19 Şubat 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

| sanayı Haya 5 Nebati yağ tabiikalarımız ne istiyor ? Araşit ve Foraya gümrük konması bir fabrikayı kazandıracak, ötekileri mahvedecektir ş diyorlar Memleket sanaşii terakki ettikçe, ih Sanayi arasında mühim mühim tilâflar meydana (gelir. Avrupa #anaYiinin geçirdiği bu ilk devreye biz henüz girmiye başladık. Bu mukaddi- İn bizi sevkeden sebep son zaman « Dk doğru, eğri nebati yağlar hak- da söylenen fikirlerdir. Bu fikir») m vatani bir hisle meydana atıldı»! da şüphemiz yoktur. Binaenaleyh biz de bu vadide düşündüklerimizi söy, t i mevzuun tenevvürü mnamma Aydalı gördük. Malümdur ki fabrikalar tesis edi- lirken mülâhaza edilmesi icap eden es *âslı kaideler vardır. Tesis kolaylığı, Mevaddı iptidaiyenin tedarik kolaylı- k, mamulâtm sevk kolaylığı ve saire fabrika kurulduktan sonra yaşa ») Masını temin edecek noktalar bilhas MA mühimdir, Ayvalıktaki bir zeytin yağı fabri kasını Konyada kurmak ilmt değildir. yönkü bir çok müşkülâta maruz kas k ve mamalâtını satamıyacak, bin ie8 sermayesi mahvolacaktır. Hakeza pamuk mmtakası olan A - dana ve İzmirde anenk iplik ve yağ fabrikaları kurulabiliyor. Çünkü taka Pamuk memleketidir. Pamukla- Yin İplik bez, çekirdeklerini yağ ya- » Aenba İstanbuldaki yağ fal Adana veya İzmirdeki nebati İN fabrikasınm tâbi olduğu ahkâmı bi totulabilir mi? Bu mühim mevzuu tetkik ederken *velâ nazarı dikkate alacağımız gey fabrikanın mevaddı iptidaiyesi- iha ucuza mal edebileceği noktam Bittahi pamuk mıntakasmda bulu-! en fabrikanm o mıntakadan uzakta lunan fabrikadan daha ucuz me « Yiddr iptldaiye tedarik edeceği şüp - izdir. Bir maddeli iptidalyedin'ö ymtakadak fabrikaya ithal masrafıy- Ayrca tahmil, tahliye, mavi vessi - Yeye mütevakkıf olan masrafları yap! mecbür uzaktaki fabrikanm Masrafı bir değildir. Simdi bu Arazı kabul etmiyen mas- farkma göre İstanbuldaki nebatti w fabrikası pamuk çekirdeği işliye - r mi? Parasını zararma işletmemek İsti. a bir fabrika kendisine Adana ve Di irdeki fabrikadan daha pahalıya m bir maddei İptidaiyeri işleme. aç, in yoktur. Çünkü imalâtı far k mal olacaktır. Bittabi fiatlarda kayı vazenesizlik mamulâtınm elinde 'Masma saik olacaktır. < Mahaza memleketimizde senevt 50 ea milyon raddesinde istihsal edi - Pamuk çekirdeğinin pamuk mm - ag ındakı fabrikaların (o ihtiyacma w £elmediği o mintakadaki müesse- da, ehipleri tarafından söylenmekte « Bu sene Adana mmtakasmda mah- kadar olduğunadn ancak 45 bin ton Dikta, Pamuk çekirdeği almmış ve bu ataş 12 bin tonu zürraa tohumluk birakılmış mütebakisi muhtes Adana ve Mersindeki fab Beli bu miktar o fabrikaların s6- tiyacatma kâfi gelmediğinden mari ayına doğru mevaddı fabrikaları kapamı - rT olacaklarını söylemişler Yaş Abak bir fabrika senenin muay- Mecbardı ıda değil, dalma çalışmıya Receli r. Hatta ihtiyaç hissederse bile çalışır. Senede #ekiz ay dört ay boş durmenk fabrika mahküm olur. Bir ke fahrikanım işçisini tekrar mühim bir iştir. Sermayenin ması milli servet için mühim Alelhusus bir fabrikada Yazi bir İşçi başka bir işte buncn- Yi Yuzuh ve itiyatla yapamı- Rk işçiliğinden de kaybedecek ici E fabrikaları