27 Kasım 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

RET AŞ PTT Ğ $ — VAKIT - 27İKİNCİTEŞRİN 1939 Fikir ve sanat: Mehmet Eminin Ankarası Geöçen sene — yetmiş birinci yıldönümü tesit edilen şalr Mehmet Emin Yurdakul bu şene genç ve taptaze hir hayatım destanımı verdi; Ankarua! Şalir Mehmet Eminin eseri muhteya İtibariyle asrımız ve nesillerimiz için en taze olan mevzuları kavramaktadır. Şair Ankarayı yalnız beton ve yalmız. hendesenin kurduğu bir ; şehir olarak doğil, daha geniş, daha deruni bir âlemin sem bolü olarak yaşatımaktadır. Hakikaten asfalt sokaklarla be- ton çatılar arasında geçen bir Ankara hayatı vardır ki onun deruri bayatının hudutlarını resmeden esörler pek azdır, ; Hattâ denebilir ki enderdir. Şair Mehmet Emin Yurdaknl Ankaranm manovi havasının ufkunu mısralar ve beyitler ha. linde'insanın gözleri önüne seriyor, Bu manevi Ankaranın üç cephesi mısraların utl;undıi sıra dağlar gibi göze çarpıyor: Ankara milletin kalbidir, An- ! kara bir hürriyet şebridir; Ankara Rönesans'ın bir devamı vazifesi gürecektir. Mehmet Emin'in Ankarası bu üç cephosl ile şiirinin nescini vücuda getirmiştir. “Ankarayı,, okurken çalrin münevverler arasında İlk duyulan mısraları aklıma geldi: “Ben bir Türküm dinim olusim uludur,.. Bu mısram söylendiği zamanla Ankaranın yazıldığı za- man arasımını dolduran mesafeler ne büyük tezatları kucak- lamaktadır. Mehmet Eminin “Türk Sazı,, çalmaya başladıkı İ anlarda Türk münevverinin kulağı omnun tellerinden çıkan ? sesö yabancı idi, Ya aruzun “ud,, unu çalıyor. Yahut Avru- padan getirttiği gramofonun plâklarını dinliyordu. Ud tarihin müzesine gitti, Taklidin gülünç bir şöy oldu- ğu güç halle isbat olundu. Hu bütün bir sosyotenin altüst olması demekti. İmparatorluktan millete geçiş ancak tarihin böyle karmakarışık devresinde tahakkuk edebilirdi. Bosyete bütün hızı ile karıştı. Ve dünün kıymetleri alt- üst oldu. Mehmet Eminin âsıl kıymoti tarihi arasında tek rabıta vazifesini gören sanatkâr olmasıdır. Kırk sene evvel memlekette hâkim fikir ve sanat cere- yanlarıma bakarak bir gün halkın dilinin, halkın ideolojisini tekrar odebileceğine nasıl bükmedilebilirdi. Bu müphöm de- virde Mehmet Emin edebiyatın mukadderatına kanştı. Vo istikbal onun davasımı kuvvetlendirdi. - Millet edebiyatı, millet kültürü mevzuubahs oldukça Mehmet Emini ihmâle imkân yoktur. . » * Sanatkâr tarihin muhteşem kapısından ancak iki vasfı veyahut bunlardan birini haiz olduğu zaman geçmek salâ- | hiyetini haizdir. Tarihea mal olan sanatkâr ya eserile yeni bir çığır, yeni bir yol açınıştır. Daha doğrusu sanatin teknik tekâmülüne hizmet etmiş, bu tekâmüle kendi damgğasını vurmuştur. “Apollona,, “Afrodit,, e şekil veron, onları klâsik sanatin öl- çülerine naklodon Rönesans ustaları gibi, Sanatin tekâmül safhasında rol sahibi olan bu sanat büyükleri sanat tarihinin asıl velilerini teşkil edor. İkinci tip sanatkâr hayatiyeti bol o- landır. Yani eseri İle ruldara hükmeden, sürükliyen, devrine ve daha sonrasıma kondi hislerini empoze eden sanatkârdır. ! ,Hayatiyetten maksadım eserinin ruhlarda ılık bir nefes gibi ; Caolaşmasıdır. Adı dillerden dile dolaşan, mısraları dudaklar- dan düşmiyen sanatkârlar vardır ki, bir devrin değişmiş ol mast, İnsan ruhunun zevk çeşnisinde hâsıl olan