7 Mart 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
—- 2? — VAKIT 7 MART 1931 Şatranç nasıl oynanır ? Şatranç nedir? —Şatranç aletleri ve hareketleri— Aletlerin yerleri ; — Şatranç yazısı — Aletlerin 9 Şatranç, bütün dünyayı alâkadar e- © Vezir 4 numaralı haneye den ve daima büyük inkişaflara mazx| Filler 3 ve 6 numaralı haneye har olan çok vâsi ve zevkli oyundur. Atlar 2 ve 7 numaralı haneye Şatrancın tarihi icadından bugüne kadar bir oyun diğer oyuna benzeme. miştir. Ve meselâ (16) ımcı hamleden sonra (50) adedi önüne (50) srfrr konu- Tarak elde edilen yekün kadar tahav- Kaleler i ve 8 numaralı haneye Sekiz piyade 9 dan 16 ya kadar Siyah taşlar; Şah 61 numaralı haneye Verir 60 numaralı haneye Vezir atı (Cavalier de la Dame) — CD Hanenumaraları:2 —58 Kale (Tour) <- T Hane numara ları: 5764 —1,8 Şah kalesi (Tour du Rol) Hane numaralrı: 8 — 64 Vezir kalesi (Tour de la Dame) TD Hane numaralar: 1—5 TR de ise onun ismini alır, Meselâ: kalesi önündeki piyade: Pion de la Tour du Roi yani şah kalesi piyadesidir ve (PTR) dive ya» zılır. Şah atı piyadesi: PCR Şah fili piyadesi: PFI Vezir kalesi piyadesi PTD Vezir atı piyadesi PCD Vezir fili piyadesi PFD. Aletlerin hareketi — Şatrançis ev velâ beyazlar oynar ve yazımında da beyazlar sola siyahlar sağa yazılır. Bunu aşağıda izah edeceğiz. Şimdi a- letlerin hareketini öğrenelim: Şah — Bir hamleden fazla oyna maz ve oynıyacağı hanenin de bittabi boş olması lâzımdır. (Şekil 3)'te görül düğü gibi sağa, sola, arkaya, öne &i- debilir ve bu hanelerde himuyesiz ha- sım aleti Jursa alabilir. Vezir — Bulunduğu haneyi amuden ve mailen kaf'edebilir ve şatranç tah- tasının bir ucundan diğer ucuna ka- dar gidebilir. (Şekil 4) ve bu haneler- deki aletleri tehdit eder. Ancak ilk önüne çıkan aleti alır. Fil — Bulunduğu haneyi yalnız ma- en kat'eder ve tahtanın bir ucundan diğer tarafına kadar gidebilir yani tirin yalnız mâilen yaptığı hareketi, yapar (Şekil 5) ve bu hanelerdeki alet, leri tehdit eder. Kale — Bulunduğu haneyi amuden! kat'eder ve tahtanm bir ucundan diğer! Şah Jnelina kadar gidebilir. Yani vezirin yalnız amuden yaptığı hareketi yapar (Şekil 6) ve bu hanelerdeki aletleri tehdit eder. At — Bu âlet müstesna olarak an- l Diğer piyadeler, hangi aletin üstün.) | oOHarici Heberler | ingilterede yeni bir hadise Kembriç Darülfünununda esrarengiz bir ölüm Londra, 5 (A.A) — estaren- giz bir cinayet mevzuu bahsol- l nununun binası dahilinde kâin odasında ölü olarak bulunmuş- andırdığındat tur, dal ingiliz. akibğliği telâşa Maktulün naşi yüzünün ve ko- düşüren ve on gündenberi yevmi | lunun etrafına sıkı bir surette Londra gazeteleri Ke riyyim heyetan içinde rakmış olan bir mesele dün yapılan tıbbi ve adli tahkikat neticesinde tenevvür eimiştir. a 23 gisi sebe, Ellis pm a ve aşını enç bir ta- lebe ei Kembriç Darülfü- NED AİAA AA İG EEE EREL TEETETA RENEE EEE de olailir: Meselâ: Siyahların piya- desi (25) inci hanededir. Beyazlar de; (10) uncu hanedeki piyadeyi iki ham- le sürerek (26) ya sürebilir fakat (25) inci hanedeki siyah piyade (26 ıncı ha nedeki beyaz piyadeyi sanki (18) inci hanede imiş gibi alır ve (18) inci