11 Haziran 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

N » Mabeyne telgraf N “ A ... “gilin bizim evin önünden bir kalabalık | ” İ çekenler gibi Ben daha çocuktum. Bizim evimiz, Kaymakamın evinin karşısında idi. Bir j "geçti. Bu kalabalık sırtlarında şam hır kaları, ellerinde ucu çatallı asalar ta «giyan sarıklılardan, elifi şalvarlı, top sakallı fesli kasaha eşrafından mürek. kepti. © Kalabalık babaları Otutmuş gibi " Ir haşrmlı konuşuyordu. Direk, di * rek bağıran bir ak «akallınm sesini) , hâlâ hatırlarm, O etrafındakilere; *. “— Din, diyanet elden gitti. Na. mus mahvoldu. Şeriat yerin dibine geç ti, ırz padişahmdır. Girer evin; basa-| *tız diye sesleniyordu. Gittiler. kalabalık arttıkça, arttı. Biraz sonra ve kaymakamın evinin ka ş Pier açıldı ve kaknem bir karı dışarıya | İ © Sonradan öğrendim, ki bu baskın. mışt sebebin; de anladım. Kaymakam yol yaptırmak istemiş, yolun üzerinde ”, mezarlık varmış, eşraftan biri cadde! ” min başka yerden açılmasını teklif et- EN di hi i a ; e miş kaymakam hayır demiş! İçerlemiş. Kaymakam dediğini miş! Bunun üzerine eşrafzade bir hile dü- #ünmüş, bir kadın bulup bekâr kayma © kamın evine göndermiş, kadının elinde bir istida varmış istidasını kaymakama vermiş, benim gördüğüm kalabalık ta. Tafından kapı çalımmış. Kalabalığı gö ince evvelce dersini almış olan ka- m feryada başlamış!.. *X Ve baskin tamam olmuş. Bu kadar “entipüften, bu kadar tekniksiz bir bas £ kın size hayal gibi gelir. Fakat bu mai hadisesi, o gün telgrafla ma. i ne bildirilmiş, halkın galeyanda ol du 1 söylenmiş, o akşam (kaymakam Az İilmiş, bir hafta sonra kaymakam kasabadan pılıyı pırtıyı toplayıp git ti. Yol hâlâ kaymakamın istediği yer. “den açılmamıştır. Li ? kabul ettir. “3 Zi Anlattığım hâdise 906 senesinde © geçti. Fakat 1931 de Istanbulda, Babı Âli caddesinde böyle bir hadisenin cere| yan ettiğini işitirseniz hayret edersi. miz. Fakat hayret etmeyiniz. 906 sene- sinde kaymakama uydurma baskin > Yapan kafa, 991 de baskını sütun ve satır halinde ortaya koyuyor. Şark politikacısı, şark © politikası hep budur. Bir şeye hücum edeceği zaman, şen az anladığı şey fikir, en çok hücum ettiği şahsiyettir. Namüstur. Herkesin namusu bu kedi yavrula- Tı için Arnavut ciyercilerin sırtlarına asılmış birer akciğerdir. Yaşamak, ta ayyüş etmek için her gün bir parça ci- ger isterler. Bugün sizin namusunuz, öbür gün günün bunun harimi hulâsa fikirden güyri ne bulurlarsa kemirirler, .... Şarklı politikacılığı ile fikirleri ga hıslara, ve ferdi meselelere terkedecek Zâmanımız yoktur. Kendilerini 906 eşrafı yerine koyan kalem serserileri telgraf çekilecek ve Jurnal verilecek bir mabeyin kalmadı. ğmi hatırlayrverseler haklarında ha- yırlı olur. “ â SADRİ ETEM Rasim Ali beyin ev- rakı fakültede Rasim Ali beyin evrakının Darülfünun emanetince Tıp fa- kültesine gönderildiğini yazmıştık. Dün Tıp fakültesi i Tevfik B. şunları söylemiştir: “Rasim Ali beyin evrakı he- müz geldi. Söylendiği gibi bu evrak mecliste tekrar tetkik edilecek değildir. Riyasetten bazı şeyler hakkında sualler sorulmuş- tur. Bunlara yine riyaset cevap verecektir.,, Ekmek ve Francela fiyatları Haziranın Onuncu çarşamba gününden itibaren ekmek dokuz ve francelâ on üç buçuk kuruş» Çe; Jitibarile muhatabını mütehassis etme/ha Ee İEİ Pe eş çi İNE LE ubu