21 Mart 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2 —- VAKIT 21 MART 1949 'POLİTIKA ; Musolini-Hitler konuşması Musolini'nin ansızın. hududa doğru yola çıkması, Hitlerle gö rüşmeye karar vermesi, Amerikan hariciye müsteşarının seyahatini bir müddet tehir etmesi baberler: yanyana getirildiği takdirde insa nn karşısında haberlerden — mü. rekkep bir mozaik çıkıyor. Bu mozaik'e isim koymak — Vâzımsa ona kısaca 'bir sulh teşebbüsü di. yebiliriz. Amerika Cumhurreisi 1940 yılmın — başındanberi — sulh lehinde müteaddit mesajlre neş. retti, hattâ hariciye müsteşarın: şahsi murahbası olarak Ramaya Ber'ine, Londraya ve Parise yol. ladı. Papa ile, İtalya ile, mütte fiklerle aşağı yukarı bir — takım pronsiplerde ittifaka yakın anlaş malar mevcuttur. Bu esasa İsti nat ederek Avrupada yeni sulhun yapıcılığı vazifesini Amecika ile İtalya arasında âdeta taksim edet Bgibi oldu. Amerika hariciye müs teşarının tekrar Romaya — gel'şi Papa ile, Kralla, hariciye nazırı ile görürmesi ve bunu takip eden anlarda Musolini'nin Hitleri gör. mek için yola çıkması bu sulh yapscılığı hizmetlerinde alman rolleri ertaya çıkarmaktadır. Musolini Hitlerle bir sulh esa $1 Üzerinde mutabık kalabilmiş midir? İki tarafın anlaşmaları için; 1 — Polonya, Çekoslovakya is. tik'âlinin kabulü. 2 — Almanyaya müstemlekele. rin iadesi, 3 — Yeni milletler cemiyetinin kurulması. 4 — Sulha güvenilir garantiler gösterilmesi şarttır. Bu maddelceden bazıları müt. tefikler için, bazıları da Almanye tarafından kabul e“ilmemiş oldu. ğu içindir ki harp Lir emrivaki halini almeştır. Harbin' bir emrivaki halini al- miş olmasına rağmen iki tarafıl ne gibi şartlar dahilinde bir an. laşmaya varacaklecı naşıl tahmin edil-bilir? Hitlerle Musolini mülâkatı bir yandan Almanvayı sulh esasları. na yaklaştırmak — gayretini gü. derken beri taraftan da araları henüz büyük uçurumlarla açık bulunan Sovyetlerle İtalyayı bir anlaşmaya sevketmek — davasını da tahakkuk ettirmeye yardım e debilir. Bu iki nokta etrafında bu gö rüşme esnasında anlaşmaya varı! ması mihver devlet adamları için bir tezad değil, belki de sulh da. vasını daha kuvvetli bir şekilde ortaya atmak için bir vasıta olur. Buna göre iki devlet adamının görüşmeleri yalnız Almanyayı müttefiklerin davasına yaklaştır mak değil, sulh masasına daha kuvvetli bir şekilde oturmak im kânını da bahşedebilmek gayesi ni gütmektedir. İki devlet adamı konuşmala rından hattâ tahmin ettikleri şe. kilde kuvvetli olarak aynılsalar bile bu konuşmanım bir sulhu yaklaştıracağına pek de inanmak mümkün değildir. Çünkü henür hâdiseler olduğu yerde durmak tadır. Harbi icabett'ren sebep or. tadan kalkmamaktadır. Harbi zecuri kılan sebebi bu Bic, iki nokta : Fin harbinden kalmı bir bahis Sovyet — Fin harbinin son gamanlarında (Kareli) adınm çok geçtiğini hatırlarsınız. O za. man gazetemizde çıkan bir fık. rTada Finlerin Türk soyundan ve oralarının karlarile meşhur ol. duğuna bakılarak - (Kareli olsa olsa Rumeli, Kocaeli gibi. Kar- eli olacak) denilmişti. Fin gşehirlerinden