18 Aralık 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

»— 4 — VAKIT. 18 Kânunevvel 1929 * — WED İl Müstahsillerin vazilesi şalk ve hükümet, iktisadi müvazenemizi bulmak i- çin yerli malı kullanmak kararını vermiştir. Bu karar behemehal tatbik edilecektir. Halkın ve bü- kümetin böyle bir karar verip tatbik etmesi memleketimizin u- mumi ve milli ibtiyacı noktai na- zarından bir zaruret olmakla be- raber dahildeki yerli malı fabri- hatörleri için de bulunmaz bir nimettir. Çünkü bu sayede şimdiye ka. dar her sene memleket haricine çıkan (40) milyon lira kadar Türk parası dahildeki Türk fabrikatör ve müstahsillerinin eline geçecek. tir. Bu suretle yerli malı yapan ve satanların umumiyetle kazanç- ları birkaç misli artacaktır, Ancak böyle bir vaciyettö yerli abrikatörlerinin uhdesine düşen mii bir vazife vardır; bu va- zife'de sarfiyatının artması nis betinde satışlarından alacakları kâr nisbetlerini azaltmaktır, İlâve edelim ki satışlardan alınacak kâr nisbetini azaltmak demek umumi kazanç miktarın. dan fedakârk yapmak demek değildir. Her hangi bir müessese meselâ günde 200 liralık mal satarken yüzde 10dan 20 ira kâr alırsa gündelik satış miktarı — liraya Avm halde kâr nis etini yüzde altıya, iye in- direbilir. e Bununla beraber bu müessesinin kazancı gene eksilmiyecketir; çünkü o vakıt bu kazanç yüzde altıdan günde 24 lirayı, yüzde ye diden 28 lirayı bulacaktır. Bina- enaleyh hakik. iş adamlarından ancak bu tarzda bir hareket bek- lenebilir, Fakat yerli mal yapan ve sa- tanlar arasında bu tarzda hare ket etmiyenler de bulunabilir. Müşterilerinin arttığını gören ba- zı kimselerin şidiye kadar yüzde on kâr ile mal satarken bu kârın nisbetini meselâ yüzde on beşe, yahut yirmiye çıkarmak istiyenler bulunabilir, Eğer yerli mal yapan ve satan. lar içinde fazla kazanç veya ih- tikâr meyline kapılanlar olursa şimdiden haber verelim ki, kâr yerine zarar edeceklerdir. Netekim Başvekil İsmet Paşa Hz. nin tarihi nutuklarında bu hususa dair şayanı dikkat bir işaret vardır: o Başvekil paşa kıymetli sözleri arasında; * milli iktisat muvazenemizin samimi ar. zularından ihtikârları ve dahilde fiat muvazenesinin löhlerine ihlali için ümit çıkarmak istiyenleri um. duklarından mahrum etmiye ça lışmak mühim bir meşgalemiz olacaktır. , demiştir. Türk milleti vatani bir mücade- © Yanım aşır evvelki ; — VAKIT 18 Kinünevvel 7879 ingitere devleti 71878 senesinde (o Hındistanda ahalinin silâhlarının fop- lanmasına dair olan ni- zamın İamamile icrasım emreylem'ştir . oSerbesii faraffarı bulunan gaxe- feler fedbiri omezhâru ahali aleyhinde büyük 'bir emniyeisizlik maka- mında muahaze ve takbih ediyorlar. leye girerken ve bu mücadeleden doğrudan doğruya istifade ede- cek olanlar sadece yerli mal ya- pan ve satanlar olduğu meydanda iken bunlar içinde tabii kârleri ile iktifa etmiyerek ihtikâr heves- lerine kapılanlar çıkarsa şüphe yoktur ki milli gazabı kendi aleyh- lerine dâvet etmiş olurlar. Bunun neticesi olarak tamakârlıklarının