3 Eylül 1943 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

deri FİKİR HAREKETLER No. 8 ILİ < € SİYASET $ 8 ZE z ? z elle Yaruz ADADAN Medeni cemiyetler, daimi te- müllerini sağlıyabilmek için ön- sedan gin pilnlarla iaşyan gayelere ulaşma cehâini güderler. Bu gayelerin değer sırasına göre tayininde ve gerçekleşmelerini te- min edecek vasıta ve yolların a- Tanıp bulunmasında en esasli Tol, siyasetindir. Bu bakımdan meselâ bir iktisat, bir ceza, bir maarif siyasetinden bahsederken iktisat, adliye ve maarif sahalarında eri- maal e lek Dimi değer göraüiyin. etti bir ise a2. Bu hakikati, bugünkü pa tefekkürüni © dik ve ıynağım teşkil eden es. «ki Yunan felsefesi çok iyi kavra- Eski çağın ir * dersiz sayılmak gerektir. 'düşüncelerledir . ki hukukunun muhiti bütüm mer mi mu AçösUMnd Milliyetçi n içindir ki siyaseti, bir ga- yeler Denize iid9 Sipekte hiç yemi e luyor es ME bize mahiyet yeki re ula ir şekilde giye baki çapa ig bir gözden acak kadar açıktır. İZİ gayelerimize ulaştıracak vasıtaların maçına 2 kullanılmasında rehberimiz dir. Gerek illiyet lame dayanan: tablat kant dask kn e ipi prensibine göre İşliyn title kaz iş ve gayretin p: NN 2 ten bilgisi kadar geniş ve aydınlık olur gayeler! rçekleşmesini irene a e çilmesi o kadar isabetli olur. Ge- Tek dahan Ki ayamalarık onlardan faydalanmamızı müm. ayine yarıyan kültür kı e “alakalı Di > isabeti" temin edecek bilgileri önü Gri bek z tin emrindedirler. m — yanlış düşünenle- arda ları gibi — e ile, dolap ve vere il yol Son lik ve insaniyetçilik Yazan: Dr. Halit Fikret KANAT AAA N zamanlarda hümanizm ve milliyetçilik hakkında bir hayli azılar. yazıldı. Yazarlardan miş, bir kısmı ye Hi aj ibi olanların yanında, hakiki maksatları Mevcut olduğunu düşünerek müter e bazıları doğrudan doğruya ayetli vap şnbilsceği bir kısım Me geniş mâna- miş, bazıları bu- ve Ni e eddit ve şüpheli bir em İnceler #eMiyeti ni sb a esi atmuşla alışmış ve Bi e bu gayretle ortayı liyetğyin amin tit edilemiyeceğini iddia edenler arasında a Amerika'nın ve; iliş ve tal göreli Kayın mânevi hava içinde e Rem Vatandaşlara da rastlani Birbirinden farklı olan bu almadan rupa'nın NİSTLİK ideali nedir? MAN Zel ve etraflı olarak gelişmesidir. Bunun aksi milli a a Bundan maksat, Ferdiyetin eniş olan p: sında - Avrupa'nın namlı filoz: büyük bir hissesi vardır. Pedagoji Mn Yur edilirdi. fik kati leri ve tavsiyeleri ul ola VE ta katta jimnazlar bulun Oru insanlı. terbiyesinin son kat im m Tşk eder. Bu katta alır larını idealist felsefeden MUMİ insanlık terbiyesinin kün meric. Şekli terbiye, belki, a yaratıcı bir kuvv: il t 16 olurdu. Bu telâkkiye göre serbest ve kir meseleyi pe ai demokrat havası Içinde ye- Türk aydınları bulunduğu gray irerek bu telâkkiyi benimse kanaatler üzerinde ayrı ayrı dur- bir sonuca ilik idealinin tarih içindeki durumunu Kl hayakın renlitlerine ve Jcaplarıma ik olur kanaatindeyiz. Ferdiyetin, insanlık için, serb: milli bir devi Avrupa'yı kaplamış ve 19 un- arlak devrini aşamşır Biel yayılma; rının, edipleri edagoglarının erbiyesi üç katlı bir. bina gibi tasay- vik, oral Mide keme GL KEİ mutebe, er. sayılırdı, tahsili veren yüksek okullar; bulunanlar, gida- . Meslek gerçekleşmesi şekli terbiye ile müm- imi konuların çokluğuyla değil, eğil e me ae a e 18 inci ası g8 a ULUS Milli disiplinin NEVİLERİ U sırada dördüncü senesini bitirmek üzere olduğumuz. ami dünya har, düre ene be- a e politika bakımından mil. “ipini > elde etme aavaşı idiler. . MURAHp taraflar. ın her biri diğerini