16 Mayıs 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

Eski adliye vekili Mahmut Esat i m dün en sonra ie e lemü- İrihi deki de el tmiştir. Bir mbar iimza ömirsani 0 ağa notlar şunlardır ve Ge Dünkü dersimizde Erzu n zi kongresiiin ana hatlarını itki vuşi vi Ja Bunları anlatırken demiş- sarının nkü, saltanat müdafilerinin mok- eketin mazarı asalet meselesi idi. iştirak i ram si asalet tezi bi- dilmiş suları tarafım- inle am bir tez olmadı- yn İngilterede krallık hukukçula- Si hattâ kral ettiğini hattâ kralı k me e bağladıklarmı ve bu hmet bn Sultanlık ve hükümranlık ne ge | ya Onaya kandı da söylemiştim. on al iin hukuk çularımız ürk an'a - safeye #n mülhem olarak değil, a l lik: hı undan, fren- iandar * ral ve kurunuvüstai nokta- bir sa” aynı tezi, aynı davayı şim- deyas © , "kolan Türk sultanları hak göstermek istediler. Tür! Jü re bir asalet ve ha: ur. Bizde âsil olan Meli âli) olm milli camia Türk kuyu “pi, Umoktayr teyit için tarihten İsmail söyliyeyim: ra pas 'oma üzerine yürüdüği ünde © apa Atilladan Romaya bir taş Gİ: i istirhamretti. Düşü - e. EİN impa mii e yp onun eliyle taç iteşle* amış” £ . Atilla heyeti lçisi ii Ni mpara- Yedi ceddini ehe dedi £ kur > Osmanlı Şi imdi Erz -) dış rejimini alâkadar eden pren - -İ çin modern hukuku düvel kanun- -h yaz D— ii ayrılacak Türk ol- inkılâp Tarihi . m ki AM .. . Te imparatorluğu bir müstemleke idi ! “Bir vazife, bir ta Böyle bir mefhum içinde yaşamak istiyoruz. Bu davayı müdafaa eden Kürsüsünde 7 — VAKIT © 16 MAYIS 1934. milletini yenebilecek hiç bir kuvvet dünyada yoktur hükümetine veremezdi. Ona ema» Mi li M3lk iradenin bilâk luğunu müdafaa ediyordu. M ihO k3 yan, leri sez aa AMİ lamak ZA ilki ali tin, milletin elinde inme? lâzım geliyordu. ag kuvw ri kuvvayi milliy. Bu kölen ve e ihtilal kundan yerinde idi. Üçüncü aria Hat mı Mili redenin huku- kümet teşkiliydi. mücadele halide idi, O gün, bir- denbire adı ill kümet Cumhuriyet : hükümetinin idi. — ei yardıma ko; Mliy. 2 ie Mançinin an- e — sek di söyliyen, korusun ji rihi an'anelere sahip bir ee m müstakilen yaşamak hakkı da! sıdır. . Prensip esas itibariyle el doğru ve çok yerindedir. Fakat bu prensip hukuku dü- velde yer ı düvelb toldöndu pren ip hakkıdır denilir. mf şair Şillerin bir fık- rasını naklediyorum: Milli ruh, birbirine girift karak- | terlerin böyeti umiyesi bizi d şüncelerinin benzeyişine, uyuşuna, tab: ka millet bu duygularin ötsüfikdn başkatürlü gözükür. Fı gali Korney Horas zim meleketimizde bizim hapset- memize imkân yoktu. İki ecnebi i könsoloebanesinde muha- keme olurdu. Gümrüklerimiz bizim elimizde değildi. Ecnebi erener karşı gümrük koymak yoktu. Onların Lİ ile vie şey ko- yabilirdik. Bu vaziyet karşısında milli sanayiimizin inkişafı bir ma- al idi. Osmanlı & imparatorluğu bir müstemleke idi. Bir Çin bir Fas başlangicı ti ii şey söylemiş değildir. “Vatanr için —— yok olmak| sultanlığı bir Siyam krallığı idi. Artik Erzurum. kongresi: bu üç ru haktan ziyade büyük impa-| o kadar yüksek bir talihtir ki bul Belki daha beri prensip ile admi korumağığın bi salar yar olmağı tercih etti. ai bü yokluğu. sile etmek için Osm anlı imparatorluğu bu şe- any eydana çıkarmış oluy atıldığı) h devlet