29 Ekim 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

— VAKIT 29 BİRİNCİTEŞRİN 1939 İnsanlar memleketinde Yazan: SADRI ERTEM Bizim ocakta y iöre benzemiyor. İdare kandili onun yanında çi karanlığı, nahiyedeki lü lâmbası alaca karanlık sa, an kütük- ı Orman mübendisi gvine kur- Hüiş, evin İçin gündüz gibi. be yarısına kadar onun evi gittik, oturduk, sanki gün doğu- f karşısına Dışarı çıkuğunız zaman ak. gı serinliği çökmüştü. Uzak- , yerlerine dönen ineklerin leri geliyor. Bokak aralıkla- t kurşunileşiyordu. Küydeki bu makine aşkını Hüşünüyorum. Gerçi benim töylerde göürdüğüm —makine milyonlarca kilometrelik Faziden bir avuç toprak da bu halktan bir parçadır. Bize bir şeyler anlatmayı kifayet de bir temayülden, bir unun ifadesinden başka bir değildir. I.Mı uzun — zamanı has, bir memlekaette yağ- lar bekler gibi, bulut basreti er gibi makineye hasret çe- bir memlekette bu sevgi- yer yer tezahürlerine de t'olmiyor değiliz. Zaman man momleketin lnkıneıeşmqo aşeran bir ünliyet içizde yaşıyoruz. Ba, biz bunları ancak çocukla- oyuncakları, yaşlı safdil ABanların icatları halinde gü- İüyoruz. Bu bir psikolojik hamledir, XXE KÖYDE DEMOKRASİ Devletle millet köyde yekpa- Gdir, Bendeki bu hisal kendin- © kuvvetlendiren köy muhtar- Ker oldu, Köy muhtarları mut Aka eo iyi'vatandaşlar mıdır? iöyle bir'iddiada bulunmak Ar seçilmek şehirde her hangi İr makam; işgalden çok güç- İr. Hattâ aralarında mukaye- #dmkânar'bile yoktur. Kuşlar- $ filler nasıl birbirinden ayrı leler, bu iki iş de böylece bir. İrinden farklıdır. Köy muhtarlarının intihabı lemlekotin her tarafında için, İa yapılan bir mücadelenin rice aksetmiyon, şehirler i- h gizli kalan bir safhasıdır. fihtar intihabı zamanı bu İylerde âdeta büyük da. pkkrasilerin küçük çapta mü- Wdele organları faaliyete ge. yPor. Köy efkârrumumiyesi fup, grup bölünüyor. Köy ©- Harrmmıda, ocak başlarında, ifla kenarlarında, ağaç altla- bda namzetlerin adları üze- üde konuşuluyor. İNamzotlerin mazisi, istikba. pazara çıkarılmış bir çamaşır bi herkesin gözü önüne seri- for. Bu bazan tatlı bir dedi- idu mevzuu olarak kalıyor. $ namzedin şahsiyotl üzerin- V tesir birakmıyor. Fakat ksan bir küçük falsonun ifşa, namzedi mahvediyor. İntihap günleri köşelerde, | ikaklarda yalnız bir namzet | ikkında sözler söylenmez. Aloız verilen kararlar sandık şında tekrarlanmak üzere | şan kümeleri dağılmaz, Te- | kkül eden efkârıumumiye | fpları derhal organize fırka- | © halini alır, Defterler tutu- | £. Köyler gördüm intihaba İâhiyetli olan butün Insanla. deftere kaydolunmuştur. Roey verileceği gün herkes Hasi iktidarını kullanmak ti- Fe sandık başına gelmiştir. Nizamlı, hesaplı rey mesele- kendiliğinden köyleri kapla- Bür. Güzel sözün, haklı ol. anıaş fayda vermediğini köy imar çok zamaa evvel anla- Blır. Bunun fcindir ki intihap tü- Alerim! de Şşehirdeki Insan- lardan daha iyi kavramış bulu. nuyorlar. Bir köyde şöyle bir