21 Ekim 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

ilyarderler Nasıl zengin oldular? BPPEMLL (1: Roçiltler üçüncü kardeşin mvafakiyeer Salomon Roçilt yahudi sıfatile Viyanada iskân hakkına hile malik olmadığı halde «“ Meternik”le can ciğer dost olmuştu.. * Salomon Roçilt , Viya: naya geldiği zaman yaşı kırkı buluyordu. Londra, Berlin, Frankfurt piyasala- rında istikraz hakkında büyük bir mümarese elde etmişti. Bu sebepten dolayı Avusturya bükümeti tarafından fevkas lâde hüsnü kabule mazhar öldu. İmperator kendisine €salet (rütbesi o vermişti; daha sonra da baron ün vanını aldı; fakat eğer Frankfurtlu bir “yabancı sıfatını taşımasa ve bir 'lo- kantada iskâne riza göster- mese, yahudi olduğundan şehrin dişarsında bir yerde yerleşmesi icap. ediyordu. Bununla «beraber “Ro- çilt, prens dö: “Meternik, tarafından büyük bir te veccühe mazhar oldu, *Me- ternik,, hissi tabiisinin sev. "ki ile “Roçilt, lerin kendi. sine sadık bir müin olacak. larını anlamıştı. Muhafaza. kâr dimağları, esalete, ve “selâmeti hükümet, e fev- kalâde irtibatları, büküm- darlara hörmetleri, - mütte- fiklere sadık kalarak Na- ipolyonla mücadeleleri, vel- hasıl herşey . “Roçilt, lere emniyet - edilmesini — icap ettiriyordu, . Onlar isyanlar *evlit etmezler, demagojik harekâte alet olmazlar, bi- naenaleyh hükümete ve sa- raya sadık bankerler ola bilirlerdi. Bu sebeplerden dolayı 1820 de" “Salomon Röğil,, diğer bir bankerle berâber 48 milyon flörinlik' birinci bir istıkrazı ve onu müte akipte 37 buçuk milyonluk diğer bir istıkrazı piyasaya çıkarmıya © mönur edildi, “Salomon Roçilt,, istıkrazın piyasada obüsü kabule mazhar olması için. onu piyankolu . istikraz. haline soktu ve bu şekil sarrafi muameleyi piyasaya ithal “etti, 1823 te İngiltereden Avusturya namına 25 mil- yön aldı; 1829'da da diğer üç Viyana bankası ile teş. riki mesai ederek 25 mil - yon aldı. “Bu bankalarla bir “konsorsyum, vücude getirdi. Diğer senelerde de aynı suretle muamelölere girişti. Velhasil Oaz O zamanda “Metermik, e 200 milyon Florinden fazla tedarik etti, Aldığı komisyonlar milyon» lara baliğ oluyordu. Fakat istikrazın piyasaya çıkarıl- masından aldığı hisse bun- dan çok fazla idi. Bu kadar düşkün bir piyasa ile bu İtaç bulunuyorlardı. *“Roçilt, bunlara kârşıda meleküs- siyane vazifesini © gördü. Tabii bundan münasip-bir nema alıyordu. Ancak eş- has hesabı açmaktansa hü- kümetle muamele 'yapmağı tercih ediyordu. Prens dö “Şvârçenberg,, in “Roçilt, e 5 'milyon filo- rin“ borcu" “vardı. “Prens “ Galanta Esterhazi , “nin hesabı ise altı buçuk mil- yon #loripi buluyordu. “Da- ha birçok prensler, kontlar, baronların. isimleri yüzbin- lerce ve milyonlarca Horinle kaydı ile “Roçilt,in defterlerine » geçmiş bulu- nuyordu. “Salomon Roçilt,, ve “Frankfurt taki karde- . şi bu suretle. 