5 Mart 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

* — VAKIT 3alıkesir Halkevinde $ MART 1940 | Gnr, Kâzım Özalpın konferansı | geref veren milli hizmet ve fe- larının haltırası bu an. da gözümün önüne geliyor ve sizlerin şahsiyetlerinizde canı nıyor. Bütün Bi İK halkının yerlerine ve hal göre vatan hizmetine nasıl koş- tuklarını, milli geref ve namusu Uğrunda mal ve ca' tmekten aslk çeki asunuz ol S, şerefli hi N yapmış — insanlarsınız. Kendinizin, babalarınızım, anne- lerinizin kardeslerinizin yaptık- larınt ve bildiklerini size bura- da tekrar etmek hatıralarınızı tazelemekten başka bir şey ol. maz. Bu mücadelelerde çekilen meşakkat ve fedakârlıklar boşa gitmemiştir. Neticede vatanı. mız kurtulmuş millet feyizli cumhuriyet devrine kavuşmuş- tur. Arkadaşlar, 17 incl senesinde bulunduğumuz cumhuriyet ida- Tesinin ne kadar müşkül şartlar içinde başladığını hepimiz bili. yoruz. Uzun harp senelerinden sonra memleketin bütün maddi Mmembaları yıpranmış bir halde idi, Milletin manevi kıymet ve kudretinden başka güvenecek bir şexl:n yoktu. İşte yalnız bu ka bugünkü Türkiyeyi yaratmış, vaşatmış, küvvetli bir mevcudiyet haline getirmiştir. 17 senedenberi — Türkiyede mühtelif sahalarda — başarılan işler göz önüne getirilirse asır. larca ihmal edilen Türk kabili. yetinin nelere kadir olduğu an- laşılır, Millet yine odur. Fakat eski devirlerde hiç bir işte onun temayülleri nazarı dikkate alm- maz, halk ile bir arada çalışı. mazdı. Milletin tradesinden do. fan halk fırkası onun arzu ve kanatlerine uygun bir program apmış ve bu esaslar dairesin. de çalışarak sayısız muvaffakı- yetler temin etmiştir. Halk fırkası programınm ana hatlarından olan inkılâp hare- ketlerile millet medeni sahada lâyık olduğu mertebeye yüksel miş, içtimaf hayatta mesut in. kişaflara marhar olmuştur. Hal kevleri, klüpler milletin bilgi ve anlayış seviyesinin yükselmesi. ne fikir ve beden terbiyesinin Aartmasma, — fertler arasındaki sBamimiyet ve muhabbetin kuv- Vetlenmesine yarayan mücsse- seler olmuşlardır. Türkiye cumhuriyet devrinde Yalnız bu hususlarda değil, her Bahada bütün cihanı hayrette bırakan terakkilere mazhar ol. muş, hürmet edilir, her yerde hatırı sayılır bir mevcudiyet ve kuvvet haline gelmiştir. Bu te. ı-ık.ııiy;;ıre ek.ktıı.f vaziyetle muka- yese e 'silâta girişmeği ııig görüyorum. girişmeği Arkadaşlar; biz böyle sulh ve Bükün içinde memleketimizi to- rakki ettirmeğe çalışırken Av- Tupada siyasi münakaşalar gid. detlendi. Almanya Avusturyayı ve Çekoslovakyayı, İtalya Âr . navutluğu işgal ederek muvaze. beyi bozdular ve tehditkârane fddialarla havat sahasımdan bahsetmeğe basladılar. Bu hal- ler tabit olarak bütün cihanım nazarı dikkatird celbetti. Ve her tarafta endişeler uyandırdı. Av- rupa kıtasındaki küçük hükü. Betler telâşa düştüler, Biş vaktile ihtiyath davran. ğ mıştik Biz vaktile Ihtiyatlı. davran. mış olduğumuz için hâdiseleri itidal ve sükünetle karşıladık. Bir taraftan da askerf hazırlık- Jarımızı daha ziyade süratlen. dirdik. Geçen kış Avrupada si. yasi buhran arttı. Bütün sulh. perverane gayretlere Trağmen harbin önüne — geçilemiyeceği görülüyordu. Artık Avrupa bü- kümetleri harbin zxhuruna ve kendilerine sirayet ihtimalleri- ne göre askeri ve siyasi tedbir. leri daha ehemmiyetle almağa başladılar, Bizim komşularımız la ve Balkan devletlerile evvol. 