manza- aya rastgeldim; namzedinin hine hareket etmek için nü- fus kayıtlarını lehlerine kul- lanmak arzusunu duymuşlar. dır. Bunun için do isimlerden iz- tifadeye karar vermişlerdir. Muarız taraf, mütemadiyen füiraz etmekte ve şu gözü ileri sürmoektedir: “ — O adam yoktur. Ölmüş- tür. “ — O adam küyden gideli seneler oldu diyrolar. Böylece iş ekseriya çotinle- şir! Aynl fikirde olmıyan, ay. ni şahse reylerini vermiyen. sandık başında mücadele eden kadınlar insana hem cüret, hem de demokrasi kültürünün şuuru hakkında bir fikir ver- mektodir. Kocasiyle — muarız olarak karşı tarafa vey veren bir kua- dına sordum: * — Reyini kocanı sevmedi- gi için mi onun istemediğine verdin. Kadın gözleriyle beni süz. — Kocam, dedi. Benim ko- eamdır. Ben de onun karısı, Ben onu severim, ölse ağlarım, durkasından başka ere — var mam, O da ben ölsem başka karı almaz. Fakat muhtar işi başka! O bu işte benim gibi dü- şünmüyor! Türk köyünün tam demok. retik olmaya çok müsait bir sosyal bünyesi var, Bir teknik inkılâp onu inkişaf ettirmeğe | gok yardım edecektir. Köy ile devlet arasında üçüncü bir mevcudiyet — sosyal bünyenin hakiki içabı olarak teşekkül etmiş değildir. Temel parazit- lerin mevecudiyetine rağmen demokratiktir. Teknik inkişaf ve hesaplı bir iktısat politikası bu demok- ratik bünyeyi Kkuvvetlendirebi. lir, Sanıyorum ki, bu mıntakâ- da göze çarpan demokralik te- mayüllerin hakiki sebepleri bünyeden şartla uzak ve yakın taribi âmillerdir. Türk köyü Kamu edasına dayanan bir teşekküldür. Geri olması temelinin kamus olma- &ma mani olamamıştır. TA Frikya devrindenberi demokratik bir giral anane hü- küm sürmektedir. Frikyalılar kendilerine bir devlet relei seç mek istedikleri zaman sabah. leyin yolda rastgeldikleri ilk insana bu vazifeyi kabul ı.-uııe. Bini söylemişlerdir. Bu vazifeyi kabul eden 'Mi- das,, dir. Midas devlet relsi o- lunca onlara devlet sembolünü | işaret etmiş, çift âletlerini L lâhlar mertebesinde mukaddes Baymıştır. Çift âletlerindon bi- rini bozmak, bayvanları, çift hayvanlarını öldürmek Frikya lılarca büyük cinayetti. Buü efsanenin ısığında görü len hakikat şudur: İş hâükimiyotin —menbauıdır. İstihsal vasıtası mukaddestir. Hakikatle mücadelenin bir ni- zamın esas oluşu da İnsanın bu kudsiyetten bir parçayı holz olmasını icabettirir. Frikyanın domokratik ananesi büyle bir tarlihe maliktir. Diğer taraftan binin ateşi içinden bizzat alov halinde geçen inkanlar vi hâklı millet, müsavi haklı iİnsan,, — davasını şuurlarına nakletmişlerdir. Birçok muh tarlar gördüm ki; mücadelede bölüklerinde gönüllü olarak çarpışan askerlerdi. — SÖON Pazar |Pazartesi | 1 Teş. |30 1. Te.. 16 K.