30 Mayıs 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Biz müstemlike fırkalarile Çanakkalede, Sinada döğüş- tük, yenisini istiyoruz Meşhur muhalif başmuhartir “Yeni! bir fırkadan,, bahsediyor, Hatta bu fır kanın programını da aşağı, yukarı an-; latıyor. Bu firkanın proğramı şudur: 1— istikraz yapmalıyız! 2 — Memlekete ecnebi girmelidir. 3 — Avrupada mütedavil sermaye-| iş ve faiz aramadadır. Buna en çok iltiyacı olan biziz... Program şu tehdit ile nihayet bulu- yor: “ Vaziyetimiz çok müşküldür. Netice karanlıktır. Memlekete — para girmez! iş hareketi başlamazsa, umumi hayu- tın tabüliğe dönmesi elbette beklenmek tedir. sermayesi Samimi sözlerden, ancak âciz ve ik- tidarsızlık müteessir olur. o Hükümet kendi umumi siyasetini o beğenmiyen vatandaşların bir kısmının © siyasi biri teşekkül halinde meydana çıkmalarını h$il olmamalıdır. Memleket meseleleri ancak © Siyasi fırkalar karşısında halledilir. O şekil- de taazzuv edecektir... Buna müsaade edilmezse çok açık. çok samimi ilân etmek lâzımdır ki, bu teşekkül, bu Cırku kat'i zaruret halin. de taazzuv edecektir. Bu program kalü belâ tanzimatçısı- nm en kötü, en cahil kopyesidir. Bu tehdit küstah bir cür'ettir, Çünkü, Avrupadaki iermayenin , Bon senelerdeki akışı seyrini lise tale- besi bile çok iyi biliyor. Avrüpanın ser mayesi ya Avrupada çalışıyor, Yahut ta Okyanusyaya, Avusturalyaya, Cenu bi Amerikaya taşınıyor. Gr . Balkanlara ve Şarki ve merkezi Avru paya sermaye ancak siyasi hedefler ta kip edecek ve ağır mali şartlar kabul et tirerek giriyor. Bunlardan başka, bey- nelmilel sermaye akışı Hintten, ve u- zak şarktan da çekilmeğe tır. başlamış- ... Sermayenin siyasi hedeflerle mem. lekete girmesini istemiyenler için son Romanya İstikrazı iyi bir misaldir. Romanyanm Fransa İle imzaladığı müthiş istikraz mukavelesinin şartla. rmi hâlâ Fransa maliyecileri bir nevi fedakârlık . addedecek © derecede mağrurdurlar. İ Siyasi hedefle memlekele giren ser maye ile hiç bir memleket kurtarılma- naştır. İ Bir memleket ancak bü şekilde ba- tırılabilir. İstikrazcı bir fırka yarı müstemlike ol! maktan kurtulan ve bü yolda orijinal) bir inkılâp Yapan Omemleketlrede ya. yet sarih manasile, tehlike fırkasıdır. Müstemleke fırkalarile Çanakkale- de, Sinada az mı çarpıştık? Müstemleke fırkalarının o Maraşal | Franşe Despere kumandanları Taksim! deki resmigeçidini o görenler yeni bir! müstemleke fırkası yapmak için bu ka dar acele etmemelidirler. Çünkü Le zandan memnun olmıyanlar bu fırka. Tarı boyuna hazırlıyorlar. .. . Sermayenin suladığı Viyana sohak larında farklı dilenciler var. Romanya, ecnebi (o sermayesi, borç faiz, set, ve altında cansız bir kâda ora halini aldı. Balkanlar o bile müs, temleke olmaktan kurtulmak istiyor. lar, .».. Müstemleke fırkası dışardan gelir. se sınırlarda çarpışırız. Fakat mem.e- ket içinden bir müstemleke fırkası çı- karmak istiyenler şüphesiz (o bilmiye- rek vatandaşları bir baska bayrak al./?