tahüvvül, sos- yetenin geçirdiği bir kültür tekâimülü onları kısa bir zaman- da unutulmaya mahküm eder. Buna mukabil san *tin bir cep- hesini, bir köşesini vücuda getirmiş, tekâmülüne hizmet et-; miş olan ustalar belki sık, sık âmmenin dilinde yer tutmaz- j lar; onların eserleri çok defa popüler dâhi olmaz,. İki vasfı birden haiz olan sanatkâr bahtiyarlığının en yüksek mertebesine erişmiş demektir. Şekspir gibi.. Mehmot Eminde biz, Türk tarihinin alacağı İstikameti daha evvelden sezmenin kudretini buluyoruz, O seziçinde haklı idi ve haklı olduğunu bütün tarih isbat etti. “Ankara,. bu sezişin en taze, en güzel eseridir, Sadri Ertem —— bu çalkantı içinde kaybolan değil, meydana çıkan, millet devri ile onun kablet- İ - Beynelmilel şührallerimiz var mı ? - Burhan Belgenin İ fikirleri M | Esnaf barınma yurdu açılacak Esnaf hastahanesi de genişletilecek Esnaf Cemiyetleri idare heyeti bugün cemiyet merkezinde top. | lanacak ve esnaf hastanesinin genişletilmesi ve yeni bir bina in Şası ile diğer bazı işler hakkın- da kararlar verecektir. Bu arada bilhassa bekâr esnafların barım ması için bir yürt açılması da gö- rüşülecektir. Bu yurt için bu yıl bütçesine tahşisat konacak ve ya- | za kadar yurt açılmış olacaktır. — Karadenizli talebelerin toplantısı Karadeniz Niselerinden mezun. lar cemiyeti dün senelik konge sini yaparak yeni idare heyeti. ni secçmiştir. Reisliğe Mir'at Olgaç, ikinci | roisliğe Kâzım Demircloğlu, mumt kâtipliğe Avnl Kefeli, . dare müdürlüğüne Refik Nurel, veznedarlığa Macit Okman, spor müdürlüğüne Murtaza, muhasip. liğe Cevdet, azalıklara Emine, Fahriyo, teftiz heyati relsliğine Nuri müfettişliklere Avni Yaz. man, Konan Yıldız intihap edil. miştir. — Nafia Vekili geldi Nafıa Vekili General Ali Fu. at Cebesoy, dün Ankaradan şeh- rimize gelmiştir. Vekilin seyahati hususldir. Bu- gün Ankaraya dönecektir. besi Gi Mahmutpaşada bir dükkân yandı Dün sahah Mahi ıda ih - mal yüzünden bir dükkân kısmerni yanmıştır. Mahmutpaşada Küçükcami sokağında Manolun sütçü dük - kânında çırak Recep Ali ile di. ğer Ali dükkânr bırakarak dışa- TI çıkmışlardır. Bu sırada dük - kârnda bulunan mangaldan sıçra- / yan kiyılcimlar" döğemieleri tutuş” turmuş ve birdenbire tahtalar a- lev almiştir, Etraftân 'yetişilince. ye kadar ateş yanındaki Karaber tim dükkânma sirayet etmiştir. Yangın itfaiyeye haber veril - miş ve yetişen İtfalye birinci dük- kân kısmen ve diğerinin de böl- me tahtaları yandığı halde ateşi söndürmüştür. Bir çok tuhafiye eşyası yantorştır. —e Oyun oynarken kavga- ya tutuştular Galatada Kemeraltında Alinin =Imbi:| :ııân ve şınhr;.r'ıh mese. ilim, üt teknik, ut sa. Hat sahasında dediğini yerine göetirmek Ve aradığını vermek. Be, bu gimdi göstereceğim misal İle dahâ kölay anlaşılabilir: | Çinin muayyen — birnokta. &tnda yetişen bir patates nev'i eğer yüksek vasıflı ise Çinin yalnız ora halkınca tanmmak ve ya sevilmeklekalmaz,büyük ihra D cat limanlarmdan birine mutla. - ka iner; buradan da başka mem | keketlere ihraç edilerek beynel. — milel piyasa gartlarma uygun | bütün mahsuller gibi beynelmi. lel ihtiyâç listelerine girer. E. | ğer bu patates bu gibi vasıfları |— haiz değil ise o yalnız çıktığı — yerde istihlâk olunur ve ondan 'l yalnız 'ora halkt bahseder, Beynelmilet! eöhreti, bevnel . milel piyasalarda cok revac gö. |zen bir patatese veya herhanti blr mahsule kryas etmek biraz acavip olmakla beraber, bevnel. bilel şöhrete lâvık herhanci bir Dinsanm hle olmazsa ovvolâ ma. halli bir söhrete, daha sonra da millf hudutları aşan bir. milli göhrete malik olması lüzumunu basit bir sekilde göstermek iti. / barile favdalıdır. — Fizik ilminde yahut herhangi ' bir-Sanayi branşmımda yahut pe. Ü çeğili . Baymekmllek silkayi el göhret bey. | tahrik etmek demek bu hususta © zamana kadar bütün insanlar ve milletlerce müştereken aşıl . mış olan mesafeyi arkada bı . rakmak ve buna bir ikinci me. safe ilâve edebilmiş olmak de . mektir. Devrimizde alelâde mahsulle. ri dünyanım diğer milletlerine beğendirmek için nasıl kaliteli istihsal, pivasaları tetkik ilmi ve istihsalden satısa kadar bütün bir ticari organizasvon lâzımsa, bevnelmilel — şöhretler erkarm diğer milletlere kabul ettirmele için de bir memleketin çok ezas. lr, çok şeviyeli ve çok verimli bir kültür hayatma malik olma, Sı icap eder. Aksi takdirde bir veya İki gşöhretin zuhuru ve di Berlerine kabul ettirilmesi kabil olsa bi'e bu tesadüfi bir sey o. lur, Arkası gelmez ve ferdi bir başarıdan ibaret kalır. Kanaatimce, biz. bevnelmile! söhret yetistirmek değil, küll türün — bevnelmilel esasların? müileeseselerini ve — formlarm: memleketimizde tesis — etmek devrindeviz. Bunu lâvıkile yan. tığımız gün neden bevnelmile! göhret vetistirmedi#fimize deği! yetistirdiğimiz bevnelmilel göh retlerin mukadderatma hayret kahvesinde oyun — oynıya: dura boyanısı Mehmet Ali ve Ha- san oğlu Osman ufak bir para hesabı yüzünden kavgaya tutuş - muşlardır. Kundura boyacısı Ali rakibinin üzerine atılarak bıça - ğını haşma saplamış, etraftan ye- tişenler Aliyi yakalamışlar, yara” lıyı ötomobille hastaneye kaldır- mışlardır. Devlet Meteoroloji enstitilsün den verilen malümata göre, dün hararet silırin al , tında 2, Kastamonuda xait 1, Bi lecikte 2, Sivasta 6, Diyarbakır. da &, Muğlada 10, İzmirde 12, Takoenderunda 17, Antalyada 19, Ankarada 6, İsanbulda 9 derece idi. Hava Trakva ve Anadolu ile Ege kıyılarmda kapalı, di. *er verlerde yağışlı geçmiştir. Kastamonu ve Elâzığda kar yağ maktadır. Bugün hava Egenin cenup kıs ı ile Trakya ve Akdeniz kıyı. larmda bulutlu ve mevzil vağış. lı, diğer mmakalarda yer yer vağışlı gececektir. Salı 27 1L Tes.28 I. Teş. & Sevval Kasım 99 18 şevval Kasım v Vakıtler Vasati Ezanl Vasati Ezeni 701 218 702 2310 1201 7181200 7109 44 29 946 14 20 9 45 Güneş ÜÖğle İkindi Akçam Yatsı İmsak n kun - | Aanyadaki vapurlarımız | Bunları geatirmek üzere süvari ve müreltebat bu haflta gidiyor Almanyada inşa edilmiş olan 5300 tonluk Doğu ve Eğemen vapurlarını getirecek süvari ve mürettebat bu hafta içinde Al - manyaya hareket edeceklerdir. Harp vaziyeti dolayısile gemi - | terin getirilmesi yolunda bazı ted birler alınmıştır. Bu arada iki ge- | minin biribirine yakın olarak sey- | retmeleri ve yolda herhangi bir ihtimalle vukubulacak bir kaza | veyahut bir mayn infilâkı ile ge | milerden birisi yaralanırsa diğeri derhal kolaylıkla yardım edebile. cektir. Bundan başka gemiler ve mü - Tettebat sigorta edilmişlerdir. Bu iki gemi geldikten' sonra Almanyada 3500 tonluk Şalom i- le üçüncü 5300 tonluk gemimiz kalmış olanaktır. Bunlar