60 aramızda yapmış olduğfumuz anlaşmalarla her cihetteki kara hudutlarımız emniyet altma a- lenmış bulunuyordu. Fakat çok kıymetli ve mühiza eçhil ve li- manlarmmzın bulunduğu Akde. nirlen bir tecavüze uğramıya. cağımıza emla değildik. Bahu- sus hayli zamandanberi — vakit vakit bu emniyetsizliği tevlit e- deçek sebepler de zuhur etmiş olduğunu — hatırlarsınız. Buna karşı askeri tedbirleri almakla beraber siyast toşebbüslerden de geri kalmadık. Akden!zde bizim kadar milli menfaatleri olan ve orada em- niyetin idamesine çalışan İngil. tere ile yaptığımız temas ve | müzakereler neticesinde Akde- | nizde müşterek menfaatlerimizi korumak gayesi etrafında anlaş. tık, Ve keyfiyeti bir beyanname ile bütün cihana ilân ettik, Bu suretel ÂAhdenizde bir tecavlize | kargr mütekabil yardım Dt üt edllerek — term | aa vasıta ve tertiplerimiz kuy venlendi. ü Avrupada ihtiliflar artıyor Biz bu işlerle meşgul olurken Avrupada ihtilâfat artıyor ve bühran büyüyordu. Almanya - nım Polonvadan yeni talep ve tehditleri vaziyetin vahametini günden güne arttırıyordu. O za. mana kadar Almanya aleyhinde olan ve İngiliz ve Fransığlarla bir anlaşma Müzakerelerini ya. pan Rusya bu müzakereyi kate- derek seri bir hareketle Alman- ya tarafına teveccüh etti, Ve o. nunla bir ademi tecavüz paktı yaptı. Bu hüdise bütün cihanı hayrette berakan bir sürpriz ol. muştu. Çünkü Almanya da Rus. yaya karşı ötedenberi husumet besliyordu. Bu anlaşmadan son- ra Almanların cesareti artarak Danzigi tlmak bahanesile Po. lonyaya hücum ettiler. Polonya. kları seferberliklerini ikmal e- demeden ve sevküceye tocem - mülerini yapmağa vakit kalma. dan Alman orduları bastırdılar. Kısa bir zamanda Polonya or. dusunu dağıttılar. Diğer taraf- tan Sovyet Rusya da bu an. laşma esaslarına göre hissesini almak için harekete geçti ve or. dularını Polonyaya soktu. Harp nasıl başladı? İki büyük devletin aralarm- daki M= h:.khelen.uyıf komşularını ezerek pay. laştıkları esnada İngiltere ile Fransa Almanya aleyehine har. be girdiler, İşte bütün dünya. nn korktuğu felâket büöylece bir emrivaki olmuştur. Bundan sonra — Sovyet Rusya Baltık memleketlerini tazyik ederek o- ralarda bazı sevkülceyş nokta - larını askeri işgal altma aldı. İki büyük devletin bu tarzı hareketleri Avrupada bulunan küçük hükümetlerin endişeleri. ni arttırdı. Bitaraf kalmanın kendilerini herhangi bir teca. vüzden masım bulunduramıya - cağını düşünerek çare aramağa koyuldular, Biz ötedenberi Rus- larla aramızda —mevcut olan dostluk esaslarmı muhafaza et- mişizdir. İngiliz ve Fransızlar ve diğer bütün devletlerle yap. mış olduğumuz siyasi anlaşma. larda Rusya aleyhine mütevec. cih hiç bir taahhüde girmedik. Hattâ dostluğumuzu daha ileri götürerek bunu bir mütekabil yardım şekline koymak için çok samimi teşebbüslerde bulunduk. Sovyet Rusya bidayette bunu arzı etmiş iken birden bire si- )'.:.L emel ve hedeflerini değiş- ti Avrupada tecavlz! vaziyet al. mış olân Almanyanım yolunu tuttu. Müzakere esnasında bize yaptıkları bir takım teklifler mill! menfaatlerimize mugayir görüldüğünden ve arzımuz hi. lâfma bir harbe sürüxlenmemize sebebiyet verebilecek mahiyette olduğundan bi kabul etme. dk. Maamafih buna rağmen ©- ramızda dostluk bakidir. Sovyetlerle münasebatımız Ruslar aleyhine tecavüzi bir taahhüde girmiş değiliz ve bizi böyle bir harekete hiç bir kim- se