© tında birikmeğe davet mektir. Dostlar sayı ile kendimize gelelim. SADRİ ETEM ediyorlar de Not: — Beynelmilel o sermayenin akışı ve bizde yaptığı işler hakkında 15 mayıs, 25 mart ve (1) şubat tarihli (Vakıt) ta) tafsilât vardır. İcelbolunarak tetkik Tarihi vesikaların satışı faciası (Ust tarafı 1 inci sayfada) nında Babrâli hazinei evrakının mühim bir. kısmı da buraya (o nakledilmişi Talebemizin sokaklarda bulup getirdik leri kâğıtlar da buhu göstermektedir.| Bulgarlara satılan bu evrak (o sandık- lar içinde nakledilirken sokaklara dü- şüp de çocuklar (o tarafından toplanan! parçalar içinde (Uygur harflerile bir! kitap, Viyana muhasarasına ait ordu-| nun hesap defteri, muhtelif defter. darların tatbik mühürleri, Fatih der. rine alt de bazı vesaik ve tersane kuyudatı vardır. Bu evrak arasınla Kanuni Süleymanm Macaristandan | Arabistana kadar yaplırdığı o meşhur tahriri nüfus evrakile en eski o ve en kıymetlilerinden olmak üzere ve hat- ta evkaf idare (o senet suretleri bulun-i mıyan 2 bin vakfiyede gitmiştir.! Bunların arasında tarihi kıymeti halzi birçok (o fermanlar, timar ve ziamet vesaiki de vardır. Ferman vakfiye gi“ bi vesikalar © zamanın en meşhur hat-i tatları tarafından yazılmış o olmaları itibarile (o hattı tarihi noktasından da| fevkalâde kıymetlidirler. İ Ekserisi o tezhipli (olan bu evra- kım birer nümünesini o bulmak bugün hayli müşküldür. OBunlardan başka eski türk müelliflerine ait ve nüshala»; rı kalmamış yazma kitaplar da vardır.) Başvekil “Hazretlerine yazdığım lâyi- hada bunlârın tarihi, eskeri ve ma- li kıymetlerini İzah ettim. Bü hadise üzerine defterdar Şefik Beyi ziyaret ederek meselenin ehemmi:| yeti hakkında — nazarı dikkatini cel-! .Jhatta bir kısmının bu defterlere yapış- MZ TV e ibaret olduğunu bunların ve tapu defatiri tasarrufiyesine taallüku olup tırılmış olduğunu vekâlete — bildirmek suretile her nedense bu vakfiyeleri ev- kaf idaresine vermedi. Maliye vekâ- leti de hakikate mutabık olmıyan bu cevabı evkaf müdüriyet! umumiyesine, orası da İstanbula yazdı. Bunun üzerine komisyon bu vakfi: yelerin iddia e 'ildiği gibi birkaç deği! iki bin olduğunu ve tapu Idaresindeki defatiri tasriifye ile hiç bir alââkala. ri bulunmadığını ve birer birer tetkik edilmiş olan bu vakfiyelerin beheme- hal - vakif idaresine aldırılması icap ettiğini tekrâr müdüriyeti umumiyeye yazdı; yazık ki hakikati duyurmak kabil. olamadı. Bu vakfiyeler fevkalâde müzehhep! ve kıymetli şeylerdir. Kmsali de yok- tur. Bir tanesi bin liraya her zamani satılabilir... Gerek Cevdet Beyin, gerek Vamık Şükrü Beyin obu ehemmiyetli hadise ye dair mütaleaları bu lardır, Fakat; bu bahsi burada bitirmeden evel Vu- mık Beyin işaret ettiği mühim bir noktayı da kaydetmeden geçmiyeceğiz. Vamık Bey iki bin o vakfiyenin evkafa verilmesine (mâni olan zatın ayni za-| manda (evrakı satan komisyonun re isi olduğunu söylemekte ve bu noktayı dikkate değer (bulmaktadır. Diğer dikkate değer bir nokta da satılan ev- rak üzerinde muhtelif tarihlerde Bul gar omütefekkirleri ve diplomatları tarafından tetkikat yapılmış (olması bettiğim zaman defterdar bey bana: — Gazetelerin yazdığı gibi'bu evrak içinde kıymetli bir şey yoktur; demiş! ve komisyonun bu baptaki (raporu nü göstermiştir. Gazetelerin bu mühim mesele hakkındaki ifşaatı Üzerine ve satılan evrakın — biymetsizliğinden bahis bir rapor (o hazırlanması ve bu raporda » satılması lâzım gelen