7 Eylül 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Akvam Cemiyetinde sulhr;snamına «-müheyyiç «bir --hitabe Tiki liler; Germ Yy Briyan yene Avrupa devletle! eye Af : Filistin hadisatı iilişen, Mei federasyonundan bahsediyol İkt haftaya yakn bir zaman Yozan: Lütfi Simavi liştinde, Araplarla Vahyr Bu fikir şimdiden hemen hemen umumi bir kabule mazhar Havada 4 gün er çarpışmaktadır. Bu müd- saçında yüzlerce adâm Suriyede isyan İk emi g lar yandı, çiftlikler 13 ağustos salı Korkak ve tabansıalar için iki kere meş'um gün. Fakat müvesvis adamın havada işi ne ? Yola çıktım Şurasını ikrar edelim ki zuhur eden iseler zaten bekleğ- Mısır ordusunun hezimeti müteyaliyesi Fransada hayreli il | manda (Sayda), Mısır meselesini Osman- h devletinin menafii daire- sinde halli siyasetini takip eden İngiltere işi pek ileri götürmeği ve Fıransızlarla bozuşmayı muvafık bulma- dığından 15 teşrini evvelde İstanbul Pon- lort (Palmerston) (Ponsonbi - talimat elçisi lort sonby) ye verdiği üzerine mumaileyh Avus- turya, Rusya sefirlerile bir- likte o Babıâliye o giderek Mehmet Ali paşa derhal arzı İtaat ve inkıyat ile Osmanlı dananmasını iade ve askerini bütün Suriye- den, Adanadan , Giritten ve Hicazdan çektiği tak- dirde Mısır vilâyetinin ev- lâdiyet suretile leyhe tevcih edilmesini tav- siye ettiler. * Mısır meselesinde ittihaz eylediği yalnış bir siyasetle memleketinin efkârı umu- nyiesini tehyicü tahrik eden | (Tiyer) kabinesi istifaya mecbur olduğundan sulh- perver Fransa kıralı (Lui- Filip) müşir ( Sult - Soult)u vükelâ (o teşkiline etmiş heyeti memur ve muma- ileyh de hariciye nezaretine Londra sefiri mösyö (Gizo- Gulzot)yu intihap eylemişti. Pariste vuk ubulan kabine tebeddülü (Omünasebetile Londradaki dört devlet murahbasları OMısır işle rinde Fransa ile bir zemini iilâf bulmağa çalıştılar. Fakat Osmanlı ordusunun ileri hareketi ötedenberi sahoşnut olan Suriyeal isinin kıyamını tesri etti Mehmet Ali paşa tarafından Cebeli lübnan. mutasarrıf- lığına tayin edilen (Emir ! Beşir) birinci olarak isyan bayrağını açtı. Aynı za Tavyare menfeatine,.. C. imzasile aldık: Arada sırada, . hesseten. 30 Ağustos günü hemen her dük- kön ( bu günkü kazancımız Tayyare Cemiyetine aittir) lâvha- sını asarak milli bir vazile yaptı. Bunların hiç birinden şüphelen- niye hakkumız yoktur. Lakin'kon- trol etmek de cemiyetin hükki dir ya? İşte ben bü köritrolii “nakl yapıldığını anlamak“ tetiyorüm Dükkünler, arabalar o gök böyle çalıştılar, bunların yüzde" doksanı alış © verişini “kaydeden takım- dan değildir. Ö halde cemiyet kazancı nasıl anlıyor? kazananın kehdi takdirince mi “brakıyor? Eğer böyle We, bundan son- rekilerde başka bir usul tutul masını “teklif ederim. Meselt dükkân sahibi, aldığı tekmil pa- rüya katgi pul vermiye mecbur tutulabilir, o pul hesabi üzerin. den de kazancm asgariii tayin edilebilir. Bu lâvhalerm her hangi bir alış verişte ; tesirli bir davet ol- duğu kadar, kazancı cemiyete olmak “üzere bilinen * bir. alış vekişte' de müşteri > uysallığının larla bir tol oynayacağını hese- ba katmak gerektir. Vötana hizmet namı altında | asma iştirak eder. müşarüni- | İ der mucip olmuştur (Sur) ve ( Tarabulus şam ) şehirleri İngiliz donanmasının çıkar- dığı Osmanlı askerine tes lim oldu. İbrahim paşa ve intizamı ve maneviyatı bo- zulan ordusu her tarafta 3 teşrini bir mu- rücat ediyordu. #anide “pek