28 Şubat 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

Ça nakkale'de Kaymakamlar kongresinde neler konuşuluyor? Kışın © yaptıkları — Ticari hayat — Yeni elektrik motörleri Çanakkale Valisinin Ezine, (Hususi) — Çalışkan ve değerli valimiz Süreyya bey sene- nin pek çok günlerini - kazalarda, köylerde geçirir, halkı yakından | dinler, işleri bizzat tetkik eder, vilâyette bütün resmi işleri en u- fak noktasma kadar alâka ile ta- kip eder, Bu yıl gene kaza kaymakamları vali beyin reisliği altında Çanak- kalede toplantı yaptılar, bu top* lantıda kazaların maarif, sıhhat, ziraat, yol, belediye işleri ve ihti- yaçları tetkik olunacaktır. Bu se- ne yapılması en zaruri görülen iş- | ler için vilâyet bütçesine tahsisat konulmağa çalışılacaktır. Komşu kazaları alâkadar eden köy yolla- rren az masrafla yapılmağa çalışı- lacaktır. . Çok faydalı olan bu toplantı- lardan yilâyetin azami derecede is tifade edeceği şüphesizdir. Bu kanaatimiz yakında tatbikat saha- sında müspet şeklini gösterecek- tir. Vilâ&yetimizde maarif ve yol iş- leri en çok himmet edilen şubeler- dendir. Vilâyetin halen 122 köyünde ye- ni mektep vardır ve bunlar da 190 “ köy muallimi vazife görmektedir. Köyde mektep ve muallim ve yol, - şüphesizdir ki Cümhuriyet idare- geldi reisi salonda toplanan -kKaşmakasılar sı olan büyük köşlerde yatı mek- tebi, mektebe elverişli yeri (olan köylerde birer dershaneli mektep- ler ihdas olunması takarrür etmiş- tir. Vilâyetimiz yolca çok zengin- dir, köy Kanufttu tatbikatmm bil- hassa yol yapımı müş- pet neticeleri görülmektedir. Eskiden atla geçilemiyen köy yollarından bugün her türlü nakil vasıtaları serbestçe işlemektedir- ler. Köy yolları bu sene bir daha u- zatılarak unarılacaktır. Kazaların civar köyleri birbirine bağlatacak- tır. Vilâyetin asayiş, ziraat, baytar işleri de kongerde o dairenin mü- dürünün iştirakiyle konuşulmakta. dır. Bütün işler vilâyetin ihtiyacına uygun şekilde müşterekleştirilerek | yapılmağa çalışılacaktır. Bir dahaki yazımda kongrenin diğer işlere ait mukarreratı bildi- receğim. Kış ve kar Birden bastıran kış her tarafı kara boğdu, derecei hararet sıfır- dan aşağı yediye kadar düştü. Kışın sertliği nisbetinde az sür“ mesi hayvanata ve ekinlere hisso- lunacak derecede zarar vermedi. Nüfus, ziraat ve baytar işleri hakkında halkâ konferanslar veriliyor Geyve, (Hususi) — Kaymakam Hüsnü Bey tarafından nüfus kü - tüklerine şimdiye kadar kaydedil. memiş evlenme, doğum, ve ölüm muameleleri hakkında halka mu- fassal bir surette izahat verilmiş- tir. Köylüden istenilen defterlerin ne şekilde doldurulacağı da Halk fırkası önünde toplanın köy ibti- yar heyetlerine nüfus memuru Ce- mil Bey'tarafmdan tarif edilmiş- tir. Bilâhare ziraat memuru Yusuf Beyin halka bağcılık, bağ hastı- lıklariyle mucadele için pülevriza- | tör, hububat ile uğraşan büyük köyler için tohumların mevaddı ecnebiyeden temizlenmesi ve iyi rağbet bulması maksadiyle birer tohum kalbur makinesi, meyvacı- lıkla uğraşan köylere de meyva hastalıkları ile mücadele ve ağaç budak ve bakım usullerinin fenni bir şekilde tatbik ve © icrası için ağaç makasları ve ağaç budama usturalarının mübayansı için muk: | tezi pârânın köy bütçelerine vaz'ı | hakkında bir konferans vermişler- dir. Kazamızın sığır hayvanatı hak- kında da baytar Bbdulkadir bey tarafından izahat verilmiş ve bil- hassa