Tambere'de oturan okuyucumuz Bav $. |. Ahsân bu fıkravı görerek, onu etimolojiden anlar bir dostuna Bize aldığı cevabı bir Wrlikte gönderiyor. Fin di!cisi divor ki: Bu etimoloji enteresandır. Fa- kat maa'esef hakikat değildir. Bu yerin asıl ismi *“Kareli” değil *Karyala” deır, Bu dağru. dan doğruya bir Fin ismidir ve bütün Fin memleket isimleri gi. bi 6 da "Va" ile bitmektedir. Beselâ Hertunlla “d”klerin oturduğu ver* wahut “Karala” çok tevük Dulunan ver eibi ilh ve ilh... Farım. snr demeltir: Karvınla da âmürrı bol o'an yani güzel merr'arı bulunan yer ma. Haşmna gel'r, Tamamile Fin şekli olan Kar- wvalr samasla eenebi'erin dilinde değiemin hir vo* aahkiNer almız tır, Karelin ve ilh... #ihi. . Taht biz Me iamin etisninilrini en ea Kisini yani Karva'am ele alırız. ©O da Karya.la'dır. Sonradan peyda olan Kareli ve ilh şekiller esas olarak alımıp üzerine filir yürltülemar.,, Bir ilmf iddia olarak yazılma. miş olan bu mesele böylece ka- panmış olur; fakat Bay Khsân'in maktubu bunu bildirirken başka bir mesele açıyor. O, Finleri bi- bunun açıkça meydana miş olmadığını söylüvorlar, Yal mız bazıları nezaketen belki çok eski bir akrabalığın mevsuu bahsolabileceğini kabul ediyor- lar. Finlerin kabul etmediği bu ırkdas'ığı bisim — Türklerimizi” * Biz'm — bildi#imizi Bav Xh sün'in de bildiğinde sünhe etmi- yoruz: — (Finoa) lıların Turan' oldutunu, (Turani) nin de bir cok verde Türk dememek İçin kullanıldığımı o kadar muhakka' savıvorduk ki Finoalılardan ©- lan Finleri 'Türk sovundan gös. termekte vanılmeadığımızı zan. nediverduk. Demek aslmı inkâr eden Finler de varmış! Milâno sergisine iştirâk ediyoruz Beş Nisaonda açılacak olar MIilAno sergisine resmen iştirâ Y.miz kararlaşmıştır. Berziye Tönderi'ecek esyalar hazırlan mıştır. Duzünlerde yola çıka rılacaktır. Esvalar arasında yeni kuru lan ihracat birliklerinin nülmu. neleri de vardır. Milâno sergi ginden sonra oradaki eşyaları mız diğer Avrupa merkezlerin de kurulacak sergilare gönde- rilecektir, Jkul müsamereleri Mayıs ayına bırakılma.- dan yapılmış olacak İik ve orta tedrisat müocgse selerinde her yıl gerek oku namına, görekse sinif namina tertip edilen müsamereler hak. kında Maarit Vekilliği yeni ka carlar almıştir. Bu kararlara göre talebonin derslerine daha muntazam ça lışmasını temin maksadile mü sâamereler okul ders saatlerin den hariç zamanlarda hazırla nacaktır. Okul müsamereleri muhak tak surette Nisan sonuna ka dar yapılmış bulunacak ve im tihan hazırlığiyle meşgul ola cağından müsamereler bu ay da verilmiyocektir. Şimdiye kâadar okullardı temsi) edilmek Üzere yazılar piyeslerden hangilerinin tem sil edileceğine yapılan listeden maada yeniden yazılan . piyes- ler de tetkik edilerek muvafık görülenler bu listeye Ithal edi leceklerdir. Müsamerelerde — talebeden para toplanmıyacak, yahut el- bise gibi ağır masrafları olan malzeme istenmiyecektir. K TEŞ SŞ dKD Peynir ihracı piyasada iyi karşılandı Hükümetin peynir ihraema müsaado etmesi piyasada çok müsatt tesir yapmıştır. İhracat