20 Nisan 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

> ağ kun mc die BEK vi © B—VAKIT 20 NİSAN 1908 © — Dünyada neler olup bitiyor Denizlerin dibinde yatan servetler © Telemak ve Lutme gemileri enikminitimttntm © sada, gerekse Hollanda ve İngil- terede bundan bir Luçuk asır ev. vel batmış olan gemilerle birlikte muştur. Bilhassa olan Fransızların Telemâk isimli gemisile İngilizlerin meşhur Luti- me isimli gemisinin ankarı ile bir. Yikte kaybolan hazineler denizden çikarılmağa çalışılmaktadır. Bu maksatla Hollandalılar Baltık de- mizinde batmış olan Lutine'i kur. tarmak üzere sureti hususiyede Karimata İsminde bir gemi inşa etmişlerdir. Bu tahlisiye gemisi. > Mt e er Hr izlerin dibindeki servet kurtarı- Jacaktır. Hâtıralarımızı bundan yüz kırk sene geriye çevirelim. in ün en canlı bir za. idâ Fransız asılzadeleri ser- vetleriyle birlikte şimal memleket Iörine ve bilhassa İngiltereye ka. ir ki denire gömülen muzzzam servet. leri çıkarmak için faaliyet başla. Sen nehrinde batmış nün hususi tertibatı sayesinde de.| çıkarılacak Birkaç hafta evvel gerek Fran. ve İngiliz gemicilerinin hatırda. dır, Fransız ihtilâli sırasında İnigi. lizlere geçen Lutine 1799 senesin.. de Hollanda sahilleri yakinindeki Teksel adasındaki garnizona para götürmek üzere Yarmut limanm. dan hareket etmişti. Londrajr tüc- carların bazıları da Hamburg lima mına göndermek istedikleri altın ve gümüşü bu gemiye yüklemiş- ledi. Bu sebeple gemide bin çu- buk altın ve 500 çubuk gümüş bulunuyordu. İşin daha kötüsü |Loyd kumpanyası geminin bütün bhamuleşini sigorta etmişti. Bir. kâç gün sonra gemi büyük bir fır.i tmaya tutulmuş ve Terscheling i. le Viicland adaları arasındaki dar boğazda çok kısa bir zamanda şu- lara gömülmüştü. Gemide bulu. nan 240 kişi boğulmuş, yüzmeğe muvaffak olan bir tek kişi de yor- gunluktan ölmüş idi. Bu facia tabii Loyd kumpanya. sı için de büyük bir felâket ol müuştu, Yeniden sermaye bulmak, © çârken Kinta . La - Duan, yahut (ismini meşhur etmek Jâizmdi. #Telenak isimli bir gemi de içi al-İ Kumpanyanın ismi Lutine'e çev. Öolu olduğu halde Fransız sa- | rildi.. Bu şekilde felâketlerine se- Billerinden İngiltereye dogru gi- | bebiyet veren Lutine şimdi de gül K ui, Gemi ihtilâlcilerin eline | zel bir reklâm vasıtası olmuştu, 'kte geçikmedi. Telemak ge. dü; böylece Fransadan uzaklaş. maması temin edilmek istenildi. © Fakat Telemak müsait bir fırsat bulunca maiyetiyle nehirden kaç- , Evvelâ sular mügaitti, © Fakat nehrin ağzına gelindiği 2a- İs Man gemi yüksek deniz ve kuv- yetli dalgalar ile karşılaştı. Ta. mil edemedi, birkaç dakika i. çinde sulara yömüldü., (3 Kânu. musani 1790). On dokuzuncu asır imtidadınca “birçok kereler Telemak ile birlik- te gömülen muazzam serveti çı. kartmağa teşebbüs edildi. © 1860 senesinde hükümetin de dımiyle çok cidit çalışmalar İcesinde âltın dolu hazinenin in dibinde ve yedi metre da- derinde olduğu öğrenildi. İ “ Telemak ile gömülen serveti ş ik muhakkak ki çok müş. bir meseledir. Fakat