27 Mart 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

TENA Tİ mart 1Y3VU Ruhi Beyindefterinden:32 Yanımdaki olmasa hesabını görürdüm Karşımdaki haval bu sözleri sarfedince ne yapacağımı şaşırdım; kanım dondu.Zevcemi bile uyandıramadım — Namaz falanı geç, dediğin zatın senin rÜyana girmesini ve sonra bunun gidipte memur arkadaşma nasıl izah edersin? — Hiç bir şeyle — O halde? — O baldeyi bırak, üç ay evvel gördüğüm hadiseyi söylemesini bundan de dinle. Şimdi bulunduğumuz | eve taşmırken bu evin pek uğurlu sayılmadığını söylemiş- lerdi. Güldüm, böyle şeylere pek kulak asacak değilim, Yat- mam için ayırdığımız dairede her gece bir sıkıntı hissediyor- dum ve bunu da odanın vaziye- tinden hasıl olma bir şey adde- diyordum. Bu hal bir iki hâfta devam etti; | bir gece sabaha karşı, uyuyor- muydum, uyanıkımı idim, katşim- da bir hayal belirdi müthiş bir tavırla bana bakiyordü; kâbustan kurtulmak için silkin- dim, gözlerim fal taşı gibi açıldı; hayal hâlâ yerinde duru- yor, hâlâ © vahşi halini muhâ- faza ediyordü. Derken üzerime yürür yumruklarını sikti ve: — Yanındakine düa et, yoksa şimdi seni böğürdım. Diye ( bağırdı, fena halde korkmuştum yanımda tabancam olsaydı muhakkak vuracaktim; refikamı üyandırmak ve hayali anlamak gibi görüp göremiyeceğini bu | onu istiyordum, âkin korku her hare- ketime mani oluyordu. Nihayet dürtmeğe başladım. Fakat asl garabet bunda ki gözlerini (açar açmaz (hayal kâyboluverdi; ben de artık ken- disine bir görmedim. kendimi O zorladım şey söylemeğe lüzum — Hadisenin iptidasında ken- dini uyku ile uyanıklık arasında zannediyorsun; ya devamı müd- detince? — Ozaman uyanık olduğum dan eminim. Hayalin sözlerini pek sarih olarak işittim, kamı uyandırıncıya kadar, bana baktığını kaybolup gittiğini ayan beyan gördüm. — O halde edersin? — Bile miyim ben? — Öyleyse (o benim İarıma itiraz etme; bu refi- ve sonra bunu ne ile izah yazdik- hadise- lere şahit olduğun gibi, bende bir çok vak'a'ar gördüm, senin gibi döğru söylediğine ve kim- seyi aldatmağa tenezzül diğine emin olduğum zevattan da bir çok hadiseler dinledim. Vakitte intişat edenler bu hakiki lerinin baş harflerini bu zevatın ekseri fakat hiç biri tarafından küçük (tekzip (OOsun olmamıştır. hep hadiselerdir; isim- yazdığım buradadır, bir vaki (Bitredi ) —— — miye ve ameliyesi olmadığı aşi- kârdır. Bu şek, yalnız devrenin kendisinde değil sıcak, soğuk iki müteakip safhaları hakkında da vakidir. Yani bilzat devre taraftarları bile bu 25 sene da- hilindeki sıcak, soğuk safhaları vazih olarak tesbit edememiş- lerdir. Bir devreden diğer dev- reye, bu safhalar altı, yedi sene fark ile yekdiğerine tekabül ediyor.. 