7 Ağustos 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
6 — VAKIT ! Atatü 7 AĞUSTOS 1939 rk ve tarih tezi araasÜR ae LaeeEEEEReAENLaRARİRSLEŞLaRLAERaaeeRaEEne A f e t ŞNĞ SÜ < 0N Türk Tarih Kurumu Asbaşkan. Türk Tavih Kurumu ta- rafından neşredilen be letenin nisan sayısının Atatürkün aziz hatırası- na ithaf edildiğini yaz. muş, İnönünün bu müna- sebetle kıymetli bir yazı- sını dünkü koymuştuk, nüshamıza Bugün de Türk Tarih Kurumu Asbaşkanı Pro. fesör Afetin —Atatürk hakkındaki bir yazısını neşrediyoruz: n birta . rih dn.ıhr Türkiyo C O'nun kur en verimli yal büyük işlerinin tinin sevgi halesi yöotedntik İnönü O'nun için diyor ki *“Devletimizin bânisi ve mille, timizin fedak, hâdimi, insanlık idealinin üşık ve müm- faz siması eş türk! Vatan sana minnettardır, herşeyin ifadoesi do, üzerinde mille- de ebedi « sadık kahra cümle ğil mi? İlâve ediyorum, Türklük ta - riti O büy O Türkiye için bir tarih yap- tı. Türklük iç “Bu tarih yazmasında O'nun ya. gıcısı ve beraberce okuyanı ol - dum, Türihte talebesi idim, Bo - * rabar okuduğumuz kilaplar sa. yısızdır. Bu galışma 1929 da k başt. minnottar. an Atı» başlar, Türk Tarih Kurumu bu| çalışmalar , neticesinde odğdu Kurum iik kongresini (1931) O'nun yakın alâkası ve takibi altında başardı. Türk Tarik tezi ilk olarak bu könerede ortaya atıldı ve münakaşa edildi. Mem- leketin bütün tarih muallimler tarih âlimleri, bunda hazır bu- lundular, Mekleplerin dört cilt. lik tarihi bunun sonunda mey - dana geldi, 'Türk Tarihinin “Anahatlarını we Türklerin medeniyete hiz - metlerin! tetkik etmek ve yaz . mak vazifeşi Tarih Kurumunun başlıca işi olarak Atatürk tara- fından veri Hafriyat, işleri O'nun teşvik ve himayesile başarılıyordu. Has ta yatağında, dahi, Türk Tarih alâkadar olmaktan zevk Trakya hüyüklerinde son çıkan eserlerden bahsetmiştim, © ka- alâkadar oldu ki, "o'çıkan eserlerden bana getir göreyli diye arztı gösterdi. duyardı;Bir gün| * Birkaç par.| ayı müzeden alarak sara-| ya retirdim. Bay Fethi Okyarla görüsüyordu. Eşyaları istedi. hepsini birer birer gördü, Vam — ediniz, kültür tarih Çoök bula: hun son görd leten,, oldu. h 1938 cumar - le 8 ara. akşam | tesi akşamı id &i beni çağırttı. “Bu — kendimi daha iyi hissed JAnkaraya yakında bııîrlıllorvil mi Ümit cdiyorum,, diyordu. Çok sevinmiştim. Yine Tarih *De | memleketimizin | genginliğini daha| | ıntız,, diyordu. O' .!'cabı olarak 1 kitap da “Bel-| başladım, Tarih #ahasında çık . .| ladı. Kurumunun faaliyetinden ma -| Tümat almak istedi. Doktorların | tavsiyesine göre, kendisini yormamak istiyordum. K a istediği malümatı Verdim. Bu meyanda Belleten mi çıkan Hüshasını da söylemiştim. 9nu getir görmek isterim,, dediler Belletenin 5.6 sayılı nüshasıni eline alarâk yazılarına bir göz — gezdirdi, ve memnuüniyetini be yan etti. İstirahat için bendirizi yaları brraktrm. Böylece Atatlirklin son zür -« O düğü kitap “Retleten,, oldu. “Belleten,, adını Ö koymu$ş y etmesi n ise tarih yazdı. tu, Bu mecmuaya "Atatürkü dinlerken,, diye bir k tem, O yazılar O'nu dinle Bibi Belleten sayfalarına Bgeçti. Bugün O'nu diulemekten mahı- rum oluşüumun acıtarı İçinde D kı, ben senel e dinledim. Artık O'nu i. memekten duyduğum ıztırabı » Çünkü O'nun gür v kim olan sesi kulamla, " 1ler dakika O'nu r yazsam n duygularımı, bildikleri arib ları . nı hatırlamak 1 ında, fr: taplarının bi sarı ırka men rupa zihniyoe' geconda göre | 1 bir insan tipi rdim, Bu böy. le midir? d. “Hayır, olam rinde me: Dediler, Ben tarih okutma vazifem | 29 da çalışmağa bunun üze - mış en yeni kitapları Atatlrk getirtli. Bunlarla yeni bir kü - tüphane kurmuştu, Memlekatte tarihle uğraşanları etrafına top Herkesten bir fikir dinli . yorduk, Her vekil ve mebus ar. kadaşları Atal kün yanından çıkarken yeni bir kitap koltu - tunda oluyordu. Onların hulâ- saları toplanıyor, Atatürx kendi 1_1.»:_ ıiduğu kitaplarla beraber bu aları tetkik ediyordu. Ça . lşma uzun ve ekseriya fasılasız dı. 