define a. “râyıcılar, bu işten büyük menfaat. umdukları için bir buçuk asır- ri hÂĞİ Telemak'daki hazi. elde etmeğe çalışmaktadırlar. “Telemaki gemisindeki servet İ- in hükümet bir kontrat teklif et. ektedir: | (300.000) franka kadar hükü. t hiç bir pay almıyacak, bundan onrasi için (500.000) franka ka. yüzde 20 alacak, daha sonra her (250.000) frankta define İl arayıcıya yüzde 5 bırakacak ve vet altı milyon İrankı tecavüz ği takdirde, bunun yüzde 80 üni hükümet yüzde 20 sini defi- arayıcılar alacaktır. © Define arayıcılar hiç bir zaman tbin olmadıkları için 1939 «e. inde de birçok kimseler Tele- "daki defineyi çıkartmağa te.İma evvelâ hiç bir netice verme.İmüş çubuklar ile para on iki tane ebbüs etmişlerdir. Şimdi de yeni.İdi, Ancak tulumbalar vasıtasiyle İçelik kasa içinde kapalı idi. den faaliyete geçilecek, bir buçuk | kum çekilince tek tük altın çubuk| Geminin batmış olduğu boğaz. evvel sulara gömülmüş olan |lar meydana çıkmağa başladı. Fa-İda sular ekseriya dalgalı olduğun- | ram hazine çıkarılmağa Çalr.| kat bütün gayretlere rağmen ser.İdan uzun çalışmalar kabil olama. şılacaktır. “Lutine için de çalışılacak kün olamadı. Gartliner teşebbü.|kurtarmak hiç de müşkül bir me- © Fransızlar, Telemak'ı çıkart- | siinde muvaffak olamayınca da İş-İsele değildir, /evrilerek Sen nehrine sokul.|mişti, Bir şirket Kazanın Üzerinden iki sene geç“ müracaat ede. rek Lutine ile gömülen serveti çıkartmak istedi. Hollanda hükü,|kuteli yolunda Güldağı harabe. meti çıkacak miktarın üçte ikisi.İsi.. Henüz dünya gözüne açıl” ni Şirkete bırakacaktı. Tabii bu mikyas hükümete faz-|lrlıklarm, dikenliklerin arasın la bir kâr temin edemezdi. İlk te.İda görünüyor. Fikri hoca bir ta- şebbüş 56.000 lira kür biraktı. Bil-| hassâ kontrolü fevkalâde müşkül ölon bu işte herkes kendine bü. yük bir hisse çıkarıyordü. 1822 senesinde Draga isimli bir İngiliz şirketi namına hareket e. den mühendis Torel yeni wsvller ile on milyon frank kıymetinde altın ve gümüş çubuk çıkartma. ğa muvaffak oldu. 1857 senesi ile 1861 senesi a- rasında Loyll kumpanyası devam. kı çalışmalar ile serveti çıkartmağa çalıştı. Fakat fazla bir şey elde edemedi, Evvelâ bin İngiliz Jirasr, ikinci seferde ke (40.000) İngiliz lirasi: kıymetinde altın ve gümüş çıka- rildı.,, (Anlaşıldığına göre bu ça. ışmalar esnasında çıkarılan Luti, ne'nin dümeni ile Loyd kumpan. yası müğürüne güzel bir koltuk yapılmış ve geminin çanı da kum- panya binasının en mutena bir yerine asılmış). Bundan sonra mü bendislerin buldukları bazı usul ler müsbet bir netice vermemiş ol- duğundan bir müddet Lutine'nin çıkarılması meselesi unutulmuştu. 