1900 den sonraki teva- fuklara gelince, bunlar daha çok intizamısızlık O gösteriyor. İşte otuz sene evvel oldukça şöhret bulan Kouckun dediği gibi şok propaganda edilen ve yal- niz Avrupayı garbiye mabsus olarak vazolunan bu devrenin bugün, lehine olan hadisatı bü- yülten ve aleyhine olan hadisatı küçülten bazı taraftarlarının id- dialarından başka bir kıymeti kalmamıştır. Düşünmelidir ki eğer her otuz beş senenin muayyen bir kısmı kurak ve diğer muayyen bir kısmı yağışlı gider ve bu gidiş her otuz beş senede muntaza- men tekerrür ederse tabidir ki mahsulâtın o bereketi her 35 senede bir azamiden ve bir as- gariden geçer. Yani bir bolluk ve bir kıtlık olar, Dünya ikti- sadyatınn yarısından ziyadesini teşkil eden ziraat iktisadiyatında bilhassa Avrupa garbındaki bü- yük ziraat borsalarındaki temey- vücat vaktinden çök &vvel ma- Ve iktisat müesseseleri ona göre Vaziyet alır; hükümeterde ona göre tedabir ittihaz haller cihanşümu! öyle bir uğultu husule getirir ki hatta Anadolu- muzdaki bir çiftçinin bile hükü- löm olur. zirai eyler; ve — —— a, mete” verdiği vergi kanununu nasil biliyorsa bu kanunuda öylece bilmesi lâzımgelir. İşte en meşhur devrenin kiy- meti bu olursa diğer devrelerin | kıymetini buna kıyasen anliya- biliriz. Şunu da ilâve edeyim ki bu devreyi, taraftarları 'ekelerin devresine atf ile izah etmek isterler, Güya faaliyeti şemsiye- nin iki devresi her hangi bir suretle kapâniyor da üçüncü devresi icrai tesir ediyor ve bu üç 11,5 senelik şems 35 senelik devre hu- or. suretle sule geli Bu devreler meyanında öyle garip ve öyle tuhaf olanları da var ki hatırıma gelenlerden bir tanesini (o burada geçemiyeteğim. Bu Morö,, nin “hatp devresidir : Abe Morö bakmış ki 1871-1870 Fransız Alaman muharebesi le- kelerin azamide bulunduğu za- mana tesadüf ediyor. 1917 de yani harbi umumi içinde de le- keler bir âzamiden O geçiyor. Arada geçen üç âzami zaman- larına da Tunes ve Annam, Madagaskar, Fas muharebeleri- nin tesadüf ettiğini gördüğü gi- bi lekelerin asgaride bulunduğu zamanlara da 1867, 1878, 1889, 1900 meşherlerile Gand meşhe- zikretmeden da “ Abe ve sulh, İ rinin tesadüf eylemiş olduğunu | buluyor; hükmediyor ki lekelerin bu | âzamiden o ğeçmesi devresidir, asgariden geçmesi de sui ve sukün devresidir. Ve bunü faaliyeti şemsiyenin asâp üzerıme icra eylediği tesire atf- ederek izah ediyor. Bu devreye göre gelecek 1934 senesi sulh ve sukün se- nesidir. 1940 senesi de mtuha- rebe senesidir. Bereket versin ki | kaklarında bir tanıdığım refikam | etme- | muharebe | Soğuk! 1 Yabu bu palto havada nasıl geziyor- sun; bunalmışsın ? Şiddetli bir kış hücumuna uğramasına intizar (edilirken İstanbul so- bana birdenbire ısınan böylece için paltomu çıkarıp pardösümü (giymiştim. Ben pardösü giyince hava bir- Havanın s0- çıkıştığı den soğuyuverdi. ğumasında (acaba benim bu hareketim müessir olmuş mudur? Hani, Bekta yıkıyacakmış , kulağın ilmiş : -— Küzum, bana yarım okka ervişi çamaşır bakkala gidip sabun ver! Bakkal merak etmiş. — Derviş Efendi, niye kula- | İngiltere ile Amerika al | sında beklenen harp Hayatın her faaliyet şubesinde memleketin şiddetli rekabeti ! neticeye varacak ve İngiltet mağlüp edilecek ! ile bu | | serlâvhasile | mevzuü ğıma söylüyorsun ? Bu iş sakla- | nacak işmi? demiş: Bektaşinin