içinde yük kadrosu sında nebati yağ fabrikalermm da kıymetli birer mevkii vardır. İstitraten bu noktaları da arzettik ten sonra İzmirin çok büyük fabrika sinı da kaydetmek icap eder. Bol me vaddı iptidaiye mıntakasındaki mün ferit vazıyetine rağmen bugünkü mev- cudun kendisini tamamen tatmin ede mediğini zannediyoruz. Bu mülâhazayla olmalıdır ki İzmir fabrikasının araşit ve foraya gümrük resmi vazedilirme ozüra'la yapacağı mukaveleyle susam mahsulAâtmı almal yı kabul edeceği hakkmda bir teklif yapmıya hazırlandığına muttali ol - duk. Bu müessese mevcut nebati yağ fabrikalarının en büyüğü olmakla be- raber, ferde ait değil bir şirket olması hasebiyle böyle bir mütalanda buluna» bilir, Mamafi bü tekif tahakkuk etse de neticesi görülmedikçe ve uzun tec rübe seneleri geçmedikçe bir şey söyle) nemez. Bildiğimize göre Adana, Mer- sin, İstanbul fabrikaları da bulabil - dikleri miktarda ar çok süsü, haşaş, keten tohumu işlemtektedirler. Nebati yağ fabrikaları (arasmda menfaatten mütevellit bir ihtilâf ha - rası estiği görülüyor. Bunlardan Mer. sin, Adana, İstanbul fabrikaları bir tn rafta, İzmir fabrikası diğer tarafta kalmaktadır. Mamafi İzmir fabrikası arasıra kendi iddiasına sehir bulmaktadır. Darası için iyi çalışmaktadır. Memles! ketin muhtelif yerlerindeki acentalar» rı da kendisine İyi yardrm etmektedr. Meselâ Adapazarından gönderilen ve gazetelerimizden birinde çıkan bir ma kalede 6,5 milyen ay çiçeği buralarda! mahvoldu diye bir mütaleaya tesadüf ettik. Bilâhare resmen (öğrendik ki sevkedilecek beş ton bile ay çiçeği yok Slip v7 temini e eni A Eğer İrmir fahrikası davasım ka- sanrsa İstanbul fabrikaları, Adana ve Mersin fabrikaları kapılarını kapı») yacaklardır. Çünkü İzmirden İstan». bula gelip İstanbuldaki fabrikaları idare edecek mevaddı iptidaiye yok - tur. Bu hal karsısında yağ piyasası kâmilen İzmir fabrikasmn hâkimiy ti altına girecek, rakipleri zarara uğ rıyacak ve mecburen sahayı terkede - eeklerdir. Tek san'at evi me kadar Adil olsa da rakibi olmadıkça istediği şekilde ve İstediği fintta malmı satmakta hiç tereddüt etmez. Rekabet, maarrzların menfaatleri. mi son hadde kadar kırar. 'Pu mücadeleden en çok istifade eden halk tır. Rekabet arttıkça yağ ucuzlıyacak ve ucuz yağ tedariki kolaylaşacaktır. Hatırrmızdadır ki dört beş sene er vel piyasamız kâmilen yabancı sabun-| larla dolmuştu. Mevcut bir iki mües- senemiz bunlarla mücadele edemiyor» du, Himaye konuldn, yabancı sabun lar girmemiye başladı. Bu defa mal az talep çok oldu. Fiatlar seksen, dok» san kuruşa kadar çıktı. (Bu şubede menfaat gören müteşebbisler yeni ye ni sabun fabrikaları açmıya, fabrika- lar açıldıkça sabun fiatları düşmiye başladı. Bugün zeytin yağmdan yap Tan sabunlar toptan otuz altı kuruşa satılıyor. Fiatı bü kadar düşüren bit» tabi reknbettir. Rekabetten istifade eden halktır. Şunu arzedeyim ki bu meseleler baxılarınm zannettiği gibi basit bir mesele değildir. Bugün ambarlarımız da kalmış grdai hiç bir maddej ipiida- iye yoktur. Bunun için telâşa ve 4sa- ri, yolları vardır. Eğer hiç tetkik etmeden, ilmi ha- kayika kıymet vermeden birdenbire bu şekil icraata sarılırsak neticesinin menfi olacağına kaniim. Gene söylemeden vazgeçemiyece » fim: Bu seneki susam istihsalâtrmız zürrarmızım yüzünü güldürecek kadar Fransız maliyesi Asker malüllerine ve - bir esirdir Bu merikanın himayesi altında olan Yahud!