derhâl zararını görürler, Mehmet Asım Günün siyaseti Fransada mali sene Fransız baş vekili M. Tardiyö mali senenin tebdili gibi mühim bir teklifi meclislere tevdi etti. Alınan haberlere göre baş veki- lin bu teklifi gerek ayanda gerek- se meb'usanda hüsnü kabule mâzhar olacaktır. Mösyö Tardiyonün (teklifinin esbabı şudur. Şimdiş'& kadar Fran- sız senei maliyesi senevi resmi- yenin birinci günü o'an bir kâ- nunusanide başlıyordu. Meclisler bütçe müzakeresine ancak son bahar içtimaında başladıklarında sene iptidasına kadar, bütçenin mubtelif fasıllarının müzakeresini bitirmek imkânı basıl olmıyordu Böylece meclis kânunusani ip- tidasında bir aylık bir muvakkat bütçe imzalıyor, bunu bazen şu- bat ve matta da tekrara mecbur kalıyordu. 1926 da M. Puankare baş vekâletle beraber maliy& nazare- tini deruhte ettiği zaman mcelisi şiddetle tazyik etti, ve meb'usa- nın bissiyatı vatanperverânesini tahrik ederek bütçeyi senei res- miye sonundan mukaddem imza latmağa muvaffak oldu. 1927 de de ihtiyar recülü hükümetin baş vekâletten çekilme tehdidi ile aynı muvaffakıyeti elde etmesine şahit olduk. Geçen 1928 sene- sinde Puankare baş vekil olmak- la beraber maliye nezaretinde şimdiki nazır M. “ Şeron , bu- lunuyordu. Ancak meclis iki se- nelik bir itiyadın tesiri ile geçen sene de bütçeyi matlup miatta imzalıyabildi. M. Puankare çekildikten sonra başvekâlet makamını ber kim işgal ederse etsin aynı muvaffa. kıyeti gösteremiyeceği bedihi idi. M. “ Tardiyö , bu sene meb'us- ları tazyik etmek istediği zaman teklifatı o umumi bir bürudetle karşılândı, Meb'usların (o yükselttiği itiraz sedası pek boş değildir. Bütçe müzakeresi meclisin esas vazife- sini teşkil eder. Muhtelif fasıllar mevzuu bahsoldukça, bir takım İstizahlara girişilmesi icap eder, Bu istizahların bazı defalar bir kaç celseyi işgal eylediği görülür. Fransız meclisi, “Puankare,, nin kavi bileği altında, üç sene büt çeyi körü körüne imzalamak mec buriyetinde kalmıştır. Sol cenah bu hale itiraz edecek olsa “ Pu ankare, bemen itimat reyi talep eder ve elindeki ekseriyet saye- sinde yükselen itiraz sayhalarını sustururdu. Henüz ihtiyar recülü siyasetin m malik olmıyan M, Tar ıyönün aynı tecrübeye giri i ink. RA. Yeni başvekil düşündü; ve hem | muvakkat bütçe imzalamak mec- buriyeinden meclisi kurtarmak, hem de bütçs müzakeratına lüzu- mu mıktarı müddet bahşetmek için senci maliyenin nisanın bi- ringi gününden başlamasını mec- lise teklifetti, Bu teklif kabul olunduğu tak- İtalyanın bütün şaheserleri Londrada açılacak Italyan sergisine 14 milyon isterlin kıymetinde 365 levha gönderildi Merak ve heyecan veren bir seyahat İngilterede açılacak (İtalyan | tama etmiyerek onu satmamıştır. san'at sergisine İtalyada ki başlıca tabloların gönderilmesi İngiltere tarafından rica olunmuş, bu rica sinyor Musolininin yardımile is'af edilmiştir. Fakat İtalyanın bütün bu san'at definelerini İngiltereye göndermek, son derecâ mühim bir mesele teşkil ediyordu, Bulâvhaları top- lamak, sonra