cevabı güzeldir: — Aman sus, Allah duyma- sın! Şirâdi çamaşır yikiyacağımı öğrenir de yağ Bizim pard kilde tesiri mi dersiniz ? bir * Ne cesaret! ka Gündüz, Ertuğrul Muh- sine iş bir makale Vallahi büyük Darülbedayi çıkmağa ha- mü ile hücum etti. cesaret! Bahusus Ankara turnesine zırlanırken... Toplu İğne devre yalmz Fransızları takip ediyor. Yani faaliyeti şemsiye yalnız Fransızların asabı Üzerine müessir olüyor... İşin tahah bizim 1854 Kırım, 1878 Rus, 1897 Yunan, 1911 İtalyan muharebeleri İekelerin azamisine değil asgarisine tesa- düf eylemesindedir. Anlaşılan bizim sinirlendiğimiz zamanlarda Fransızların sinirleri gevşiyor... Faaliyeti şemsiye devresinin yalnız OFransizların değil İngi- lizlerin asabını da tehyiç ve teskin ettiğini ŞU münasebetle ilâve edeteğim : Geçen sene Şijersky namın- da bir Rusyalı 1830 dan 1925e kadar bir asır zarfında İngilte- rede Tiberaller ve muhafazakâr- ların: mevkii iktidarda kalmala- rile şemsin lekeleri arasında bir bulmuş ve bu bap- taki raporunu Paris akademisi- ne vermiştir. Bu münasebete göre bir asır zarfında ( üç is- tisna ile) faaliyeti şemsiyenin âzami olduğu zamanlarda libe- münasebet İ rallar, asgari olduğu zamanlarda da muhafazakârlar mevkii ikti- darda bulunuyorlarmış, sebebini de pek güzel izah edi- yor ; diyor ki: «Azami zamanlarında halk a- sabi ve teheyyüç halindedir. Yani ne yaptığını bilmez, asga- ri zamanlarında sükünu tam içindedir. Düşünerek yapar. Her halde muhafazakârlar lehine ik mi ve asümani bir esasa müş- tenit bir propağandayı da şamil olan bu fırka bizzat fırkaların ne derece kıymet ver- diklerini eğer bu devre İngiltere için tabir bir kanun ise, bugünlerde şemsin üzerinde hiç bir leke kalmataiş devresine bilmiyor isek te olduğuna nazarah mühafarakâr- şimdi cn kuvvetli bülum- bükmedi mek ların duklarına eyler. | Bu makalenin ikinci kısmı yarınki nüshamızda intişar ede- cektir. | Amerikanın maruf mubharrir- lerinden “Ludvel Denoy,., “ A- merika (o İngiltereyi fethediyor 441 sayıfelik bir Zamanımızın en birini eser yazmıştır. mühim (meselelerinden açıkça bahsettiği meraklı ve mühim meseleyi hülâsa edece- ğiz: Muharririn, dediği şudur: Amerika ile İngiltere arasında harp vuku bulacaktır. Bu harp hazırlanmaktadır. Bugünkü iktı- sadi mücadele bu harbi hazırla- i maktadır. Bu harbin hedefi, İn- | devlet olacaktır. Dünya, iki müâzzam | İ den bunların biri l gilterenin cihan şumül bir dev- İet haysiyetini kaybetmesi ve Amerikanın dünyada en büyük makamını ihraz etmesi rakibe tahammül edemiyeteğin- ister istemez ikinci dereceye düşecek ve dü- şen İngiltere olacaktır. Bugünkü iktisadi mücadelenin neticesi olarak İngiltere ile Ame- rika oarasnda vuku bülacak harpte İngiltere neden mağlup olacak? Amerikalı muharrir bunu mu- fassal bir surette tetkik ediyor. İ Bu tetkiklerin hülâsası şudur: İngiltere iktisadi sahada günden güne zaafa uğradığı halde Ame- rika iktisadiyaı o mütemadiyen yükseliyor. İngiltere ada devleti | olmasına mebni eskiden