ha- neye geçer. Bunun sebebi de: (25) in- ci hanedeki piyadenin tehdidi altında olan (18) inci haneden (20) inci hane- deki piyadenin geçememesidir. Geçebi- lir fakat İsterse hasım kendisini alır. Bu yalnız böyle vaziyetlere ve piyade- lere münhasırdır. Başka aletlere ait de gildir. İstihkâm oc - Şah ve kaleler hiç oynanmadığı zaman bir imtiyaza sahip tirler eğer kalelerle arasında hiç alet kalmazsa ve kendisi de hiç hareket et- memişse kaleyi sağ tarafta soluna, sol tarafta sağma alır. Yani: (Şekil 9) da olduğu gibi kale ile şah arasındaki fil ve at başka hanelere giderek arala- rı boş kalırsa şah at hanesine kale de fil hanesine gelir. Yani (5) numa- ralı hanedeki şah (7) numaralı ha neye, (8) numaralı hanedeki kale de| sarılmış ve dümlenmiş olan sekiz mendille bağlanmıştı. Biçarenin bacakları © dolaklarla birbirine bağlanmış ve bacakları da elek- tirik kablolarile kollarına repte- dilmişti. Tıbbı adli mütehassısı doktorlarla (Odiğer doktorların Elisin bizzat kendi kendisini bağlamış olduğu ve kazaen bo- golduğu suretindeki o ifadeleri üzerine Juri heyeti ölümün ka- zaen vukubulmuş olduğuna karar vermiştir. Yunan istikrazi Londra, 5 (A.A) — Yunanis- tan bankası müdürü M. Diome- de, Londra bankerlerile icra et- tiği mükâlemelerden sonra hu > Parise müteveccihen hare- t etmiştir. Mumaileyhin bu zi- yareti, Yunanistann akdetmek tasavvurunda bulunduğu bir is- tikraz ile münasebettardır. Bu istıkraza Londra ve Paris piya- saları iştirak edecektir. Bir futbol maçının neticesi Bengalore, 5 (A.A) — Dün Mecusi Hintliler takımile Müslü- man Hiatliler takımı arasında yapılan ve Mecusilerin muvaffa- kiyetile nihayet bulan bir futbol Vül yapabilen çok şamil ve namiltera- hi oyundur. Lâyipniç satranç için — “İlimden küçük sanaatten büyük, de- aiiştir, Filler 59 ve 62 numaralı haneye |<ak siyahtan beyaza veya beyazdan Sİ (6) numaralı haneye gelir. Buna kü: Atlar 58 ve 68 numaralı haneye ( |Y9h4 hareket edebilir ve hareketi mün! gök rok) derler. Büyük rokta da yani Kaleler 57 ve 64 numaralı haneye |kesirdir meselâ: (7) numarada bulü- büyük istihkâmda da kaide yine arala- Sekiz piyade 49 dan 36 ya kadar, (nan at (22) veya (24) e oynar. (Sekilimmda alet olmamaktır. Yani vezir, ve- maçı vahim şalıklara vesile teşkil etmiştir. Müslüman ahaji gin gelen takıma dahil bir öslüm. Türkiyede kısa mazisi olan şatranç| (Satranç yözısı -- Meseleleri. son günlerde çok meraklı bulmuştur.İmak ve oynanmış büyük oyunları tek- Bugün çıkan yazımız bir hulâsadırılrar edebilmek" Ye ayrica tesadüf - olu- Bunu lüzum hâsıl oldukça izah edece-İnan şayanı dikkat oyunları tesbit eti Şatraneim umumi ans hatları huk: mek için şatrancm yazısını bilmek Jâ- — Şatranç bir tahta üzerin-men hemen başka türlü yazarlar. Fa- ; oyuncu tarafından oynanır. kat biz çok müteammim olan Fran: 'Tahtanm (32 si beyaz (52) «i siyah (64)'tarzı tahririni kabul edeceğiz. hanesi vardır. Şah (Ro - R Hane numa Tahta üzerinde (16 beyaz, (16) gi.|tarı 5 — 61 yah alet (piöces) yardır. Bu aletlerin mecmuu şunlardır; İki şah Rol Vezir (Dame) * D Hane numara| İki vezir Dame ları 4 © Dört fil Fow Dört at Cavalt€r PD Hanenumarası:12.