yapılamaması yüzünden buz hanelerde 60 bin teneke peynlı birikmişti. ——— Denizyollarındaki suiistimal Denizyolları idaresinin yük v yolcu biletleri üzerinde mey dana çıkarılan sutistimalin tel kikatına devam edilmektedi larını blldirmek Üzere İdareye verdikleri ma; da Ta, kamları e! retile suliştimal yapmışlardır Sulistimal birkaç aydanberi yapıldığı ve miktarında ancak bir iki bin Hra kadar olduğu hesaplanmaktadır. —— Konferans vermek için seyahate îıhak er Halk Partisi muhtelif vilâ- yet halkevlerinde tertip ett konferanslar için İstanbul Ü- niversitesinden profesör ve do- çent istemiştir. Rektörlük vaziyeti tetkik ederok İki profesör grupu &- yırmıştır. İlk grupta profesör Nihat Tarlan, Sabri Esat ve Doktor Zeki bulunmaktadır. Bu profesörler; İzmir, Bur sa, Adana, Diyarbakır, Gazlan tep ve Erzüurum vilâyetlerine gideceklerdir. Heyet yarın ha- veket edecektir, Yeni barem kanunu tatbiki Jolayısiyle — vilâyet bütçesinde tahbisat olmadığından bazı mu allimlere maaşlar birer derece aşağıya verilmişti. Bu arada maaşları meselâ 22.5 lira olan memurların maaşları 28 liraya çıkması lcabederken 20 ye in- dirilmişti. Bu vaziyetin düzel- tilmesi ve mağdur olan öğret- menlerin maaşlarının Üüstün birer dereceye çıkarılması hu- susunda alâkadarlar Maliye Bakanlığına müracaat etmiş- erdir. —-— Öğretmenlere yardım cemiyetinin toplantısı Öğretmenlere yardım cemi yeti Idare heyeti dün Muari/ müdürlüğünde toplanarak ce miyetin muhtelif işlerini tot xik etmiş ve bu yıl yapılaca Wğretmenler çayı ile deniz ge zisi etrafındaki hazırlıklar vaşlı ü r verilmiştir Vali Floryada Vali ve velediye rolsi Doktor LAtfi Kırdar dün Floryaya elt miş, yeni yapılan gazino İle o- radaki kabineleri gözden ge- çirmiştir. uıtııııı% Memurlar Yatışmiktar- | ; vaynek Bu- Talebelerin ka skel meselesi Maarif Vekâ leti bir tali- matname hazırlıyor Hk, orta ve yüksek tedrisat müecezeselerinde talebenin kas- ket giyme meselesi Maarif Ve- killiği tarafından esaslı suret- to ele alınmış bulunmaktadır Kazket giyen kimselere talebe oldukları için husus! mutmele- yapıldığından — bazı — şahıslar kendilerine talcbe süsü vere. rek sinema, tiyatro ve diğer müesseselerde tenzilâttan isti fade çarelerine tevessll! etmek todir. Bundan başka talebenin l turması ve bulunması yakışık almıyacak yerlerde ve hüllerde de bulundukları ve bu yüzden birçok yanlış fikirlerin doğdu $U tesbit edilmiştir. Lise ve orta okul direktörleri yaptık: ları aylık toplantıda bu İşi & saslı surette tetkik ederek Ma arif Vekiline bir rapor vermiş lerdir. Maarif Vekili bu duru mu tetkik etmek ve bir tali- matpame hazırlamak Üzere fa aliyete başlamıştır. Talimatna- mode tasbit edilecek maddeler dahilinde yanlış kasket giyen lerle mücadeleye başlanacak uur. MilletMeclis n.n Ankara, 20 (ALA.) — Büyük Mil et Meelisi bugün Refet Canıtazir başkanlığında toplanarak çay kanun Kyihasını müzakere etmiş ve bu mü. sasebetle ileri sürülen mütalealara kargı Zirsat Vekili — Muhliş Erkmen agağıdaki izahatı vernidştir: * — Arkadaşlarım çok güzel izah ettiler. Müsaade ederseniz ban de bu. Bun zarüretlerini — ve icaplarını büzi rakamları lstinaden ervedeceğim. Bu çay işine başlayalı epeyce bir saman oldu. 1924 senesinde Rizede 70 dögüm Jdekar vüsalında bir fidanlık kurukdu O zaman yapılan tecrübeler gösterdi ki, Rize mantakası, gayet sefla Çaş yetiştirmek için gerek iklim ve gerek. 