8 Temmuz 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

—— 4 VAKIT 8 Temmuz 1931 ÜNÜN ——IŞARETLERİ ismet Pş.nın cevabı Millet Meclisinde hatiplerin ağzın dan sözler bir volkan patlayışı ile çık-i tu Cilmleler bir lâv yığını halinde şim di gazete sütunlarında yaslanıyor. Meclis salonunda biz sadece coş kun hislerin yelelendiğini görmedik. Türk inkılâbının mantıkı İsmet pasa nm ağzından dile geldi. Bu mantık çetrefil değildi. Bu man tık ne hakikatleri alt üst eden sofist bir görüş, ne de kafasını bir yemek do-|M- Jabı gibi başkalarınm — nazariyelerile doldurmuş bir mantıktı. İsmet paşa nutkunu söylerken tam hakikat adamı! idi, Ismet paşa istizaha cevap verirken devlet adamı ile çok defa barışmıyan, terkipçi ve tasnifçi kafayı birleştiren bugün aktolunan itilâfnamenin Ame. kuvvetli bir entellektüeldi. Halk fırku.İrikan teklifinin ruhuna mutabık bu- 8t başvekilinin sözlerini tahlil edenler! onda yalnız hükümet reisinin otorite sini değil, entellektüelin ümidini, ıs.|Kadar diğer tarafların da tasvibi' lâ- tırabını beraber tattılar. Propagandadan ve (o gazetelerden bahseden Ismet paşa da kumandan, si- yasetçi, münevver İsmet paşa yan ya madır. “Rasgeldiğim gazeteyi kendi takdi- rime göre kapatacağım, ertesi günll tekrar kapatacağım. Böyle bir hayatın halk idaresile münasebeti nedir? Ben bunu bugün böyle kullanaca. ğim. Yarm başkası yapabilir mi?| Memleketin hukukçularınm, riealinin mes'uliyeti münhasıran hükümete bi- rakması memleketi kapkara bir istip- dada sevketmeleri demektir.,, Diyen insanın bu sözler altında giz. lediği feragati, bu feragatin büyüklü. günü ölçmek için ortada hemen örnek yok gibidir. Mevki; iktidarı kahir bir ekseri- yetle tutan hiç bir siyasetçi © iktidar mevkiine, ve şahsına akın eden hasım- lara bu kadar müsamahakâir olmamış! tır. v Çünkü Halk fırkası başvekili sad - ce sandalyesine yaslanıp orada neşe « gururun ipek yastıklarına baş koyup kendinden geçmek istiyen İnsan değil 417 Başvekil halktan, halk hüküme- findem'veimilletten bahsediyor. Fakat bu bahsediş demagokun şeytan feneri gibi bir yanan, bir dönen altı harfden ibaret beş (millet) mefhumu değildir. Kaynıyan, yaşıyan, ve var olan ha- yatm ta kendisidir. İktidar mevkiinde istediğini yana — bilmek vaziyetinde olan adamın kendi sini prensiplerine bir Promete gibi bağ Jıyan zincir idealden başka ne olabi. 1ir? Bu manzara belki bugünün gözleri döndük politikacıları için sükütla ge çiştirilebilecek bir levhadır, Fakat 1s- met paşanın hadiseler karşısındaki bu vaziyeti türk inkılâbının feragati din edinecek nesilleri için bir ahlâk ides- Ji olacaktır. Benim, İsmet paşanm nutkundan ilk anladığım mana, iyi vatandaş her işte feragati İsmet paşa gibi kavrıyacak- tır. İsmet paşanın propaganda ve neş- riyat için anlattıklarını o dinliyenler sadece bir başvekil karşısında değiller dir. Türkiyenin sosyolojisini, Türk psi- kolajisin; tanıyan Ove © propaganda tekniğini anlıyan modern bir müdek- kik karşısındadırlar, “Devlet adamın en kuvvetli zama. nında milletten, milli hayattan ciddi o- larak bahsetmesi, kanundan evvel bir kültür hakimiyetinden haber vermesi münevveri, mürebbiyi, muharriri iş ba şına davet eden bir sestir. Bu sesi biz şimdiye kadar ne mat- buattan, ne profesörden, ne mürebbi den