16 Mart 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

VAKIT 16 MART GÜNÜN SARETLERİ Bir defa da Fethi B. okusun ! Ali şu Fethi Bey, şimdi tekaütlük östidasını yazmakla uğraşmasa da bey asimilel şimendifer, otomobil ve kam- yon rekabeti hakkında çıkan raporları Şir okusa! Fransada, Almanyada, İn — gilterede, Amerikada harpten sonra © “omobil, kamyon nakliyatı artmış, fa- At buna mukabil şimendiferlerinkiler © Jaha fazla! i © Daha birkaç ay evvel: *- Efendim demiryolu bizim neyi- ize deyip, develere binerek intihap mdıklarınm başına geçenlerin en akı): usluları, şöyle söylüyorlardı: “— Demir kamyon ve «omobil nakliyeciliği ikame etmek da- 2 iyi olur. Kamyon alalım, otomobil — alem, amma, illâ ve lâkin şu simendi! "erleri ortalıktan yok edelim! Bu fikir ölçüsüz. manasız. hesapsız — bik fikirdi. Deve neyimize yetmez di yenlerle bu sözü sövliyenin arasında E. büyük bir fark yoktu. # 1931 i Fransızcaya çalış A gri Yaşımı hapsederek boğazımdan kı- sılmış bir torbayı yırtarak eiğerlerime| serin ve taze bir hava dolduruyor gi- ibi idim, Her sabah koltuğumun altı. na kâğıtlarımı, kitaplarımı ihtiva eden cüzdanı alır artık elimde bir bastonla, JFrenk mahallesinin Alyoli ferhane sİnde Oyüst de Jabanın idarehanesine ikoşardım. Bu zatın İzmirde uzun ve debdebeli gecen hayatından el'ân o yasıyan pek gole hatıralar olsa gerektir, O tarihte şöhreti henüz teessşs etmiye başlamış. küçük bir idarehanede iptidal teş !kilât ile mahdut bir daire içinde çalı- Biri amelimanda tenperverliğin, heyi serdi. Bu meyanda büyük pederimin »lu yerine “benin, “kağının mantığı idi, Öte-)işlerile de meşgul olmalı idi ki ben der) “ki gimendifer niçin yapılır, bal türlü takayyüdat İle oİhata edik kgmyon nerede işler Odiye düşün dim. | Bu zat nereden gelmişti, asalet fa- rikasile bu İsmi nereden o getirmişti, buralarını hiç bir zaman sarahatla an. lyamadım. Rusyadan gelmiş denilir. teşkil etmekte daha muvaffak bir ee ve bu kısa izah ile iktifa olunurdu. k he almıştır, Kamyon ve otomobil bu a! Bir türk kadar türkçe bilen, acemee na hattı harikulâde bir şekilde besle.|divanlar okuyan, fransıycayı, alman. miştir. Harpten sonra dünya şimendi; cayı, italyancayı, rumcayı bu lisanla ferciliğinin inkisafı, yine bu dünya (./tm erbabı kadar suhulet ve sıhhatle «inde yer tutan Türkiyenin demiryolu|söyliyen, belki hiç tezahür etmiyen bir siyasetinde ne kadar haklı olduğunu isj vukuf ile ermeniceye de o nisbette va t eder. Fethi Bey artık tekaüt oldu|Kıf olan bu genç adamın milliyetinde > bündan sonra kendisinin de itimat et.|taharriyat yapmağa lüzum yoktu. Pek tiği Avrupalı mütehassıslar tarafın. ziyade eğlenceye, süse (| İptilâsı nispe- © dan yazılan bu raporları enine, boyu-|tinde bu iki zevkine kifayet edecek ka- »a tetkik edebilir. dar parâyı mesleğinde kolaylıkla kaza- ij İnan bir adam İçin etrafına hüviyet ve menşeli hakkında fazla malümat ver. mesine de ihtiyaç yoktu. (Evine hat- ta dairesine girenleri derhal teshir e- K İden öyle bir sevimlilik kuvveti vardı "KI derhâl Büüün Tesiri yltrnda kalıhır i dı. Ben de bu tesive inzimam eden di- İktisat harb ğer bir sebep vardı: Bana hatırma rana, ve İngiltere geçen seneden- pek ziyade riayet edilmek lâzım gelen veri Rus ihracatının bu iki memleket mühim bir şahsiyet