- Cermen» Amerikan mali kuvvetinin emrinden dışarı çıkamaz. Fransanın o beynelmilel mali vaziyete Okarşı aldığı veçhe Fransız matbuatını mütemadiyen meşgul ediyer. Figaro garete- sinde Piyer Koti Fransız siya- seti hariciyesinin istiklâlini mu- hafaza etmesi lüzumunu ileri sürerken Fransayla Italya ara- sında tam bir uzlaşmanın fay- dalarını sayıyor, Ve diyor ki: “ Vaktiyle bize Fransa - Italya #mükarenetinin Fransa tarafından bazı fedakârlıklar ihtiyarını icap ettireceği cevabı verilerek mu- kabele olunmuştu. Bir taraftan Bulgaristan ve Macaristana para saçılırken diğer cihetten İtalya- ya ikrazda bulunüulmasından ka- çınılıyordu. 1930 yazında Italya hüküme- tinin Yahudi » Amerika » Alman - maliyecilerinin eline düşmemesi tavsiyesinde bulunduğumuz sıra- da Italya © tuzağa düşmüştü. Amerika - M. Mak Faddenin Amerika o Kongresinde obeyan ettiği veçhile - Jtalyayı Fransa- dan çevirmek için bbüsata girişmişti. ee Italya hariciye nazırının son Amerika seyahati Yahudi - Cer- men - Amerika maliyesinin işe vazıyet ettiğini isbat ediyor. Bu mali kuvvet hali hazırda Ame- rika dahil olmak üzere bütün milletleri eziyor, Hali hazırda İtalya da böyle bir mali teşebbüse girişmekten Fransa kazanmaz. Çünkü Yahu- di - Cermen - Amerikan maliyesi bizim maliyemize hâkimdir. Bi- rim hareketimiz kendi irademiz le olmaz. Ve an Alman siyaseti ve sanayiiyle maliyesi istifade eder. Çünkü Alman sanayii ve maliyesi şimdi İtalyan sanayii ve maliyesiyle * Amerika» nın kontrolü altında olmak şar- tiyle - müttehittir. Italyaya ihrazda bulunulmasıs na muarız değiliz. Fakat bunu Fransa doğrudan doğruya yapa- rak bareketinin maddi ve ma- nevi menafiini elde etmelidir. Her şeyden evvel bu ikravin Almanyadan alacaklı ve Ameri- kaya borçlu olan müttefik mem- leketler arasında bir çephe vü- cuda getirebilmesine ehemmiyet verilmelidir. şehit yetimlerine Eminönü Askerlik Şubesi Riyasetin- den: i — Malolini sskeriye ile şehit ye- ümlerin 932 senesi ikramiye kaydına 202939 tarihinde başlanılarak 20-3 932 tarihinde kayıt muarelesi bitami bulaca- Zıhdan bu kabil eshabı müracastın her hafta Cumaertesi, günleri sabahleyin 9,40 dan 13 ye ka dar müracaatları. Pazartesi, Çarşamba 2 — On seneliğini alınış olan ma Hller yalnız her hafta Sah günleri beş kıtı fotoğrafla ve yerlerindeki bütün ve- #nikle müracaat stmeleri. 3 — Eminönü kazası Mal Müğürli- dünden maaş almakta olup geçen sene- İerde gerek mülga gerek mevcut her hangi askerlik şobesinden olursa olsun ikramiyelerini almış olan #malülin ve şe hit yetimleri mezkür şubelerden kayıt İarını terkin ettirerek gobemise müracaat- etmeleri mecbürldir. A — Yukarıda yâzlı mevst aynen tatbik edildceğinden gösterilen müddet zarfında müracaat etmiyen veya taşrada olup bulunduğu maballin askerlik şubesi vasıtasıyla şubemizi kayıt muamelesi İçin haberdar etmeyip hastalık veya #wveri saire ile dahi müracaat etmiyenlerin 932 #enesi ikramiye hakları sakıt Blacağından bu hususta her