damızlık boğa bulundurma" ları ve hayvan bakım © şeraitini mufassal bir surette izah edilmiş- tir. Her gün ıslahı hayvanat ve köy kanunlarına tevfikan birer da mızlık boğa mübayaa etmek üze- re bütçelerine ellişer lira tahsisat koymaları hakkında irşadatta bulunulmuştur. Köylü bu ihtiyacı duyduklarını ifade (ederek bu bapta muktezi parayı ayıracakla- rını söylemişlerdir. Vergi veremiyen köyün istediği Aydın, (Hususi) — Bazı köy- | E : Ilim aRertmeeeeee asım dees der iEESERESI.EEEEEE binaların Geçen asrın ilim adamları, her şey-| den fazla şehirlerin hayatını değiştiren! işsiz bir inkılâp yaşardılar. On asırlık terakkileri, bir asra sığdırdılar, Fakat geçen asrm ilmi, köy hayatı üzerinde ayni tesiri yapmadı. Yapama- dı. Gerçi traktörün köylere girmesi bir yenilikti, Köylere, elektrik de uğradı; arazinin inbat kuvetini arttıran suni gübreler de girdi. Fakat bütün bunlar, köy varlığının büsbütün unutulmadığını gösteren bir takım işaretlerdi Başka bir şey değildi. Bugünün ilmi, mazinin bu ihmalini telâfiye çalışıyor ve toprağı zenginleş- tirmek, şehir hayatında yaptığı inkılâ- bı kırâleminde, köy hayatında başarmak istiyor. İlmin bu yeni sahadaki mesaisi hari- kulâde neticeler verecektir, Bugünden denilebilir ki koyun sürüle- rinin otladığı geniş çayırlar, davarların dolaştığı kırlar, göz boyunca uzanan e- kinler, ve bunlara benziyen manzaralar, son senelerini yaşıyor. Çünkü âlimler, istikbalin tarlasını, betondan kurulan kat kat binalara soka, caklar, ve bunları iyi havalar için elle. rini semaya kaldıran çiftçilerle değil, fa- kat suni iklimler yapan mütebassıslarla idare edecekler. Almanyanın bütün dünyaca tanınmış ziraat kimyageri (doktor Spangenberg bu yakın atinin müjdecilerindendir. disi dünyanm en iyi buğdayını, en iyi Âleminde Bu Alman âlimi şenelerdenberi, o her; toprağı tahlil ile meşgul olmaktadır. Ken- | Istikbalin tarlaları beton içindedir! Dünün ilmi şehir hayatını değiştirmişti bugünün ilmi bu inkılâbı tamamlıyor İği takdirde sekiz hafta içinde mükemel bir surette neşvünema buluyor ve bu su- İretle topraktan iki kere mahsul almağa imkân hasıl oluyor. Tohumdan yetişen diğer bütün nebat- lardan da ayni şekilde istifade edilebilir. Suni güneş ışığı vasi mikyasta (o inki- şaf ettikten sonra vaziyet büsbütün deği- şecek, en mükemmel mahsulleri kat kat binalar içinde yetiştirilebilecektir. Bu sayede yaz kış her meyveyi her sebzeyi taze taze bulmak mümkün ola- caktır, Geçenlerde ziraat âlimlerinden Mister R. Borlase Mattews, iki bin mum kuv- vetinde bir liâmbanın yardımiyle bazı çi- çekleri bir gece içinde yetiştirmeğe mu- vaffak olmuştur. Halbuki bunlar ancak yedi hafta içinde neşvünema bulabiliryor- du. Yakım atinin ziraatçileri güneşe değil, suni güneşte gömülerek meyve (ve seb- ze mahsulünü kat kat arttıracak, bay- , İvanlarının sıhhatini en mükemmel suret» te muhafaza edecek, ve bunlara yumur- ta, bal, süt gibi verimlerini yüzde elli arttıracaktır. Elektriği ziraate tatbik etmekte mü- tehassıs olan F. E. Bowland kış mevsi- minde araziye yaz mesviminin hararetini vererek, bahar ve kış sebze ve meyvele- rini kışın yetiştirmektedir. Halihazırda bu tarzdan asgari derecede istifade olu- nabiliyor. Fakat yarın, bu istifade aza- mi dereceye vardırılacaktır. Bütün bunlar, bu vasıtalar o birkaç sene içinde tekâmül edecektir. “Elektrik- üzümünü, en