cüzi İ kavemetten sonra amiral Stopford ( Akkâ) yı “işgal etti. Bu haberi alınca prens dö Metternih Lon- dradaki Avusturya murah- hasına yazdığı bir tahri- ratta: “ Suriyenin temamile elden çıktığına Fransa ar- tik kanaat getirmelidir. Mehmet Ali paşa Mısri kurtarmak isterse derhal arzı inkıyat etmelidir, de- mişti, Mısır ordusunun Suriye- deki hezimeli mütevaliyesi Fransada bayreti mucip oldu. Çünkü Mehmet Ali pa- şanın- evamir ve talimatı dairesinde ordunun miktar ve kuvveti hakkında İsken- deriyeden Fransız gazetele- rine gönderilen mübalâğa- kârane havadislere Fransa da herkes ve hatta hükü- et bile inanmıştı, 25 teşrini sanide Komo- Napir donanmasının bir kısmile ansızın . İsken- deriye önünde demir atıp Mehmet Ali paşanının mü- şaviri ohassı Bagos beye atideki mektubu gönderdi: “Devletlerin veraset su- retile Mısırı kendisine tev- cih etmek arzusunda ok duklarına Mehmet Ali pa | vakıftır. Mü- metbuile ba şa süphesiz şarünileyhin rışması için hiç bir şart Osmanlı donanmasının der- bal iadesi ve Suriyedeki askerini geri çekmesidir. (Bimedi) Zeplin Az kalmış haczedi- lecekmiş! Geçenler | 21 dünyayı devreden Zeplin balonu: Amerikada © bulu- nurken © hayli “mühim garip bir tehlike atlatmiştır. Devri #lem için bilet alan fakat balönün O kumandani koşmaksızın günde ve tarafından seyahata iştirak ettirilmiyen bir Amerikalı (125) bin dolarlık bir taz- minat talebile balonâ haciz vazını hükümetten istemiş ve bunun için elinde bu- lunan bir mahkeme “kara: rını ileri sürmüştür. Bunun üzerine hükümet mahkeme- den balonu muhafaza “için ne gibi. tedbirler “aldığını sormuş ve hiç bir “tedbir alınmadığını öğrenince ba- lonun hareketine müsaade etmiştir. kazancı kendilerine alıkoymak bir “sui. tetimeldir; ve belki yüzde beş olmaz, ama bu mis beti indirmek için ameli bir çare olunca onu da yapmak doğru olur. Vakıt — Karlimizin mütali- Cemiyetin cemiyete alt olmak icap eden !, dikkate olacağına kanliz. | lar aynı İ bir kararı birinde Arapları yegâne çare j lar. mekle idi. Pathyacak volkanı için için yandığı uzun müddet- ten beri biliniyordu. ıslarda olsa gerelçiir ki, teşrinieevelde « Bü- » sebebi ile bir takım mühim hadiseler olmuş” tu. Camii Ömerin garp cephe sini ti eden bu duvar mep- i aksanı baki kalan yezine İni olduğundan dolayı Vahü- dilerce mukaddestir. Bu seneki karışıklıklar da âynı noktada başladı. Ağustosun 15 inci günü mecidi aksanın tahri- binin senei devriyesine isabet çinden hissiyatına hudi âkim ola- genci, Yiş yapınağı, kalkıştı i m 16 mcıgünü mevlidi isabet ediyordu. Arâp- mevkide bir nümayiş yaptılar. Bu nümayiş esnasında dilere ait bazı dini kitap- ve eşyalar tahrip edildi. na n asabiyet hü beraber mühim bi hur etmedi. Eğer et bu sükün devresinden isliiade çde- lâzım gelen tedbirleri almış aydı, kan dökülmesinin önü» il aşlkârd pazar günü halk eamii Ömerden çikârken vukua geldi, Bir Yahudi itlâf ie © Zi edildi. Ertesi pazartesi günü yani ustosun 10 un het nümayişler daha mühim oldu. aplar mukaddema veril tatbik edermiş gib Filistinin ler taratmda Valu- dilere tsarruza, mahallelerine nü müstemlekelerini ve sinagogları tahribe başladılar, Bu vak'aların kitpisi yeni,kimsisi eski bir çok sebapleri vardır. istin Ar ayet a bii vsas Valıu- Araplardan ün üluzları altın da ezmeğe; hazırlanmaktadır de Yahu lerim ifa- istinde 155,08) Yalın 2,000 Arap vardır. azami 20,000 Yahudi mulacerel . «diyor. Arap nüfüsunün te; çok fazla Yahudilerin muhal Binnenaleh i- istilâ “ etmeleri | udi Sebi ükümet muvsfaket bunlar > araziyi Sa mec lere dı ötmediğinde Araplardan $ burdurlar. Filistin hadisatının başlıca üç sma müm T 1 Filistine lerin talakxum si etmeleri. 