vürlü mesuliyetin cshs- bına raci olacağı İlân olunur Sermayedar şerik aranıyor Bizzat 35 nevi atriyat ve &m- sali levazım imal ederim. Ser- | mayedar bir şerike ihtiyacım vardır. Bu işte büyük bir istifa- de temin edileceği muhakkaktır. Görüşmek © Üzere Kumkapı çifte gelin Na. 26 Mustafa Baki adresine müracaat. (2463) m » Al, komisyonu ilânları Maltepe askeri lisesi ihtiyacı için 600 adet kaput ve Tb0 adet maa ser- puş elbise iki gartnamede aleni müna- kasa suretile imal ettirilecektir. Mü- nakasaları 26 — Şubat — 982 cuman tes; günü saat 16 ya kadar - Harbiye mektebindeki satım alma kemisyonun- da fern edilecektir. Taliplerin şart- namelerin; görmek için komisyona mü racaatları ve iştirak için de muayyen vaktinde komisyonda hamr bulunma Tarı, (195) (284) SEYRİSEFAiIN Merter seenrast Galata köprü hası A. 2040 Şube A. Sirkeci Mühürdarsdde Han 9.2749 Mersin hattına sefer yapan vapurların kahve ocakları bi- rinci sınıf 25 ikinci 20 lirada talibi üzerindedir. Fazlasına ta- lip olanların 150 lira teminat- lariyle 22-Şubat-32 müracaat- ları, 25 Liraya Radyo Makinaları | i zirde yazılı ii ——7 — vAKIT 19 ŞUBAT 1939 <& fa 0 Sa. AL Ko. dan| Yerli mamulâtmdan 30 — 50 adet iki direkli çadır kâpalı zarfla müna- kasaya konmuştur. İhalesi 5 -— Mart — 992 tarihine müsadif cumartesi gü nü saat on beste yapılacaktır. Talip İ lerin şartname ve nimunesini görmek üzere her gün Ankarada merkez satın alma komisyonuna (müracaatları ve münakasaya iştirak edeceklerin o gün ve enatinden evvel teklif ve teminat mektuplarının makbuz (mukabilinde mezkür komisyon riyasetien tevdi ey- demeleri. (73) (502) 5 . . . N Yerli fabrikalar (o mamualâtından 100.000 metre çamaşırlık bez (kapalı zarfla münakasaya konmuştur. İha“ lesi 14 — Mart — 932 tarihine müsadif pâzartesi günü saat M tedir. Taliplerin şariname Ve nümunesini görmek üzere her gün Ankara merkez satın alma komisyo » nuna müracaatları ve münakasaya İş« irak edeceklerin e gün ve saatinden evvel teklif ve teminat mektuplarının makbuz mukabilinde mezkür komis - yon riyasetine tevdi eylemeleri. (88) (605) »".. z ği Hava krtaatı ihtiyac: için 29 ka» Tem mahtelifilcins çelik münakasaya konmuştur. İhale tarihi 12 — Mart — 932 cumartesi günü saat 14 tür. Taliplerin şartnameyi görmek üzere Tstanbulda TTL. K. 0. ve Ankarada merkez satın alma (kemisyonlarma her gün münakasaya iştirak edecele lerin ise teminatı muvakkate ve tek « 1if mektupları ile birlikte ihale tari » hinde Ankara mârkez satın alma ko misyonuna müracaatları, (21) (114) | ÖLÜM Merhum müşür İbrahim paşanın ls, sabık birinci erdu kumandanı ve #İ sekeri şöra azlığından mütekait ferik Nureddin paşa irtihali danbeka eylemis- tr. Cenaresi bugtin 19 şubat MAŞ cuma gönt öğlerin Kadıköyündeki hanesinden kaldınlacak tır. (0484) ILÂN Istabulda Çakmakçılarda 68 murmaralı magazada Kumaş ve hazır elbise ve Kasket ticaretile meşgul Bedel zade Mehmet Şe- rif ve şüre'âsi şirketinin icra i | ve iflâs kanunu mucibince İstan- bul icra riyaseti aliyesinden ta- lep ettikleri kenkordato mühle- tinin kabulile şirkete iki ay müh- let verilerek Komiser tayin olun- dum. Şirkette alacaklı olanlara ait bususlar o kanunu