İyi meyvelerini ve saireyi le ziraat,, bugün hükümran olan bütün yetiştiren toprakları - toplamış, bunların İnazariyeleri alt üst edecek mahiyettedir, her birini tehlil Etili Bükme mm Lim. il şi e ESA ve Mm yevi bir formül halinde tesbit elmiş, ON-| şübeler neticesinde toprağa bir elektrik dan sonra bu toprakları, kendi lâbura-| hamlesi verildiği takdirde çok mühim ne- tuvarında yeniden imal etmiş, bu t0D* giceler verdiği görülmüştü. o Toprağına rakların namiyelerini — bir usare haline| giektrik telleri uzatılan ve muayyen za yetirmeğe muvaffak olmuştur. manlarda tellerinden elektrik — geçirilen Doktor Spangenberg bunları yapık-/bir tarla, diğer tarlalardan daha fazla tan sonra, Usaresini tecrübe elmiş, t0- mahsul vermiştir. Tecrübeler İngiltere- humlar alarak madeni bir mahfazanm içi- de tekrar edildiği zaman, sebze tarlala- ne koymuş, onları kimyevi maddelerle İ rının bu elektrik hamlelerinden fevkalâde beslemiş, on gün sonra maden mahfaza- istifade ettiği görülmüş Jahnalar yüzde yı açtığı zaman 25 santimetre boyunda|99, patatesler yüzde 30, nohutlar yüz- tam bir mahsul ile karşılaşmıştı. de 25 nisbetinde fazlalaşmıştır. Bu muvafafkıyet tarihi bir mahiyette| o Fakat bu tecrübeler izah edilemediği idi, Çünkü toprağın mahsulü, topraksızliçin bir müddet için bırakılmışsa da âlim- yetiştiriliyordu. Tabiatin iki üç (oaydalter bu safhaya yeniden dönmüş bulunu- sinin en bariz ve tahakkuk etmiş lerin irtibatlarının tahvili için vi- yapabildiği, on günde daha mükemmel, eserleridir. Güzel yollarla (ve şöse civarın" — da olan muntazam şöselerle) civa- ra bağlı olan köylerimizde mek- tepler muhteşem birer çocuk sara- yıdir. Toprak ev, ahır gibi ev, karan- İk ev, tabutluktan dershane. Yo- baz hoca, cahil s0fta.. Bizi seneler- ce üyutan, kanımız! emen eski dev- rin eseri... Taş ev, yeni ev, büyük mektep, ışıklı dershane. Gürbüz köy çocuğu, genç cum- huriyetçi köy muallimi. Yakın iki devrin bariz farkı. Okuyan köylü; bilen köylü, an- hyan köylü bugünkü cümhuriyet Cahil köylü, aç köylü, uşak köy- lü eski devrin köylüsü., On senelik cümhuriyet idaresi- | nin her yönden gösterdiği faaliyet şüphe yok ki maarif cephesinde en muvaffak olunmuş kısımdır. Bu seneki vilâket bütçesinden | mevcutlara yeniden mektep ilâve- si kabil olmıyacaktır, fakat bugün- | reisliğine C. H; Fırkası © vilâyet | — kü mekteplerimize azami ehemmi- | idare i yet verilecek, bilhassa müsait bina | Tevfik Bey. Yalnız Balıkesir — Biga yolları üç gün kadar kapalı kaldı. Ticari hayat Zahire fiatlerinin düşüklüğü de- vam etmektedir. Zeytin, yağ ve fasulya piyasasının az yüksekliği müstahşilleri sevindirmiştir. Zeriyat devam etmektedir. Zi- raat bankasının vilâyetimizden de buğday satın alması herkesin mühim emelidir. Çanakkale yeni elekirik motörleri Reis vali beyin himmetiyle Ça- nakale belediyesi yüzer (o beygir kuvvetinde iki tane Gazolin motör mübayaa etmiştir. Motörler Ça- nakkaleye getirilmiştir, yakında faaliyete geçecektir. Vilâyet umumi meclisi 1 Şubatta açılan vilâyet umumi encümenlerinde mesai devam et- mektedir. Bu sene vilâyette bazı mühim yol ve ziraat işleri yapıla- cağı söylenmektedir. Cemal Hamdi Amasya Halkevinde Amasya, 27 (LA.A.) — Halkevi | en heyeti. âzasından © Ekrem seçilmiştir. <İ lâyet umumi meclisine halk tara- fından müracaatlar (yapılmıştır. Meclis bunları tetkik ediyor. Tire