kazımalı, altından riya çıkar Taass Ustat ile muhabere — Sefilenin talli — Şaairi is'âmiye — Encümeni teftiş ve muayenenin fetvası — Din namına — Bir dersi hikmet, Yazan : Heolit Ziya defedebilmek için her hangi bir dinin nüshai imanını vicdanın üstüne yapış irmak kâfi miydi? Eserin baştan ba gayesi bir ahlâk dersi iken. onu okuyanlarda kalacak tesir hir gaflet- ten nasil vahim feclalar tevellüt ede ö4dS ri Üstadım bu hiç beklenilmiyen ilti. fatma karşı, hususile beni ihata eden muhalefet havası içinde ciğerlerime ta ze bir hayat nesimi geliren (lütfuna mukabil, bir teşekkür mektubu yazmak gayet tabii idi. Ne dedim? azdım? bünları bugün tahattur etmek müm. n bir levhasına karsi duyula kün değil, yalnız şöyle hükmediyorum:! cak ihtiraz tehaşi hissinden iha Çocukluğa yakin genç yaşımın, belki,ret iken encümeni teftiş ve muayene- gülünç olan fakat saffet ve samimiyet|nin riyakâr azası ihtimal kitabın kendi. s mahrumiyetleri arasında tehey- tına hizmet eden yerlerini gece & nde mükerreren okuduktan sonra — ve sine intizar edilebilen bir vicdan tes Mmiyetile yazmış olacağım ki derhaliv cevap aldım; ondan sonra da aramız müsveddelerin pek örselenmiş olmasın da sık denebilecek bir muhabere tees.|dan doğan bir fikir — bunu şeairi is süs“etti, Ben ne zaman bir fütur huh:İlâmiyeye mugayir bulmağa muktezayı ranı geçirsem, bir cöl susuzluğunda! siyaset, hususile enelimende mevkiini Önllne serin bir pınar çıkıvermiş me-|tahkim edecek bir eseri dirayet nazü Mısır hükü m Birkaç gün evvelki telgraflar Mu sir intihabatının neticesini bildiriyor ve bu intihabatm Mesir hükümeti Te. İhinde bittiğini söylüyordu. Son posta ile gelen Londra ve Mesir gazeteleri. inin verdiği malümata göre intihaba jtan neticesi şudur: Hükümet fırkası olan (Şa'b) yani halk fırkası 91, ittihat fırkası, 38, va İtanpevreler &, müstakiller 10 meb'üs çı Ikarmışlardır. İntihabat ancak yedi sekiz dairede bitmemiştir. İttihat firkasının hükümet fırka» ndan bir ayrısı gayrısı olmadığına re onun hükümete müzaheret edece anlaşılıyor. ği Bu itibar ile Misir meclisinde mu- İhalefet müstakiller ile vataniler tara- fmdan yapılacak ve bunlar, 25 kişi ikadar olacaklardır. 5 yus bir yolcu ihtiyacı ile onun inşirah verici, tesliye edici sözlerine muhatap olmak ümidile kalemime sarılır, ve Eşraftan olan zat buna fena halde'bankadan mektebe, mektepten idareye|den eserlerin arkasını kovalıyan riya yetişmek İçin çırpınan yorgunluğumun Arasında ona bir mektup yazmak vak tini bulurdum. Böyle kaç mektup yaz dım ve ondan ne kadar maneviyatıma kuvvet veren, bir tariz veya İstihza İtazammun etmeksizin irşat eden cevap) lar aldım, Bir yandan beni daha ziya de anlamak için kibarane ihtiyatların arasına gizlenmiş sualleri olurdu: ka yatıma, tahsilime, emellerime, hulya larrma dair.. Ve ben sıkılmadan, çekin meden, sanki kendisine bütün kalbin esrarı tevdi olunabilecek oObir ruhani mütşit sinesi bulmuşcasma hissiyatı. ma serbest bir cereyan verirdim. Bu gün başkalarının eline geçse, hatta) jbende bile, bir istihza handesile telâk- iki olunabilecek olan bu mektupların e asl o gülünecek tarafları, o sami İ tinde şüphe edilemiyecek o çocuk- lukları idi ki üstadı, havaların yüksek tabakalarında pervaz ile melâf bir Ikartalm ta aşağılarda açlıktan bağrı. şan bir serçe yuvasına bir gıda sadaka si atması