30 Ocak 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4— VAKİT 29 Kânunsani 1931 İzmir nutku Reisicümhur Hz. nin H. fırka- sının İzmir vilâyeti kongresinde irat ettikleri nutuk günün en mühim hadisesidir. Çünkü Gazi Hz. bu nutuklarında H. fırkası umumi reisi sıfatile bütün fırka mensuplarına olduğu kadar millet ve devlet reisi olmak sıfatlarile de memleketimizin her sınıf ve her tabaka halkına hıtap etmişler, Fırka dahilinde ve haricinde olan her kesin son senenin büyük ha- diselerinden ne gibi dersler al- | ması lâzımgeldiğini göstermişler- ! dir. > C.H. fırkasının en esaslı va- e ! Günün Siyaseti Gelişi Güzel Kar Yeni Fransız kabinesi Mösyö Piyer Laval üç gün süren istişa! 3 ralerden sonra yeni. kabineyi * teşkile| b re ilk kar serper serpmez müvaffak oldu. Mukaddema işaret et ,,* baş gibi bir yarı yazmak, miş olduğumuz veçhile radikal sosya.) bizim için artık âdet oldu. Tistlerin Maren grupu ile birleşmemek Dün, borçlu nefesi gibi esen hakkındaki kat'i kararları karşısında) rüzgârın altında kişniş gibi, tar- sol cenaht sağ cenaha feda etmeyi gö.) hana gibi kar dökülmeğe baş- ye aldırmış ve kabinesini Tardiyö ka-| İâyınca, onun için: binesinden belki de daha sağdan küv- — Yarınki mevzu İ vet alan bir kabine halinde meydana çı) iniyor dedim. Yeni Fransiz kabinesinde görülen si| nükte amelesine her zamân ilham havadan karmıştır. Kar, her nedense mizah ve mihverini uzun müddet tedvir etmiş o sairi bile bu tesirden kendisini lan ricale aittir, Ziraat nezaretini de- P kurtar. , yazısında: ruhte ederek kabineye iştirak eden gal e .: v ziyeti memleket işlerinde millete karşı açık ve samimi olmaktır. Yapılacak şeylerde imkân ile ık hududunu ayırmaktır. ası maddi vesaite nazaran mümkün olmıyan şeyleri vadede- rek iğfal etmemektir. Sadece iktidar mevkiine geçmeği düşü- nen, bu maksada varmak için her türlü vasıtalara müracaat elmeği hoş gören siyai fırkalar- dan'bu noktada kat'i olarak uzak durmaktır. Filhakika memleket izmihiâi | uçurumuna düştüğü bir sırada Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk cemiyeti namile milli mü- cadele sahasına atılan ve tarihi tekâmüllerini geçirerek bugünkü şeklini iktisap eden Cümhuriyet Halk fırkası daha ilk teşekkülü ile beraber. Türk milletinin mu- kadderatına, vazıyet etmiş, ve biç bir zaman - mes'uliyet mev- kiinde bir gün fazla durinak için imkânsız hayalât arkasından mem- leketi sürüklemeğe teşebbüs et-; memiştir, Memleketin geçirdiği en müşkül harp seneleri “içinde iyö Iki di - yayi ara YEN #falarda , oldüğu| Kiş evet, ibtiyarsanız hayır! de- veçhile hariciye umurunu muhafaza e-i iii den Briyandan başka Leon Berar ve mâlârın bir kısmı Fransız #iyasetinin ve mevzu verir. “ Elvahı şita ,, | YAZAN: ömer Rıza — 1397 Ne diyorsun Mehmet tehlikede mi! (Ali)-nin bir şey yapmağa müvaf-/merbuttu. Osman namına kıyam ei fak olmamasına rağmen imparatorlu-İler için Muaviye ne idise mukabil # fun en büyük kısmı yine onun elinde|va namma da Eşter o idi, ; idi. Amcazadesi Ubeydullah Yemende (o Eşter Mrsra doğru hareket idi. Yine amcazadesi Kasım Mekke velonun Mısıra gönderilmesi derin bf Taifte idi. Yine âmcazadesi Temmainİdişe ile karşılanmıştı. Muaviye, ee Medinede idi. Yine umcazadesi Abdul|iktidar ve meharetini takdir edeni lah, Basrada idi. Ebubekirin oğlu Meh|İdendi. Ve onun Osman n met Mısırda idi. Huleyi oğlu Kureİyük bir rol sahibi olduğuna vik! Horasanda idi. Kendisi de Küfede idi.