kazasına bağlı Araplı kö- yünün Tireye uzak ve Aydına 12 kilometre mesafede (olduğundan Aydın merkez kazasma (o bağlan- ması hakkında köy halkı da bir mazbata hazırlıyarak (meclise vermiştir. Sultanhisar köylüleri de porta. | mahvolduğundan | kal mahsulleri hususi muhasebeye it vergilerini veremiyecek vaziyete gelmişler ve bunların tecilini rica etmişlerdir. Umumi meclis böyle bir müamele yapmaya imkân bulamamıştır. ———— Tekirdağında tifo ile mücadele Tekirdağ, (Hususi) — İçme su- larımızın tesirinden dolayı her sene ol. duğu gibi bu sene de Tekirdağında baş ö tifo hastalığının sıhhat komis- yoğunun tedbiriyle önü alınmıştır. Alâ kadarların geceli gündüzlü ihtimam göstermesi ve Tekirdağ halkından 10 bin kişiye aşı yapılması, hastalığın da- ha fazla sirayetine meydan vermemiş- tir, Bu vesileyle şehrimizin en mü- him derdi, en tabii ihtiyacı olan su me- selesi için de kat'i tedbirler z sd. ve daha Ucuz bir surette yapılıyordu. Doktor Spangenbergin bu büyük mu- vaffakıyeti anlaşıldıktan sonra her taraf- ta tecrübeler başladı ve ziraat âleminde yeni devrin açıldığı göründü. O Günkü, yüksek madeni yataklar içinde, £ bütün! sene otuz davara yetişecek çayırın bafta- da otuz, Otuz beş kuruşa istibsal edile- bileceği anlaşıldı. Bu çok mühim tecrübeler ( sayesinde İistikbalde 1200 davara kifayet edecek ça- yarın, son derece ehemmiyetsiz bir meb- İlâğ ile eve benzer bir yer içinde yetiştiri- leceği meydana çıktı. de temin olunan pek, tabii mahsuldür, yüzde kırk derecesinde fazla vitaminli ol- duğu anlaşılmıştır. Bunu yiyen hayvan lar, kış mevsiminde kurutulmuş gıdala- ra muhtaç olmuyorlar. Bu suni mahsul ile beslenin hayvanların ağırlıkları yüz de İ25 derecesinde artıyor. İnekler (o yiizde 15 fazla süt veriyor, koyunların yünü güzelleşiyor, tavuklar o kışın, yazdan İfarksız bir şekilde yumurtluyor, ve Pü- İtün hayvanların sıhhati daha çok iyilesi- yor. i Doktor Spangenberg'in ihtira sayesin» de hayvanların otlanmaları, gıdelanma ları meselesi hallolunduğu için otlak 0- larak bırakılması icap eden bilyonlarca dönüm arazi tasarruf edilebilecektir. Bun- dan başka, gene bu keşif sayesinde in- sanlar için lâzım buğday, arpa, ve #ai- re gibi mahsulleri iki kere almak müm- kün olacaktır. Çünkü ekilecek tohumlar, hususi bir kabinede iki gün kaldıktan sonra ekildi- Yapılan tahliller neticesinde bu ge'cil-! yorlar. Elhasıl, ziraat âlemi, ilimden fevka- lâde İstifadeler teminine başladı. Dünya nüfusu süratle artıyor. Arzın inbat kuv- veti mahduttur. İnsanların karnını do- İyarmak ilmin vazifeleri arasında büyük bir yer aldı ve ilim, bu vazifeyi yapıyor, ö. R, Elbüstan'da bir zirai kredi kooperatifi Elbüstanda o kaymakam İsmail Vehbi Ber halkın tenviri için ter- tip ettiği konferanslardan ikinci- sini vermiştir. Konferansın mev- zuu “zirai kredi istihsal ve istih- lâk kooperatiflerinin faydaları,, dır. Konferans halk (oüzerinde büyük bir tesir yapmış, Elbüstan- da derhal böyle bir kooperatif te- sis ve bir elektrik, bir de un fab- rikaşı kurulması cereyanları baş- lamıştır. Teşkil edilecek şirektin mües - sisleri ve verecekleri sermaye mik- tarı tesbit edilmiş ve fabrikaların tesisi hazırlığına da başlanması» na ve bir su mühendisi celbine ka- rar verilmiştir. ZAYI — Nüfusteskerem, 900 numaralı cüzdanım zayi olmuştur. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur. (40)