bunları gemilere yüklemek, bunların hiç bir arıza: ya uğramasına meydan vermeden İngiltereye götürmek çok müşkül çok yorucu ve sonderece mes'u- liyetli bir işti Bunun için evvelâ Romadan, Horlândadan Venedik- ten, Turin ve Verona ve sair yer- lerden intihap olunan tablolar Milân şebiine gönderilmiş, burada toplanan 350 lâvha ayrı ayrı mab- fazalara (o yerleştirildikten sonra bütün lâvhalar 11 arabaya konul muş ve Londrada açılmak şartile mühürlenmiştir. Her biri bir şaheser olan bu levhalar, oLeonmada Vinçi na mında bir gemiye yüklenmiş ve 4 milyon İngiliz lirasına sigorta edilmiştir. Lâvhalar içinde sigortasına en çok tekayyüt gösterilen biri Gi örgionenin “ fırtına , unvanlı lâvhasıdır. Bu lâvha için 500,000 İngiliz lirası verilmiş, fakat lâvha- nın sahibi bu “büyük meb'âğa şaheserleri, (a'yada kile bir arada görmek mümkü değildir. eserleri taşıyan Leonardo da Vin- gi namındaki gemi yo'a çıktıktan sonra müthiş bir fırtına esmiş, geminin bu fırtınaya tutulması yüzünden, her taralta derin en- dişeler doğumuştu. Bilhassa ge minin' iki gün, telsizle bi'e bir haber vermemesi her tarafta de- rin bir merak ve korku hasıl et- mişti. Gerçi, Leonardo da Vinçi büyüklüğünde olan bir geminin batması gayrı varıt ise de tırtına- nın şiddeti ve gemideki eserlerin herhangi bir hasara uğramasının telâfi edilmez bir ziyan teşkil et- mesi, ister ıstemez bir halecan tevlit ediyordu. Bunun için geminin birkaç gün evvel İngiltereye muvasalatı derın bir sevinçle karşılanan bir ha- adise olmuştur. Fuhuşla mücadele hlâki zabıta fuhuşla a ami A müca'ele e mek i in kat'i br karar verdi Şükrana “şayandır. kia Ba at da bu mücadeleye iştirak edi. yor. Netekim Politika refikim'z dünkü nüshasında ceza ve ibreti müessire o sun diye bir fahişeyi çınl çıplak soyup bu soğukta o hal ile İstanbul sokaklarına çıka- mıştır, » Perhiz ve lâhana Ikı (o israftan oahkoymak, İH tasarrufa alıştırmak için el brliğile çalışıyoruz. Pek alâ Lâ kin bazı neşriyatımız perhizin yanında lâhana turşusu gbi olu- yor. Bazı refislerimiz, meselâ birinci sayıfada tasarruf nasibatı verdikleri halde içeride yeni mo da, pahalı iskarpımleri tavsiye ediyorlar. Suretle mahreç biri birini tut malı değil mi? Hatıra gelenler Betbinlik Yedi sene harbinin mebadi. sinde idi. Prusya kıralı Frede- rikin nezdinde İngiltere namına sefir olan zat zekâ ve hoş mü- kâlemesi ile kıralı memnun et- miye muvalfak olmuştu. Bu selir bir gün “Frederik, in ya- nına girerek, Mareşal dö “Riş- liyö,, idaresindeki Fransız kuv- vetlerinin “Minorka, adasile “Sen Piyer, kales'ni zaptettik- lerini haber verdi ve dedi ki: — Haşmetmeap! Bu havadis şayanı teessüftür, fakat yeisa- ver değildir. Teslihatımızı zi- yadeleşiyor ve ümit ediyoruz ki Allahın yardımı ile serien muvaffakiyetler elde ederek bu mağlabiyeti telâfi eyleriz. Frederik müstehzi bir tavırla sordu : — Allahın yardımı ile mi dediniz? Onun müttefiklerimız arasında bulunduğunu bilmiyor. dum... Selir bu söze Cevap verdi ; — Halbuki, bize bedavaya