İEşterin Mısıra girmesile Munyiy Musviye yine yalnız Şamda idi. Velorayı zaptetmesi ümidi, son derect ” | Şam halkı onunla beraberdi. Fakat Va:|ifliyordu. Onun için ya Eşter yold3* riyet onun lehinde görünüyordu. Çün)kif, yahut onun hayatını izale die kü (Ali) nin tarafında inzibat ve in-İlâzımdı. O zaman işler düzelir ve” tizâm namma bir şey yoktu. Fırkalarİsırı zaptetmek ihtimali büsbütün İ“ çoğalmıştı. Hariciler imha edildiği hal|vetlenirdi. > i de öledeberide yine başgösteriyorlardı.| — Bir rivayete göre Muâviye, gşte İki taraftan Sebe oğlu ile avenesinin| Mrura gitmek için takip edeceği 7* jon bir reyinin inzımamı; ile elde edil- ha koymuş: mişti, Ayni komünistlerin resikârdaki Majino gibi sol cenahların ademi em- iniyetini kazanmış kimseler de yeni La! binede mühim mevkiler işgal ediyor. lar, Böyle bir kabinenin ancak Tardiyö kabinesini tutan ekseriyete güvenerek iş başında kalabileceği aşikârdır. Bu Laval kabinesine beyanı İtimat edecek ve bu suretle sol cenah fırkaları şimdi ik mağlüp bir vaziyette kalacaklardır. Maamafih Lavul kabinesinin uzun bir ömür sürmesine ihtimal verilemez. Tardiyö siyaseti aleyhine ayanda uya nan ademi memnuniyet ayni siyasetin daha sağa mütemayil bir şekline karşı da şüphesiz tebarüz edecektir. Meb'usanda Steg kabinesini düşü- İren os Ligilik fazlalık “ Komünistlerin| her hükümete karşı olduğu veçhile La val kabinesine de ademi itimat beyan edeçekleri aşikârdır. Şu halde ayanda hüsnü kabul gör- memesi muhtemel olan Laval kabinesi nin meb'usanda da kararsız ve şüpheli bir ekseriyet elde etmesi ve bu suretle bu samimi siyaseti takip eden fırkanın ne kadar müşkül olursa ! olsun bugün ve bundan sonra da âyni yoldan ayrılmıyacağı açık bir hakikattir. İşte Gazi Hz. herşeyden: evel nutuklarında bu hakikate işaret etmişlerdir. Bu yüksek işareti nazarı dikkate alınca bir zaman evvel Serbest fırka namına mem- leketin muhtelif mıntakalarında yapılan ve ciddi devletçilik zih- niyeti ile telifi mümkün olmıyan zararlı propagandaları hatırlama- mak mümkün müdür? : Binaenaleyh Halk fırkası ve hükümeti tarafndan yapılabile- | cek şey Reisicümhur Hz. lerinin | dedikleri gibi sadece herkesin arzuları inuhassalasının vasatisi olabilir. » Fakat herkesin arzuları mahas- salasının vasatisi nasıl tayin edile- cek? Gazi Hz. bu cihet hakkın- da nutuklarında diyorlar ki; — Bütün vilâyet kongrelerinin raporları tasnif olunacak. Tasnif neticesinde ayni cinsten mesele- cereyan edecek. bütçe . müzakeratında olsun diğer mühim kanun lâyihaları- nın müzakeresinde olsun tehlikeli sa- ganaklara maruz kalması kaviyen me-| muldür, Eğer Laval kabinesi Stex kabinesin den daha çevik davranarak meclisi fes; he ve halkı yeni intihabata sevke mu- tupları basık ve hatlı üstüvası şişkin. vaffak olursa intihabat sağ cenahm tedir. Arzın vasati kutru 12800 kilometre siri altında ından sol cenah kadardır. Hattı üstüvadaki kufru ku- fırkaları ara duçar ola tuplar arasındaki kutrundan takriben |dir bir adam bulmağa karar vermişti, <1 bilirler, Fakat eğer Mösyö Laval da se|435 kilometre kadar uzundur. Arzm lefi gibi bu meclisle çalışmak hevesine) muhiti 40,000 kilometre kadardır. En düşerse yeni kabinenin ömrünün pek uzun sürmiyeceğini şimdiden kestir. mek için kehanete lüzum yoktur. M. Gayur aaa sasaı anlatamam ehemmiyeti haizdir Çünkü bü- yük vatan balâskârının bu vait- leri cümburiyet halk fırkası kon- greleri tarafından izbar edilen arzuların imkân hududu dabilin- de bulundukça mutlaka