kabilinden, bir takyitle ba muntazaman mukabeleye sevkeder in (Haşiye: Onun (o cevaplarile onları davet eden mektuplarımın O suretleri İbaldızımın İshak paşa yangınında muh iterik olan evinde mahvoldu. Bunları muhtevi olan sandıkta (Omüteferrik İmüsveddelerden başka İzmirde yazılan şeylerden (Temaşa) hakkında bir eser le yine o zamanın mahsulü olan (İl mi Esarir) ve (Dayda) (Deli) namın- da iki küçük roman; darülfünun tak. İrirlerimden bir haylisi, ezetimle (Fran sız tarihi edebiyatı) derslerinin son liki asır notlarile (İtalyan tarihi ede. biyatı) hakkında bir sene verdiğim der« İlerin hulâsaları vardı. Bunların hiçbi- rine teessüf etmiyorum, yalnız Ekrem | Beyin bana mektupları telâfisi müm-| kün olmıyan bir ziyadır. (Sefile) ye ait hatıraları ikmal et miş olmak için bu #ilsilenin tarihinde küçük bir atlayışla bir iki sene sonra bu ilk romanın tanyyün eden hatimei mukadderatını hikâye edeceğim: Bir mektubunda üstat bana “Niçin (Sefile) yi kitap halinde bastırmıyor- sun? onu bana gönder, encümeni tef| tiş ve muayeneden ruhsat alalım,, De. mişti, | Küçüklere karşı büyüklerin göster mekle mükellef oldukları himaye vazi fesine bir ders teşkil eden bu teklif üzerine derhal, esasen bir gazetede mat bu olarak intişar etmiş olması encü. men azâsini ruhsat vermeğe imale e der fikrile, gazeteden tefrikaları kese rek gönderdim. Uzun bir intizar devre. sinden sonra bir gün postadan üstadın kısa — mutadı olan ihtiyat eseri ola:| rak — bir mektubu ile fersude bir hal) İneticesi çıkarmakla melâf olan biri rile bakmıştı. Ben her memlekette her zaman ahlâkiyattan dem vurularak bü kabil Diğer taraftan Mısır Avan mecli. İsinin intihabatı da buzüs'srde yapıla- caktır. Onun için yeni meclisin 99 randa toplanması bekleniyor. Ayan meclisi icin (40) aza intihap olunacaktır. Namzetlerin sayısı 66 ya! ivarmıştır. Bunlarm 35 i hükümetçi, 18 i İttihatçı ve 13 ü müstakildir. menkibelerine vakıftım. gibi! hazi- hürriyeti vicdan ve serbestii fikir diya- rı olduğuna her vesile ile serdi iddiâ eden bir memlekette meselâ: Flaubert, (Madame Bovary) Benaudelaire, (Les Fleurs du mal) için takip olunmuş. 4 lardı; yalnız bir fark vardı, burada) | Bundan da anlaşıldığına göre encümen namına hüküm veren baş, mu-JâYan azasmın Oda ekseriyeti hükü- hakkak sarığının arasından, din namı-|meisi olacaktır, na verilmiş bir fetva çıkarmıştı. Riya» (Vifit) fırkası ile Ahrar fırkası nin, garezin, ihtirasın dalma kendisine|i$tirak etmediği için bunlardan bir kim bir siper olarak kullanılacak müraca.j9? ne meb'us olmuş, ne de âyan azalır. atgâhı olan din bu işte de lisana geti-|ğma getirilmiştir. |. rilmiş, ona yine mantıkt isyana dâvet Bu iki fırka meclise girmediği hal edecek bir hüküm verdirilmiş idi, de yine mecliste dört fırka bulunuyor. Bu hikâyeyi herhangi bir akide na- Bunların birincisi henüz bu sene mma mugayir görmek beşeriyet, o-)t00ssüs etmiş ve Mısır başvekili Sıtkı nun feci sefalet elvahıni; kanın, etin paşa tarafından kendi idaresini teyit hafayasında saklanmış zaruriyatın ka.|”€ takviye için vücude getirilmiştir. nununu inkâr etmek demekti. ISıtkı paşa, Mısır halkımın hürriyetle- i s sa İrini tahdit eden birçok tedbirler aldi- rm YENİ akn Rİ ive bunları tatbik ettiği halde fırka tanbulu pek iyi bilen bir, dost dedi|9182 ve Sa'b Yani halk fırkası namı © “ 3 E. 4 şa | Yermiştir. ; — Encümeni teftiş ve muayene âzâ sının ekserisi hocalardan, mollalur. Bu fırka, hükümetin elindeki bü- z 2 tün vesaitten istifade ettiği için onun dan, şeyhlerden mürekkeptir. (Sefile) ni bunlardan birinin eline düşmüş. ola.