daha bir takım defatir (ve vesaiki kadime| bulunduğundan bahisle müsaade bu yurulduğu takdirde bunların da — 4” tilacağının zikredilmesi oOnuzarı dik. kati celbedecek bir şeydir. Defterdar Reyin komisyonun rapo- rona istinat eden (sözlerini dinledik. ten sonra beraberimde götürdüğüm'ev-| rakı kendisine gösterdiğim zaman hay- ret elti, Wi Vamık B. ne diyor? Bu meseleyi takibe memur olan muharririmiz Cevdet Beyden ayrildik. tan sonra evkaf idaresi memurin mi- dürü Vamık Sükrü Beyi de ziyaret & derek bu meseleye dair olan fikirlerini sormuştur. Yedi cilt üzerine hazırin- dığı o evkaf tarihinin üçüncü cildi ile meşgul olan ve bu suretle evkafın kıy- metli bir tarihçesini (o meydana getir. mek: için çalışan Vamık Bey, muhar-| ririmizi nezaketle karşılamış (ve şu! malmatı vermiştir: | — Lozan muahedesi mucibince Yu- nanistanda kalan — şehirlerdeki (ev. kafin hukuku mahfuz tutulacağından! bu evkafın © tesbiti n Üç sene & vel evkafta bir komisyon teşekkül et. mişti, o Kuyudat ve vakfiyenin o bir kısmı tapu dairesinde o mevcut oldu. ğündan bu komisyon, kâh evkafta ve kâh tapu idaresinde ifayi vazife ediyor du, Tapu (dairesinde o çalışılırken oradaki (kuyudu atika) (o mahzeninde bir takım vakfiyelerin mevcut olduğu komisyoneü bu vakfiyeler birer ikişer dır. Bundan üç sene evel İstanbula Bul garistan hükümeti tarafından Sofyn- daki milli kütüpane şark şubesi o mü- dürü Vladimir oTodoref Hindalof gönderilmiş ve hu ohazinede telki- kat yaptırılmıştır. Mükemmel bir müsteşrik olan ve burada (altı ayi kalan M. Hindalof Sofyaya avdetin- de buradaki tetkikatının neticesi o larak (o ( yeni resmi türk vesaikine gö re istiklâliyetten evel milli hareketler ve İhtilâller) isimli bir eser neşretmiş-| tir. Bu eserde (Karaman) tarihi müel- NC — Şikâzilin “eserine ait bir o klişe! de vardır. e Bundan sonra bir Bulgar jenerali gelmiş ve bu hazinede aylarca tetkikatta bulunmuştur. Bunu müte- akip de eski Osmanlı meclisi meb'usa- nında Manastır meb'usluğu eden Pan- çedoref o gelmiş ve aylarca bu hazine ye gömüldükten sonra dönmüş, ve bir müddet sonra tekrar gelerek ge çen yaz ve bu kışı daha ziyade burada geçirmiş (ve bu evrakı tetkik ile meş gul olmustur, Pançedorefin bu evrak üzerindeki tetkikatına ait malümat (Bulgaristana| Bir müvezzi Eniştesini öldürdü Üsküdarda Süleyman ağa nia- ballesiınde Bostan sokağında 30 Dumarada oturan berber Nuri, kain biraderi posta müvezzile- rinden Nureddin ile ötedenberi geçinemezmiş. Daima (kavga ederlermiş. Dün gene enişte, kain birader bir mes'eleden do- layı kavgaya tutuşmuşlar ve bu sırada müvezzi Nureddin enişte- sini bıçakla boynundan ağır su- rette yaralamıştır. Nuri fazla kan zayi ettiğinden yarım saat sonra ölmüştür. Katıl Nureddin yaka- lanmıştır. Elim bir kaza Dün saat 20 de Sirkeci - Yeşil- köy baltında çok elim bir kaza olmuş ve bir askerimiz hat bo- yunda ezilmiş bir halde bulun- muştur Zavailınm nasil düştüğü ve hangi tren altında kaldığı tahkik edilmektedir. Esrarkeş çamur Şevket kalp hastalığından düşüp öldü Şehremininde oturan maruf esrarkeşlerden 70 yaşlarında ça- mur Şevket dün Beyazıtta Çu- kur çeşme meydanı su terazesi yanından geçerken düşüp ölmüş- tür. Yapılan