sevk ve icbar edemez, İhtilâf vesileleri çıkmamasına da dik. kat ediyoruz. Rusların da bize karşı tecavüz fikri besledikleri. ni zannetmiyoruz. Ve halen böy. le bir emare de görülmüyor, Şu- rada burada bu mescleler hak- kında işitilen sözler, dedikodu propaganda ve bir takım tah - minlerden başka bir şey değil . dir. Şurasımı ilâve edeyim ki, al- dığımız sivast ve askeri tedbir- lerle eski hale nazaran çok kuv. vetli bir vaziyete girmiş olan Türkiyeye cavüz. düsünmek büyük müşkülât ve tohlikeleri göze almak demektir. Ne Avru. pa ve ne de Asya cihetinde böy- le bir ihtiyatsızlığın yapılaca- Şını ümit etmivoruz, (Devamı yarın) Yardımcı öğretmenler hak- kında yeni bir karar verildi Ders vaz yetleri müdürler ve ası| öğretmenler taralından mürakabe edilecek Ihtiyaca kâfi öğrecimen yetiştir nek üzere Maarif killiği tara ından alınan tedbirler sayesinde ugün orta tedrisat müesseselerin akgibi der 1 öğretme mıştır. Yalnız diğer ders zümrele indeki açık dersler asil öğretmen erle kapatıl ya kadar bir müd Jet daha yarzdımcı — öğzetmenler Jlen istifade edilecektir. Bu müd da da bu gibi bir şekilde i nabilmesi için inha ederken baz cayıtlar gözönünde tutulacaktır Yardımcı öğretmen intihabındı evvelâ Yokul mezunlarından isti iade edilecek, yüksek okullar me sunlarından yardımcı — öğretme alınmadığı takdirde namsetler U adiversitenin öğretmen yetiştiret übelerine en az iki sömestr — de vam etmiş lise mezunlarından se çilecektir. Bunların da şubelerile alâkalı derslere inha edilmesi 1â zımdır. Bu gibilerin inhası yapılmadan önce, mezun olduğu liseden, gizl: olarak, umum! bilgisi ve karakten hakkında yardımcı öğretmenliğe elverişli olup olmadığı sorulacak. alınan cevap inha evrakına rapte dilecektir. Lise idazeleri bu sor guya cevap verirken çok dikkatlı olacaklardır. Esasen öğretmenlik — evsafını haiz olup da kariro zarureti dolayı sile yardımcı öğretmen olarak ça lıştırılan öğretmenler — müstesna diğer yardımcı öğretmenlerin çalış tırılmalarında bazı noktalara dik: kat edilecektir. Yardımcı — öğret menler: bilgi, metod, — otorite ve talebe ile münasebet bakımından sıkı hi_ııleoıılml altında bulundu- rulacaktır. Okulda ayni ders zümresinden asıl öğretmen varsa bu öğretmen- ler, yardımcı öğretmenlerin dere plânlarını talebeye yaptırmakta vazileleri, metodları kontrol etmek hususunda okul müdürlerine yar dım edeceklerdir. Okul müdürleri ayni zümreden ders okutan yardımcı ve asıl öğ retmenleri sık sık toplayarak bü unsurların vazifelerine — istikamet verme hususunda tedbirler alacak: lardır. Yardımcı öğretmenlerle iş birliği yapmak hususunda — asıl üöğretmenden biri memur edilecek tir. Bundan sonra öğretmenler mü rakabe altında tutulacak, aczi ve zaafı görülenlerin vazifelerine son verilmesi için vekilliğe yazılacak- tır. Baş öğretmenlerin dünkü toplanlısı Mühim bazı meseleler gözden geçirildi Maarif Vekilliğinin karariyle ilk tedrisat başöğretmenleri ikin. €i aylık toplantılarını dün yap. mışlardır. Dünkü toplantıda; çar- şamba günleri öğleden sonra okul faaliyeti, okullardaki normal ve çift tedrisata göre ders zamanla- rt tetkik edilmiş, kuşluk itiyadı. nin takviyesi için almacak ted. birler, serbest çalışma zamanı, sı. niflar için talebe istlap haddi göz. den geçitilmiş; yeniden açılacak sınıflar için tatbik edilecek esas- lar görüşülmüştür. Bu maddeler üzerinde