—52 Dört kale 7our Fil (Fow) « F 16 piyade Pion 36 — 59, 62 Aletlerin yerleri (Şekil 1) de sörü.| (o Şah fili (Foudu Roi) - FR len adetlere göre söylece tertip olu-İne numaraları 6 — 62 nar: Vezir fili (Fou de la Dame) FD (Ancak şatranc tahtası mutlaka be) Hane numaraları 3 — 59 yaz hane sağda olmak üzere konmalı; (At (Cavalier) * C Hane numara dr) ları 2,7 — 58,68 Şah atı (Cavalier du Roi) ji Hane numaraları: 7 — 63 Beyaz taşlar: Şah 5 numaralı haneye Yazan : Hüseyin Rahmi bugünleri hiç andıramıyacaktır. İnsanlar arasındaki büyük farkla- rr azaltacak kudret, zaman kuluç- kasmın kanatları altında yavaş ya- | mâşukasını mahbesinden © kurtar- mak için.. (Ali Senavere dönerek)! haritayı cebinizden, dürbünü kılı! fından lâtfen çıkarınız Beyefendi! Vezir piyadesi (Pion de la Dame) | çeri dönemez. Bir piayde ancak maflen H3-İde (42) ve (22) numaralı hanelerdeki CR'ken alabilir buna (geçerken almak) ki piyadeyi alır ve mat eder demektir. mii ve külâkarş bodur minaresi tas) | İçeşme, arka cihette Yeşillikler ekili ) |bostanlar.... 7). Binaenaleyh at bir alet ti he de atiryabilir bu cihete dikkat etmek Tâzımdır. Şatrançta alet almak mecburiyeti yoktur. Oyuncu alıp almamakta se rveçhiati malümatı veriyoruz: zımdır. Bu yazıları bütün milletler he) besttir ve bütün aletler ileri geri gide“ hanedeki kale (4) numaralı haneye ge- bilir yani sırasında rld'at edebilir. An-| cok piyade geri dönemez. Piyade için müstesna bazı vaziyetler vardır. Bu- nu İzah edelim: Bir piyade lk oynayr şında iki hane ilerliyebilir yani mese- lâ: (15) numaralı hanedeki piyade (31) pamaz yani (31) den (99) a yürüyebi- Tir asla (31) den (47) Ye atlıyamaz ve tehdit yapar yani önündeki aleti de- Hane numarası *İ ti mailen yanındaki aleti tehdit eder. Meselâ: (15) numaralı hanedeki piya- aletleri tehdit eder ve alabilir (23) nu maradaki alete bir sey yapamaz, (Şe. kil8) Piyadeler için bir Kaide kabul edil. miştir. Bir piyade diğer piyadeyi geçer mam karşısında musluğu. kopmu? yalâğı taş toprakla dolmuş bir kuru Çelebi dürbünü babasının elin- den kaparak tarassut edilen ciheti birkaç dakika tetkikten sonra hây- kırdı: — Bu Sırmakeş camii İclâlin ha lâ penceresinden evin garp cihetin- de gördüğünü tarif o ettiği harabe- dir. an oyuncuya hücum et- miştir. Polis müdahalede bulun- muş-isede-o dm taarrv?#” duçar olmuştur.Bir müfettiş yara'anmış- tr. Aynca 65 yaralı vardır. Şehrin muhtelif noktalarında kar- gaşalıklar zühur etmiştir. Amele fırkasında bir istifa Londra,5( A.A —Geçen hafta istihkar iş oldu d deliği isti etmiş olduğundan teşrii vazifesini ifadan muvakka- ten menedilmiş olan amele fır- zir fill ve vezir atı başka hanelere ha reket ederek şahla kale arası boş ka-! lırsa.