|eiseriyet Kazanması son detöce tabü cak. Onun sarığını boğazma dolıyarak|'“ m? Tan p İntihabata iştirak eden diğer fır. Yenicami civarını, Örücüler hamami i havalisini dolaştırmalı, ve orada ça.|X9 (İttihat) fırkasıdır. Bu fırka, daha mur hayatını süren biçareleri göstere. büyük emlâk ğa İriş rek: — Ya bunlara ne buyurursunuz? Birkaç sene evvel tecessüs eden bu demeli fırkanm en esaslı prensipi, kıralık et; vi i in etmekti. Om Bü'eğ Banda vilüyükid Blkğaış| o öm» PM slam 0 peki aa için bu fırka kendine (İttihat) namı mllhakatında dolaşırken hazır bulunu ni vermişti, lan bazt eğlence Alemlerinin hatırasını Üçüncü fırka (Hizbülvatani) ir, tutuşturdu: — İstanbula kadar gitme-- i p ia ” Bu fırka Mısırın en eski fırkası “420 ar va Ya mesel. Aydının me Aşağı yukarı yirmi yirmi beğ senelik selâ Muğlanın geceleri sarhosluk İİ hayata malik olan bu fırka, müfrit minde oynatılan kadınları... İmilliyetperverdir. Onun en esaslı um- Aramızda her şeyden bir hikmet desi, ingilizler Mısırdan | işgallerini : jkaldırmadıkça onlarla o herhangi bir ilâve etti: — Biçare beğeriyeti. Din) müzaereye girişmemek ve onların her namına ne yanlış hükilmlerin altında hangi bir teklifini kahul etmemektir. ezilmiş, ve ezilmekte devam ©İMEĞe Bu itibar İle yeni mecliste muhalefet mahküm kalmış. yapacak yegâne kuvvet, bu fırkanın Her memleketin tarihinde, fakati çıkardığı sekiz meb'ustur. bilhassa şarkın betbaht mukadderatın- Müstakil olarak intihap olunan 15 da hiç unutulmıyacak bir hikmet der. meb'usun da ağlebi ihtimal hükümete si. /muhalefet etmeleri beklenebilir. İ Bunlar hükümet fırkasına, sonra| hükümet fırkasma müzahir diğer bir fırkaya mensup olmadıklarından muha İefetle teşriki mesai etmek mevkiinde. dirler, Mısırda intihabat bu sekilde yapıl mış olmakla beraber, iş olmuş bitmiş! sayılamaz. | Çünkü meelis haricinde kalmış büyük bir kuvvet vardır. Bu kuvvet) (Vefit) fırkasi ile (Ahrar) fırkasıdır. i Bu büyük meclis haricinde kalmak Halit Ziva: Uşşakizade mam ——— Nafia programımız için Bir İngiliz gazetesinin nok- isi nazarı nedir ? (Deyli Telgraf) ım diplomat mu: habiri (Türkiye nafia programı) serlev hast altında şu malümatı veriyor: “Ha ber aldığımıza göre Türkiye Cümhur reisi ile hükümet, memleketin iktisadi inkişafı yolunda büyük bir nafia programı çizmişlerdir. la beraber hükümet aleyhinde çalış Bu program, Mersin, Sanısun, E.Jmakta devam edecek ve bu mesai bir. reğli, Tırahzon ve Adanada limanları/hedefe tevcih olunacaktır. | mın 28, de müsveddeler geldi. İlk nüshanın bir) genişletmeyi, (Mersin) de bir su yolu! kenarında kırmızı mürekkeple enciime|ve kanalı inşa etmeyi, Haliç üzerinde nin bir şerhi vardı ki (Şeairi islâmiye) Gazi köprüsli namile bir köprü kurma ye mugayereti hasebile) bu romanın!yı ve Sivastan Erzuruma kadar 440) tab'ı (katiyyen gayrieniz) oldüğunu)mil uzunluğunda bir demiryolu uzat- haber veriyordu. mayı istihdaf etmektedir. Şeairi islâmiyeye mugayir olan ne| Ecnehi sermaye faaliyetinin de bu idi? Bir genç kızın yalan söyliyen bir) işlere iştiraki ümit olunmaktadır. Bü Hatta bu fırkalar İle o