24 Haziran 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

“İspanya dikt Maksım Gorki Meşhur Rus edibi Azerbaycan Türklerinin harf inkılâbından bahsediyor « Nevyork Taymis > gazetesi Bunu müteakip, toprek &ze- meşhur Rus edibi «Maksim | rinde belki elli sene çalışan bir Gorki » nin o Azerbaycandiki müşahedatına, irat eni, Bu bilhassa Lâtin nutuk bana alfabesinin Türk. terceme edil Yer ormandaki diğinden köylü- lntişarına dair nün irfan yolunu! yazdığı bir ma. açan inkılâptan kaleyi iktibas memnun ve etmekledir. müteşekkir ol- Gerki di “duğunuanladım. yar ki; Daha sonra * Baküde Mensucat ame. Türkler ve Ta» Maksim Gorki lesi olan genç Wrlar Lâtin oAllabesini kabul etmelerinin altıncı yılım tes'it ediyorlardı. Ben < kültür sara- yı>nda bu tesit merasimine iştirak ediyordum. Saha insan yığınları ile dol- Muştu. Hararet elli “dereceye vardığından herkes adeta eri yordu. Arap harfleri yerine Lâtin harflerinin kabulüne amil olan Azerbaycan cümhuriyeti reisi Samat oğlu” gençliğin bütün ateşile söz söylüyordu. Azeri resi, Leninin şu sözlerini haklı bir gurür ile pakleti “Türk ve Tatarların obafe inkılabı yolunda © atacakları fik adım Üğtün harferinin kabuldür. murluğuna romanının üç iltizami zetemiz idarehanesinde olarak tesbit eden çekilecek ve kazananlara hediyeler verilecektir. “Vakt,,ın tefrikası : — (90— Fıkaralık, Ali Rıza böy için ne güzel bir mektöp olmuştu. Her şeyi hakiki rengile, okakiki çehresile görmiye başladı. Artık kim- se bu parasız ihtiyara ken- dini olduğundan başka tür- lü göstermek için canın sıkıntıya sokmıyordu, Hatta çocukları bile... Fikrette kendisine karşı garip bir uzaklık ve so- ğukluk - hissediyordu. Bu çocukta için için anlaşılmaz © bir şeyler geçiyordu. Ar tak babasına sokulmuyor, ona eskisi gibi inanmadi- ğını açıkca gösteriyordu. | Halbuki Ali Rıza bey bu sıkıntılı zamanlarda bu na- zik ve ağır çocuktan neler ummuştul Mekfuplarınızı VAKHIT müsabaka me- EŞAT NURİ Beyin YAPRAK DÖKÜMÜ beş günlük yanlış © bıraktık; hangileridir? Cevaplarınızı on gün zarfında ga- adresine gönderiniz. Bu üç iltizami yanlışı doğru karilerimiz. 24 Haziran 1929 Türk köylüsü kuvvetli bir nutuk bir Türk- Tatar “a söz söyledi. © da , köylü de hararetle alkış landılar. Burada bulunmakla ve tes data iştirak etmekle büyük bir hadiseye karıştığımı hissediyordum. Teceddit uğrunda ve yeni bir bars yolunda atilan adım için bu eski milletin gösterdiği gevk, hahiş pek büyüktü, Şüphe yok ki bir inkılâba rehber olanlar, en büyüktürler. Azerilerin bu hare- keti her yerde taklit olunmakta, Kazan , Üfer , Kazakistan ve Başkir cünburiyetlerinde Arap harfleri yerine Lâtin harflerini kabul etmek zarureti hararetle münakaşa edilmektedir. gönderiniz tefrikasında bunlar müsabaka memurluğu iz arasında kur'a evelce ilân edilmiş olan 16 Leylâ 1€ Nedâ ya ge. Tince, onlârda hemen he- men ayni halde idiler. Görünüşte babalarıni kar- # hiç bir yolsuzlukları yoktu. Fakat bilinmez bir sebepten ona - kinlenmiş gibi gözgöze gelmekten gekiniyorlar, o daha ağzını açarken işidecekleri şeylere inanmamağa evvelden ka- rar vermiş gibi inatçı bir tavırla başlarını öte tarâfa çeviriyorlardı. Ali Rıza bey bu mace- raya atılırken en ziyadö çocuklârı üstündeki nufuz ve tesirine güvenmişti. Bu öyle bir dalga idi ki ancak evin içinde her kes kendi- sine inanır ve itaat ederse atılması mümkün olurdu. Halbuki onlar daha ilk edecektir. » haber almıştır. cağı söylenmektedir. arasında gidip gemle aprak sarsıntıda. dağılıyorlar, bü- yük felâketin (kârşısında onu yapayalnız