işittik. İçimizde kalem eşkiyası 21 man, zaman yol başlarını tutmuşsa bu nun sebebini bu eşkiyaya lâkâyt kalan kütlelerde aramalıdır. © Çünkü söğen adam kuvvetli bir kültür - muhitinde yer bulamaz cemiyet esasen onu param parça eder. Fakat kültürü Harici Haberler Nihayet anlaştılar - Amerika ile Fr ansa arasındaki itilâf imzalandı 5 ——mi Paris, 6 (A.A.) — İtilâfname proto- kolu sant 2330 da Fransız ve Ame rikan müzakerecileri arasında imz- lanmıştır, Paris, 6 (A.A.) —Başvekâlette ak tolunan kabine içtimamdan © sonrü m Laval aşağıdaki tebliği neşretmiş ri “M. Mellon, Valter ve Edge İtilâf nameye esas olan metni telefonla M. Hovere bildirmişlerdir. içtimaa #u- at 22de tekrar başlandığı vakit A- merikan müzakerecileri M. Hoverin lunduğunu ve bittabi bunu namları- na taahhüde girişilmiyecek olan alâ- zım geldiğini beyan eylemekte oldu gunu söylemişlerdir. M. Mellon Vani ter ve Edge gerek M, Hover gerekse bizzat kendi namlarına cihan iktisadi yatının ihyası lehinde sarfettiği mürüv vetkâr mesâiden dolayı Fransa hükü metine minnetlarlıklarımı — ârzetmiş- lerdir, M. Laval Amerikan müzake- relerine faal yardımlarından ve uz- laşma fikirlerinden dolayı teşekkür etmiş, ve Hover teşebbüsünün istih- daf eylediği gayelere erişmesi temen nisinde bulunmuştur. Paris, 6 (A.A.) — Fransa hüküme ti, tarafından teklif olunup Cemahiri Müttehide hükümetince Kabul edilen itilâfname esâsının metni şudur: Yapılan tantii efkâr neticesinde, Fransa hükümeti Hover teklifi ve asa fıda hatırlattığı noktalar üzerinde mutabık bulunduğunu müşahede eder: 1 — Hükümetler arasındaki borçla- rın tediyatı İ temmuz 1991 den 21 haziran 1992 tarihine kadar tecil o- lunmuştur. 2 — Maamafih Almanya gayri meş rut senelik taksiti verecektir, Ve Fransa hükümeti -de'bu tediyatlan kendisine taallöku olan kısmın beynel milel tediyat bünkâsı minatlı Alman demiryolları bonola rına yatırılmasını kabul eder. 3 — Tecil olunan bütün tediyat A- merika tarafımdan telkin olunan şe- irait dahilinde faiz getirecek ve İ tem muz 1935 tarihinden itibaren 10 senede tediye olunacak taksitlerle itfa oluna- caktır. | 4 — Yeni şartlar Alman demiryol ları tarafından ihraç olunacak bo. İnolara da tatbik edilecektir. Amerika hükümetini doğrudan doğ uya - alâkadar etmediği kabul olunan üç nokta hakkında Fransa hükümeti şu beyanatta bulunur: 1 — Tecili teklif olunan tediyattan bilhassa mutazarrır olacak . Avrupa devletleri lehine beynelmilel tediyat bankası vasıtasile başlıca merkez ban- kaları arasında müşterek bir hareket yapılacaktır. 2 — Moratoryom takririnde Yung plânının derpiş ettiği teminat ake'eri- nin müsavi aylıklarla beynelmilel tedi. yat bankası arasında evelbeevel itilâf! edilecektir. 3 — Tamiratı ayniye meselesile A- merikan teklifinin ve işbu itilâfname- teknik tadilât alâkadar devletler tara fından tayin olunacak bir mütehassıs- lar komitesince tetkik (olunacaktır. Merkür devletler vakıanın icabını Hor ver teklifinin ruhile telif edeceklerdir. Fransa, Alman bütçesini hafifletecek olan paranın münhasıran İktısadi hu- suslarda kullanılmasına dair zaruri 0- lan teminatı Alman hükümetinden is- temek hakkını muhafaza eyler, Roma, 6 (A.A.) — İtalya hüküme- ti, İngiltere hükümetinden resmi Lir nota almıştır. Bu notada Hover plânı hakkında