muayene neticesin- de kalp sektesinden öldüğü an- İaşılmış ve defnine ruhsat veril- miştir, Galata da yangın Dün gece saat dokuzda (o Galatada Mertebanj sokağında bir makine satış mağazasında yangın çıkmış, binanın ahşap kısımları yandıktan sonra sön- dürülmüştür. Hastaya gitmi- yen doktor kim? t ema 0. AA 8 Doktorlar cemiyeti dün bir içtima yaptı Etibba muhadenet cemiyeti aylık içtimamı dün Türkiye eczanesi üstündeki cemiyet merkezinde yapınıştır. Cemiyetin senelik kongresinde yeni idare heyeti azalıklarına seçilenlerden doktor Niyazi ismet beyin reisliğe, Muzaffer Talat beyin ikinci reisliğe, Faik beyin veznedarlığa seçildikleri umumi | | ait kıymetli vesikalar) diye Zora ga- zetesinde tefrika edilmiştir. Bu evrakın Bulgaristana fabrikada imha edilmek için alındığı iddiasma alâkadar görünmektedirler. Bulgaris tanda imha edilecek fersude kâğıtla- rın kilosu Obirlevaya satılmaktadır. Halbuki buradan üç kuruş on paradan alman bu kâğıtların kilosu Rulgaris- tana beş altı levaya mal olmuştur. | Bu evrakın ayni zamanda hattı ta. İrihi itibarile ayrıca kıymetli olduklurı gibi siyasi, ilmi, içtimai ve tarihi kıy» metleri de vardır. Bu vesaik arasında Fatihten evelki İdevirlere'ait kıymetli vesaikten maada olundu. o Evkaf dairesinde müseccel olmıyan o ve ade- di iki bine baliğ olan (obu vakfiyeler pek kıymetli şeylerdi. e Komisyon vur! zifesini orada — ikmal ettikten sonr “Mademki bir o evkaf dairesi mev tur ve umumiyetle okuyut ve vakfiye hurada mahfuzdur. Evkaf dairesirin teşekkülünden evel (tapu idaresince! hıfzedilmiş olan bu iki bin vakfiyenin! orada (devamı mahfuziyeline lüzum olmadığını kaf idaresine devredilmesi için lâzım gelen teşebbüsatta bulunulmasını bun ti umumiyesine bildirmiştik. İşin) hususi surette, evkaf w- mum müdürü beye de ayrıca bildirit.! mişti, o Müdüriyeti umumiye (bunun üzerine Maliye vekâletine (o müracaat etti, vekâlet de (tapu müdüriyeti w mumiyesine yazdı. o Ancak tapu kuyu du âtika idaresi o bu vakfiyelerin ora- dan alındığı takdirde idarenin ehem- miyeti azalacağını ve burlartı iki bin vakfiye olmayıp bir kaç vakfiyeden ehemmiyeti, arzederek — bunların ev-| dan bir bucuk sene evel evkaf müdüri-| İSelçuk hükümdarlarından (İzzettin)in iRoma imparatoru o (Paleoğ) « İlticu sı sırasında Bulgarlara ve İslâv cere- yanlarına karşı mukavemete memur edilmek üzere sureti mahsusada © za- mankj (Ozi) eyaleti (taraflarına gön- derilmiş olan (o Peçeneklere düir Ode uzun derin muhabere, sevkiyat ve İs kân yesaiki mevcuttur. Buişe esef eden tarihçilerimizden biri teessürü- inü: — Kale içerden (o alınır. düsturu demek ki pek yerinde imiş, yazik!,, söz lerile hülâsa etmektedir. Gizli âyin! izmirde bir akşam refikimize telgrafla bildirildiğine nazaran Salihli'nin Yeşilova köyünde 15 kişi tekke ayini yaparken yaka- lanmışlardır. Dervişler Salihliye getirilmiştir. Bunlar bakkında tarikata inti- sap ve gizli ayin tertip etmek maddesinden dolayı takibat ya- heyete bildirilmiştir. Bundan sonra senelik kongrede çekilen telgrafa Sıhhiye vekili doktor Refik B. den gelen cevap telgrafı okun- muş, yeniden cemiyete girmek istiyen doktorların müracaatları kabul edilmiş, cemiyetin üç