1912 senesinde yeniden işe ko. yulan kumpanyalar hayretler için. de kaldılar, Gemi yerirkle yoktu. Fakat kısa bir tetkikten sonra bunun mümkün olamıyacağını, ancak geminin küm yığınları al tında kalmış olduğu anlaşıldı. Gardiner'in idöre ettiği bu ara- veti tamamen elde etmek müm. mak için Hollandaya sureti husu. | ten çekildi. ede yaptırmış oldukları 3.000) ik Karinata tahlisiye gemisini | Lion isimli gemisi İngilizlerin meşjolan İngilizlerin meşhur Egypt tehlikeleriyle meşhur olan Ters- İhur dalgışlarının yardrmiyle işe) (Masır) isimli yolcu gemisi Artiğ. ! ig boğazına da yollamışlar. | koyuldu; fakat bir tek parça altın;Mo tahlisiye gemisi vasıtasiyle ko Bundan sonra Fransızların dir. Burada Hollanda römerkörü | bile elde edemedi. İngilizler tarafından yollanmış en yeni tahlisiye vasıtalariy.'ra rağmen neticesiz kalan bu İş ğu yerin vaziyeti kurtarma hare.| Lwtine gemisiyle birlikte bat. bir kere de sureti hususiyede hâ- ketini müşkülleştirdiği için Kari- $ olan muazram servetin mey- na şıkarılmasına çalışılmakta. . Lutine ismi bütün Pransızlar Şimdiye kadar bütün çalışmala. Cenubi Antalya seyyah şehri Vatan sevgisi, idrâk duygusudur. Onu güzel olduğu için Anadoluda bir gezintiden notlar sevmemeli; sevmek için güzelleştirmelidir | TALYA, servet ve refahmı, milli istihsalAtından ziya- de ecnebi ziyaretçilerin bıraktı” gı milyonlara medyundur. Sene. nin her mevsiminde, vapur do luları binlerce seyyah gelir; gez dikleri yürüdükleri yerlere mil- yonları döker, giderler. Her yer- İde bu işi gören mamurelerdir; burada harabeler!.,. Dağ başında, iki süslü kolon üstünde, yosunlu bir taş parça sını görmek için o ne müthiş a kımdır!... Bunu, mutlâka İnsan, gözleriyle görmek lâzımdır... Fakat İtalyanlar, bu şayanı hayret insan akınını memleket- lerine celbedebilmek için, o yo| sunlu taşın bulunduğu yere, a6 falt yoller yapmışlardır; muaz- zam oteller kurmuşlardır; bar. larını, sinemalarını, kızlarını, kadınlarını, omemleketlerinin bütün cazip ve sihirli oyunları” ni, hep oralara taşımışlar; yem parçalarının etrafına büyülü ağ- larını gererek, hortumlarını u- zatmışlardır. Süje, yosunlu taş- 4ır; fakat onun iç yüzü, bir & Jem, bir muammağdır!... Antalya, Pizadan, Pompeiden daha az görülmiye değer bir yer m!?7... Eski Antalya dedikleri Aspendos.. Köprü çayının biraz| ilerisinde, Bakır... Şehre en ya- kın bir düzlükte Perikli.. Kur- | mamış gizli bir hazine gibi ça- h kitabı yazmasaydı, bunlar, Kaplanlı kadın film yıldızı mı”. Belkil, Kendisine kaplanlı kadın ismi de veriliyor. Cesaret edebilir misi, niz?, gu yer otuz metre derinliktedir. Bu derinlikte dalgıçlar kolayca galışabilirler.. Hattâ Irlanda dal gışlar 33 metrede de çalışabilmek tedirler,. Lutine büyük bir kum. sal üzerinde oturmaktadır, Gemi le birlikte batmış olan altın ve gü| maktadır. Yoksa gemideki serveti 1922 senesinde Fransanın garp sahillerine yakın bir yerde batmış ayca kurtarmış idi. Ancak Lutine'nin batmış oldu. İyaşında bir küçük oğlu daha'var. Bir antika meraklısı gibi bunları toplayıp ve sonra karşi” #ıa geçip hayran hayran terms” şa etmekten ne çıkar?., Onları, bütün cihanın istifi desine arzedip memlekete sef” vet geçirmek lâzımdır. Asıl faf dal ış budur. YAZAN: Dr.Cemil Süleyman tetkik edilmiye değer bir eser| kovuklarında, yıkık duvarların midir Alelâde bir taş yığını | üstünde geçerdi. Bir gün beni mıdır Belki farkında bile ol-| de heveslendirdi. Sabahın ala- mıyacaktık!... cn karanlığında bu duvardan| Bizbekleriz ki herkes bizi öğ” Girit mubhaeirleri, mermer | başladık; akşamın zifiri karan-İrensin; Amerikadan milyonef* sütunları . söküp evlere direk lığında öteki duvardan indik.