Pariste icra edilmekte olan esammesessssummsnssayamsoaszas lerde mücadele sâhasma çikacak mü- bir muhitte İnsan ruhları rk- y sülâmelde tembel hatta biraz da ha- vali olur. G Kanuni inzibattan, yahut kanuni © Mürriyetten evvel. ruhların inzıbatı, © Tuhlarm hürriyeti temin edilmiş olma- lıdır, Yenalığın tashih edilmediği fenalı. ğın bir zekâ alâmeti addedildiği semt nevver, mürebbi, muharrirdir fenalıkla| ra karşı en kuvvetli silâh telkin ve ter) biyedir. İsmet paşanın matbuat istizahma verdiği cevap bir işi devlet otoritesile halletmek istiyen mes'uliyetten kacan tenperver münevver ve kısa görüşlüler için de bir cevaptır. SADRİ ETEM tarafından te-| Jmüzukerat müspet bir neticeye iktiran ettiği takdirde başlıca alâkadar dev letler arasında bir içtima yapılması teklif edilmetkedir. Hariciye nazırı M, Grandi, bir mü- lâkatında İtalyanın Hover teklifini hü- tün Şümul ve vusatı ile kabul etmiş olduğunu beyan etmiştir. Bu teklif, şimdiye kadar yapılmış olan hakikaten ameli bir tekliftir ve hemen tatbik e dilecek birmahiyettedir. Halbuki, Avi rupa birliği komitesi projelerinin '4- hakkuku pek bati olacaktır. M. Grandi, tahdidi teslihat meselesi hakkında görüşmek üzere M. Stimson un gelip gelmiyeceğini bilmediğini söy ledikten sonrâ Hover teklifinin bir his! nü niyet muhiti meydana gelirmiş ol. duğunu, tahdidi teslihat meselesinin halli için hundan istifade etmek lâzım geldiği gibi ve bu yapılmadıkça sulhün daima istikrardan mahrum kalacağı nı beyan etmiştir. ” M. Musolini Avrupanın yeniden in şa ve ihyası hususunun tahdidi tesli hat ile iktısadi teşriki mesai meselele- rinin mütevaziyen halline bağlı olduğu mütaleasında bulunmaktadır. Diğer ta İraftan hususi tamirat bütçeleri taviza İr ancak askeri masarifte yapılacak ta- sarruflarda aramalıdır. Hükümet ta- mirat bedellerini almıyacak, tahdidi teslihat için lâzımgelen teknik istihza İratı yapacaktır. M. Grandi sulhü tarsine matuf hiç bir telkif ve tekellüfün İtalyan hükü. imetini muarız veya mütereddit bir hal de bulmıyacağını beyan ile sözlerine nihayet vermiştir. | M. Stâlinin bir nntku Moskovn, 6 (A, A.) — M. Stalin, iklısaiçılar tarafından yapılan bir İç. timada bir nutuk söylemiştir. Muma- lileyh bu nutkunda sovyet sisteminde İmühim tadilât yapılacağını ve bu me- İyanda bilhassa 5 günden ibaret farzedi İlen haftanın ipka olunacağını, amele İnin terfi ve terakkilerinin komünist fırkasına olan intisapları itibarile de- ğil, mesailer; nazarı itibara alınarak icra edileceğini, amele ( grupları için İmes'ul reisler tayin olunacağını beyan etmiş ve mühendislere karşı daha hür metkârane bir muâmele ifası lâzımgel diğini ilâve eylemiştir. | M. Musolini ve İtalya gençliği Roma, 6 (A, A.) — M. Musolini pa xâr gününün büyük bir kısmını İtalyan gençliğine hasretmiştir. Tatilleri geçir; mek üzere sahillere ve dağlara giden çocukların 2500 kişilik bir kafilesinin hareketinde hazır bulunmuştur, Çocuk lar M. Musolininin önünden geçmişler ve o müşarünileyhi o alkışlamışlardır. Bundan sonra M. Musolini, altı bin sporcunun geçit resminde bulunmuş tur. Bunlar da Düçeyi şiddetli alkış; lamışlardır. Almanya uyan ! Münih, 6 (A, A.) — Dün gündüzün milliyetperver sosyalist grupları, zabı ta tarafından Hitlerciler karargihına karşı yapılan hareketi