9 Şubat 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

VK Ag A PP a şi <— 4. — VAKIT 9 Şubat 1930 smmm, SUUFUNLARDA “SE YAHAT Yerinde bir yardım Br sabah tramvaylar dur- muş ve yollara dökülenler arasıda, fena, uğursuz bir haber dalgalanmıştı. “ Feyziati iiseleri yanmış! ,, diyorlardı. Bu haber, ağızdan ağıza do- laştığı o kalabalık arasında belki kimseyi benim kadar yakmamış- tı, dersem beni ayıplamayın. mrünü mekteplere, mem'eketin çocuklarına vakfetmiş bir adam, kaburgaları çatırdıyan bir irfan yuvası karşısında böyle bir hot- kâmlığa kapılırsma mazur görü- lebilir. Birkaç dakika sonra yangının ateşini yüzümüzde duyuyorduk. Çantalarını kucaklamış yüzlerce talebesi önünde zaval'ı “Feyziati» yanıyor, tavanları çöküyor, kap- lamaları alev testerelerile biçilip yarılıyordu. Su yoktu, hortumlar ta Beya- nt havuzuna kadar uzanıyordu. gayri menkulleri hususi mülki yet hükümlerine tabidirler. 4 teşrinievel 1926 tar hinden evvel teessüs etmiş olan vakıflar hakkında komisyonca hazırlanan kanun layıhası: Madde 1 — Bütün vakıflar ciheti tahsislerine tevfikan idare meclisinin nezaret ve müraka- besi altında olarak Evkaf Umum Müdürlüğü tarafından mubafaza ve idare olunur. Madde 2 — İcra Vekilleri Heyetince irae edilecek üç misli namzet meyanından olarak Bü- yük Millet Meclisi tarafından se- şilecek beş kişiden mürekkep olmak üzere Umumi Müdürük nezdinde bir Evkaf idare meclisi bulunacaktır. Umumi Müdür mec: lisin tabii azasındandır. Meclisin Umum © Müdürden gayri azasının müddetleri dört senedir. Tekrar seçilmeleri ca- izdir. Madde 3 — İdare meclisi va- kıfların şartlarına ve bu kanun bükümlerine göre her sene için Umum Müdürlükçe © yapılacak bütçe ve hesabı kat'i kanun lâyihalarını tetkik ve icabına göre tadil ve ikmâl ile (Başve- kâlete takdim) eder, İdare meclisi bu kanun ile diğer kanun ve nizamnamelerin kendisine verdiği vazfeleri ifa eyler. İdare meclisi vazifelerini yap- maktan ve verdiği kararlardan mes'uldür. Madde 4 — Evkaf müdür ve memurları kanun ve nizamların kendilerine verdiği vazMeleri ya- parlar ve vakıf malları müdeb- bir bir müdür gibi idare ve me- hakimde vakıfları temsil ederler. Temsilin şekli umum müdürlük- çe tayin o'unur. Madde 5 — Miktarı ne olur- sa osun satış bedelâtının der- hal ve maada para ardan filhâl sarfına lüzum olmıyan miktarı bir veya bir kaç mali müesseye yatırmak mecburiyetindedir. Her yerde tahsilattan kasada ne miktar para bulunabileceği * ve paraların hangi müesselere ya- tırılacağı umum müdürlükçe ta- yin edilir. Madde 6— Her vakıf mahke- me veya Evkaf kütüğünde kayit edilmiş bile olsa hükmü şahsi sayılır. Tescil edilmemiş olan vakıfların işbu kanun hükmü rümeye başladığından itibaren a bnde içinde Evkaf kütüğüne tefit olurlar. Madde 10 — Umumi Müdür- dar ayni surette tamamlanır. Madde 11 — İster hayrat İs- ter akardan olsun her hangi bir vakıf gayri menkul tahsis edil- diği maksat dairesinde istimali kanuna, âdabı umumiyeye ve intizamı âmmeye mugayir olur veya filen işe yaramaz veya faydasız bir hale gelirse Umumi Müdürlüğün idare meclisi kara- rile onu gayece ayni olan diğer bir gayeye tahsise veya satmağa veya daha nmafi görülecek bir gayri menkul ile değişmeye sa- lâhiyeti vardır. Madde 12 — 11 inci madde mu- cibince satılacak yerlerin paraları yeniden gayri menkul alınmağa tahsis olunur, Ve bu suretle sar- fına kadar faize yatırılır. Gerek satış bedelleri ile ve gerele değiş- me neticesinde alınacak gayri menkuller evvelki vakıflar namını alır. Yeni gayri menkulde müte- addit vakıflar alâkadar olduk- ları takdirde gayri menkul en büyük hisseyi vermiş olan vakfın ismini taşımakla beraber diğer vakıfların isimleri de kaydedilir. Madde 13 — İlinci madde mucibince satılacak gayri men- kul Cami veya herhangi bir mabet olduğu takdirde ayrıca vekilleri * heyetinin kararı lâzımdır. Madde 