mezkurun 283 üncü maddesine tevfikam ilân olunur, 1— Alacaklılar 932 senesi Şubatının 22 inci pazartesi gü- nünden itibaren yirmi gün içinde alacaklarım kayt ettirmeleri ve alacak vesikalarım teslim eyle- meleri. Baltık markalı ve dört lâmba kuvvetindedir. Müceddettir, Bütün Avrupa telsiz merkezlerini hoparlörle dinletir. Akümülâtör ile iş. ler. Akümülâtör, lâmba ve sair teferruatını satın alan zat tedarik edecektir. Istanbulda Yeni Postahanenin üst katında telsiz telefon şirketine müracaat, miz bu fazla mahsulün ellerinde ka yükselmiye ve bu suretle ihracat zi» lacağından korktu. Fakat bu korku! yadeleşmiye başladı, memlekete para lar tahakkuk etmedi. Yüzde seksen iyi fintla ihraent yaptık. Bu hakikat ih - racat ofisinin ihraç bilânçosundan da tetkik edilebilir. Bu ümit edilmedik fazla harcatın sofi nedir? kanaatimizce bu bir sır değil, ilmi iktisadın cümlei ahkâmmdandır. Şimdiye kadar cihan susam istihsalâ tında bilhassa Çinliler mühim bir met ki almıştı, Geniş arazileri, karın toklu funa çalıştırdıkları işçileri sayesinde çok ucuza mal ettikleri osusamları navl ücretine rağmen beynelmilel pis yasaya satmıya muvaffak oluyorlar» dı. Bu itibarla susam yetiştiren di ger memleketler bü ucuz satış reka» betine karşı duramıyorlardı. Halbuki bir kaç senedir devam e - den dahili muharebeler Çin zürrarma zer'iyat imkânını o bırakmadı. Dünya piyasasmdaki mevkileri boş kaldı. Bu fırsattan biz de İstifade ettik, Parla susamırmız derha! boş kalan yerlerden İ İstenilmiye ve yavaş yavaş fiatları da Kn İM bk e li b Öa girdi. Görülüyor ki iktısadi hayatta, her hareket muhakkak bir hesaba kağlı- dir. Hesapsız hareketlerin menfaat. ten ziyade memlekete zararı dokunur. Binaenaleyh memlekette müesses fabrikalarımızın mukadderatma tesir edecek mukarrerat ittihazında azami itina ve teyakkuz göstermemiz lâzım « dir. Bugün bir, iki Oomilyon lirayla yeniden yapılmasma imkin olmıyan nebati yağ fabrikalarımızm ve bu fab rikalarda geçinen binlerce fakir vatan daşrmızın da hir hakkı olduğunu dü - şünmek muktezayı adalettir, Mamafi sekiz fabrikadan bir tane si başka türlü düşünüyorsa diğer ye disinin muhakkak memlekete muzır olduğu neticesini (o çıkartmamalıdır. Bilhassa İstanbul fabrikalarınm ma» mulâtı Türkiye halkınm tamâmen rağ bet ve teveccühüne mazhar olmuştur. Bu teveccüh vejetalin yağları hakkm- da en büyük hükümdür, 2 — Bunun için Galatada Ka- raköy palasta 3 öncü kalta l numaralı yazıhanede tarafıma müracaatları lazımdır. 3 — Mezkür yirmi gün içinde alacaklarını kayt ettirmeyenler kanunen konkordato müzakere- sinden hariç kalup rey hakkına malik olmazlar. 4 — Alacaklıların kaydinden sonra alacaklarını kayt ettirmiş olan alacaklılar tarafından kon- kordato müzakere edileceginden alacaklıların toplanmaları - için onan 2 Nısan 932 tari- tayin oli bine müsadif Cumartesi günü saat 14 te yazihanede toplanmas ga alacaklılar davet olunur borç- lularda toplanmada hazır bulun- maga mecburlardır. 5 — Tarafıma teslim edilecek vesikalar toplanma için tayin olu nan mezkur tarihe tekaddüm © eden on gün içinde yarihanemi- ze müracaatla alacaklılar tars- fından tetkik olanabilir. (2473) Komiser MAZMAR © yah iv