kararlar önümüzdeki ü- çüncü toplantıda verilecektir. Avrupadan gelen talebelerin imtihanı Avrupadan gelen - talebelerin üniversitede okuyabilmeleri için imtihana tâbi tutulacaklarını ev. velce yazmıştık, Bu talebenin im. tihanma dünden itibaren başlan. mış ve ilki iktışat fakültesinde yapılmıştır. Talebenin imtihanı iki bakım. | dan icra edilmektedir. Bunlardan biri Avrupada gördükleri ders- lerden, diğeri de, üniversitede okumadıkları derslerdendir. Birinci kısım derslerin İmtihani bitmiştir. İkinci kısım imtihanla- rı beş nisanda yapılacaktır. Kız mekteplerindeki askerlik dersleri Kız öğretmen okullarında hal ada bir sast olarak gösterilen as. serlik dersleri vekâletin karariylı kiye çıkarılmış ve haftalık derı saati miktarı bu suretle 31 e yük selmiştir. Vakit cetveli mucibince hafta da 29 saat ders okutulsa bu okül arda geriye kalan iki saat Öğle den sonraki müzakere saatlerini apı'lacaktır. y Beden öğretmenleri hakkında bir tamim Okul spor yurtları — talimatna yesi hükümlerine göre okullar a. ası maclarını tertip etmek Üzere beden öğretmenlerinte- ekserişi nin içtimalara iştirak etmedikleri Almanyada bulunan ticaret vapurlarımız görülmüştür. Okul sporunun hakiki ka rakterini kaybetmeden inkişafını emin edecek olan bu heye' vestisine İştirak etmek B. terbi. vesi Ööğretmenlerinin asli vazifr erindendir. Bu itibarla toplantı tara bütün beden öğretmenleri itirak edeceklerdir. Okullarda Kızılay teşkilâtı Hlk okullarda yapıları Kuzlav enclik teekil$tr. “-hemalarının müsbet neticeler verdiği — görül nüş, bu tertilitim daba genis bi ekilde çalrrahilmesi Jsin peniele, ilmesine karar — verilmistir. İlt tedrisat milfettirleri olmulları tef. “İş ettil'eri vatit eerelik teşkilâ- tını da teftiş edeceklerdir. Müşkülât kısmen döv zle öden- mek meselesirden çıktı Almanyada inşa edilen vapur. larımızı teslim almak üzere Ham. burga giden ve nihâyet iki güc evvel şehrimize dönen fen heyeti rların Almanyadaki vaziyet- akkında Denizyolları Umum lürlüğüse bir rapor vermiştir Bu rapor Münakale Vakâletin: gönderilmiştir. Harp yüzünden Almanyada ka. lan gemilerimiz yalnız denizlerin tehlikeli oluşundan değil, Alman. larım bedellerini dövizle ödenme. Hastalık raporu (Parise gizen heye- alan öğre menler Mezuniyet müddetlerini diğer bir yerde geçiremiyecekler , Bazı öğretmenlerin >aldıklar: hastalık raporları ile memuriyet mahallerini terkederek —mezuni. yetlerini başka taraflarda geçir. d k eri yapılan teftişler neticesin. de anlaşılmıştır. Öğretmenler hastalıklarını me. müuriyet mahallerinden başka bir yerde geçiremiyecekler ve bu şe- xilde tedavilerine zaruret bulun- madıkça vazifelerinin bulunduğu yerden ayrılamıyacaklardır. Aksi şekilde hareket eden öğretmenler hakkında inzibat meclisleri tara. fıvdan ceza verilecektir. <— e Ege, Karadeniz ve Akdenizde fırtına Ege, Karadeniz ve Akdenizde şimal fırtınası devam etmektedir. Katadenizde seferde bulunan ba- zı vapurlar Polathane ve Vona Hi. manlarına sığınmışlardır. Vapur. uğramaması yüzünden Giresunda ibraç edilmek üzere hazırlanan BÖ00 çuval fmdik iskelede kal. mıştır. Esnaf şubesi birliği Son zamanlara kadar Ticaret Odasında faaliyette bulunan cs- naf şübesi müdürlüğü bundan sonra mıntaka ticaret müdürlü. ğgüne bağlanmıştır. Esnaf şubesi muamelâtı ticaret müdürlüğü ta. rafından murakabe edilecektir. Otobüs alınma işi