'Türkler bir aşiret olarak Anadoluda imparatorluk kura - maz, Bunun başka türlü bir İza- hr olmak lâzımdır. Tarih ilmi meydana çÇıkarmalıdır,, Etiler Anadolunun en eski devlet kuranlarından biri olduğu için, O'nun zihnini en k İseal eden bir bahleti. Aca bunü | Aiyordu. | Türklerin a ul olalım, Sen çalış.,. | Akası nedir, süali sık sık Dünyanın muhtelit bilhassa Türkiyede ve medeniyot ir? Türklerin cihân Tarfbih -| de ve medeniyet âleminde rol < tkike vesile veriy leri ned R Bu sorulara cev |lay görünmüyordu. Akimiyeti Milliye,, (Ulus) matbansı bu sorulara cevap ve-| ren İlk notları bastı: Türk Tarihinin Anahatları ki cilt halinde bunu takip ederok basıldı. Yalova kaplıca- tabı bir Hlarında Türk Tatih Kurumu -| ;rxıun hazır bulunan üyelerine A, tatlüirk bizzat riyaset etti. Ana - hat'arı kitabr bu müzakereler netlce hazırlanıp b tir, Atatürk, bir » bütün Türk tarihçi- ler arum etrafında top- ladır. kın büyük yard € himayelerinde hükümetin de yaşatmak ve çalıştırmak istiyordu. O za - man Başvekl| olan Relslcumhuz| (İsmet Tnönü bu |ymn şahidi oluyordu. işlerini konuştukları vakı Bet sında tarihi meseleler de yer alıyordu, itatüirk büyük devlet işleri a rasında mliühim bir zamanını bizzat tarihi etildler yapmak i- çin ayıdmıştı. Çünkü O, bizzat tarihten büyük Intibalar ve ders ler almıştı. Kurtardığı milleti- nin büyük İşler yaplığına kani idi. Kurduğu devlet gibi nice, Cevletlerin Türkler tarafından kurulduğunu ve tarihte yaşa görüyordu, Püyük devletler kuran ocda -| dımiz büyük ve şümullü mede . viyele de sahip olmuştur. Bunu n'—muk tetkik etmek, Tdrk Ü- ve cihana bildirmek - bizler| o bir borçtur, diyordu. Türk| çocnğu ecdadınt tanıdıkça daha Lüyük işler yapmak — için ken - dinde kuvvet bulacaktır. O ya . kın bir tarihte göç p vermek ko-| basılmış-| nu kendi yüktek ve ya.| 1888 senesinde Ing iltere büyük bir endüstri bı.*rım i yığın insanla doluydu. Fakat bunların çoğundan polis şüphe etmekteydi. Çünkü adam yeisle herşey yapabilir. Hır gün böyle dolaşan! Ian.hm birini bir polig durdurarak ken. disinden kim olduğunu sordu ve adam cevap vendi: — Tynside şehrinde demircilik ederdim, Adım Artur Hender, soön! Senelerce sonra bu Artur Han derson İngilterenin hariciye na. Şi işsiz iye nazırı olmak. la kalmamış, dünya işlerinde bü yük bir nüfuz elde etmiş, Mil. letler Cemiyetinin en kuvvetli ve itibarlı elemanı haline gel. darmadağınık, kıyafeti en ne gibi bir me- ziyet taşıdığını keşfedebilme't güçtür. Belki hayatının pek er - ken safhalarında ikbalin en yük sek derecelerine kadar — çıkmış, sonra düşmüşlür. memiş bulunanlardandır. Kim . bi Ltanımmayacak bir hale girecek, maziyi gölgede bırakacak mev . kilere çıkacaktır. Yine aynı adamın, bir lması da muhtemeldir. In.zandı. ğimnı yemez, saklar; kahreder... O yüzden perişan kı. yafettedir. Belki de hayatında |belli başlı hiçbir iş bulamatış olan bir bedbahttır. Yahut pro. du,|fesyonel bir dilencidir, namus - eği uvuı eder, Buntardan birme YAİSAY Ofmak üzere VH, Davis-adında birinin macerasın! anlatalım: Bu adam, sadece bir dilenci i. | yanlıştır. Türk braklsefal irki Anadoluda ilk devlet kuran b millettir. Bu rrkın kültür yurdu ilk zamanlarda, iklimi müeseait Yolan Ortaasyada (di artlar dahlülnde değişti. 