protesto içn karışıklıklar çıkarmağa teşebbüs et- mişlerdir. Hitlerciler, üniforma giymek memnu olduğundan Hitlerin naşiri ef kârı olan (Valkisehe Boobachter) ga zelesini göze batacak şekilde ellerin- de veya göğüslerinde taşıyorlardı, Hi lerciler bir polis memuruna sopa çek- mişlerdir. On altı nümayişçi yakaln. mıştır. Berlin, 6, (A, A.) — Mayence'de Ştrezman abidesinin küşadında ufak bir hadise olmuştur. Halk fırkası reisi, ML. Dingeldey nutkunu bitirip mikrofo nun önünden ayrılırken ( davetlilerin ocasında oturan bir şahıs mikrofona yaklaşarak “Almanya uyan!, diye ba- Zırmıştır. Bu sözler cenubi Almanyada telsizle nutukları dinliyenler tarafım- dan sarahatle işitilmiştir. İspanyadaki grev Madrit, 6 (A, A.) — Dahiliye nazi rı gece yarısından sonra gazetecileri | nada da sükün ve asayişin yerinde ok Adliye Haberleri Filim vangını Davasında müddeiumumi ceza İstiyor Istanbul ağırceza mabkeme- sinde, dün Agopyan hanında ki film yangını davası, son safha- sına gelmiştir. Müddeinmumi Cemil B., Yorgi ve Emil stelyanos kardeşlerin | tedbirsizlik ve dikkatsizlikle ka- | zaya sebebiyetten Cecziyelerini, çırak Yaninin beraatini istemiş- miştir. Müdafaa yapılmıştır. Mu- bakeme, karara kalmıştır. “Yarın, ın yeni bir mahkümiyeti " Yann,, gazetesi «aleyhinde Seyrüseler merkez memurların- dan Muzaffer B. tarafından açı- lan hakaret davası, İstanbul ikinci ceza mahkemesinde mes'. ul müdürün 5 ay hapse mahkü- miyetile neticelenmiştir. Birinci ceza mahkemesinde de “Yarın,, aleyhine belediye tara- fından “Yere batsın böyle be- lediyel,, serlevhalı bir yazıdan dolayı açılan hakaret davasının rü'yetine başlanmıştır. Katilden beraat ettiler Şilede ibrahimi öldürmek da- vasında maznun Hakkı çavuşla, Hüseyin ve Ahmedin muhake- meleri dün ağırceza mahkeme- sinde bitmiş, cürüm sabit gö- rülmemiş, maznunların beraatine karar verilmiştir. e Tabliye olun- muşlardır. Sabri Bey lekaüt edildi avukatlık yapacak Istanbul ağırceza mahkemesi reisi iken temyiz mahkemesi âza- lığına tayin olunan Sabri Bey, vekâlete müracaatle sıhhi vazi- yettinden bahsederek, tekaütlü- günü istemiş, müracrati kabul olunmuşlur. Sabri, .B., avukatlık yapacaktır. Mitat ve Hüseyin B. ler, şahit Ağırceza mabkemesi, birinci ticaret mahkemesinde mahkeme maibi sıfalile bir tütün davasına ait muamelâtı idare ederken va- zifesinde ihmal gösterdiği iddia olunan Cemil Beyin muhakeme- sine dün devam etmiştir. Dün, mahkeme de Nemlizade Mitat ve Kavalalı Hüseyin B.ler şahit sıfatile dinlenilmişler, ev- velce tetkik ettikleri tütünlerin evsafı hakkında kendilerinden malümat alınmıştır. “Muhakeme, bir istilâma cevap gelmediğin- den, kalmıştır. ——— 0mm Boğazlar komisyonunun Japonya murahhaslığı Japon sefareti müsteşarı Kınmabe eski vazifesi devam elmek şartile boğazlar komisyo- nu Japonya murahhaslığına ta- yin edilmiştir. Japonya sefareti bu tayin boğazlar komisyonuna bildirmiştir. ——— duğunu söylemiştir. Madrit, 6 (A, A.) — Münakalât na. zırı telefon ihtilâfı hakkındaki beyana tında muhtelif amele (o cemiyetlerinin akşamleyin toplanarak münakalât ne zareti ve telefon kumpunyası müesse selerile birlikte bir itilâfname formülü nü tetkik etmek üzere bir komisyon ta yinine karar verdiklerini söylemiş ve umumi grevin bir formül bulununcuya kadar