Tramvay idaresi nanuna mü- bayan olunacak 35 otobüs için i. lân edilen münakasa müddeti dün bitmiştir, Münakasaya dört firma girmiştir. Bunlar İngiliz ve Ame. rikan firmalarıdır. Halbuki yet. miş firma şartname almıştı. Firmaların teklif mektupları dün açılmış, bunların tahmin edi. len fiyattan çok yüksek fiyat tek- Bf ettikleri görülmüştür. Teklif. ler tetkik olunarak bir karar ve. rilecektir, sini istemeleri sebebiyle de tes. lim alınamamıştır. Almanya ile aramızdatki klering anlaşması harp ile beraber feshe. dildiğinden bedelleri bu suretle ödemek imküânı kalmamıştır. Ma- nafih alâkadarlar vapurların bu- raya gelmesi temin edi!diği tak. lirde bedellerini dövizle.de öde. meğe hazırdır. Bu iş üzerinde hâ. 1â müzakerelere devam edilmek. tedir. tımız döndü Fransızlar cazband zillerimizi çok beğendiler Fransadaki fabrikalarla temas etmek üÜzere Parise giden bir tica- ret heyetimiz dün şehrimize dön- müştür, Tüccarlarımız — Fransız fabrikaları tarafından gavet iyi karşılanmış ve hükümet işlerini yapmakta olan bu fabrikalar bu. na rağmen Türkiyeye istenilen malı göndermeği kabul etmişler. dir, Bu arada yünlü mezsucat, manifatura, ilâç, boya ve birçok maddelerin Fransadan getirilmesi temin edilmiştir. Diğer taraftan Fransızlar da memleketimizden bazı mallar al. mak istemektedir. Bu arada bil. hassa son zamanlarda nümüne i- çin Franşaya gönderilen Türk maâl; cazband rilleri çok beğenil- miştir. Berberler Cemiyeti idare heyeti seçildi Berberler cemiyeti senelik top. lantısını yaparak yeni idare heye. tini seçmiş; birinci reisliğe Mus- tafa Turan, ikinci reisliğe Mesut Çaksu, veznedarlığa Adem Gök intihap edilmişlerdir. -İzzet Muhiddin Apak için mev.üt Geçen son kânunun 27 nci cu- mürtesi günü aramızdan ebediyen ayrıla sevgili arkadaşımız rah. metli İzzet Muhittin Apak'ın, bugün ölümünün kırkıncı günü- dür. Bu münasebetle bugün ikindi narmcazını mütecakip Beyoğlunda Ağacamisinde mevlüt okunacak. tır, Merhumu seven bütün arka. gdaşlarının ve arru eden herkeşin teşrilleri rica olunur. “İnanç,. Yazan: 3 wgünkü d":_ 5 mün! bir meslek ©İ hangi bir iktii nursamıy sarmış — bulü muası hakkin vel gazetemi ılr gşakavi riylem yok. bir 1âtife" ol yelir. “İnank dendir. Hul net Sı:li:ııı(,_ B:': Bf let Gültekin lasları, hep VAK:: “nde imzelafi let... Kendileri ve tap neşriyat! ve edebiyat sahi süme, !,avlğl; N 'eyip göz Telif sahasında Kağl lerini ayırıp O!M nek bir mahzür ir, Ancak, terâ"’j w/ tasnif gözetilmi ir "”ıv" 'uvoruz, Geniş bD"" nüne gelmişiz. Hilgi zim edilmiş nes”” Türk okuvu! sesiz ki tenv!rs rirken, teîr"ıîlr zetmek ka v ötekinden” — yallilir seçmek yerine "ı,w, recede ecnebi " vermeksizin, "";”h-. vücude getirme e * eli münakııalmnd’: kısa bir hilk! güü &. Hulüsü nosğ,”ğ : Arpad “İnanç /, yorlar: " (Dün) bof, ı4 rı, fantastik bir ÜÜL gt muasıdır. (B!#'â" dığımız sanat ; tü metodla #T 4 istemiyoruz... D örlee S1 idi, Bazün dt Ü4 vost kavyast: "'v/;/ sı, ne de şöhret Poyot * gihr natımız başt W f ların İstişmarla rek, kültürle :ı“:d“" va başarılmış O'7 « * “İnanç” 1 çıkari,, rımız gu:ul“d; ve dukları içim, y;_, niği hakkında hip "“"'u';i'.ı mua Mi TABIN| & Ciddl ve samimi batlı çalışma. lJardan en zeti ubmyı ko' i yeti bu Tn O nevver chdlğtâ,o eser haline B? Güneşin doğüsü ea HSN nat adamma KIT g, haklr iddin itedir Öpir / y aa' F $ ol N Kİ L T TTTT ŞU v a e ç z