da aym şekilde şene başında memleketimize getirile - ceklerdir. Başkasının birasını içmek istiyen adam Dün hapse mahküm oldu Evvelki gece Sirkecide bir meyhanede geçen bir vakanın dün cürmiümeşhut nöbetcisi olan Sultanahmet sulh ceza mahkeme sinde duruşması yapılmıştır. Hâ- dise şudur: Kemal ve Şahin isminde iki ar- kadaş akşanı üzeri Sirkecide bir meyhaneye girmişler ve ayakta bira içmeğe başlamışlardır. Bu sırada körkütük sarhoş olan Me- sut isminde tanımadıkları bir şa- hıs yanlarına sokulmuş ve içtik- leri bira şişesini alarak içmek is- Kapalıçarşıda Sarhoşlukla bıçak çe- » ken mahküm oldu Evveİki gün Kapalıçarşıda bir sarkıntılık ve bıçak çekme hâdi. sesi olmuştur. Kapalıçarşıda tuhafiyeci Hıran 'tın du:?ınnı ldml::lh kafayı halde gel > Sallarmdan Abdltramsa dOğ kânda buluran müşteri bir kadı. na sarkıntılığa basşlamış, bunu atılmıştır. Bu sırada Sadettin ye- diği bir yumrukla sersemlemiş, bundan istifade oden Abdurrzah. man da cebinden çıkardığı bı - çakla bu defa Hrantın üzerine ar tılmıştır. Bereket versin etraftan yetişenler bir vaka çıkmasını ön- lemişler ve mütecaviz sarhoşu polise teslim etmişlerdir. Dün Abdürrahmanın — ikinci sulh cezada muhakemesi yapı! - miş. bıçak çektiği sabit olmadı - Kuvdan bundan beraetine, sarhoş> Tuktan bir gün hapsine karar ve- rilmiştir. — Karı koca birbirine hakaret etmiş Hanife isminde bir kadın ile kocası Ekrem biribirlerine ha - karetten dolayı dün Sultanahmet ikinci sulh cezada muhakeme e - dilmişlerdir. Mahkeme Haniferin suçunu sabit görerek Üç gün hanse mah küm etmiş, fakat kocası Ekremin de mukabil hakarette bulunduğu anlaşıldığındam cezanın sukutu - na karar verilmiştir. ——— Bir ihtiyar enkaz altında kaldı Dün sabah saat 9,30 da Kara- gümrükte bir evin çatısı birden - bire çökmüş, bir ihtiyar adam an kaz altında kalarak vücudunun temiştir. Bu lâübaliliğe fena hal de hiddetlenen iki arkadaştan Kemal, Mesudun elinden şişeyi geri almak istemiş, fakat bu &ı - rada kendini derece - de sarhoş olan Mesut bir alay küfre başlamıştır. Hâdisenin et- raftan müdahale edenler tarafın. dan büyümesile meydan verilme- miştir. Dünkü mahkemede Mesut su - çunu inkâr etmiş, fakat şahitlerle suç sabit görülerek iki gün hap * se mahküm edilmiştir. (Sabıkalı , selâhattin Bir buçuk sene hapse bir sabıkalı evvelki akşam saat 7,30 da tramvay cad- desinde elinde elektrik ampulleri abajurlar ve diğer küçük eşya - lar olduğu halde giderkenm şüphe üzerine tarafından yaka- lanmıştır. Karakola götürülen Salâhattin bu esyayı Lâlelide bir apartmanın antrcsinden çaldığı * ©fı itiraf etmiş ve derhal adliyeye verilmiştir. Dün gekizinci cezada yapılan muhakemede suç sabit görülmüş ve kendisi sabıkaları kabar Gi Dökaş. pae mahi e Bir otobüs bir arabayı parçaladı Şoför Mustafanın idaresindeki 3064 numaralı Şişli . Fatih oto. büsü evvelki akşam Şehzadeba - şından geçerken Ali oğlu Mehme din idaresindeki yük arabatına S arabayı parçalamış * ı Arabada bulunan ve Karagüm- rükte Uzunyolda - S1 numarada oturan Ahmedin oğlu İbrahim de muhtelif yerlerinden yaralanmış ve tedavi altına alınmıstır. Ankara Tıp Fakültesi teşkilât kanunu Ankarada kurulacak Tıp Fa- kültesi — teşkilât kanununun 1939 mali yılı aonüna kadar Kamutaya verilmiş olması lâ- zım gelmektedir. Sıhhat ve İçtimaf