de zaman mevcutdevletlerin varlığını Korney'in vatandan anladığı) gildi. Hayatı hazırda modern bir dı bir kaç'sene sonri| muhtelif ırklara ve kavimlere men| mefhum milliyettir devlet olarak yaşamak mecburiye» pg Türk ara sap rare ledi york, ii ürk şairi i Aptülhak Hamit-te-| ti vardı. Bugün bir tü mlar, Beyler; urum e siplerini gözden geçirelim. Bunu akımından — tetkil edeceğiz. Bunları şu esaslarda e edebiliriz: are yatanın Eizklerle acep na sever)| hid. Esbal Emperyalist ME —— mını kabul etmel k dem; ekti. nl uküku düvel buna kar: ufak ik aleyhim ii rd lundu. Fakat bu prensip gittikçe yer a aldı. MM ZAMMI için ölmek aşamaktır Vatan denilen veli ve için ölmüyoruz. im anladığım manaya göre mez ala o yuva- da vata; yol m caktır. Bu erler Den ye dir. Yalnız Mus tum, İskı erun ve Anta! ii ve ri ir mıştır. B — Yeni Türkiye hükümeti i- larmın tatbiki. — Ekalliyetlerin . yeni: Türk devletinin lee ve itilâsıda en| gel siman maptaları Onli imti- mıyan unsurların da reylerinin a- ınması isteniyordu. balm talepler kanatenin epi köri; li il İLE si letlerde ii a ikaz al sı vazifesi vee bile harp aleyhinde V Ve: olmağı ölmeği yaşamak ar, Çünkü vatan denilen yerde kendi. si gibi söyliyen rm acısını. acI,| ek bir ington: ela anilliyetl prensibini mü- dafaa etti. Hukuku düvel gene sarih bir in etmi ler bu prensipi silâh gibi kullan- maktadırlar. Fakat günü birin! Dübun da ei için felâket o- Kğ Bunlar hukuku düvel- ğın icabatından idi. İlmi hin zorluk yoktu. . Bunlar ilim ve akıl mant km alani i. ekte b e haracm teci - dar Ai buna pe ki: r > ai ydığmız, 2 aa i iddia ami imparato- in her ” va en arzularmı ka- rum: » Haracr iki sene te- le iere X Jorüm.! Ben size" kendim ç bilâ” A e lm 0 Söylerisi dim © e edanlık “yoktur. © Ben, i gös | Tin m ini uu” bir Sök olan) Cu as bildi Mta ii z kâfi.. eti, e sml kekin mak mir. Bu camia yali Mun asaleti (o mevzuv ya kar ka â ya ei i in e ve tâ Mağ lk ve tefevvuk iddia: diyeti” Yö, ARUZ yoktur, Hepimiz bir il a Köle, İYİZ. Bütün dünyaya kar vi İlik, küçüklük kabul ede- olanlara karşı onlar din vie karşısında beyiz, fa - NS İradei resi va e milliyeyi bakin kal. ir çini idi, 016. 2.15. İ May ilieyi hâkim kalmağa rlar. vermiş bir kon. ! dişaha ve sarayın! rarı ile-hain «ölçme İstan - bulda topladığı son mec tl da kabul etmiştir. Mançini'in prensibi iyi hukuk ba) sup i Bu misakı mil kımından bilikleşdirelim. Ana vatanın Türklerle meskün yer lerden ayrı'maması idi. Bu pren- sip Vilson prensiplerin e ve 19 un- anberi milliyet prensiple- Ee e ediyordu. Bu e de mebu-| hayatta onun tatbikina başlanmış-! İsmani misakı mill halinde tar, İşt te bizim misakı millide verici dü- e istinat ederek yr almış olu- hem ilmi, hem hakka müste nit, hem isabetli idi. Çünkü siyasi en aziz haklardan birisi de bir milletin bir milliyete men- arada hür ve dan huriyetçiler istedikleri zaman itti- iel taya atılmıştı. Milliyetler ptensipi Mançiniden vvel büyük Fransız ihtilâlinden evvel insanlık ve vatandaşlık ları prensibi idi. Bunu ilmi (bir) W asli dale İLMİ metnin orada tatbik kabili- yeti nasıldır? Böyle bir karar ©- lursa me mi? Bunü bil miyorum. Fakat kanunu esaside rd Bu milliyetler prensibinden en son ve en çok istifade eden