2.— Arap kâne sahiplerinin, linden çeki zi zukluğu. Bt'son sebep mübimmidir. İvgi bevavnamesile bü hudilerini Filisine Bu memleketi bi yurdu halir bulundu. derken bun ceğini temi idare rüğsası ne de Arapları esbabini ayırmak gelen Yabudi- mali- işga- rüesası ve iktisadi to ares belkide ere Ba " cihân Ya atet citi, Yahudi mili cu Mandayı ü « Ba'fur » beyamma- n mandayı der- uhte eden İngilizler, esseriyet itibarile bu beyannameye aley- tardırlar, 15 ve 16 ağustos nümayi rive müsaade edilmes bir siyasi hata idi. Vakti mü- masibinde icap eden yerlerde inzibati temin © edecök kadar kuvvet ; bulundurmaması — ise daha büyük bir idaresizliktir. İngilterenin - belkide kasten - yaptığı bu hatalar verecek Olân Cemiyeti © akvamda müdaffaatla. bulunacak? sını yalıda göreceğiz. M. Cayur Bura- en büyük i takip | Istanbüldan perşembe günü hareket ederken önümüdeki muhakkak bulunacı çarşamba © günü tekrar burada söz vermiştim. Şimdiye kad her git- milet! bir gece tahminim gibi İki güni havada. dört sey gece Viyanada, Pariste, Artık hareket etmem Dör gözümü kapamadan, dakka © bile görülmesi lâzım. gece gündüzleri bir israf etmeden İcap eden yerleri, kıyıda: bucaktaki yenilikleri aramak. İçin epey didindim Kim bilir | böyle kaç dört gün Hrm, halbuki İstanbulda çarşambaya bulu nabilmek ii sabahı Paristen daha salı mecburiye: salı, dâm uçmak 13 ağustes korkak ve tabansız bir at | Fakat n o havada tindeyim. şum işi ne? (CIDNA) nın Pa nü dö Loperayle rü de pira- mit | muhteşem ederek Bu riste Avö- esind merkezine o müracaat biletimi artik bir kaydettirdim. gec elki dha hiç göremi: bu şakrak ilk sanat Jan tattı- eğim bu şen şehre zevkini ba etmek, gim güzel Parise allah ısmarladık demek fakar ne Azam. - Bütüm — geceyi böyle muhteş larık tarzı glenerek. geçirdim. saat beşi. elimde Operanın e önündeyim. Paris a dalmamış bile, kalübz çifler göğüs erkeklerle ' Kölkols Paris, dan duha vey sokukler' hâ vi lâ du miobillerde dak sokak bi küdrtlar dudağa, arında Ganım top ciğina “kadar kavruldn © ve kavufan bir gevk Ve şehvet yuvası, sabahı, Grand bekliyor Güzel , bir yez CİDNA nin ötobüsü otelin üzel eni on sekiz sene evelki ve tatlı hatıralar | ara: ştiren, — tekrar gençi büyük tekrar yaşatafi büyle genç ve şuh Kal İşte tüireçek Löburje, İşte bizi Fokker o kadar çok sörindeki bir Hayâ yolcula ki mutar gr dört ,t8Y atc iki üç yetiş. , aym kamete bazan beş kalkıyor, nının Joka ağırlamayı bil kahve ve Jar enililer ve vapur yok culuğundaki “ sıkmülar, polis gümrük muamelderinden yok... hepsini Ci şör, ve üzüntüsü yapı tahminemön sene evvel te ar nakli- na zaten bun edilen ve o zama bir sah pek dar aya inhisar bu gün br kâtdar büyüyebilmesi, tarzındaki yatı öden Cidna iin söydhat sür'nt, * rdirlik Ve kolayığle kabili “tefsirtlir. Nihâyet “hayadayız, güzel bir sabah, Paris ayaklarımı altında, bir tülle örtük gibi hafif sis tabaksı Gözümde beş gecenin ancık an miiş var. | lakin di bende Y yareleri. | en ruhat Fakat o kadar kadar güzel ki varsa, kapayabilir. uykusuzluğu gözel o haddin bakalım gözlerini, “Uyku her var, fakat sen kapa