ka patmak için 16 ncı alay kuman- danmın emir verdiğini söyle. mesi üzerine bu alay kumanda- am kim olduğunun sorulması- na, Üüç ehlivukuf tarafından hâ. dis4 mahallinde tahkikat yapıl. maşına karar verilerek muha, Merde-15 mayma talik olundu. J1 palto çalan D00 suçlu 34 palto hırsızlığını üzerine almıyor Üniversiteden 37 palto ve | pardesü çaldıktan sonra yaka- lanan Hüznü adındaki gencin muhakemesine dün asliye ikinci | beza mahkemesinde başlanılmış. tır. Hüsnü, 37 hirsızlıktan ancak Üç tanesini kabul etmiş, diğer. lerinin polis tarafından faili bu. | Tunamayınca üstüne yükletildi- ğini iddin etmistir. Neticede mahkeme paltoları karar vermiş, muhakemeyi 4 | mayıs günlüne bırakmıştır. Hüsnü ayrıca “seninle evlene. | ceğim,. vaadile bir genç kızm bu suç hakkmdaki tahkikatı da dördüncü sorgu hâkimliğince ya. pilmaktadır. Dt;lmıbnhçe yolu üzerindeki binalar sındaki üzerinde bulunan bi. nalarım boyanması, bazı eski bi- naların kaldırılması işi ilerle . mektedir. Asşkeri sanat mektebi. nin altındaki harap dükkânlar kapatılmış, boyatılmıştır. Kaba- taşta vücude getirilecek olan meydanın da açılmasına başlan. mıştır. Madam Denison Rosun cenazesi ği yer mü | Bugün gözetemizin bir tara. fında okuyacaksınız. Vali, âbide.- nin bugünkü Ticaret mektebi sa. hasına e taraftar, Bir mimarımız da caki Türk ordusu. Şehrimizde bulunan müsteş- rik Sir Denisson Ros'un ölen ka- rısınım Ccenazesi dün büyük me. rasimle ış ve Tophane Tıhtımından motörle mından şaya geçirilerek onh% konsolosluklardan — 30 çelenk gönderilmiştir. Aziz müsteşriki taziye ederiz. üüti Halkevi Temsil Kolu İzmitte dİsmit, (Husust) — Eminönü halkevi temsil kolu, temsil ver- mek üzere gebrimize gelmişler- dir. Bir kaç gün kalacaklardır. calman 37 davacıyı çağırmağa | bikrini izale etmiş olduğundan | 'Tophane ile Dolmabahçe ara. | Yazan: vi çikadan bir hale mizdir. şam üstleri lerine di“.w;. gâhlar öni ahali, ıılııı'.l*":l » 06 dduuc yör'n ! yh_;,,# ü> çift sigara birkaç nin tersi