muamelesi göste-| p piyasasında hâsıl ettiği suitesirden| çiyor ve az zaman İçinde beni mektebe — Müştekidirler. Rusların Fransa ve 1n- hazırlamak gayesini kendisine bir inat o gilterede yetişen mahsullerin ve bu meselesi yapıyordu. memleketler sanayii istihsalâtının bir) © Beni ufak bir imtihana © Kesmint ayni memleketlere yerli malın hasbihal ile, yarı dm daha ucuz gönderebilmeleri het) sızca, yokladıktan sonra kâtibini ça- #i memleket iktisat âlemini fevkalâde) gırdı, ve derhal takip olunacak hare- sarsmış. Bu müden o kadar kat'iyet ve ket çizgilerini tayin etti. .şiddetle ileri sürüldü ki her iki memle| © ket Rus emtiasını içeri sokmamağı zi i Her sabah daha idarehane (işleri verdiler, Almanya da son zamanlarda Rusya başlamadan evel onunla çalışacaktık. pm lâtından şikâyet vaziyetinde kal-İyerilen talimat şundan ibaretti: di. Rus hububatının kesretle Almanya: -— Pek az kaide, pek çok temrin ve sevki Alman piyasasmı düşürerek|imlâ sonra hesap: Kaide ıslah, yalnız iraat âleminde büyük bir iktısadi buh) sıra geldikçe hatıratı tazelenecek, Her an tevlidi tehlikesini ortaya çıkardı.) çeşitten mesele... Ondan sonra ben Bunun üzerine Almanya gümrük rüsü| gelince, her gün bir saat benimle ça. munu yükseltti bunu da kâfi görmiye-| ancak — vek Timanlarını Rus hububatına kapat “Bu genç kâtip benden ancak üç dört © mak kararını verdi. Bu suretle vasati yaş büyük, IR yaşlarında, o mektebini , Avrupanın büyük milleti de Ruslara) henüz bitirmiş. İzmirin maruf bir ai tatbik edilen iktisadi boykota İŞ| esine uzaktan mensup, fakat fakir, , firak etmiş Pale aileye yük olmasın diye ihtiyar valide: Pp“ sine bakmak külfeti daracık omuzla- « .Romanya kerestelerini süremediğin| rına yükletilmiş bir ( betbaht idi ki, den, Çekoslovakya ve Macaristan hubul yaya, yavaş gizli derinliklerini açan batlarını cihan piyasasında satamadık- perdeler aramızda daha kuvvetle e- — larımdan dolayı Rusyaya karşı AYNİ Sİ-| sen samimiyet havalarile | sıyrıldıkça » kâyeti serdediyorlar. Halbuki bu sikâ-| yuhunun ailesine, cemiyete, beşeriyete, — yetlerin esası aranırsa kabahatin Rus hayata karşı siyah kinlerini ifşa eden “yada olmadığı görülür. Kabahat harbi| köskünlüğüne şahit © olurdum. O bir mumiden sonra cihan istihsalât VE) neyi ihtilâlkâr idi. Fakre karşı bir. sarfiyatında vukua gelen ve halâs ca-İyaç sene sonra onu götürmesi mukar- resi henüz bulunamamış olan buhran-İyer çürük göğsünü patlatacık kadar - dadır. Rusyaya karşı yapılan hareketle şişkin emellerinden hiç birine müsan- bu buhranın önüne geçilemez. Ancakide etmiyen taliine karşı bir isyanı var miyen, memleketi ancak Çamlıca tepele rinden seyreden züppenin düşüncesi! “Raporlarm tetkikinden anlaşılıyor ii harpten sonra demiryolu ana hat : Sadri Etem benziyen trma en ziyade tesir yapanlardan biri olmuştur. Bunu izah edeceğim: çürük bir noktasını delerek taşan 47: > gin bir buhar şiddetile fışkırır bir da- — Yirminci asırda milletlerin mukad-| kika sonra sanki bu bir oyunmuşçasına | “deratı yekdiğerine fevkalâde bağlıdır. güler, ya şarkı söyler, yahüt o Kendi! , Beşeriyetin enternasyonalizme doğru) kendisine bir iskemle yakalıyarak üç — gittiği bir sırada Avrupanın üçte biri-| beş vals hatvesile idarehanenin uyu ni işgal eden bir kıt'ada yaşıyan bir yan tozlarını ayağa kaldırır, ve soluk milleti umumi ahzü ita sahasından (-| saanen m » karta etmek istemek tatbikatta hayırlı|mesi için çareler aransa daha zamana © neticeler vermez. Dzmpinge karşı mü.