ıırııuıı 17 Ratnazan hızir 171 bızir 118 | | İstiklâl har. | | “Müsa- | | | | bunlar milli | “Kuvayi Milliye,, | | | 6 Eylâl 080 | | | Cumhuriyeti kutlama programı Gazi köprüsü, Ayaspaşa yolu 22 mektep bugün açılıyor Şehir buy ç bir şenlik 1çınde Bayram münasobetile gehrimis | AÇILIŞ RESMİ YAPILACAK Cumhuriyetin on altıncı yıl- d.dnuııı.lnu kutlamak üzere şeh- vam eden üzerine doğru şehrin bütün binaları bayrak - larla ve b süslenmiş, muhtelif geçit yerlerine büyük taklar kurulmuştur. göre, Hazırlanan programa bayramı dün öğleden sonra baş- Jamıştır. Gece muhtelif cemi * yetler, halkevleri, okullar tara « fmdan eğlenceler tertip odilmiş müsamereler verilmiştir. Bugün de, şehirde geçit resmi, bazı müesseselerin acılış töreni ya - | pılacaktır. Bayram günlerinde inkılâp ve Cumhuriyet mevzuu etrafın- da halka söz söylemek isteyen yurttaşlar için de mubtelif yer- lerde halk kürsüleri kurulmuş - tur, BUGÜNKÜ MERASİM Bugün merasime sabah saat 9,5 dan 10 a kadar vilâyette va> li ve belediye reisi Lütfi Kır - dar tarafından kabul edilecek tebriklerle başlanacaktır. Saat 10,30 dan sonra 10,45 e kadar Vali toplu olarak konsolosların tebriklerini kabul edecektir. Tebrikler — tamamlandıktan sonra vali, yanında İstanbul Ko mutanı ve Cumhuriyet Halk Partisi başkanı olduğu hal de | Beyazıt Cumhuriyet meydanı na gelecektir. Burada yer al - mış bulunan grupları, halkı göz den geçirecek ve bayramlarını tebrik edecek, tiribündeki yeri- ne geçecektir. Bunu müteakio müzika İstiklâ! marşını çalacak ve geçit resmi başlıyacaktır. Geçit reami asağıdaki sıra üze- rine olacaktır: A) Ordu, B) İtfaiye bandosu, C) Polis, D) Sehir bandosu, | di MAAPİ h simden sonra Edirnokapı şehlt- liğine gidilerek aziz gehitlerin atırası anılacaktır. HALKEVLERİ Halkevleri Cumhuriyet bay - ramı münasebetile gündüz me - rasim ve gece de eğlenceler ter- tip etmişlerdir. Ev gösterit kol- ları bayram günlerinde yeni ha zırladıkları milli piyesleri tem- sil odeceklerdir. FENER ALAYLARI gibi gece de şehrin büyük yı larından geçmek lizere -İstanbul Komutanlığınca fener âlayları tertip edilecektir. Bugün Cumhuriyet hııyrıını dolayısile gehrin mühtelif âömt* lerinde yapılan yol, köprlü ve o- kulların da açılma töreni yapı- -|Yeniden 105 mualli- | min yeri değişti İstanbul emrine verilen muallimlerin tayinleri de yapıldı İkinci ilk todrisat kadrosu vekâlet tarafmdan tasdik edile- Tacaktır. Bu törenler şunlardır: 1 — Gazi köprüsü saat 10 da Vali Lâtfi Kırdar tarafından açılacaktır. 2 — Ayaspaşa yolu, saat 16 da yine Vali Lütfi Kırdar ta - rafından açılacaktır. 8 — Nişuntaşı kız orta okulu nu sant 16,80 da Vali Lâütfi Kırdar açacaktır. 4 Küçükmustafapaşada 63 üncü ilkokul saat 10 da, 5 — Bineklibakkalda 45 inci ilkokul, saat 16 da, B aragümrük orta okulu, Bant 16,30 7 — Üsküdar belediye tahsil şuhesi aat 15 de, B — Çutalca, Bakırköy, Kar- “tal, Yalova, Silivri, Şile Wıdila » larındaki yeni ingn edilen Imy okulları. saat 15 de, —" | © — Fatih maliye tahsil şu - besi saat 16 da açılacaktır. 1500 göçmen daha geliyor Muhtelif mintakalarda en köyleri urulacak Önümüzdeki hafta içinde Bul- garistandan 1500 muhacır gele- rek dün alâkadarlara tebliğ e -| cektir. Muhacırlar Tuzlaya çıka. dilmiştir. Yeni kadroda 105 öğ- | tılacaklar, oradan Şark vilâyetle. retmenin tebdil edil - miştir. 