brakıyor- lardı. İhtiyar adam bu boz- gunluğu övvelâ Hayriye ha- nımdan bilmişli, ve: “Kem- di ettiği yetmiyormuş gibi evlâtlarımı da zehirliyor, bana karşı kışkırtıyorl,, di- ye karısına kinleniyordu. Fakat sonradan anladı ki yok yere o fakirin günahı- na girmiştir. Çocukları teş- vik etmek şöyle dursun, belki onu böyle acı ve hır- çın yapan bilâkis çocuklar- dir. Bu fikri kuvvetlendi- recek başka bir şey de vardı. Hayriye hanım “ko- casına uzak durmakla bo- raber ev kadını vazifeleri- ni hiç ihmal etmiyordu. Zaten öteden beri iklısa- atörü t intihap hakkının iad edileceğini söylüyor... fakat... Paris, 23 (A.A) — İspanya başvekili M, Primo dö Rivera Ekşelisyor gazetesi muhabirlerinden “birine şu beyanatla bulun- muştur: « Dört yüz azadan mürekkep olan yeni meclis haziran nihayetinde toplanacaktır. Hükümet meclise yeni bir esasi kanun Möyihası teklif edecektir. Bu lâyiha kadın ve erkeklere reyi âm bakkını tekrar vermektedir. Meclis yalnız. teşri kuvveti baiz olacaktır. İcral kuvvet kendisine ait değildir. Kıraldan ve kırk kadar az:d un müteşekkil bir karallık şurası ihdas edilecektir. Bu Şuara meclise dığil Jakat kendisine karşı mes'ul mazırlar tayin 51044) 280. Makdonaldin Amcrika seyahati suya mı düşüyor? Londra, 22 (A.A.) — Deyli Mey! gazetesinin Neyyork ubabiri M. Makdonsldin Müttebidel Amerika reisi cümhu- runu bu sene zarlında ziyaret edemiyeceğini, bu seyabalin galiba gelecek seneye vuku bulacağını M. Hovere bildirdiğini M. Makdonaldin muhtelif hükümetler tarafından tahdidi ceslihar lehine kati bir teşebbüs vukuunu beklemekte oldu» Şu ve ancak bu teşebbüsten sonra Amerika seyahatini icta edeceği zannolunmaktadır. Kendisi Vaşingtonda ayni mesele hakkında Müçtemizi Amerika hariciye nazırı ile müdavelel elkârda bulunaçaktır. Diğer taraftan Amerikanın Belçika sefiri M. Gipsonun Londradaki Amerika sefiri #c görüşmek üzere gelecek hafta şehri mezküre gideceği istihbar olunmaktadır. Birkaç İngiliz, Amerikan, Fransız ve Japon mütehassısı tarafından tahdidi teslihat meselesinin halini imkân 'dahiline getirecek bir formül bulmak üzere bir konferans aktolunu- Fransa Amerikayı protesto ediyor Taşinğton,, (A.A) — Fransa sefiri M. Gloundel hariciye nazırı M, Stimsona verdiği bir notada yeni gümrük arife leri hakkındaki tekliflerden dolayi protestoda bulunmuştur. Hava sürat rekorunu kırmak için Paris, 22 (A.A) — Bahriye pilot Illerel ve telsiz memuru Köcl Marsilya ile Cezayir sürat ve mesafe rekorunu kırmağa teşebbüs için 22 saatlik bir uçuş. yapmak üzete- bugün Etang llmamından bir deniz tayyaresile hareket etmişlerdir. Mesai konferansında bir münakaşa Cenevre, 29 (A.A) Mesai konferansı müizakerata niha- yet vermeden evvel. Çin murahhası ML Çu öz alarak Çin- deki imtiyazlı mıntakalarda da beynelmilel içtimai kanunların tatbikini istemiş, bu teklif üzerine bararedi bir cereyan etmiştir. Fransa murahhası M. Arthur Fontaine Çin- ilerin sulh ve müselemet dairesinde terakkisine ve ipkişafına gösterdiği atâkayı teyit eylemekle beraber siyasi bir mahiye- ti halz olan bü mes'de hakkında bükümed mamınâ bazı ih- traz! kayıdar dermeyan etmişür. M. Çunun teklifi iki defa reye konmuş ise de nisabı ekseriyet hasıl olmamıştır. Borçlar itilâfhamesi için yapılacak nümayiş Paris, 22 (AA) — Dahiliye nazın eski muhatipler na- mma kendisini ziyarete “gelen heyete borçlar itilâfların tasdiki aleyhinde yarın yapmak -istedikleri nüma- yişin Nazırlar meclisinin bu sabahki kararı mucibince mem- nu olduğunu"tekrar beyan etmiştir. Alsasta şayanı dikkat bir hadise Besanson,22(A.A.)