96 toprak şartları bakımından çok el verişildir. Nüfusun çok kesif olması taprağın mahdut olması aynı zaman. da çay orası için gerek iklisadi ehem miyeti ve gerek iÇimsi mahiyeli lti. bariyle büyük bir kıymet veriyordu. Tecrübelerin çok iyi neticeler ver. rağmen Halk bidayette tered. gösterdi, rağbeal göstermedi. Çün. bu fedakârlık istiyen ve uzun bi verildi. Ve halk gözleri önünde bu tecrübelerden sonra inandı. ki çay kendisi ve Rize mıntakası İçik vüsat zeçen Ukta bir kurutma evi yapıp ta yap. Takları satın almağa başladığımız za. mandan itibarea halk onun para etti. ini anlayınca ve görünce rağbel arllı ve müracaatlar birbirini veli etti.,, Ziraat Vekili sözlerine devam eyil. yerek Vekületin bu neticelerden son. ra faaliyetini arttırarak 30 bin dekar. — 77 köyde 300 müşterek fidanlık. ta 15 milyonu mülecavls fidan yetiş. Ürüldi, Yalnız halkın buna — rağbel göstermesi kâfi değildir. Çay, tesizin. den bir müddet sonra — kazançlı di fakat beş sane gibi bir zamandan son. ra anun Şemeresini beklemek lâzım. geliyordu. ©O halde köylüye bu ka. gançlı şeyi temin edebilmek için ona maddi imkin ve takat da temin et. mek Hzımdı. Bu kanunda derpiş edi. yen esaş dairesinde devlet zirsat işlet. meleri kurumu bu yardımı yaptı. Bu. gün beş bin dönümlük bahçe fidan uklarını aynı zamanda yapmış ve bi. Urmiş olup beş bin dönüm de hazır. uldarını bitirmek üzeredir. Demek kl olzim derpiş ettiğimiz 30.000 dekarın 10 bini bahçe haline gelmiş ve tahak. kuk ettirilmiş bir vaziyete getirile. çektir. Şu itibarla Ziraat bakımından myvatfak otmakla iş halledilmiş. bit Mmiş olüyor, Çayın kurutulması ve o. sun harmaa edilmesi zirsati kadar Battâ ondan daba fazla itina lstiyor Kğer gelişi güzel imalâtı bırakâcak olursak hakikaten bugün — muhtelli kimyahanelerin — tablil raporlarından anlaşılklığına nazaran terkibi çok ne. Ha olan çayın nefasetini muhafazaya imkân elvermeyocaktir. Hakikaten biy gok kimseler bunu tağıiye teşeb. büs edebilecek, yeknesaklığı bozula. çak, Belki de satığı temin edilemiye. cektir. Bu iüibarla büyük bir hamle ile başinmış olan bu iş pörçük, pör. çük, perakande imalât ile belki aka. mete uğrayabilecektir. Binaenaleyh — kanun devlet ziraa! şletmeleri kurumuna orada icabeden fabrikaları kurmağı, bir vazife ola ah verdi. Madde — okunacak oluram Bürülür ki, bu inhisar nimetinden 2i. yüde bir vazife zihniyetidir, bu vazi. dünkütoplanlıs veyi de devlet ziraat işletmeleri kuru muna tahmil ediyor, Arkadaşım Ha Hi Menteşe de imalin bir elden yapu masını kabul etmiştir. — Kendilerinin de buyurdukları gibi burada bir me. sele vardır. İmaliyesini fabrikaya versin, kendi namlarına imal edilmiş olsun. Kendi namlarına