ay yaz tatili yapmasına ve bu tatil esnasında bir tenezzüh. tertip etmesine karar verilmiştir. Dünkü içtimada, doktor Cemal Zeki beyin hasta bu'unan zevce- sini muayene ve tedavi ettirmek üzere davet ettiği halde bu davete icabet etmiyen bir doktor hakkında verdiği takrir okunmuş ve âza tarafıadan teessüfle kar- şılanmıştır. Takrir tahkikat ya- pılması için etibba odasına be ERA A AA Ba ear vale edilmiştir. ..e.i0000 00 pılacaktır,. Maznunların alevi ta- rikatine mensup oldukları söylen» mektedir. Bu on beş tarikat men- subunun ayin esnasında rakı iç- tikleri ve bir takım merasim yap- tıkları © anlaşılmıştır.” içlerinden ikisi Manisalıdır. an Ma- nisalı lokantacı Niyazi dede ver- diği ifadede: — Ben dervi sumum, Beniherkes lanır, oğlu- mu evlendirmeğe gittim. Köy halkından tanıdıklarım beni eğ- lenceye çağırdılar. Ahbaplarının bir muhtarlık intihabı işinden dolayı bazı düşmanları varmış.. Bunlar bizim eğlencemizi âyin diye ıbbar etmişler. Demiştir. Maznunların hemen hepsi genç- tir. Tahkikat vedam etmektedir. bilmem, ma- h vi de tir | Uzük ada! Fizik dersinde, munllimin ğe dair verdiği izahatı can dinliniş olan talebeye, mü te Cöğrafiya muallimi şöyle sordu: — Oğlum, İstanbula en “© hangisidir? Çocuk, biraz, düşündükten şu cevabı verdi: — Büyük ada efendim. — Nasıl olur? — Çünkü efendim, saniyede 300 bin kilometre olduğu halde lerden beri İstanbüldan (BÜY elektirik varamadı. Madamın niyeti yi İzmirdeki Hafize Suzan Hami kında söylenen sözler, yapılan di gi dular malüm. Bunları o yenide” dolamaktan mana yok. vi zak $ö ye süre! şe” Yalnız, son günlerde bu finda yazılan yazılara (o bakil! yar zan Hanım (Yahut madam Gi) * gelen kocasından bir davet meki” almış ve diyormuş ki: — Manevi çocuğumu da alarak Parise gideceğim! Senin yolun açık olsun ma kat bir türk baba ile ananın getirdikleri yavruyu ne | hakla” sız olmağa götürüyorsun? * Mini mini bir türk (yavri , henüz ihracat eşyası addetmiyor Ne var, ne olmu$ Bütün gazeteler, yeni yapıl e talimatname dolayısile . Vilâye'ie hassa muavin Fazlı . Beye a yor. Kendisini ferdi hürriyet e ihürriyetini ihlâl etmekle itham © İlar. w Hükümet varidatını potimalii silâtı kontrol etmek için Mali bir talimatnameye bu kadar la hücum ve fuzuli bir" gibi Fazlı Beyi mahkemeye çi niçin? 4 Hadiseyi kendimiz daha eti sl hakeme edelim, te Zi Tökyo, Nankin, Kâbil, Rİ Janeyro sefirlikleri lağvediliyor Hariciye vekâletinin 93İ çesinde © tasarruf ei | bazı elçilikler lağvolu agi | i Bu meyanda Tokyo, Kâbil, Rio dö Janeyro lerinin ilgası mevzuu bahisi” Tökyo büyük elçimiz “ Beyin münhal bulunan v büyük elçiliğine tayini mu“ , Yene tasarruf maksadile keze celbedilen hariçteki murlardan (o kırkının Mef” sureti istihdamları hakk karar verilmemiştir. Bir ib' göre merkezde münhal ak , cıya kadar kendilerine 8 aşı verilecektir, ralar iki günden beri mizin başlığının sağ da neşredilmeğe başlan On beş gün devam €d! lan bü numaralı n zı muhafaza edenler kamıza iştirak etmiş © lar ve çekilecek bir eri zeri m p» ilân edilecektir. p Birinciye 40, ikiler üçüncüye 10 lira ve kariimize de muhteli! te hediyeler kazan rek değiştirmek gibi lerin hiç biri yoktur. Numaralarımızi niz yi