1850 senesi- ne kadar Almanya ve A- vusturya - Macaristanın yük- sek ailelerine erazi terhini mukabilinde yirmi beş mil- yon , florin ikraz eylemiş- lerdir. Zaten asillerin istik- razları da bazen borsaya itbal olunuyor, ; ve bu Su- retle büyük kârlar elde ödiliyordu. Şömendöler eshamı yeni idi, Viyana piyasasında kıy- metleri. mütahavyildi. -Ma- amafih çok kazanmak ihti- mali de vardı. Avusturya- nın ilk şömendöfer banisi olarak adı tarihe: geçmiş olan "Salomon Roçilt,, bu sahada da vüs'atı beşeriye dahilinde çalıştı. 1836 da hükümetten Viyana- Boçuya hattını tesis imtiyazını aldı. Daha . ameliyatı * tesisiyeye başlanmadan “ Roçilt, pi- yasaya vazı fiatından yüz- de onbeş, fazlasile 12 mil yonlük sehim sattı. Birkaç sene sonrâ esham 115 ten 62'ye düştüğü zaman “Ro- silt şe hiç bir zarar gelmedi. Hükümet, - hattın kitirilme- $ihi temin için yarı yarı iflâs etmiş olan konipanya- Ya beş milyon vermek mec- büriyâtinde kaldı, ve, inşa- Atı kendi hesabına ikmal ettirdi. *Saloinon Roçilt, kardeş- lerinden © fazla sanayiin atide kespedeceği ehemmi- yeti ihata eylemişti. Maden şirketlerine, fabrikalara ser- maye temin etti. İspanya hükümetinden cıva o ma denleri imtiyazı aldı. Ceva ve “Sinabr, on fiatı hakkında beynelmilel bir. itilâf temi- nine muvaffak oldu. Bir si- istikrazın tedavüle vaz'ı taahut| gorta şirketi tesis etti: Ma- edilir ve esham.bor sasında nemalandırıldıktan (o sonra piyasaya çıkarılırsa istifade- nin fevkalâde olacağı tabii değil mi? Asil tabakaya yerdim Asil tabakaya mensup olanlarla yapılan muğmelat Viyana * Roçilti için çok kârlı bir mesele oluyordu. > Filhakika Avusturya ricali “cesim imalikânelere sahip “olmakla ber br sürdük leri” müdepdep hayat do: layısi ile çok parâya müh- amafih bütün bu mesaji ile sırf mali noktai nazar dan alâkadar oluyordu. (Bümedir a Vefa «oo DOO bozan çıktı dan ———— Ticari bir eser Muallim Apti Tevlik B Ticaret muhaberâtı ve vesa. iki namında bir eser hazır. Tarştır.. Yakında basılacak- örer Bahriahmere seyahat:3 | Esrar, afyon; kokain ... Kaçakçılık istidadı benden çok fazla olan bir takım kimseler benim uğradığım muayenenin halta onda birini görmediler, niçin 2. Yedi sene evvel keşfedi: len Mısır hükümdarlarından Towtankhamonün otuz asır- lık mezarında, çoğu daha dün kuyumcu, oymacı, hak- kâk dükkânından çıkıyor - muş gibi terü taze bulunan o pek külliyetli, pek mü - tenevvi ve tutarsız eşyayi, örme “böncuk “patiklerine ve güderi eldivenlerine va- rincaya kadar çalmak”için, bavülu nev'icat maymun - cuklâr ve yeni mekşüf ma- yilerle “dolu olarak © Mısıra girdiği haber alınan bir kimse bile benim Portsaitte maruz kaldığım gümrük taharrisine uğramazdı. Çantamın © muhteviyatı, eşyam hacminin iki mislini buluncaya kadar, kalem ka- lem elendi. . Kolumdaki pardösünün ceplerini yok - lamakla kalmıyarak üstümü başımı da adam akıllı ara- dılar, Bu fevkalâde takayyüdün sebebini: araştırdım. : Muh - telif tarzda izah ettiler: Esrar, afyon, kokain, morfin . Mısırda. çok fazla taammüm etmiş. Hükümet bu musibetlere karşı var kuvvetini sarf ediyormuş. Yolcuların pek sıkı tahar- risi hükömetin , mücadele gayretinden. ileri .geliyor- muş. Kâfi değil, Kaçakçılık istidatları beriden çok fazla olan bir takım kimseler, behim oğradığım müaye- neniri görmediler. , Gayet mühim * bir ziraat memleketi o olan: © Misrin fellahları, yani çiftçileri; ek- seriyeti azime. itiberile bir karış yere bile sahip de- ğilmiş. Bu-sebepten içtimai vaziyet. komünizm. propa- gandasına son derece mü- sait bulunuyormuş. Yolcu- lar üzerindeki takayyüdat bundan mütevellitmiş, Kani < m dım.