nazarı dikkate. alınacağını, ve mutlaka icraat sahasında “fili neticeler vereceğini gösterir, Mehmet Asım “ler umumi bir rapor ile fırkanın umumi heyeli idaresine verile- cek. Burada tetkikat yapılacak. İ Hangi işlerin derakap yapılması | mümkündür, bangileri tehir olu- | nabilir, bu cihet tesbit olunacak ondan sonra icraata geçilecektir. Reisicümbur Hz. memleket ihtiyaçlarının tetkik ve tasnifi nasıl yapılacağını bu suretle izah ettikten sonra cümhuriyet halk fırkasının umumi reisi sıfatile bu hususta şabsan alâkadar ola- caklarını İzmir halk fırkası kon- gresinde vadetmişlerdir. iç şüphesiz Gazi Hz. lerinin itleri millet ve memleket bu — Üstat, size üç kişi takdim ediyorum.Bun- ları müsaadenizle ga- ekseriyet belki biraz zaiflemiş olarak! £© Dün Istanbula kar serpeledi... İyi, fakat ne yazmalı? Bu uğurda sarfedilecek teşbih ve istiareleri üdeba bitirdiler, Ha... Bu soğuğun hususiyeti yalnız şurasıdır: Bu sene kış ve kar Ramazana | | Fakir müslüman da artık zen- gini gibi buzlu hoşaf içecek! Fakat, hoşafı nerede bulur? nüfuzu, son derece artmstı. .. Ali, Nehruvandan avdetini müteca- kip Leylânm Mısira gitmek için ısrari le karşılaştı. Alinin avdetini dört göz le bekliyen Leylâ, onu görür görmez ona rica etmişti: — Beni Mısıra gönderecğinizi vadet miştiniz. Vakit hulül etmedi mi? — Israr ediyorsan git! Yoksa bir müddet daha kal, Mısır ahvali iyi de anlıyarak Kulzem havalisindeki 54” memuruna haber göndererek “Bİ” bertaraY ettiği takdirde ondan haf” almıyacağını söylemiş, bunun neti olarak, bu adam Eşterin yolunu rel miş, Eşter oraya vardığı zamn onu” safir etmiş, ona yemek ve içki tekli etmiş ve içkiye zehir katarak onu! lümüne sebebiyet vermişti. x Bir rıvayete göre bizzat Müdü" Eşterin tesmimini istemiş, © ve Ey gil. Mehmet orasını idare edemedi. O- İşte size bir fıkra ki karla başladı buzla bitti... Kar acaba yağacak ve yerler tutacak mı? ».. Boş evler Bir refikimiz, şehir haberle | rioden birisine şöyle bir serley- | “Hırsızlık çoğaldı. Ramazan- da evleri boş bırakmamalı! ,, Doğru, evler baklava tepsisi zehirlemek için lâzım olan zehiri £ö dermişti. K Muaviyenin siyast hasımlarına K' şı zehir gibi bir vasıtayı kullanıp yi lanmadığı, tarih âlimleri arasınd * zun uzadıya münakaşa olunmuş bir seledir, Meşhur müsteşrik o La Muaviyenin zehir gibi çirkin ve mütl bir vasıtayı kullanan bir adam olm fanı ispat için çok kuvvetli tarihi gö il irat eder ve ona bu vasıtayı kal! mayı atfedenlerin aleyhtarı bir propagandacılar olduğunu ispat ede Bütün bu delâili burada irat etmek * zun sürer. Ve bizi burada alâkadar © rada iğtişaslar koptu. İğtişaşların bit. mesini beklesen daha iyi olur. — O halde Mehmet tehlikede mi? — Onun gönderdiği son haberler, iyi değildi. Fakat vaziyeti tehlikeli göstermiyordu. | — Ben de böyle bir vaziyette Meh. medin yanında bulunmak isterim. — Pek âlâ... — O halde yarın hareket edeyim mi? — Hay, hay. Sen yine adamını bir likte götür, — Peki efndim. yüksek dağ irtifaile kutur arasındaki cek olursa, oradaki vaziyete hâkim O-İ;ki zit hislerle mütehassis olm nispet orta bir portakal sathina yapış Vur, Muaviyeye mukavem-t eder ve İş|ji, Eşteri hem sever, hem ondan n€ Ertesi gün Leylâ hareket etti, Yol; uzun ve arızalı idi. Çünkü Muaviye, Mısırı ele gecirmek icin hareketlere | da ylkmiğim. Mlumas san, desene Aya büryfem da kıyamlar başlamıştı. Muaviye Os- mânın oradaki tarnftarlarile mühsbe re ederek onlara kıyam etmeyi emret- mişti. Bunlar