İler sökün etsin; memleket, r€” yapıyorlar; heykelleri kırip bi.| Meğerse, o taşların arasında, o|faha, servete garkolsun... J nalarda taş yerine kullanıyor -| korukların içinde, koca bir ta-| Hayır... Hiç bir kimse bizi t&* lardı. Yİh yaşıyormuş!,. Memleketi) nımıya mecbur değildir, Kendi” İtalya konsolosu Feranti,| bina eden Fiedelf Adalyusdan, | miz! biz tanıtacağız; reklâmils# mermer büstleri toplamış; birer | memleketi harap eden altineıİrımizı yapacağız; afişlerimisi kukla gibi merdiven başlarına | Memede kadar bütün bir tarih!.|dünyaya dağıtacağız; tıpki Yu” oturtmuştu. İşgal zamanında, | Fakat aklımda ne Yavuz kaldı, | nanlıların, İtalyanların, hatt$ en kıymetli parçalar İtalyayajne Fatih... İskarpinlerin içindeİşurada yanıbaşımızda, henlif nakledildi. MH hükümet tees- süs ettiği zaman yetiştiler; ye tiştller ama, sonuna yetiştiler. Köylüler, altın sikkeleri, a- vuç avuç yok pahasına, çarşıda paazrda satarlardı, Roma dev- rine âit paralar, torba torba hır- davatcı Işportalarında teşhir e- dilir; heykeller, vazolar, şerbet- çi dükkânlarında rafları süsler” di. Bu eserleri ilk defa topla- bizden dün ayrılan Mısır gibi Suriye gibi, iptida yollarımısiğ İ yapacağız; otellerimizi kuraca" gız; konfor ve komodite gibi medeni ihtiyaçları tatmin ed#” İcek noksanları ikmal edeceğiz? sonra fayda, refah ve #aadef bekliyeceğiz... Pompei için yazılmış yüzlerle cilt kitap vardır; Yunanlılar, Akropol için milyonlar sarfat « ayaklarım şişmiş; dizlerime ka- İ ra su inmişti, O zaman Fikri ho- ca İle yeni görüşüyordum. Za- bir: — İlme karşı ne Kayıtsız a- dam... Demesin diye korktum; dilin” den soluyan kertenkele gibi, © hendeklere ben de kırk kere in- dim; o duvarlara ben. de seksen kere tırmandım. 0, her taşın al- yan, Rum kilisesini müze haline | tında tetkik edilecek bir şey bu-İ miştir, Palmir, Banibek, dünya” sokan, hep o Fikri hocadır. Gâ“| luyor: nın servetini çekiyor; güneş mâ liba kendisi halâ o işin başında-| — işte. diyordu. Romalilar| bedinin kolonadını, Zenobinis mezarını, Mısırdaki koca kafa” lı Sfeksin kaliz çehresini gör“ mek için, tâ Cenubi 'Amerik&” dan, Avustralyadan binlerl8 »svyah geliyor; her sene mem* lekete hazineie, bırakın gidiyor şalvarımın arkasına toplar; elin-| bi, müzesine taşıdı, Şimdi kim-|lar, Antalya için bir refah ye de bir kırık şemsiye, yazın sr. | bilir, on beş senedenberi, orada | saadet membaı olan bu kıymet cağında, kışın ayazında, sabah-İne kıymetli bir tarih kolleksiyo. | i eserleri, hatt Antalyalılar İ- tan skşama kadar, ömrü,. ;taşlnu vücuda gelmiştir kas 4-85 #Devamı 11 ineidei — İngilteride geçen bir aile faciası iki çocuklu bir kadın hırsırlıktan mahküm Kocası hâdiseye bir hastalığın sebep olduğunu ileri sürüyor