Çüönkü ne Rusum, he &omünistim; ve ne de komünizm ile alakadar bir ülkeden geliyordum. Mısırdaki muazzam ©v- kafın. sırtından: geçinen, ve fakir ahaliyi fakir tutmakla menfaattar zenginler sınıfile mütesanit bulunan bir ta- baka, içtimai inkilâbımız- dan tevahhuş ediyormuş. Onun için Mısıra girecek türkler fazla takayyüdata tâbi tutuluyormuş. Sudanı Misri hariç olarak, bir mil- yon kilometro murabbain- da, yani Fransain iki ce- sametinde bulunan; ve gene Sudan > müstesna © olarak, her dakika çoğalan on beş milyon nufusu ihtiya eden; ve bilhassa istiklâline kavuş- mak için çetin, pek çetin bir mücadeleye. girişen bir milletin . müdiranına, Tür- kiyedeki içtimi düşmanlığı gibi hem de pek büyü! nah izafe etmek istemem. Etmem de. O halde? O halde an- laşılan ben, Mısır gümrük- çülerinin zihinlerinde teces- süm ettirdikleri kaçakçı ti- pipe en ziyade yaklaşan adamlardan birimişim. İndiğim (El Ehram vel Emperyal) oteli, karyolala-. rının önünde birör çift ta- kunyâsı ve çatlak lavabo- larının üstünde de mutlaka | ia daya; alel önde “ÖD ea saç fırçası ve tarağı bulu- nan otellerdenmiş. * Mister Patersonun şerrinden “de- giştiremedim. Pişman 'da ol- madım, Yedi çocuğu, bir gelini ve bir'torünu ile ye- di odalık otelin bir kısmı- nı işgal eden otel sahibi, otelin daimi müşterisi Kir- kor efendi ve yegâne gar- sönu o kadar iyi adamlar- di ki. Otelin sahibi, jik tered- dü lümü izale için, her se- ne deniz banyoları ve plaj mevsiminde (oteline inen bir müşterisinden bahsetti. Mısır şömendöler idaresinin yüz yirmi isterlen maaşlı, yüksek memurlarından, bir ingilizmiş. Gördüm: tek bir kelime telaffuz etmeyen, açık simalı bir ingiliz. Ha remi italyanmış. Şişmanmı, şışman. Çenesi, ensesi, bi- lekleri, dirsekleri, ayak bi- lekleri, gözüken her yeri laakal çift boğumlu. Atık mamış pamuk tukılı bir mânken gibi. Saçları ala- garsön. Burnundan takma gözlüklü gözleri şaşı. Şaşı ama nasıl şaşı olduğu bel- li olmayan şaşılardan. Lü- zum. hissettikçe beraberin- deki yerli hizmetçiyi şid- detlice dövüyordu. Hizmet- çi kız dayağın şiddetinden bağırdıkça madam "sus diye , dayağın şiddetini arttırıyordu. Susmak ihti- iştidat e- den farkı galebe çaldığı dan bağırmak - devamedi yordu. Nihayet odalardan başlar uzanıyor ve dayak sesile ağlamak sesi, yavaş yavaş ve birlikte #önüyördü. Portsaidin ana caddeleri ve mühim sokakları asfalt, Asfalt olmayanlar da asfali- lanmaya doğru gidiyor. Diyorlar ki yakın zamanda Mısırda asfalt olmüyan $ö- kak kalmayacak. Dünyanın” her yerinde olduğu gibi şehir ikiye