imal edilmiş olmasınca köylü için bir fayda gör. müyorum, Devlet giraat işletmeleri kurumunun — elinden fabrika alındık. tan sonra kendisine, çiftçiye ne gibi bir fayda temin edebileceğini tahmin etmiyorum. Fabrikasiyon iübarile bu. on da imkân görülmüyor. Çünkü yap. raklar toplandığı gibi derbal fabrika. ya sevkedilmesi Jâzım gelir, Zama zunda kurutulması, tamanında har. man yapılması lâzım gelir, üğer tam zamanında yetiştirilmiyecek — olursa nefasetinden ve .andımanından kay. bediyor. Onun içindir ki bir fabrika e de Hdare etmek kabil olmiyacak müteaddit yerlerda fabrika açmak zarüreti hazıl olacaktır. Bonra gelen pürçaların parça parça Cabrika ima. Uni pratik görmüyorum. Ve bunlar. yorum. Yalnın halıra gelen iki mah. zurü olabilir. Biriai çayı — İşliyecek başka bir fabrika olmıyacağı için fi. yat hususunda müstahaili tazyik ede. vek bir besir Yyapalılir. Bunu da ka. ua ikinci maddesinde özlemiştir. Yaprak fiyatlarını tesbit etmek için beş kişiden mürexkep bir komlayon teşkil olunacak, bu Azalardan birisi sirsat odasından, birisi Ucaret oda. sindan, ikisi zirsat ve Ucaret vekâ. dezlerinden, birisi de devlet gizaat İş. letmeleri kurumundan, Fiyatları tem. bit moktasından müstahsil lehine olan bi ifade daha vardır, Zirtat Vekili süzlerine nihayet ve. Firken çay fahrikalarının her hang okr suretle kurulacak teşekküller yü şinden yükeelecaği noktasının mev. Kanunun ruhu - ve çimdiye kada: sapmış olduğumuz — teşeblüsler, ora. dmki çay zirantini tamime matuftur.. Zirsat Vekilimin bu isahatını müte. akip maddeler ökünmüş — ve verilen bör tadil takriri üzerine encümene ve ritlmiş bulunan dördüncü madde müs. tçana olmak Özere kanun diğer mad maddelerinin müzakertsi ikmul olun. müuştur, Meclis Cuma günü toplanacaktır. Yirmi yıl evvelki Vahıt Zi Mart 1920 Nümune mahallesi Top- kapıda yapılacak Yangınlar dolayısiyle evsiz kalan ları kurtarmak için Harik Bncüme. nince tesisi kararlaştırılan — Nümume Mahallesinin sür dahilinde olmamı mu. vafık görülmüş. Topkapıda Fukara. perver — Cemiyeti merkezi civarında münasip yer bulunmuştur. Haritala. vt yapılmaktadır. —— ——— —— Perşemb, Cuma '. 21 Mart | 92 Marl TAKVIM VU Seler ı v belet ' A5 asın asım “Ml.lld. 6 00 11 38 | Öğle sizdı Söbid di 558 | Hkdndi 1547 0881548 g25 Akşam 18 22 12 00 18 23 18 00 Yataı 1933 1 81 19 4 1 81 Tnssak —4 281000 490 067 vnlkesi Yüi kölülü burülü —ıı.ı ğa girdiğimiz H eeti selâm ve! VA termek h a lıklara tesadüf yordu. ” Usulunca SeİR yf nememiş g kıyorum, O bir , dir. Hatalarını, L rir. Fakat çıkarmazsanığ: "i karılacak bir #? İ alınır. lııhsî v da, o dah maz ama, bunü Vi yapar. Yine adam tırsanız; bün dığını gösteret İ Ç n havaya '“f:ıl* A, kan coşkun . / üçüncü, beşinci laşmada sizi ayfl / te mecbur edef- Adam vardıfi Öt nız ö ıhll' ı.ıııınmş ııııel“”? mimiyet, hâl rek h."hlll | zumsuz | vermiş olur. 0005 di ğ — anli kinci dela, #f siude ondan göstermek madan selâm ler de o, * ga girt tirmiştir. — bit rıp koymakta İ Sit gİA tü ı&mö%y. f lığınıza hidi y Evet. Saç | Samimiyetle &