yen Türkiye oldu. Bundan başka zarar gören kor- ka korka, korktuğuna uğrıyan A- vusturya oldu. Yunanistan, Ağ - tiklölinin milletler prensipinin biri dahli olmuştu. - Avusturya — başvekili Na bundan çok li Mütemadiyen Osmanlı imparator- bul miyen memleketlerde ise bunu m bul etmek daha mecburi olur. Erzurum kongresinin kararları m kongresinin kararı, her bebiş hakir, doğru ve ye- le-| rinde idi. Miliyet hakkı bir mili te mensup insanların bir arada ve hür ve müstakil y: hakkı tıp- kı bir aile efradma bir arada yaşa-| “ mak hakkı nasıl inkâr edilemezse! bir camiaya mensup insanlara ay» ekte-| ğ var olmak sayıyor... a) ( Erzurum nı dili konuşan, aynı acıları du - işter: bir talii beraber YeDOi bir tende bir can ME esi vardır. B fekle bir adamın kavga yerine gi- Erzurum kongresinin ortaya attığı prensip Erzurum kongresi bunu gördü, adı. Bu prensipi ortaya attı. sz“ dünyaya ilân etti. u bağlar içinde kipinin inim inim i erken ecnebiler mem: leketimize yüksekten bakiyorlar Türkler. kabiliyetsiz . diyorlatdı. Her tarafı demire bir adam farzediniz. Onun başına gidiyorsunuz, yürüyemiyorsun 1 rev değildir. Fa Eri milletler li > dava ile meydana çıkmış ve ün sesini yükseltmiş, hakkını yn oluyor. Erzurum kongresi yeni Türk m ipini meskün arazide iyordu. Bu istek —— cüz'i ii mili İskenderun ve Antakyanın hariçte bırakılma sı ile Lozanda kabul edildi. ri kongresi yabancı bir toprak üstünde milliyet (o davası gütmüyordu. Tatbik istediği yer her milletten önce Türk milletinin olan ae yeni Türkiyenin topraklar "B— Ermin kongresinin dış mi 1 dan birisi de çok meşru idi. Os- nlr impamlariyimaz asırlarca istiyordu. O kâpitülâsyonlar reji mi idi, fi Bunlarla yeni bir Türk X tesisine i yoktu. kü zk.cami asının yeni Ti lâsyon rejimi ile-siyasi - bir varlık larak k, imkânı yoktu Türkiyede ecnebiler! Niçin?» Bu rejimde bir ecnebi bizim memleketimizde bir Türk- ten fazla sahibi hak oluyordu. İm- tiyaza malik oluyordu. Türkiye iktisadi, siyasi bakımlardan çö- zülmez çok sert bağlarla bağlan» mıştı. Mahi ie ecnebiyi muhakeme © edemezdi. hakeme edilirken Türk haki- minin arkasında mensup olduğu İnanikai ve veğeikiriğa/ kat,söz müthiştir. İsa bile çarmıhta rildikten sonra kimse bir sy söy- lemedi. Sabık İtalyan başvekili Nitti 1932 de bir kitap Deşretti. Bunda lü kapitülâsyanlardan lar çok istifade etti. “Bu en ahlâk- sız bir metottur.,, Nitti çok güzel görüyor. Fakat kapitülâsyonların meşruas tına dair bugün dahi yazılara tes düf. edilmektedir. ül hak ve hukuk nelere vasıta oluyor. Türk hukukçuları, siz hakikatleri açık göreceksiniz. Siz aklı selim icabatından ayrılmayınız. > lum bir millet için bunu görünce reddetmelisiniz Falanca Geni ortaya atti X De! — bü; amdir o yi ük adam dan Vi yay Şimazdiz biz a eee Biz kurtulduk. Bunu hak bel İs nü dır. Kapitülâsyonları Büyük ve beynelmilel devletlerin konseyine dahil olmağı kabul et- miştik. Bu > oi Bunun tat- sebebini bir İngiliz haklan o zamanki hu- istifade aktı. * Ceza işlerinde ise bir Yunanlı bir Fransız, bir İngiliz bir Türkü sokak içinde öldürse suçluyu bie edemedikleri şeklinde £ söyler. Bir hak almır. Fakat alanlar bu- nu maddeten ve fikren müdafaa (Devamı 10 uncu sayfanın 4 üncü sütununda) e