ay- nlmış, Temiz ve muntazam kısım ve temiz ve munta- zam olmıyan kısım. Şu fark- la ki temiz ve muntazam olan kısımda, her adım- da, vazifeşinas, üstü başı düzgün polislere olunuyor. Öbür kısımda pölis, yok denecek kadar kıt. Aceba intizam ve te- mizlik sade kuvvetle mi temin ediliyor? Polisi çok | kısımdaki zabıta bolluğunu, seyyar satıcıların iz'acatın- dan ecnebileri kürtarmak gayretine hamledenler de İ var. Bu izahta büyük bir hakikat hissesi olsa gerek. Mısırın o hamalları, tercü- manları, potin boyacıları, ! seyyar satıcıları ,.. nauzu- billâh ! Erkeklerde belli başlı üç kıyafet görünüyor : Beyaz keten kostüm, gündüzlük #mokin ve entari. Entari- lerin eşkâli ve renkleri bihat ve biheap. Yalnız bir noktada yeknesaklığı muhafaza ediyorlar: Boyda. Hepsi topuklara kadar ça- iyor. Serpuş, uzun ve sivri fes, veya ince sarıklı ufak Tu- nus fesi ve yahut takye, Yalnayak gezen pek çok. Hanımlar siyah çarşaflı ve İeraceli. o Burunlarının tesadüf | ş EN Oy yayan bulmacası Dünkü © bulmacamızı halledilmiş şekle bakarak meydana çikarabilirsiniz. halledemedinizs& | bugünkü” yeni bulmacamızın sirrini Bunun için aşağıdaki tarifeyi tatbik ederek üç beş dakika meşgul olmanız kâfidir: 123'4$ 6 7.89 a w DEJMUSUN Soldan sağa! 1. — Vürin (7) 2 — En küçük cemi ade- di (3) 3 — İyana (3) büyük bahçe (3) 4. — Kır (3), ecdat (3) 5 — Beyaz bir isim. (3) & — Hayvanların ayak kabı (3), bir isim (3) 7 — beraber (3), tamam(3) 8 — Ona (3) 9 — Gemilerin tamiri (7) : gili | Üntaralı Birinci sayfarmızdadır | Amiral. Hz. takip. zebirlerinin y kitmiş ve bu defa abideye umumi selâm resmi yapılmı yağmur (3), bunu o mü- po Galatasaray kulübünde İnühabat tekrar edi- lecek Gahıtasaray Terbiyeli bede niye külübü kongre riyasetinden: Geçen cuma günü riyasete intihap edilmiş olan Netmettin Sadık Beyefendi istila o etmiş olduğundan — intihabın — tecdidi liz gelmekledir. 25 Teşinevvel 1929 cuma günü 14,30 da sat kongrenin ayni gün ve sâite | Galatasaray o Lisesi konferans salonunda * toplanacağı - ilâ ve üzanın hüviyet vafakalarıni” ha- ? milen teşrifleri rica; olunur. Vatandaş 29 teşrinevvel Cümhu- riyet yıl dönümüdür. O W gün Himayei etfal ro- 0 zeti alarak, aziz Cüm- İ) huriyetin temelini kuv- takılı. Makâraların taraftar- lığını yapacak, her halde ben değilim. o Mamafi ga rip te gelse kat'iyyen çir- | kin bir manzara gösterme- diğini kabul etmek Tâzım, Çarşafın boyu kısa, çok kısa, dize kadar. Erkekler arasında bizim gibi şapka giyenler, hantm- lar arasında bizim gibi çar- şafsız olanlar da var. Biz- deki içtimai. inkılâbın Mi sıra geçmemesine yok. Hem de pek kısa bir zamanda. e öğe Mehmet Fuat BE EREM ük ev kalp; | binasında içilman davet edilen | l üzerinde yaldızlı makaraler | X imkân , 123456789 İB| ai e li zZiolwlil wi vii < OOO MSUN BERE Yukardan aşağı: 1 — Kup 6). bir nehir (3) 2 — Çene saçı (5 3.