şah fil hanesine, kale de vezir ha nesine gelir. Yani (5) numaradaki şah! (3) numaralı haneye ve (1) numaralı lir ve bu hareketler bir hamle sayılır ve bir hamlede yapılır buna da (büyük rok) derler. Beyazlar Siyahlar Her hamle mutlaka bir numara al tında yazılmalıdır. Meselâ şimdi Na- polyon tarafından yapılan ve ismile anılan matı yazalım: ! gini bildirmiştir. Bu istifa, son günlerde vukua gelen istifaların beşincisidir. Hindistan'da Yeni Delhi, 5 (A.A) — Milli kongre, silâhsız itaatsizlik ve beyaz vezirin siyah şah fili piyadesi| vergilerin tediyesinden imtina mü“ ni adığını gösterir yani (22) numaralı) cadelelerile buna mümasil faa- hanedeki vezir (54) numaralı hanede) İiyı Bu yazıda birinci hamle şah piya- desi yine ayni hizada dördüncü haneye oynar demektir yani (13) numaralı ha nedeki piyade (29) numaralı haneye sür rülmüş demektir. Ve Beyazlarm dördüncü hamlesi de Filesof dürbünü oğlunun elin! den alır. İşaret edilen cihete dik:| © Çelebi — Baba istikşaf nazari- katle bakmıya uğraşarak: yatı bitti. Şimdi ameliyata başlı- — Ben haber verdiğin şeyleri| yacağız. Evvelâ bir otomobil bul- seçemiyorum. Uydurup uydurup|malıyız.. tamı söylüyorsun? Ne yapıyor- Filesof — Ne içino ? sun., Çelebi — Sonra anlarsınız. — Uydurmuyorum baba. Siz; (o Filesof — Sonra anlıyacağıma şimdiden bilmeliyim.. z Bu sefer dürbünü Ali Senaver| (o Çelebi — İclali bulursak hemen B. alarak: : kaçırmak için.. — İhtiyar gözü, genç gözü.. Çe-| (o Filesof — Hay çocuk hay.. Dür- | İ 1—PRA4R miş e kasına mensup meb'uslardan M. | ze Dal PR yiz PD3D. Bron, Macdonslda bir mektep | 4 Dale PFR ei göndererek fırkadan istifa etti- yil arı Gi lebinin hakkı var. Onun söyledik-|bününün ucundan bir cami harabe- vaş istihalelerini © tamagılıyarakl ;tiksafa başlıyalım.... İ Çelebi sevincinden tepinerek:)lerini ayni vuzuhla değilse de ho-İsile bir kuru çeşme görmekle İelâli canlanmaktadır. Haritayı açarlar. Çifte dürbün! o — Baba.. Baba işte evi, İclâlin!yal meyal ben de seçiyorum. kaçırmak kuruntusuna düşmek ağ- Çelebi tepinerek: elden ele gezerek bir baştan bir ba-'mahpesini de gördüm. İşte yük-| (o Filesof müstehzi bir yan bakış-İrep bir hayal değil midir? — Baba bu ebedi meselelerin|sa yangın sahasının orasmda, bu sekçe bir duvarın arkasında gömül halline tahsis edilecek bir saatte) rasında görebildikleri cami, türbe, : pi site iş kalmış damının kırmızı kire- la: Ali Senaver B. — Ben de oto- — Tabii ikinizde ayni kadına|mobil taraftarıyım... a değiliz. sürü yalayıp yutamam. Sonra içi-İmevkilerini tayine girişirler. me derdolur.. medrese, mektep, çeşme harabe-İmitlerini seçiyorum. Cami hara: Filesof — Ben duyduğum tees-İlerinin delâletlerile mahallelerin)besile evin arasmda bir ağaç var. aşıksınız. Gözlerinizin ayarı dal (o Filesof — Ayni kuruntuilemi? bu cihetten birbirine tevafuk edi- (o Ali Senaver B. — Hayır İclâli Sülüklü deresi ev ile çeşme bara- yor. İclâl hanımı çok göreceğiniz|kaçırmak ihtimaline kapılarak de- İşte Sultanselim medresesi ve Çelebi — Fakat buraya niçin'camii, Burmalı cami, Saray çeşme» geldik?. isi, Aynalı cesme, Yeşildirek camii Filesof — Küçük ( beyimizinive mektebi, nihayet Sırmakeş ca- İ bir gid bl 5 yilin “ANİ ai iki İNN yds Sadr besinin arasından akıyor. İşte tal geldiğine şüphe yok. Maşukanızıniğil.. O bitmez tükenmez yangın garp ufku üzerinde tüten Yenibah- ev içinde gezindiğini iddiaya kal- tarlalarının içinde dolaşa dolaşa çe hastanesinin uzun bacası her şey karsanız bu iki şehadet karşısında |yorulacağız... tamamile tarife mutabık. ,bana inanmak mecburiyeti düser! (Bilmedi) hdi