İmuvafık, ve daha mantıki hareket edil i cadele edileceğine Rusya ile el ele ve-İmiş olur. rilerek umumi buhranın önüne geçil- ... M. Gayur ll felsefesi öğreniyorum Hesap meselelerile geçen sabah eğlericeleri — Tercü- meye başlıyorum : ilk eser — Bunun semeresi — ilk balolar ve ilk gülünç olmak acısı. Nasıl ENE ıyorum ve hayat Yazan : Halit Ziya soluğa oturarak bana tuhaf hikâyeler anlatırdı. Büyük bir meziyeti vardı. Bana asla türkçe (o söylemezdi. Belki de İzmit gayri müslimlerinin ohemen hepsi gibi türkçe bilmezdi. Bizi en ziyade eğlendiren hesap me- seleleri oldu. O bir (O Problem kitabı getirmişti. Bu mesele hallini biz bir bilmece şekline koymuş, onu pek eğ- lendirecek bir oyun haline getirmiştik.! Yl eleyen tib yeri. ÖNE o bundan pek memnundu. Arasıra p. R.yr rumuzu İle cevap istiyen karii- Ferhanenin karşı sırasında bir apar mize:) tıman işgal eden zengin ailenin güzel Li kizı belki pencerededir diye kapıya ka: zeri karakteriniz Yar. Takip kud. dar gidip-bakmaktan başka bir işi ok retiniz (ve gösterişiniz en ve) mıyan Antu'an için bu ders sabahi- tarafınızdır. Hayatında az çile çekmiş nın boş saatlerini dolduracak güzel İN ri aye — iz bir eğlence olmuştu. Belki bu sebeple > Ekli a PRAŞEEN — aşi bana müteşekkir idi. Ve elbette benden ri A meali > a Rx kendisine mebzulen akan teressüm ve e görmeği AŞMA Ça Pei muhabbet hislerine lâkayt - kalmadı. ancak idealinizi okşadığı takdirde zevk desi Yal aile 8 le yaparsınız. Kendinizi o sevdirecek un hayattan ve beşeriy "İtarafı iyi 2 Bilireli neffur eden betbaht genç felsefesi ben A ite ad Görüş- de de rahneler açıyor, henüz KurUİmi| ayiniz asla sinirlerinize akis Gi e sk binayi ekimi > dığı için çok © isabetlidir. Nefsinize rinde, onları yavaş yavaş emirecek | emniyetini fazladır. Zevklerini; su sızıntılarma yol veren (o çatlaklar düğkükeğiniz. <a ni hasıl oluyordu. Fakat bu istihale ne 2 . in Bl Kadar kuhkaha gürültüleri “ 5 <3 — (F. F. A) rumuzile cevap İsti- yen kariimize: ke ebede Asabi karakteriniz var Bir an için Onun arkadaşları ovardı. Arasıra ri i uğrıyanlar olurdu. Onunla (beraber mi ekim eri İzel kaç kere dostlarının evlerinde, genç ib NA LA SN ör kızlarla beraber gülüştük, eğlendik...| kendinizle Yalnız kalmanız çok azdır, Birkaç defn da onun fakirane evinde, sinirlerinizi yari tesirlere > © bj fazla terketmiş bulunuyorsunuz ki he- ihtiyar annesinin titrek ellerile ikram wen hiç BİP bez birdenbire hi iyeti- ettiği pastaları bir. silgin aleyile bera: nize seyredemiyor ve dalma hâdiseleri ber yedik. Anta'an: — Bilir misiniz, derdi. ar Salak, i eee olu- Bunlar annemin marifetidir. Ne ka kudretiniz mihaniki bir hale (gelmiş dar yerseniz ne kadar beyenirseniz © arzusuz ve o neş'esizdir. Çok ıstırap kadar sevindirirsiniz. çekmiş birisiniz. Hayatınız sizi okşa- Sabah müzakereleri bitince (O Jaba mıyor; o kadar didinme ile geçmiş ki gelirdi. Her şeyden evel benimle meş-|siz artık her şeyi yapmağa kadir gul olurdu. Bir gün karar verdi: —| husugiyet sahibi biri olmuşsunuz. Ez- Sizinle bir tereüme yapalım! dedi. Me-| gin birisiniz. o