— Cinayet malikker kolağılarından Ber ile münakaşa hakkındaki da son derece riayet eden bir kadındı. Şimdi bunu adeta hasislik, çingenelik derecösine çıkarmıştı, Bu erkek, böyle hakir bir za- manında, karısından daha ne bekliyebilirdi. $ Oğlu Şevkete gelince, ibtiyar baba için dünyada teselli ve saadet namına yalnız o kalmıştı. Bu Şevket vE fevkalâde dir mücevher çıkmıştı, genç adam baba. sının gözünde yavaş yavaş bir ilâh mertebesine çıkmı- ya başlıyordu. Ali Riza beyi yakan ate- şi şimdilik yalnız o anlıyor- du. Ailenin bütün yükünü üstüne aldığı, en 2cı titiz. tiklere hak kazanacak kadar yorulup asabileştiği halde MİM alirim Slm Mazim idm Dök Pariste toplanarak on yedi hafta yani tam yüz on yedigün müzakereden sonra, muhtelif devletler mürahhaslarıma kabul etikleri Yung plân Franaz meclisine sevkedilmek üzeredir. Müzakeratın devamı müddetince bir çok defalar takin tehlikesi baş göstermiş , fakat Amerika mütahassısı Mister Yungun bim- meli ile, zuhör eden ihsilüflar bastırılabilmişti. Yung plân şersitini şu rada kısaca hulüsa etmek fay- dadan bali değildir. Bu plâna göre Almanya 37sene müddetle seneyi 1,928,800,000ahtın mark yani 994,400,000 Türk İirası verecek ve bundan sonrada yirmi ki sene müddetle dayin- İefinin Amerikaya olan borç taksitlerini tesviye © edecektir. Eğer Amerika alacağının bir kısmından vaz geçene Al manya 1966 ya keder bun dan üçte iki nisbetinde ve ota rihten sonra da tamamen istifade eyliyecektir. Maamafih Alman- yanın dayinleri ilk 37 sene zar- fnda kendilerine tahsiz edilen tiçte bir mebaliğin bir kısmını, yeni #istemin (işletilmesi için teğis edilen beyneimilei | tesfiyeler bankanma terkedeceklerdir. Bu mücsenin son tekasiti Işlira edebilecek vaziyete gelme- si için mütedayil sermayesinin tezyidine sarfı gayret olunmuş” tur, Meselâ elli milyon köğt Frenk miktarında esham vaz'ı hakkına malik olan Fransa 500mnilyon mark tevdi edecekti. Şu mreile Almanyanın her vereceği miktar tesbit olunmuş demektir. Halbuki Daves plâ- binde“ miktar serehatı mevcut değildir. Almanyanın her sene tediye edeceği meblağ iki kısma ayrıl. mıştır, Bunlardan birinci kismi 660 milyon altın marka baliğ olur. Bu pasa vacibültediyedir, ve karşılığı alman şömendöler- lerinden alınan bir resimdir. Buna| senevi tediyatın bilâ şart kısmı namı veriliyor; kolayca piyasaya çıkarılabilecek eshim (suretinde tedavül ettirilmesi mevzuu bahis- tir, Senelik tediyetın bakiyesi «Şarta müsllâk» tediyattır. Bu Sahalar o çarşısının -iş- timlâkine yakında başlana- caktır. © Vilüyetimizin yol pa rası 10 lira olarak ipka © M. Klayncs İngilterede içki yasağı İleri sürülen tek lif amele kabin, sinde ihtilâf çık” ekrar sahneye çıktı © Tahriratlarm atılacak imzalar o badema tam yazının bittiği yere ko. £ macaktır, © Casusluk maznunu i j 8 Kasım Tevfiğin muhakeme sine bugün devam oluna Landra, 2 KALA) — Deyli meylin siyasi muh: ir içki memmuniye- di meselesi bakkında kabinede bir ihtilâf zuhür ettiğini haber almıştır. M. Snovdeni reis addeden gayet nufuzlu bir sosyalist grepu #meseleyi ariz ve amik tellsk öçin derhal bir komisyonun teşkilini Müsrrane talep et- mektedir. Dahiliye mazırt M. Ciynes ise İngiliz milletinin içli kullanmak” tan menetmek meselesinden daha mühim ve müstacel işlerin başesılna. si İlam olduğu mütalensındadır. Nüzzarın ekserisi ayni fikirdedirler, e aaa“ tediyat Almavya İüzum gördöğü takdirde iki sene tehir olüne- bilir, ve daha sonra yüzde elli morataryomla mark halinde te- diye olunur. Sul istimalâtın önüne geçi velden beri komite