hükümeti epeyce meşgul di ediyorlard. mez, Muhakkak olan bir nokta Eşterin N sıra girmeğe vakit bulamadan Batfoli masdr. Eşterin ölümü Aliyi sevindirdi gil Kederlendirdi mi? . Bu meselede de iki rivayet karşı“ İayız, . Bir rivayete göre Ali, Eşterin öl yahut mide değildir. Toplu Tiğne ii DE BU» LİNDE GLA 4 Yazan : Salih Murar Muaviye bu fırsattan istifade ede ARZIN BÜYÜKLÜĞÜ NE rek bir ordu hazırlıyacak ve onunla MÜNden sonra memnun olmuş. pe Mısırı fethedecekti. — Çok şükür bu adamdan ku ALARA duk? demişti. (Afi) nin casuslar Mnaviyanin bu teşebbüslreinden hak oda: olarak va Diğer bir rivayete göre (Ali) si ziyeti ona bildirmişler, All, kat'i bir'rin ölümünden müteessir olmuş, on tedbir ittihaz etmek vaziyeti ihataya demir gibi, kaya gibi bir adam olduğ” ve tehlieleri bertaraf etmeğe mukte- nu, anaların, öyle bir adama ağls icap ettiğini söylemişti, Sebe olu ile arkadaşlarının fikrine gö Bu iki rivayetin. hangisi doğrudi” re Mısırda vaziyeti ıslaha muktedir Ye| (© Bize kalırsa bunların ikisi de a1” gâne adam Eşterdi, Eşter, Mrsıra gide) kıymeti. haizdir. Ali, Eştere kart v ederdi. Eşter, Osmanın katillerinden * Arz tam küre şeklinde olmayıp ku- tırılan kâğıdın kalınlığı ile portakallleri yoluna koyardı. kutru arasındaki nispet gibidir. ARZIN YUVARLAK OLDUĞUNU NEREDEN BİLİRİZ? En güzel ve basit ispat denizlerde seyreden gemilerin gözden kaybolmu- sıdır. Arzın hüsufta kamerdeki gölge- si yuvarlaktır. Arzm küreviyeti hassas mesaha aletlerile kolayca ölçülür. Bir) pihi “maları demekti, merkezden gönderilen telsiz işaretleri arzı bir ve hatta iki defa dolaştiktan)ns sonrâ o merkeze geliyor. Biri Marko paşadır dert dinler, biri Bican Efendidir sayılı çelebilerdendir. Birisi de meşhur Maruf Beydir. “besabına" büyük “bir: kıymet ve | zetede. çalıştıracağız. e matbuatı ıs.âh eder. > yordu. Ali onu çağırtmış, ahitnames'ni!ri idi, Bu itibar ile (Ali) nin ge kerdi, (Ali), bir İihze tersddüt etmeden mak itibarile (Ali) nin menfuru kahal etti ve Eşteri Mısıra tayin e''i,/ Bununla beraber, Eşter, onun en w Bu sırada Eşter, < <aybinde balunu-İretli, en liyakatli Sy par bu eline verrsiş ve yola ç* 'muştı. seyi hem memnuniyetle, hem kederi Bilhassa Sebe oflu, Eşterin Mısıra|karşılaması çok tabil olur. ts “tinden son derece memnr» “nu Fakat Muaviye, Eşterin ölümil€ # tu. Eşterin oraya vali olması onunla ar) ter alikadar olsun, ister olmasın, ona farının © #sdilderi 5” i “ükür salğlümünden son derece memnun ols tu. Ona göre (Ali) nin bir kolu > Haki'atte Eşler, Ali safında bulu-İmar, bir kola Eşterdi. Bunların ad” ların en kuvveti" ve'en Şİd-İsıfdinde ölmüş, diğeri de Mısıra Bİ, isi id Kendisi, mülkerimel bir 4*)ken telef olmuştu. (Ali) nin bu suret CAli)odavası © #“Str)kolu, kanadı kırılmıstı. z N | Bu hadiseden kendi noktai samanı göre müteessir olan biri Mısır Mehmetti. Onun valilik ettiği ve p İmühim meselelerle meşgul olduğu # larda ansızın azledilerek bir başk nın onun yerine tayin edilmesi, oni riüden rencide etmişti. Mehmet, bu hislerini sakla! eri Sİ ja ona verdiği cevapta şu sözlü lemişti: N — Eşleri; senin yerine tüyin eli den müteessir olduğunu haber al Ben senin mücadelede bataet ğini, fazla elddiyet göstermen ie? a. itiğini anladığımdan bu hareketi* ilundum. Seni şimdiki memriyef ayı azledecek olsam bile seni daha edi daha az mes'uliyetli bir işe tayin bi yarından başlasınlar, |dim. Mısıra tayin ettiğim Eşter, (Bitmedi) — Peki, fenâ değil, i Ke i