'Tekirdağı Hayrebolu maarif memuru Naci Çatalca Büyük - çekmece yatı okulu başöğret - menliğine, Hayrebolu ikinci o - kuldan Emine Büyükçekmece yatı okuluna, İstanbul kız öğ - retmen okulu mezunlarından Müuazzez Sarıkaya Silivri Ça - yırdere öğretmenliğine, Nevin Çatalca yatı okuluna, Hadiye Üsküdar Alemdağı yatı okulu - na, Orta öğretmen okulu me - zunlarından Leman Soyer Si - Hvri Kurfalr yatı okuluna, Sa - cide Yüksel Kurfalr yatı okulu- na, Fazilet Varol $ile Kayakor yatı okuluna, Cansel Selimoğlu Catalca Sazlıbostan — okuluna. Canakkale merkez okulundan Hüsnti Başaran Alemdağı vatı| okulu yar başöğretmenliğfine, Mudanya İsmetpasa okulu ba - şöğretmeni İsmet Dikmen Ça - talca Kumbursaz kövü okulu başö#retmenliğine, Ankara mer kez Ulus okulundan Ratıp Sile | Kabakoz köyü başöğretmenli - gine, Balıkesir Savaştene nahi- vesi Karacalı köyü öğretmeni Dürrüsemin Tanrıkulu Silivti Sayalar okulu başöğretmenli - £ine, Birzurum merkez Cağla - yerleri E) Ünliversite ve yülksek o *| yan okulu başöğretmeni Behice kullar, F) İzciler, G) Lise ve muadili oküllar, H) Sporcular. 1) Muhtelif teşekküller. Geçit alayı, Beyazıt, nahmet, Sirkeci, könrü, Sizha Tepeh: İstiklâl! caddesi ivle Taksime gidecektir. Ge çit töreninden sonra bu törende bulunan zevatın huzurile âbi - deve celenk konacaktır. Çatalca Tepecik kövü öğret menliğine, Zonguldak merkez Güvel okulu öğretmeni Güzin Çatalca Karacaköv okulu öğ - retmenliğine, ea Ormanlı kovü basöğretmen - liğine, Orduda Güzelordu okulu basöğretmeni — Saim — Catalca Dağ Yenice basöfretmenliğine, Balıbesir musllimlerinden Rel - kis Catalca Dursun köyü ba - Balıkesir Gönen | Tuzaker okulundan Haki Catal- | rine gönderileceklerdir. Bundan sonra son bir sefer daha yapıla. cak, bu seneki göçmen nakliyatı- na son verilecektir. taşlarımız da göcetmişlerdir. Haber aklığımıza göre, hükü. met gelecek yıl Romanya ve Bul- garistandaki mühim bir kısmını memleketimi. ze getirmek için şimdiden hazır. lıklâar yavmaktadır. Her sene yaz Ortasında baslanan nakliyata ge. lecek yıl ilkbaharda başlanacak ve daha çok vapur tahsis erlile. cektir. O zemana kadar memle- ketin muhtelif yerlerinde de Bgöç- men köyleri kurulacaktır. —H Ege ve Mermarada fır- tına devam ediyor İki gece evvelki giddetli fırtı- nanın tahribatr hakkında yeni malümat alınmaktadır. Marmara. nın birçok limanlarında — bircok ik ve motörler karaya düş. müştür, Tekirdağı limanında da dört motör batmıstır. Nüfusça zayiat olmamıştır. Bundan başka Beşiktaşta üç sandal sahile çar. parak parçalanmıştır. Fırtına, hafiflemesine rağmen, Ege ve Marmarada hâlâ devam etmektedir. ——— AAA ci okul basösretmeni Einime Sa rtiyer Rumelifeneri başösret - menlisğire, Tekirda# muallimle- rinden Habib Buzhane yatı o - kulmna. Kırklareli #ğretmenle - rinden İsmet Sile İsa köv ba - söğretmenliğine tayin edilmiş- Beyazıt meydanındaki mera-i gşöğretmenliğine, Bandırma ikin' lerdir. Bu yıl Rao. | manya ve Bulgaristandan vapur. la 15 bine yakın pöcmen getiril. miştir. Bundan başka birçok yurt | I kendiliklerinden | yurttaşlarımızdan | A DS .S L—F_—R.