yani 15 temmuza kadar tehir o- İunacağı ümidinde bulunduğunu söyle miştir. İhtiyat tedbirleri alınmıştır. Zabıta Müadritin mühim (noktalarını İtutmuştur. Şehir haricindeki mahalle nin köşe başlarına polis kuvvetler. İ- kame olunmuştur. Diğer taraftan emniyeti umumiye imüdürü de Lerida ve Oviedoda mü'te- hit sendikaya mensup telefon makinist leri telefon merkezine hücum ederek işlerini bırakmak istemiyen memurları tedir, Ne münasebet ! Son Posta okuyucularına sofi yor: Muharrirleri nasıl görüyorsü nuz? Fena bir anket değil; bir kım muharrirlerin bu sayede noktalarına dokunmak mümkün lacak. Dün bir okuyucu Vâlâ Nu tinden bahsediyor ve sonunda: “Muharrirlik hayatının harici kadına ve içkiye düşkündür.,, Vâlânın kadma düşkün olup madığını bilmiyorum. Fakat bu İkuyucu Akşamdan akşama muh ririnin yazılarını muntazam tal etmiş olsaydı, o zaman onun içki düşkün olmak şöyle dursun içki çenlere hitaben mev'izeler bile i ettiğini öğrenirdi.. ... Bir cinayet Bergamanın Kmık nahiyesi de işinden çıkarılan bir beledi! memuru, belediye reisinin evi merdiven dayıyarak çıkmış ve vallıyı arkadan vurmuş. Cinayetin manalısı olmaz bu tarzı da büsbütün manasız. Koyunu kesmek lâzrmgeli bıçağın rafta olduğunu görerd hayvanı rafa kaldıran adam gili hareket edeceğine, reisin sokaği çıkmasını bekliyebilirdi. A Çay ziyafeti Bugün (perşembe) edebiyatç lar alay köşkünde ciddi bir e lantı yapıp çay içeceklermiş. debiyatm var veya yok olduğuf” pek merak edenler her halde bi” rada bulunurlar. Burhan Ümit ümit ederim ki bu rate ziyafete gi mez. Toplu İğne Maarifte: Liselerde imtihanlar Maarif vekâletinin tensibile, bu sene hususi mekteplerin bif kısmının mezuniyet imtihanlar! Pertevniyal lisesinde yapılmıştır. Bu liseler şunlardır. Darüşşafa”' ka, Hayriye, Feyziye, imtihanlar | Darüşşafaka İlsesinden 36 efem di iştirak etmiş ve 27 si doğ” rudan doğruya mezun olarak 9 efendi birer dersten ikmale kak mışlardır. Haber aldığımıza gö” re hiç birlise bu nispet üzere | mezun “talebe vermemiştir. Bu” na nazaran Darüşşafaka lisesi diğer bütün Jişelerden daba 2i“| yade muvaffak olmuştur. | | İki Amerikan sahil muhafazs gemisi geliyor | 19 temmuzda limanımıza Se” | bago ve Mendato isimli iki Ame“ | rikan o sabil muhafaza gemisi gelecektir. Pireden gelecek olan | gemiler burada 24 temmuzâ kadar kalacaklar ve tekrar Ak- denize geçeceklerdir. | iki vapur çarpıştı Nevyork, 7 (A.4.) — Kornia narı#) daki ve 6409 ton hacmindeki bir İtalyi gemisi (Prans) namındaki Fransız V puru ile kesif bir sis yüzünden Amr İselight yakınında müsademe etmişti iKornla bir telsiz göndererek sane tarafından bir rahne açılmış olduğun kaza neticesinde hiç kimsenin yarala! madığını ve sis dağılır dağılmaz k# ç rantina mahalline gireceğini bildirmi «Eransız gemisi de bir telsiz gönde! rek Avrupaya doğru seyahatine devi etmekte olduğunu bildirmiştir. Karıncaların hücum ettikleri hir Roma, 6 (A. A.) — Stampa gaz! tesi Brescin şehrinin büyük bir kans' k karınca ordusunun istilâsma uğ! mış olduğunu ve bu ordunun — Doi kabul ederek bütün İspanyada ve hat) hırpalamışlardır. Hükümet asayişi be.İmeydanı ile civar sokaklarında bü; ol ta umumi grevin ilân olunduğu Coroğ hemehal muhafaza edeceğini bildirmek İsiyah lekeler teşkil etmekte bulund nu yazmaktadır.