fırkaların nensupları yeni meclisj gayri meşru tanıyacaklarından onların hedeflerin. den biri yeni meclisi dağıtmak olacak tır. Diğer taraftan Srtkı paşa hüküme ti yeni meclisi toplamakla şimdiye ka. dar vukubulan bötün hareketlerine aşka kurban olarak sefaletten sefalete|büyük inkişaf programımı tatbik için düşe düşe nihayet çamurların kurbanı! yapılacak sarfiyatın menbaı henüz ta- olması mı?. Bu kazaların ihtimalinilayyün etmemiştir, meşru bir mahiyet vermeğe çalışacak ve meclise istinat ederek İngiltere ile müzakereler yapmağa başlıyacaktır. Lİ m vr eti intihabat nasıl kazandı? 150 meb'usun 3ü hükümete muhalif meclis te 3 fırka ve 15 mustakil meb'us var Bu hadiselerin vukuu esnasınâ bir takım kargaşalıkların vukuu “d beklenir Ticaret âleminde Cekoslovakya Tütün ihracatı Çekoslovakya (o tütün rejisi hakkında izmir ticaret odasına gelen malümata nazaran bade ma münakasaya iştirak edecek her satıcının teklif eylediği tü- tünlerin kendi malı veya bu tü- tünlerden bizzat mes'ul olduğunu mübeyyin resmi bir şahadetna- me ibrazı mecburiyetinde oldu- ğu bildirilmiştir. Zeytin yağı stokları izmir ticaret odası, Ege ik- tısadi mıntakasının 1930 mahsul senesi zeytin yağı rekoltesi ve hali hazırdaki zeytin yağı stok- İlan hakkında en son ve kat'i malümatı tespit eylemiştir. Re- kolte 34 milyon 816 bin ki'o stok 5 milyon 446 bin, Bu sto- kun mühim bir kısmı yeni mev- sime kadar müstahsillerin kendi ihtiyaçlarma tekabül eyliyecektir. Mütebaki kısmı da yeni mahsu- le kadar dahilde istihlâk ve ha- rice sevkolunacaktır. Tasfiye halinde buluna şirketler Tasfiyelerine devam edilmekte olan Milii mensucat, Milli mah- sulât, Milli kantariye ve Milli ekmekçiler şirketlerinin umumi heyeti dün saat dde istanbul mıntakası ticaret müdüriyetindö, ticaret müdürü Mubâin-bevin İ riyaseti altında toplanmıştır: Bu içtimada milli mensucat irketinin milli iktısat bankasına olan borcuna mukabil Bakırköy- deki arsann bankaya teklif edilmesine karar verilmiştir. Ban- ka bu teklifi kabul ettiği takdir- de milli mensucat şirketinin bir ay sonra tasfiyesi bitecektir. Mili mahsulât şirketinin iki ay sonra tasfiyesi bitecektir. Min ekmekçiler şirketine ise daha bir ay müsaade verilmiş! Başka omemuriyetlere ota edildikleri için istifa eden mui mensucat ile milli mshsulât şir- ketleri omurakiplerinin (yerine Halil Rifat ve Atıf beyler tayin edilmişlerdir. Çeköslovakya hububatın ithal resimlerini indirdi Çekoslovakya bükümeti, ithal etmekte olduğu hububattan ba- ularının ithalât resmini indir miştir. Buğdayın ithalât resmi, yöz kilosuna 25, çavdarın 50, arpa- yulafın 28, unun 74 krona indirilmiştir. Romanya bazı ihraç resimlerini kaldırdı Şimdiye kadar memleketinden ihraç edilmekte olan öküz, inek, dana, kovun, kuzu ve keçi de- rilerinden muayyen bir ihraç resmi almakta olan Romanya hükümeti, bu derilerin hariçteki iyasalarda daha ucuza satıla- melerini temin için ihraç res- mini kaldırmıştır. Bulgaristan keten tohumu Yu” nanlılarda kösele alıyorlar Bulgaristan hükümeti tahmi- nen İİ milyon leva kıymetinde 45.500 kilo keten tohumu yağ! Yunanistan da askeri kunduralar ve çanklar için 13,500 okka kösele mübayaasını münakasaya koymuşlur. Her iki münakasa“ bın tarih ve şeraitini öğrenmek istiyen tacirlerimizin Dördüncü vakıf handa ihracat ofisine mü” racaatları lâzımdır.