'Taşı cilâlamağı bulan, ziraat İnayatına erişen, madenlerden istifadeyi keşfeden bu halk lesi, göç etmeğe möcbur kâalâr Ortaas; n, şarka, cenuba garpte Hazer denizinin » cenubundan olmak fizere ya- yıldı. Gittikleri yerlere yerleşti- ler, kültürlerini oralarda Kurdu lar, Bazt mıntakalarda otoktön İoldular, bazılar lan diğer bir ırk ile kârşılaştı. İlar. Avrupada tesadül ettikleri ırk tipi dolikosefal idi, İrak, 4 g'na nda otokton ©- Biz bugünkü Türkler de rin Çocuklarıyız. İşte Atatürkün tarih tezi kı- saca böyle hülâsa edilebilir. Hasta yatağında bir gün * ne Tarih ve Dil Kurumlarının çalışmaları üzerinde durmuştu. “Tarih tezi olgunlaştı, üzerinde yürlümek, çalışmak lâzımdır. sızlar olabilir, bunlar yol keson- lere benzer; aldırmayınız,, di - yordu. Dil üzerinde ben - dala çalışmak İsterim. Diye de ilâve etti. Atatürk milletine büyük in kılâplar hediye otti. Bu inkı du. O'nun kısa tarihçesi budur. O fâni bir insan olarak tabiatin ezelt kanununa tâbi oldu. Fa - letinin kalbinde yaşıyor ve ya şıyacak. O, Türk kültür tarihi - enizin kaybolmuş velmaz, Bu fikir tarihten, - İlmenllar-açıyor. İklim tabi!| Yahut da henüz © mevkie er. | Örümcek!i er kapları kendisine | sat | nadolu, Mısır, Eğe medeniyetle- gamimi .İrinin ilk kurucuları Ortaas brakizefal ırkın mümessilleridir | *ha onln-;mu da İlarmı olanca harar durmadat | yet hükümetimizin, Bazı iman -|ket ara lardan biri de tarih üzerinde ol.| tihakr Fransada ve sulhu kat yarattığt eserlerile Türk mit|Sülh cephesinin çok k miş olmak|nin yapraklarını doldurdu. Tn -| gireceğine la bu vatanın bakikt sahibi ola- rih O'nun eserleri için yaprak -İkat ben Pa Küçük bir bahşişle 831 sterlin yapan dilenci Bir dilencinin yazdığı eser nasıl kapış kapış Sâ di, dine * medi. Bu £ 'aka adı vel ken bir Talih o” yardım — ediyoft İiçinde, birkaç senç sonra belki de|rinde dikkatlı gibi hkı de _[_mIı Londra sokaklı !.. nde sakat ve perişan gördüğü bir dilenciye 38 ren bir polis hafi ayni adama smokinle tesadüf Kapış air olarak da omuştir. e bir dilenci yolda mınm otomobilin büyük şöhi Yine bö: giderk sakatlık arız oldi Tabil on bu haline da kizmetine mukabil kendisine | mulmamış nelliği & İkiğgilin. vermiş; Dilenetsiki şiN. | haz edigi ve bilbassa hP | larına gi üım'ine ba Suat Davaz dül Paristen geldi edildiğine wi si müş ı»ul giriş ğ |manm n eski Paris sefiri Suat Da. |lümat g ün Semplon ekspresile Fı;;n& İstasyonda dostlari karşılamış — Avrupa vaziyetinde V) lardır. B künet vardır. Maamafih l'*ş “ ! FPakat £ k bir harp olacağını sâf m. ğustos ve eylilde b,'fg;' | | | | | r muharririi ir ir: — Fransadan ayrılırken gah - sımda memleketime ve cumhu . r hakkındaki sözleti ler, Çak|ru bulmuyörüm. Ortad& kürat | yakım bir tehlike olduğu! üde mü - edim. r Sevgi eseri göz hararetli ti dar, Bundan fevka B öldüm. Hâlâ bu nutul. uk hareketinin i bir alâmet görme Her aakeri mane vettedir. Her sene bu Mf evralar yapılır. Bundif tarafta yapılmakti mutat tile muh: bun. dan derin bir baht yorum, Fransa ile ötedenberi dostane onun|olan münasebetlerimiz, cumhuri. iki memle. lesi . — Bu w ç ede rum, taç ni halletmesi üzerine son dere samimiyet kesbetmistir. İki memleketin bu dostane münasebe sulhun temini için büyük bir zıman teşkil ediyor. ce — Tahrana ne zamatl sunuz? — Yeni vazifeme bir #F ği mak için mümküf e il.| n de ütün diğer me Türkiyenin sulh cephe n kadar süratle İrara baf mek İstiyorum. Bu dost memleketin büyük h ıhm—ık"l vamını leketlerde fovk: le karşılanmıştır. Bu ği muhakkaktır. şın çi Sovyet - Rusyanın da bu bloka memnunum.,, Davaz bü gidecektir. rister hareket edin . eeye kadar bu husustaki anlaş. | An!