14 — Yaşatılması za» ruri görülen herhangi bir vakfın varidatı idaresine kâfi gelmediği * Feyziati, mektep kelimesinin arını toplamış, ilim ve terbiye cephelerini tam ma- nesile sağlamlaştırmış bir mües- sese idi. Şehrin çirsd ortasında ol da ayn bir varlık gibi düşünülebilizdi, Dokuz yüzle fazla talebesini ancak bu kak'ı şöhreti sayesinde bağrına bar- mıştı. Bu mektebin havasında hususi müesseselere mahsus inü- samahalı, gevşek hava hissedil- mezdi. Hülâsa bu mektep, mem- leketin çetin ihtiyaçlarına göğ- sünü siper etmiş bir varlıktı. Yandığı gün, işte bütün bu sa- yp döktüklerimi hep birden aybetmiştik. Dünkü gazetelerde okuduğumuz! “bir Haber, Maarif vekâletinin de bu müesseseye lâ olduğ mevkii verdiğini bile öğretti, Vekâlet, pek yerinde bir cömert- likle, mektebin tekrar ve en yakın zamanda açılması için lâzım gelen yardıma hazır oldu- ğunu bildirmiş. Bu yardım, asil bir cömertliğe delâlet ettiği kadar, yerinde bir vazife hissinin yüksek örneği olmıya da lâyıktır. Eğer bina bulunur ve mektep hemen açı- hırsa, vicdanlarımız yeni bir imanın nurile dolacak ve artık yangınları, her şeyi yok eden bir afet gibi görmiyeceğiz. Seyyah münkariz olan veya mamur ol- makla beraber şartları müsait olan diğer vakıflar varidatından bunu temine mezundur. Madde 15 — Her hangi bir vakfın maddeten ifasına imkân kalmıyan vezaif ve şeraiti Evkaf meclisi kararile ref veya tadil edilebilir, Madde 16 — İster şehir ve kasabalar dahilinde ister haricin- de olsun hayrat harimindekiler müstesna olmak Üzere bu kanu- nun neşrinde cenaze defni de. vam etmekte olan kabristanla- rm idaresi Belediyelere devre- dilmiştir. Şehir ve kasabalar da- bilinde olup bu kanunun neşrin- den evvel cenaze defni menedil- miş olan kabristan arsaları sa- tıldığı takdirde satış bedelinin nısfı Belediyelere verilir. Hayrat hariminde olan veya bir kıymeti taribiyeyi haiz bulunan kabris- tanlar satılmaz. “Madde 17 — Yukarda yazılı maddeler mucibince bir vakfın tadil veya feshi halinde keyfiyet Evkafça kaydma işaret veril bul olunmuş olduğundan ve kavanini cedidei mez- bure hükmünce arzuhal ler doğrudan doğruya mehakime verilmek J1â4- zım geleceği gibi tenfizi alıkâmı ilâmat dahi me- hakime &if vozaiffen bu. unduğundan divan ah. âmı ediye icra ve ha- vss hevefleri ilga olun. : wrsiliv deayii ha- rcype kifabeftinin dahi : öce üne dzum kalmıva- coğr an aşılmış ve hafta şimdiden heyeti memu- tini nezareti celilei adli- yeye nakledilmiştir . mahkemeleri halleder. Madde 7 — Vakıfların ( cami, mektep, hastane, o kütüpane köprü ve saire) gibi doğrudan doğruya hayrattan olan gayri menkulleri haciz, rehin edilemi- yecekleri gibi bu kanunun tayin ettiği haller müstesna olmak üzere temlik dahi edilemezler. mülkiyet ve irtifak hakkı için iktisabi müruru zaman cereyan etmez. Bu gayri men- kuller Tapu siciline vâkıfları namına kaydolunurlar, Madde 8 — Vakıfların akar nev'inden o'an ( ev, apartman, otel arsa, orman ve saire ) gibi dre pe diğe Madde 9 — Vakfa ait mallar Devlet malları imtiyazından müs- lük her sene bütçesinden iki milyon liraya baliğ o uncıya ka- dar altmış bin lira ayırıp Nüku- du Mevkufe müdüriyetine tevdi ve tenmiye eder. Bu para Evkafa ait binalarda münhasıran yangın dolayısile vuku bulacak zararları örtmeğe mahsustur. Böyle za- rarlar neticesinde eksilen miktar eski miktara baliğ oluncıya ka- takdirde Umum Müdürlük hayratı | all m Nr j Yeni hazırlanan Evkaf kanunu lâv'hasın: neşrediyoruz Evkaf nasıl tasfiye ve idare edilecek ? Lâyiha kabul edilirse bütün vakıflar idare meclisinin nezaret ve mürakabesi altında ' Umum Evkaf müdürlüğü tarafından muhafaza ve idare edilecek mekle beraber umum müdür- lükçe tapu kaydı da tashih ettirilir. Nihai ve muvakkat hükümler Madde 28 — Mütevelliler kanunun neşrinden itibaren W kıfları temsiteden ve iu namına bir güna ukudat maktan