ı Sulh ve imar Yazan: Hikmet Münir ULH demek, insanlık ve medeniyetin birçok diğer nimetlerile beraber “imar"' de- mektir. Sulh içinde dünya, ma- müureye dönet, Harp, yeni bir medeniyetin inşaamı bile amncak takrip suretile “başarır"... Bul- hü korumak isteyenler, daima şunu göz önünde tutmuşlardır: vâııır yıllar, asırlar boyunca üde - getirilmiş mamureleri bir anda yıkmamak; yıkılması- na meydan vermemek!,. Made- nİ dünyanın her kilamtre mu - rabbamda milyonlara malalmuş mamureler bulunuyor. Alman * ada öyle.. İngilterede öyle... tün medeniyet Avrupası, As- yası, Afrikası, Avustralya ve Amerikasında öyle... Gecenlerde Moskovadan dü - nen Hariciye Vekilimiz, beya - natta bulunurken, 6 büyük mo- dern şehirde pördüğü —imar ve inşa eşerlerinden de hahadiyar, ezclimle temeli yeni atılmış ©- Tâh “Soyyetler Sarayı” nın müs- takbel manzarası hakkında Ü- midterini izhar ediyordu. Saracoğlunun verdiği malâma ta göre, “Sovyetler Barayı” üç sene sonra tamamlanıp bügün- kü Moskovaniın büvük iİnşa programında lâyık olduğu yeri alarak, şimdi orada görülen diğer hârikalar arasına bihakkın katışmış bulunmaktadır. İşta bu, en samimi bir. sulh temennisi ve İşaretidir, Zira imara imkân veren sulhtür. Ve sulhü korumak, mamur bir medeniyet dünyasmı korumak demektir. Böyle bir sulhün devamına engel olmak acaba kimin vo nasıl elinden gelebilir? Ingiliz gazetelerine dair ÜRK - Fransız - İngiliz muahedesinin imzası münasebetile gördüğüm İngil - tere gazetelerinde derin bir memnuniyeti ifade eden man - zaralar göz çırpıvnniu Her bir İngiliz gazetesi büyük pun- tularla bizden bahsediyor ve bahsederken en sitayişkâr cüm- leleri kullanıyordu. Bu arada Daily Express türk- çe bir manşet yazmıştı: Birinci sayfasının en başında türkçe ©- larak “Yaşa Dost Türkiyel” kelimeleri göze çarpıyordu. Bu tezahüirün en hoşuma gi- den tarafı, aynı gazetenin bir kenarında gözü alan “ay yıldız- h" Türk bayrağıdır. ııı;mı ga- zetesinde çıkan bayrak resmi- mizin hem “ay” hem de “yıldı- zı” doğru dürüst çıkmıştı. Tür kiyeye gösterilen itinanm bence en müessir tarafı... Pekiyi bilirsiniz ki bu cihet - İngiltereninki de dahil olmak Üzere - cenebi matbuatta aslıma pek uygun olarak gösterilebil - miş — değildir. Bayrağımızın “ay” ve “yıldız" mr olduğu gibi düşüremzlerdi. Ya “ay” bpek 8- cik kalırdı; yahut “yıldız” ıpek uzakta... Son zamanlarda ba: rak nizamını esasir suretto tu- bit edip propaganda yapmaklır Kımız da bunun üzerinde hayli tesir etmiştir. Memnuniyetimiz verindedir. İnsan kendi hayra - Emr vabancı ülkelerde bile aynı Zarafet ve güzellik icinde gör- mek istiyor. Hele bir dost mem- lekette Dilhassa,..