Hayattan kim ( ulma selâ bir roman... mış her insanın hüsranını daha müba- Başımda sanki bir sis dalgası fı$-|Jâçalı duyan birisiniz. Az, uysal, biraz Terceme! Ben?.. Diyebildim. rizdir. İradeniz kuvvetli değildir. Jabanın dünyada en büyük zevki o3 — Sinirsiz karakteriniz var. Gös- roman okumaktı, Hemen her gün Kİ-| terişi seven, kendine emin, çalışmaktan roman gelirdi. Bunları ne zaman ©- » Bu işi benden İyi o yapar. kurdu. Cepleri bill #önaBin, dl) “ide GE idi. Terceme için onun roman İntihap)jajarı, o Jaba Karşıyakada ikamet € etmesine sebep bu mu idi? Ben de bul gerdi, Yine dn it din seberii adamsınız ? Grafoloji mütehassısımız cevâp veriyor menfaatle müteharrik olduğu zaman zevk alan, nikbin, &z okumuş, çok eğ- lence ve keyrf meraklısı, etrafına biraz durgun görünen, az hassas ofakat aklma geleni yapmak istiyen birisiniz. Her işe koşabilmeniz en kuvvetli tara- fınızdır. Merhametiniz ne fazla ne az! 4 — Çok hassas karakteriniz var. İyilikten hoşlanan, fenalık yapmıyan durgun, uysal, sinirli birisiniz. Hâdiseleri olduğu gibi değil, haya- Vinizde ibda ettiğiniz gibi düşünür ve muhakeme edersiniz. En zayıf tarafr- niz kuru ve camsız ideallerin zebunu olmanizdır. o Şöhret, eyi yaşamaktan «ok sizi mesteder. Ni Ne bedbin ne nikbinsiniz. Hiç bir şeye doymamış olmanın sizde bıraktı ğı iştiyak ve hüsran sizin nevreste- nik bünyenizde bazan çok elem veren akisler yapar. İradeniz kuvvetsizdir. daimi mesâiden zevk almadığınızı id- dia ve okumaktan fazla zevk almadı. gınızı tahmin ederim | 5 — İradeli karakteriniz var. Çalışmaktan, intizamdan , ve daha fazla ameli ve maddi işlerden hoşlanan birisiniz. Az hassas, azimli verilen işi başaran fakat çile çekmiş insanım tevek Heme külüna enhin almanız en kevvetli "ta raflarınızdır. . Nikbinsiniz. İyi yaşa mak arzunuz her şeye faik bir halde- dir. 6 — Muntazam karakteriniz var . Maahaza tam intizam ve süsten fa7- la harice iyi görünebilecek (süs ve in- tizama daha çok meyyalsiniz. Hassas olduğunuz — muhakkaktır. Ancak bu hiç bir zaman dizi arzu (ettiğiniz bir türkçe yarı fran-|kırtan bir gölge patladı: — Bir roman.|her şeye burnunu sokan tabiatiniz ba-İşeyden menedecek kadar iradenize hâ- kim değildir. Dünyayı hoş gören, et- rafına kendini sevdirmeğe o muvaffak olan, eğlence ve yormaz ( çalışma sizl Bu genç kâtip bende huyat ve hissiya| tapçılardan, postalardan paket paket| amma —|çok neş'elendirir. Nikbinsiniz. Bir şe yi sonuna getirmekte o müşkülüt çek- Burada kaydetmeden © geçemiyece-|mezsiniz. En kuvvetli tarafınız umu- im bir hadise var: Hayatımın ilk ba-|miyetle iyi biri olmanızdır. 7 — Nikbin karakteriniz var. Basit işlerde dahi çalışmaktan hiç Rus milletinin vaziyeti iktısadiyesi güç, gı ki arasıra fazla ısınmış bir kazanın |“ İdürle görüşün, Kendisi oradan çık- iptilânım mevcudiyetine vakıf Miydi?) tabiplerden Fano Bey vardı Bu ikisilgayri memnun olmıyan tabiatiniz en Belki dedemin son zamanlarda roman! pir hafta fazıla ile birer balo verdiler.