memnu ve en çok © seneyi geçmemek üzere mi müdürlükçe tayin ed müddet zarfında vakıflara teallik bütün vesikalar, dö terleri ve nihai (| hesapları © mevcut ve matlubatı Evk£ idarelerine (o devir ve mecburdur. Ancak bu devrin icrasina Kadar me mukavelelere tevfikan yalnız adı gelmiş varidatı tahsil maaş ve Ücret ve muayye gibi mukannen ve zaruri mil rafları tediyede devam ederlef Madde 29 — Vakıfların d rinden itibaren umumi müdü mütevellilerin o imzaları alti verecekleri bir 0 gösterecekleri maaş, ücret muayyenat gibi zaruri tahsisat ve masrafi onların mes'uliyeti alimda | d bal vermeğe başlamakla bet ber bir taraftan da bu beyani meleri tetkik ve senedatile tat! ederek muhteveyatını kat'i rette tesbit eder. Umum müdi lük bu tetkikati devirden itib vam. hin anma iel seki mecbur ve aksi halde sarfiyi vakıadan mes'uldür, Madde 30 — Bu Kanun idareleri Evkafa devredilen kıfların usulü dairesinde & € edilmiş olan tevliyet, kitabi cibayet cihetleri sahipleri mu yen üçretlerini ve haklarını makta devam ederler, Münb vukuunda yalnız tahsisat ve nafiini almak kaydile sırf vaki ların evladı ensabına m tevliyetler tevcih edilip diş lerinin kayıtları terkin edi Ancak gerek mütevellilerin' gerek hak sahiplerinin m sükna hakları ile vakfiy göre sair her türlü hakları mf fuzdur. Madde 31 — (341) senesi kaf bütçesinin dördüncü mf Zürrt vakıflar Medie 18 — Zürri vakıfların akarları umum müdürlükçe idare ve hasılâtlarından yüzde onu tahsıl masrafı olarak tevkif ve irat ve sair masrafları tenzil edi'dikten sonra bakiyeleri ev- velce olduğu gibi hak sahiplerine verilir. Bu vakıfların gayri men- kullerinin tamir ve ıhyalarına ken di varidatları kâfi gelmezse idare meclisi karariyle kısmen satıla- rak ihyalan buda mümkün olmadığı takdırde tamamen satı- larak diğer akar alınması veya bedeilerinin otenmiyesi caizdir. Yeniden alınacak akar kiraları ve faizler hakkında ayni ahkâm cari olur. Madde 19 — Süknaya mahsus gayri . menkuller evvelce olduğu gibi hak sahipleri tarafından tasarruf olunur. Madde 20 — Vaktiye şeraiti mucibince hak sahibi kalmamış olan Zürri vakıfların (malları hakkında vakfiyede bir kayıt olmadığı takdirde idare meclisi karariyle o mallar ayni) vakıf nama bir tesis ihdasına tahsis olunabilir. - Mukataalı ve icarefeynli malların tas iyesi - Modda DA“ İİ. kp rağın mülkiyeti son sene için tahakkuk ettirilen mukataa bali- ğinin yirmi misline müsavi bir taviz mukabilinde bina sahibine intikal eder. Madde 22 — İcareteynli gayri menkullerin mülkiyeti on sene için tahakkuk ettirilen icarei müeccele baliğinin yirmi misline müsavi bir taviz mukabilinde mutasarrıfına intikal eder. Madde 23 — Yukardaki mad- delerde yazı'ı tavizat def'aten ve yahut dörtte biri peşin ve kalanı en çok dört senede ve dört müsavi taksitte olmak üze- re istifa olunur. Def'aten tediye, kanunun neş- rinden itibaren bir sene zarfında olduğu takdirde yüzde beşi ten- zil olunur. Mukassaten tediye v desinin © mer'iyete geç halinde dörtte birden üst tarafı | “ gö için yüzde dokuz faiz yürütülür. z gi Ğİ meni kel Madde 24 — Tavizat, Tapu | dilerine elimi ve idareleri bu kanunun ç TAİ taraf Sci sayıfamızdadır İyi siciline kayda iüzum olmaksızın bina ve arsa üzerinle birinci derecede kanuni ipotek hakkını haizdir. Binaenaleyh bu gayri menkuller ister pazarlık ister müzayede suretile olsun satıldığı takdirde hemen muacceliyet kes - peder. Tapu memurları tavizat Evkafa verilmiş olmadıkça bu mallarda bir güna temliki tasar- ruf muamelesini tescil edemez. Madde 25 — Mindında veril- meyen taksit'er tahsili emval kanununa tevlikın tahsil olunur. Madde 26 — Mukataa ve ica- reteynli yerlerin (mülkiyetinin yukardaki maddeler mucibince intikalinde Tapuca hiç bir harç alınmaz, Madde 27 — 20 ve 21 inci maddeler. mucibince (alınacak tavizat bu kanunun 7 inci mad- desi ahkâmına tabidir.