muavenet Vekâleti, şehrimiz 'Trp fakillte- sİ doğum ve nisalye kıliniği bi- Nasının İnşasına başlanınış ol. masına râğmen inşaatm kısa bir zamanda bitmesine imkân olmadığını göz önüne almış- tir. Vekâlet ayrıca İleride, emsali teşekküllerde vukuu melhuz tebeddül ve inkişaf esaslarına göre daha mültekâ- mil bir kanun projesi hazırla- mak Üzere Amkara Twp fakül: tesi teşkilât kanununun Ka- mutaya verilme müddetinin 1942 malt yılına kadar uzatıl- masgı hakkında bir kanun pro- Jesi hazırlamıştır. Köy Enstitüleri kuruluyor Köy eğitmen! ve öğretmeni yetiştirmek üzere Türkiyenin, ziraat işlerine elverişli arazisi bulunan muhtelif mıntakala- rmmda köy enstitüleri açılması kararlaştırı!mıştır. Maarif Ve- kâleti bu maksatla bir kanun $ brojesi hazırlamıştır. 4 h L KÇ ESLEER Yeni çıkan bitaraflık şarkıs! Yazan: Hikmet Mü DUNKO gazeteler, “Am kayı harbe sürükleyet hâdiseler bekleniyor” diye yordu. Boşuna tahmin lar, Amerika bitaraf kalmağa mettikten başka, bu azmini #€f| bir surette ifade edecek şarkı D çaıkardı: Bitaraflık şarkısı ! Amerikada büyük bir teşkil eden “infirader” larım şüncelerine tercüman " olan meşhur halk bestekârı — Haff Harris'in yazıp bestelediği " taraflık Şarkısı” şudur: BU HARB BİZİM HARF MİZ DEĞİLDİR! Duvarlarımızın öteyi bir kavga işideseniz, hiç maâayın... Komşımuz, karısile mış olabilir. Bugün dnizler aşırı mem ketlerde olub bitenlere karşı; İşte Amerikanın aldığı vazi$ bu olmak Tüzımgelir. BU HARB BİZİM HARF' MİZ DEĞİLDİR! Artık biz, o çeşid müşkülât temiyoruz. Fransaya asker olarak gittâ İ günler, çoğumuzun - hatı O gidişten ne kazanmıştık? kazanmıştık? b Kıçımıza bir tçkme.., Işte o a. Hayır, hayır, BU HARB BİZİM HARF' MİZ DEĞİL, Gelip kapımızı — çalmadı müddetçe, hiç karışmıyaca; Eğer - biribirlerile istiyorleesa, bundan bize ne? Ortaya atacak fazla evlâvdli mız yölke “Haydi oraya gidelim” diyı “yarde; hap bir ağızdan şunu yaz edelim? “Allah Amerikayı - takdis muhafaza etsin.” BU HARB BİZİM H, MİZ DEĞİL, Böylece "Sulh” ve "Harp” kıları gibi “Bitaraflık" şarkısı çıkmış bulunuyor. Diğer memleketlerde bu şarkıyı bestf, leyen Amerikan “siyaseti mut yesi”" nin konserine iştirak ed Bir, Şu farkla ki, her bitaraf mef' leket, bu şarkının Amerikan me nihnde bazı değişiklikler yaptö Şartile... dan bir kavga işittiğiniz vakt Hemen kavgaya karışmamsb || becaber kulak vermeği de unt? mayın, | Belki de bu kavgada sizin ** | mız geciyor... B İ BU HARB BİZİM H | MIZ OLMIYADBILIR, Fakat & | miz de armud toplamıyacak. vermeden önce Yollarımızı muhkemce tutef ı bilmeliyiz. < Â “Haydi oraya gidelim, biz " | kondimizi gösterelim” diyetii yerda.. Hep bir kafadan şunu ar edinelim: ü “Devevi bağlayıb, tonra teve ü etme's!..” BU HARB, BİZİM HARBİ MİZ OLMIYABİLİR. VGibi her mısrada bazı w yapmak kabildir. İhracatçılar bugün toplanıyor v Tiftik ve yapağı ihracat İ carlarından mürekkep 10 ; komisyon bugün öğleden aç 'Ticaret Odasmmda tekrar top! €ak ve hazırlanmakta olan bi | nizamnamesini tamamla' Bu hafta içinde niıımnı“g' ”| dik için Vekâlete gönderilece” | tir. Antropoloji konzf”; j hazırlıkları yös Maarif Vekâleti, tstanbi ıd: toplanacak olan on ukwt antropoloji ve prehlıwl"ı MA keoloji kongresi hazırlık! l” na devam etmektedir. Vek kongreyo — yatiştirmek muhtelif erler - ve r»"w w