bu va- ziyet onu himaye Ye siyafet edi- yordu. Halbuki bugünkü babri ve havai şerait, ( İngiltereyi İ tecaviize açık birakmıştır. Bunun | icap | Milletler, smai inkişaf dolayi- sile artık İngiliz masnuatına muh- taç değildir. Hatta İngüterenin dominyonları ve müstemlekeleri bile ingiliz masnuatına rağbet göstermiyorlar. İngiltere adası ehali ile dolmuş, insan ölmiya- cak hale gelmiştir. Amerikâ mu- bacereti tahdit ettiğinden İngi- lizler bir şey yapamamaktadır- | lar. İngilterede amele hayatı muztariptir ve türlü türlü ihtilâf- lar içindedir. Buna mukabil Ame- rikada amele hayatı sakin ve müstekirdir. Amerika son dere- cesinde ve faikiyet hissile müta- hassis olduğu yorgun, köhne ve endişelidir. İngiltere imperatorluğunun ik- | tısadi bir vahdet teşkil etmesi de mümkün deği'dir. Çönkü im- peratorluğun vaziyeti buna mü- sait değildir. İngiterenin iktisadi piyasaları zapt için vuku bulan teşebbüs- | lerine rağmen Amerika, Avrupa ve şark piyasalarına daha hâ- | kim bir vaziyette bülutüyor. İngiltere mali piyasalardaki mev- kimide yavaş yâvaş Amerikaya birakiyor. İngiltere ile Amerika arasın- daki mücadelenin en mühimmi, iptidai maddeleri kontrol tze- rinde cereyan ediyor. Bakır, çin- kö, teneke ve bilhassa lâstik tetkik eden bu eserin | | bu kadarla da kalmıyor. halde İngiltere İ | üzerinde vuku bulan rek İngiltere mütemadiyen -# mektedir. Petrol meselesine gelini tarafın petrol kompanyalaf sında başlıyan mücadele i rafeyin hükümetlerine siraf taraf efkârı umumiyesini le a'âkadar etmektedir. Yakında petrol istiksalâli | dığı ve fiatlar yükseldiği ? iki taraf arasmdaki müöf tehlikeli bir sahaya gireö İki taraf arasındaki #8) , bet bahri inşaat, tayyare İf | kimyevi terkibat sahalarıni mil bulunuyor ve babri İ faaliyetinin istisnasile her ! da ingiltere gerilemekte ve ! rika ilerilemektedir. Nihayet, İngiltere ile A' ka arasında kablolar, tef ve telefonlarla müuvasalâtı trol ettihek meselesinde bal rekabet hükümfermadır. İng? imperatorluğunun sinirleri # ki ettiği bu muvasala bab inbisar altına almak istediği de, Amerika'ılar dünyan” büyük ticaret müessesesi ! beynelmilel telefon ve tl korporasyonunu tesis eti ingiliz inhisarını kırmışlard” Bütün bu şerait İngilter*” merika harbini tevlit ede Çünkü İngiltere, hiç bir Amerikanın faikıyetini sük kabul etmiy&cektir. Bu b neticesi olarak, İngiltere, İ değil, filen bir Amerika mü” likesi olacak, hiç olmazsâ © şümul bir devlet vaziyeti inecektir, Amerikalı muharrire gör“ merikanın İngiltereye ait m9) ele geçirmesile dünyanın yeti bozulmıyacaktır. Çünkü yanın muhtaç olduğu paf* makinedir. Bunlar da Amer”) mebzuldur. Bu itibar ile mahküm olan birçok mil Amerikanın tefevvukunu edecek harbi memnuniyetle lemektedirler. Amerikalı mubarrir M. V den anladıklarımız bunlardı” ö "VAKIT.INTAK Perşembe 5 Ba Mart Ti fırtınası batış! ,2I — Bahşi Ağan diğüşir Namaz vakitleri yas atak Öğir İkmd hey 428 AZAN 1SS0 Akay 125 Bugünkü havs Bugün Rüzyör mülehdvei * açıktır.