Kendi. kendim yerde her zaman Dü manzaralar yok,, diyorüm, dakka bile gi kapama: dan üç saat sonra Strasburga bir an sonra böylelikle bir lerimi indik ve beş dakika sonra tekrar| Nürnberge mütevcccihen ha vaya çıktık, yok, bulut yok, lâtif t sis yok, rüzgâr insan kendisini böyle hava- larda bir kuş okadar hafif issediyor. Fakat ne de olsa biz imsanlar garip mahlâkla ki giderken de muhakkak vaktile öküz arabasında böyle hafif, böyle mes'uttu, öküz arabasından bey gir arabasına, beygir sında araba şimendi tomobile geçince es. şimendifere, terden kiden bu ağır nakil vasıtala olup da tahammül ettiğine rma nası binmiye aştı... Şi öyleyim, şımarmış halde süratli şaşıyorum. bir şimendifere ve en vapurları binenlere Tayyare benden şimendi- fer, va beraber vakit mefhumunu Strasl da çaldı. urgdan Nürnberge 300 kilometrelik mesafeye iki sa at çok diyörüm rik şu İnsan, muh gelecek ve zepline gü İecekler, ne; yiireği geniş In- mış, bunları dar ta, harmdl” edeğlermiş, diyeğek- Nürnbe rak” Viy Prağa uğrüyaz sil olduk, Viyan: 6 Ee, ya “Ve edeni de Zevkli bir bu çireceğim, bej, gece nin üstüne altıncısı da ha... onra.artık ha tekrar ve Tepebaşı. yere makinesinin at Bu sinema dönecek. dönecek hızla, bu, düşünceyle bir uykusuz gece , daha. geçirdim, evveli Uyatroya; sonra arkadaşlarla eğlenceye, Yatağa ne lüzum yar, ma demki de insanlar otünemeden yaşayabili yorlarmış, — işte bü baş yastık, İnci gece, bü yüzü yatak , bu gözler: kapar vücut gör mali, dinlenmedi ve bik kalp tün o bunlara yağmen hafta hayatımın en en güzel, er h oldu. erkenden Viya Buda- Belgrada uğrıyarak tesi gü eker etik, peşteye, Bükreşe “geldik. Bükreşten hazı CIDNA tayyareci Istanbula iki tayyare lanmıştı, — Oranın bana tayip müdürü Basri “beyi vanıma- dığımı sordu uzaktan Tayyyreyle yakından olüp'da Basti beyi tanımam- Ben büyük bu cesür alâkadar mak kabil mi ? bir. memnuulyetle ve kahram; tayyarecimizin yanıma otürdum ve biz öteki tayyareden- on dakka sonra Bükreşten . havalandık, fakat sâkin diğer v evvel» İstanbula vasıl olacağımızı söylüyordu. Ben pilotun yanında oturma- ya hazırlanmış bir kılıkta vE, çi veli Ya lü elilekd iner dalan bu | ! | derson, olmuştur, denilmektedir. Cinevre, 5 (A.A) — M. Brianın akvam (cemiyet büyük meclisinde irat ettiği mühim nutuk derin bir tes hasıl etmiştir. Avrupa devletlerini daha iyi anlaşmağa ve icabı tak” dirinde daha iyi surette müdafaaya müsait bir vaziyett€ bulunduracak iktisadi geniş bir federasyon halinde top” lanmak fikri şimdiden hemen hemen umumi bir kabule mazhar olmuştur. M. Brian bir hitabede bulunmuş ve bu heyetleri coşturmuştur. Cinevre, 5 (A.A,)— Voldemarası. kabul nutkunun sonunda M. etmiştir. sulh namına müheyyi$ kısım © bütün “murahhas M. Walko ile M Brian M. Mak Brian M ile donalt akşam yemeğini birlikte yemişlerdir. Bir az sonra M. Makdonalt hareket etmiştir. M. Ştrezman cumar- tesi sabahı bir nutuk söyliyeceklir. Cinevre, 5 (A. A) — M. Brian harpten ferâgat hak- kindaki umumi misakı tescil ve neşredilmek üzre akvam cemiyeti umumi katipliğine tevdi etmiştir. Cinevre, 5 (AA) — Siyasi meselelerle meşgul olan altıncı komisyon, esaret meselesi hakkında uzun bir mü- zakereye başlamıştır. Vikont olan esâret komisyonunun ihyasını' teklif Sesil evvelce teşkil edilmiş etmiştir. . Tali bir komite esaslı itirazlara mahal vermemiş olan bu tek- lifi tetkik edecektir. Paris, 5 (A, A) — M. Mâkdonalt saat yediyi beş gö çe Parise gelmiş ve derhal tayyare ile Londraya gitmiştir. İngiliz - Rus Londra, 5 (A.A - Cinevrede bulunan münasebatı İngiltere hariciye nazın M. Hen- Daily Herald muhabiri ile yaptığı bir mülâkatta İngiliz - Rus münasedatı hakkında şu beyanatta bulunmuştur: Rusya ile fili ve hakiki mü- nasebatın iadesi bu hususta kararlaştırılacak esasatın parlâmenlo tarafından tasvip edilmesine mütevakkıftır.. Parlâmentonun açılmasına geçecektir. Aradaki fasıladan kadar daha haylı müddet Moskova ile yeniden giri şilecek mükâlematın proğramını hazırlamak için istifade olunacaktır. Rusya ile yeniden münasebat tesisi husu- sundaki arzu baki" olduğu. gibi bu münâsebata mümkün mertebe dostane bir şekil vermek ve bunları metin ve sabit esaslara istinat ettirmek emrindeki kararımız el'an payidardır. Filistinde arbedeler devam Kudüs, 5 tur. Vuku bulan mu ediyor nde yeniden bazı hadiseler olmuş- ademelerde telef ve mecruh vardir. Bu suretle telefatın yekünu 119 müsevi, 87 müslüman, 4 hiristiyan, ağır 33 hristiyana baliğ olmuştur. mecruhlar 334 müsevi, 208 müslüman, Müslüman meclisi kebiri Ağlama taşı yanında büyük bir bina inşasına karar verdiğinden büyük bir heyecan hüküm Araplar tevkif edilmiştir. Varşova, 5 - sürüyor. Kudüste ve diğer Lehistanda şehirlerde bir çok çıkan Siyonist gazetesi Filistin mandasının Lehistana verilmesini talep ediyor. Londra, 5 (A.A) — Yeni tarafından; neşrolunan beyannamede, yeni tesis Filistin fevkalâde komiseri edilen divanı harplere ancak Arapların sevkolunacaği şayiasinın tamamen asılsız ve esassız olduğu ve bu olursa olsun bütün kabahat rilliyet ve mezhepleri ne mahkemelere lilerin teslim edileceği bildirilmektedir, Klemanso' eyileşiyor Les Sables-d'olonne, (A.A) Doktor Degetmes M. Kleman sonun rahatsızlığının fazla çalış- maktan ileri gelmiş bir ihtikan- dan ibaret olduğunu ve bunun da geçmek üzere bulunduğunu beyan etmiştir. M. Klemanso - Foş We olan münasebetine dair yazdığı hatı ralarını bitirmek için bütün gün ve halta bezen gece Yarısına kadar çalışmaktadır. Doktor ken- disine mutedil bir surette çahş- iinsini tavsiye emiş. Leh - Litvanya hududunda Berlin, 5 (A.A) — Volt ajansı hudutta silâh ve mühim mali hamil Litvanyalı 6 muhar Hikin tevkif edildiğini bildiriyor. Bunlar Lehistandan geldiklerini ve Litvanya toprağına girmeğe çalıştıklarını söylemişlerdir. Mev- kuflerin bir sui kastta bulunmak niyetinde oldukları zannediliyor. Şeri eğilim , rüzgâr sert esiyor ve ben adetd üşüyorum. Bas dibey bir usta soğuk kanlı- lığıyla hem tayyaresini sürü- soğuktan boynundan yor, hem de beni korumak atkısını çıkarıyor. . Ancak O arkıyla sarındıktanı rüzgâra göğüs verebildim Akşam saat alt buçuk top- vaklarımız üstünde güneş bat- başladığından beri çıpıyoruz. , Nihayet Yeşiiköy göründü ve biz tarife daki- kasında süzüle süzüle Yeşli- köy İstasyonuna (o iniyoruz Anak dört beş dakka sonra için sonra öteki tayyare de yere indi Sözümde duracağımı tah- min eden dostlar karşılamıya gelmişlerdi, o şarktan — garbs yapılan bu kısa seyahat işte böyle zevkle, eğlenceyle bitti. Bu münasebetle Paris-İstan bul boyundaki bütün CİDNA ve bilhassa buradaki rile dilara nazik müdir ve memur şen, neşeli. pilotlarına pek çok teşekkürler ve selâmlar: Bundan sonra hayatta y€ gine arzum, dört ün, değik dört halta, sürecek uzuuun bir hava seyahati. Ertuğrul Muhsin