|kuvvetli tarafınızdır, Kendinize fazla merakına düştüğünden haberdardı: | ye ben dedemden müsaade alarak bulemniyetiniz yok. o Bir çok şeylere doy Bu suallerden hiç birini o zaman! patojara davet edildim. Benimle birmamış olmanız sizi binlerce ideale sa- kendi kendime irade lüzum Körmedim:| yaşta küçük çocukların ve kızların 8-İhip etmiş ve hayalperver © yapmıştır. Ertesi gün Jaba elinde bir o romanla; anda mahçup ve biraz mahzun gece) Zevkleriniz düşkünlüğünüz fazla değil, geldi. Ve bunu derhal tercemeye başina geçirdim Bütün küçükler büyüklerİameli tarafınız elinizde o olmaksızm ladik, İgibi oynadılar; yalnız ben bir köşede|kuvvetlidir. Az hassas olmanıza rağ Ponsan du Terayın “Mezon dore ge- sinmiş, boynu bükük, onlara — baktım.İmen hâdiseleri daha çok sinirlerinizle celeri, Les nuitsde la maison dorde, İ0 tarihte değil bir türk çocuğunun hatmünakaşa ve muhakeme edersiniz. Bu nasıl bir terceme oldu? — Hele ça bir türk gencinin bir baloda o dans) Biraz mütereddit olmanız da en zayıf nasıl bir türkçe ile yapıldı? Birkaç Se- etmesine ihtimal yok gibi idi. Onun)tarafınızdır. Kafa (işlerinden ziya ne sonra yapılmış tereemelerimden Yal için benim bu cemiyette herkesten başİde el ve ayak (işlerinde daha mw hut yazılmış şeylerimden istidlâl ede-|ka oluşuma belki etrafımdakiler $8$-|vafak olabilmek istidadınız e barizdir. rek şu neticeye varıyorum ki bunlar mıyorlardı. Fakat anlaşılan ben öyle/nervöz bünyeniz var. bugünün ilk mektep çocuklarma bile| mahzun bakıyordum ki hele o zaman) &.. Çalışmağı olduğu gibi kabul eden gülünç görünecek acibeler olacaktı. | pek ravaçta olan Kadril ve lanciye| fakat söz ve eğlenceye meyyal, az has Fakat o zaman Ji — 15 o Yaşındallere bir aralık madam Fano, bir frame) sas, sinirli, seri, nikbin, etrafına ho$ bir çocuğun bu marifeti Jabayı Ze-sız kadını, elime yapıştı ve Çılgın bir görünmesini bilen, biraz ezgin, görü vincinden çıldırtırdı. Bir gün bana:|galoyun arasında beni o sürüklemeğe) teri hatalı birisiniz. o Her şeyi evvelâ — Bunu büyük pederinize gösterelim ;| başladı. sinirinizden geçirdikten sonra yalm? dedi... Tam böyle, kimbilir ne kadar karr-İkendinize mahsus bir şekilde muhake Gün ve saat tayin olundu. Biz iki-İşık adımlarla sürüklenirken, O birden|me edersiniz. — Birçok şeylerden kâm iz dedemin mağazasına giltik. Ter-İkenarda duranlardan bir genç kızın a-İalmamış olmak sizi hırçın fakat © cemelerimden birkaç sayıfayı okuduk.| yaklarına bastığıma vakıf oldum velsal yapmıştır. Ameli tarafınız kuvvet Dedemin simasından anlıyordum ki) müstehzi bir sesin”: — Hâlâ da devamli ve uysal, hususi yaşayışınız ta mektep meselesini halletmek < için enlediyor! diyen bir cümlesi (oarkamdan'hırçın ve az geçimlidir. muvafık zaman hulül etmişti. Oradan) yetişip beni perişan etti. Bu dakika (9 — Mütereddit karakteriniz va. birkoç tebrikler toplryarak çıkan Jâ-' da hemen oraya düşüp ölmek istedim. © Nefsinize emniyetiniz fazladır. Nik baya sokakta sokuldum. Hayatta pek çok aer şeyleri unut. binsiniz. Hayatı az öğrenmiş ol Yavaş sesle sordum: — Acaba ar-ltym, Fakat beni gülünç yapan daki-İnoksanlığını daima duyduğunuzu ide! tik mektebe girebilir miyim? kalar oldu ki onları unutmak mümkün)a ederim. Hassassınız, fakat bu y8* O derhal cevap verdi: — Zannede-İolmıyor. OHâlâ bu cümleyi işitirim bazı işler üzerindedir. Ameli tar rim.. Antu'ana söyliyelim de 6 $izi bir|ve hâlâ kulaklarımda onun tırmalıyan nız noksandır. Her şeye olu! gün Mekitaristlere götürsün ve — mü-)bir acısını duyarım, ia kıymet vermeniz zayıf tarafını” Halit Ziya Uşşaki zade |dır.