— Akıtmak (5) 4 — btifhaml2)bir renk(2) 5 — Us (4) toprak (4) 6 — Rabıt edatı (2) mazur görü 0) 7 — Yahudi mahallesi” (5) 8 — En büyük tarihi Türk kumandan (5) 9 — Köylü rumiz (3) filosu selâm eshü- misırda elendi Bu üçüncü smda bando da bu iştirak etmiştir. Abideye vazedilen çelenk büyük (ve. üzerinde ismini havi bir. bantla hür- meti mufmzammm hir Kart ihtiya eden renkli çiçekler. | İ den yapılmıştı. Merasim abide. etrafında kesif bir daire çeviren bin- lerce. halk tarafından takip edilmiş, civar apartımanların pencere ve balkonları adam almamıştır. Amiralın beyanatı Öğleden sonra mümessillerini hısında kabul eden Amiral nz. ihtisas anlatmış ve Şu beyanitta bulunmuştur : matbuat Amiral zirh- dr o münasebetile — İngiliz filosunun Maz- bar olduğu gayet hâr Müsnü kâbulden dolayı derin teşek- | Kütatımı filosu na- mena beyan ve izbar eyle Inğitiz in zabitani ve Türk makım turafından “değil, fakat tesadüf ve şref bahtiyar- oldukları herkes tarar hahlıktan* dolayı ve mes'utturlar, sı tarafından dildiğimden “dolayı mi derin surette bah- iyar addederim. Türkiyenin yeni hükümet nerkezi nazhar olduğu j tekemmül ile üzerimde bü- (| yük ve gayet iyi bir tesir j bırakmıştır” Türk filosu erkâm ve 7a- bıtanile tanışmamdan ve iki flo (arasında o ötedenberi mevcut olan dostluğun tec- || didinden fevkalâde memnun çok: İl İstanbuldan intibalarla oldum. güzel ayrilıyosi rum. Mükün olduğu kadar! İf sık ak (o geleceğimizi “ümit ve urzu etmekteyiz. AJCJAJNI ATKİ T ii mir (3. | ie İİ sölâma filonun! | li memnun | bedit manzarası ve | inkişaf. ve | leksandre Düren anan maktebes MONTEKRİSTÜ dimi Fransız Sinema sf idir. — MİLLET TİYATROSU | Şevki Bey temsilleri ba (Babar bülbülleri ) opere 4 perde, komik kanto, dana Tepebaşı tiyatrosunda “ gönü akşamı “santi 21,30“ yalnız muallimlerle talebele* ŞEHREMANETİ ru ii Cuma günleri matine #8 15.30 da. Her cumartesi 8 şamları için ftalarda veni yapılımıştır ZAYİ — Yüksek wenret # tebinden 1928 de almış | şehadetnameyi kaybettim, Ye alacağımdan Gekisinin hükmü 9 Yükerk Ticaret mektebi me” larından 286 Mekanet Al İl Bedaval | mma ilân Okuyucularımızın! başlıktaki koponl# beraber gönder€ | cekleri üç sattı ilânlarını bedavâ neşredeşeğiz VAKIT ilân sahife sinin bir kısmını lerinin emirlerine ts” sis etmeye karar “€” miştir Gündelik © hayatım” içinde, bazı çok üze” lu ve mühim işlerimi”! bile iki satırlık Pi kartla, iki dakikalık b telefon o mükâlı görüverdiğimiz ve lettiğimiz vakidir. VAKIT bu kolaybf || karilerine karşı kı sütunlarında da yaj için bir bedava köşesi açmıştır. Okay” cularımızın gönde: leri “üç satırlık kürü | ilânları bu sütunümi” da meccanen İl ceğiz. Bu tlânlar iş ve Mİİ aramıya, bir eşya »| mıya ve almıya nit O bileceği gibi,aleni tepe” İküir ve hususi muhabf” | şeklinded. olabilir. # hususta. hiçbir KAPİ koymuyoruz. Yalnız © J camız gönderilecek lâ” | ların üç satın mesi ve gazeti » | başlığındaki koponu”.. İİİ ilânla beraber 8 rilmesidir. 7 Zi Mz ZİR K Ve ) a Vz TTeşrinevve! Cemazilevvek 17 Bur” | Pazartes! Ağaç kesme ee e 6 io is 1s Le Bugün rüzgâr mite” | kava açık olacakur. bas kz a İk alm