intihap edecektir. Bu komite lüzumu halinde Almanyanın mali ve ikusadi noktai pazarlardan mu- emelâhni o tetkik ederek, hali tabünin iadesi için alınacak tedbirleri raporla bildirecektir. Yung plâm heyet umumiyesi vazlilimza de muhtelif deletleri ne müğber ne de memnun edecek mahiyette değildir: Bu plânin ke- bulü için ber bir devlet başta Almanya olmak üzere « prensip- lerinden bir çok fedakârlkte bulunmuştur. Bundan başka plâ- nın taibiki için mevcut kuvvel müeyyide pek zalftir. Bu teri tesviyeyi döğuran #y. mütehilerin < Rör» işgali zamanı niheyet bulmadan Al- manyayı bir taahhüt ile bağlamak istemeleri , ve ayni samında Almanların temiret ve tazminat messilini süratle hallederekeya- selâmetini tehlikeye düşürecek mahiyetle gizli tertibat ve multari- yet lehinde tahrikât yapmakla maznun Alsastı Rocsu beraat eltir. || miştir. Muhakeme esnasında Rooş muhtariyet ve iftirak taraflar. lıklarının birbirile telifi kabil olmadığım kafi surette beyan ve Fransaya sadakatini teyit etmiştir. Celsede hazır bulunan Afsadı- terbiyesini bozmuyor, sırası düştükçe babasının dizle- rine oturarak, sakallarını okşuyarak onu teselli edi- yordü : — korkma baba, ben hiç bir zaman ümitlerini boşa çıkarmıyacağım. Gö- receksin - nekadar iyi ola- câğız, sonunda nekadar rahat edeceğiz. Her şey- den evel kardeşlerimi yer- leşlirmeliyiz. Biz bize kal dıktan sonra kolay... Senin- le annemi nasıl olsa mes'ut edebilirim. Şevket, kardeşlerinin hep- sini ayrı ayrı düşünüyordu; evde ihmal ettiği yalnız bir kişi vardı: Kendisi. Ali Rıza bey bir gün onun ağzını aradı: — Benden saklama Şev- esi gewletin ve emniyet İ lar beraat kararını (Vaşasın Fransa) nidasile karşılanışlardır. üm ü Yazan: Reşat Nuri ket; dedi, elbette sen de bir şeyler olmak istiyor. dun.. Bu felâket başımıza gelmemiş olsaydı ne yapa- caktın? Şevket, derin derin dü- şündü: — İyi bir mimar olmak isterdim, baba... Büyümek, para kazanmak, şöhret ke- zanmak isterdim... Fakat ne yapalım... Kıs- met değilmiş... Belki daha fazla söy liyecekti. Fakat o babasi pın gözlerindeki acıyı gör. dü, Gülerek sözünü değiş. tirdi: — Mamafih bünun öyle ehemmiyetli bir arzu san- ma, dedi ben şimdiki ba- yatımdan dâ çok memnw num., Hem gencim. İşle- tellerini | işgalden çalışmalarıdır. “Yung» plânı gibi siyasi pro: jeler ancak Bkit tarafların hüsnü niyetile vatilerini tatbik ettikleri halde bir kıymeti haiz olabilir. Eğer bu plân medlislerce kabul edilerek “Rörshavzasının tahliyesi tesri edilirse Alman yanın vedine sadık kalmeğe çalışması mubtemeldir. Aksi tak» dirde Yung plânda, tarihe karışmak özere olen selefi Dovş plânı gibi akamete mahküm acıktır. Af, Cayur kurtarmağa Şehremaneti celilesine Dünkü gün Şehre- manetinde ıslahat komisyonu akti ce- miyet ederek muh- facı ıslah bazı me- vaddı tahtı #czek- küre almışlardır . Komisyon kararla rım gaezetelerle i- lân eder ise ahali menajfii medeniye- ye dair elden icra afa muttali olarak memnun ölür ve Şehremaneti dahi bundan çok istifa- de eder. rimiz düzelirse belki buna da vakit kalır.. Ali Rıza Bey oğluna inanmış göründü. Sözü değiştirdiler, başka şeyler koruşmıya başladı. lar. Kahvedeki teksüt arka - daşlardan bâzıları ibadette bir teselli keşfetmişlerdi. Ali Rıza Beyin ibadeti oğ- Tunu düşünmekti. Zaman xaman içindeki ümitsizlik dayanılmaz bir “dereceye çıktıkça Şevketi aklına ge- tirir, içine bir mabet serin- ğe duyardı. ir gün bunu gözlerinde saklanamamış yaşlarla Şev - kete de itiraf etti: —Oğulcuğum, ben kendi- mi faziletli bir insan sanır, budala gibi gururlanırdım.