İngilterenin (o Liverpol | şehri tramvay şirketi idaresinde akşa. ma kadar çalıştıktan sonra yor. gun arğın evedönen Frederik Barnes, daha kapıdan içeri giter girmez yüreğine bir ferahlık, vü. cuduna bir tazelik geldiğini bis. ederdi, Ocak başında oturan, dikiş di. ken, yama yamâyan karısı Alis vardı, 17 yaşmda oğlu, 14 yaşm. da bir kızı vardr. Bunlar dersleri. ai çalışmaktaydılar. Sonra sekiz devrinden kalma bir sütun baş” lığı.. Hititlere ait bir kitabe. Yosun bağlamış taşların 0s tünde o silik yazıları nasıl oku- yordu?.. şaşıyorum O, bu eserleri, bir karınca gi- dır. O, alelâde bir zevk, bir he- ves değil, morfinizm, kokâlno- mani gibi, zavallının başını sa“ ran bir hastalık, bir #ptila idi. Cübbesinin eteğini, bohga-gibi Yİ e mn İtu, Madam Alis Barnes öyle ziy.)müddet durduktan sonra bir gür | : İnete merak salmış kadınlardan!bir kadm bir evin nceresindeni Ke OYMA YELE el. i Jişeri girerken görüldi, Sivil me. Tam müânebiylo meje Ve HAraretı yanı, beraber Frederik Bar. murlardan biri kınaca bir düdük içinde bir aile hayatı. Ni £ İ Zi seli : : in nes Liverpol gazetesine bir mek./çalarak arkadaşlarını çağırdı. Bir Frederik Barnes'i yalnız bir şe up yazatak bu hâdiseye zabıta. |arada beklediler. yordu. Memuriyeti değil; gün! mın daha çok dikkatini celbetme.| Az sonra kadın dışarı çıkarken & henüz terfi etmişti. Karısı de-| yi unütmadı, Aynı gazeteye mek. İşapkası, çantası ve parmakları mü Bil, çünkü o kadın âleme örnek tup gönderen diğer karilerde ol.|cevheratla dolu olduğu halde yar olabilecek bir zevce ve anneydi.|muştu. Onlar da mahalli zabıtanın | kalandı. Karakola göt iü. Çocukları değil, çünkü hepsi sıh.| bu işi başaramıyacaksa, Londraya || Kadının, karakola götürülmesi hatteydiler ve iki tanesi kendi ha-| Skotland Yard'a müracaat etmek |o kadar kolay olmamıştı. Ağlıyori yatlarını kazanmak üzereydiler. |lâzim geleceğine işaret ediyorlar. çırpınıyordu. o Komiserin önün€| Her sey yolunda güliyordu, Bu. | dı. çıktığı zaman da ilk ricası şu Ol nu biliyordu, Bu itibar.| Bu neşriyat salâhiyet makam. muştu: la üzüntüsü evin içinden değildi; |larmı şiddetle harekete getirmişti! — Aman, beni dışardan geliyordu: Civar komşu. | Derhal sivil ve resmi polisler mez | vermeyin! larda vukua gelen bazı hursizlik. | kür mahalli sıkı bir teftiş altında| Kadına ismini sordular: Ali İsr onun canını sıkıyordu bulundurmağa başladılar. Barnes olduğunu söyledi. Yaniz Yalnız bir cihetten teselli bulu.| Suçluyu muhakkak bulmağa zavallı elektrik şirketi memur” kocama habef zırlanmış olan Karimata tahlisiye mata tahlisiye gemisinin de mu. İyordu. Zira çalınan şeyler, hep! âzmetmişlerdi. Bulamazlarsa âde.'nun karısı... gemisiyle tecrübe edilecektir. Lutine gemisinin batmış oldu. İvaffak olup olamıyacağı merakla İbeklenmektedir. Fakat kocasının karakola çağis (Devamı 11 savfada) kıymetli ziynet eşyası idi, Ve ken|ta yerlerinden edileceklerdi. dilerinin de bu gibi şeyleri yok. Bu münasebetle hırsızlıklar bir SİM SS ABİDE EuUrE sa # Şema dsâdc 8 Bö