mal olan yegâne muin odur... Bu sözlerle Ingilterenin Fre derike para verdiğine işaret etmek istiyordu, O vakit Fre. derik ayni müstebzi tavırla de- di ki: — Bedava yardımdan ne kadar hayır geldiğini siz de görüyorsunuz yal... dirde Fransız meclisleri 1930 büt- çesini 1931 nisanının birine ka- dar geçen on üç ay için imzalr- yacak ve bu suretle senei mali- yenin tebdili imkânı hasıl Ola caktır. M, Gayur Toplu İöne Deliliğin esbabı nedir? Kânunevvelin yirmi ikinci pa- zar günü akşamı saat dokuzda Ciğaloğlunda Cumhuriyet Hak Fırkası salonlarında doktor Maz- har Osman Bey tarafından “deli- liğin esbabına dair, mevzula bir konferans (verilecektir. Herkes girebilir, içerlemişti . Tepebaşı anat 21/30 da. kyani ia yeli 3 perde Kadın, polis | Tİ | ra ee Yazan: Vedat Nedim bey Cuma günleri matine saat 15/30 da. Her cumartesi akşam- ları için © fiatlarda tenzilât yapılmıştır. tiyatrosunda: İtalyadan ilk defa çıkan bu | Bütün bu güzide ve binazir | Bu akşam ği İ“VAKIT,INTAK | Yeni cephe ni bir kavganın yeni “ lerine giriyoruz. Hef Pışışta başka bir harikayı "4 larına pes dedirten bir va için, yeni bir kavga, şan ve şeref ufsunun a6” demektir. Fakat ne çare ki bugün * bir kararla atıldığımız mey" barıt dumanlarının mor 89 kapı bir yer değildr. kılıç şimşeklerinin yanıp ğü, iri çaplı güllelerin dığı ö'üm meydanlarında © dar sert o kadar yanlışı, adımlar atan bizler, bu kavgada büsbütün yahancdi” mavlarla karşılaşıyoruz. Bu düşmanların büyük bir mı bizim içimizde, bizim k€” mi.dedi” Açılan döğüş bayrağının dağlarında ve karla da'ga' içn, esvelâ kendi benliği” ıni ze'kmizi yenmemi5 zımdır. Gözümü yıldıran da işte budur. Yerit malı kullanmak, © zumlulardan başka esyavı se maz bir inatla almamak, yi bir eke kadar fena gözle”, mak. Bu günkü yeni vee vwmdelerini bunlar a çerçeve ksbildir. p Dava, ne hasisliğin, ne liğin, ne de her hangi bir # ve mal hırsının eseridir. Mi kavga tayrağı. bütün bu g ve ferdi hislerin çok yukar! bir vatan vazifesi, bir mefküresidir. Onun için işleri atılırken aat duygularının - belki Ve akât asaletsiz ibtirasile , “Eygaziler, havasını dinleyf hududa koşan slayların m, des ve esrarlı vecdile ke ' den geçmeliyiz. Bu uğuı evvel şahıslarımızın fantezili fadaya hazırlanmalıyız. di Her baloda yeni bir tuv#' göz kamaştırmak sevdası, gil lerde yer buldukça, İâme si ları aile saadetinin kıymeti öst görüldükçe, parlak tajf çaları, boncuk dizileri karşı#* kendinden geçenler aram” kalabalık yekünlar teşkil et” hamlelerimizin yüzü döne delici kılıçlar tesiri yap ” inanmak güçleşir. Son müc? lede kadının hissesi erkeğikin” çok e büyüktür. / Yusayı dişi kuş'ar yaptığı / bi vat n renile; mus>zam v nın çatımı da orlar üre n'ar sağ amlıyacaktır. Ks yardımı olma an e kekler n bay ağı safer tepelerine erf mesne im ân yoktur. gh A e vu gecem" Çarşamba * il Kânunevvel * 1929 Güneşin doğuşu:7,20 Namaz vakitleri Sabah Öğle İkindi Akşam Yatsi 5,50 İML 1430 1048 1821 Bugünkü hava Rüzgar mwtehavvil have İrsmen olacaktır.