zâfa dü: ek için mühtali vanalar. kala onun milli inzibatımı xıy- en düşürmeğe veya düşmüş göstermeğe çalıştı. Buna mukabil, akne etmemek için kkü Müzumali ginaklerin sie, Ma ge ge zamanlarda vi lke kğ üriner de bir kat daha ehemmiyet kaza: nıyor. Cephelerde ordular sava» mekte. m inzıbatı te- min ameliyesinde gördüğü- müz iki dilin ii terbi- yp bakımı faydasız an dpi elde etmek için elemi mein e ve ister. Bu ÇE efe yapan Fichte' iy vr Zayi rapt altına a- anya'da milli terbi- yali do oğaş eri serpilmesinde fikirleri çok müessir olan, bu hu- usta “Alman Mil levi a Hegel bu daakkinin en yüksek felsefesini vücuda ge- iştir. Bezi tipine © gelince: bilhassa Anglo-Saksonların . güt- tüğü bu telâkki “kendi kendini akkında bi ge şöle irsi Bu iki disiplin Vi ve Fransız zabitleri- sin ener Şekerle bile Dal; e. Yazan; $ Prof. Dr. FINDIKOGLU yor. sz zabiti, askeri e eş lyimdr ve ekseri sebebini de söyler! Aker hem mü e eme kaşası- Ma işin hararetli bir münaj nı yapar. Halbuki Alman zabit in emri “gel, yap, giti, gibi ka- ti.gartsiı Kategoriktir. Buyt Alman filozofu Kant'ın memleke- tinde muazzam erkezi “bir otorite görüyoruz. Yalnız Alman- ve Alman halkı değil, hemi ütün Avrupa bu merkezi otori- kiye için herhangi birini seçmek, tatbik etmek mllmkün ve dâzım. değil midir? Gariptir ki bu iki disiplin ta Zının her birinin gerçekleştiği memleketlerin . birçok o mütefek- kirleri, karşı tarafın terbiye tar- zina t çeker. Meselâ İngiliz Cariyle, Prusya inzibat tipini, yak, pim üstün Bunun yı nında kendi milli tarzların ys ren ve bu suretle belki ar Almanya'da Allah- istemektedir. Jaştıılan devlete mukabi. İng kıymetlendirilmiş bir fert e Fakat her iki memlekette de milli disiplin yerde bare Sü Bazete ve meci gördüğü. Kada al, ASE dağıtık ünde ei ine klilkrda. sl veya herhangi bir nezaretçi bu- a 2 ile İt ir yeni gelen. aşi iye. Tür e e sika ve karne ile yedirip açi Arl, van a maddelerini herkese müsavi ola- Tak 'ederkân, devletin emri- ni 1 e Sel alpay kın da görmekte dez Hemen daima bu iki disiplin tipine irca edilebilecek olan muh- telif inzbat telâkkilerinden Tür- lüşen iy deriyi imali , halbuki zarar lemek ?..Şu luğu “Halk — Volk” ile, “Halk- iv kadı şında bu fantezisini tatbik öden ri mn ire rarlı bir w caktı Hülâsa nizibat sr iü İrini fikri, kanaatimizce, 7 > yanlış. Pempe Up RE adlar ye şamrkenyaiği Kia, Faal Al Suma Me, iygün ieo, Angle Sakaca tipi de; ys 6 ncı sayfada, Tarihi biyografiler bekliyoruz on. senelerde yalnız ilim deği, ny anemi küle, ya Aa Mya am kuvveti bl te A, dile dile yal ziyade ta- rihi bahislerden ir ve on: ları işliyorlar. Bunlar hayret vere- cek derecede geniş bir okuyu: kütlesi buluyor, rağbet fazlılaş. takça da Di ve eserler müte- izliyen a iLE çala e yazsa büyük bir yekün tu- tuyor ve fazla göze çarpıyor. Gün veya yana #erkityoe Mi neşr bir mecmua yahut binlerce nüsha, unutkanlık perdesi altından çıkar rıyorlar, Sonra ortaya çıkardıkla. H bu resi ai hale- ve ri gidi 'AMAFİH bu biyografiler, bi- yoğranal yapılanlar ve ni. hayet bı okuyanlar başka başka van etlere de bir Ekmel Meselâ bir İngiliz bir ansız! . her millet evvelâ kendi büyük adamla- rum bulüp yakalı ve okumalı. e e e bazan mesafenin uzaklığı ve. a ai kmiaal ADAR büyük adamlari tanımak tana, ekseriya kâmi daha iyi bir kontrol imi Dü AES nal ti hag da, yaba, öblerl, çene miş Me di kendini tenkid işinde, ileri gidebilir.” Görülüyor ki. birçok insanlar ve ii tarihi wi büyük 5 Ex gelse gerektir. Bu sebeple İm hemen her tarafta henüz oluş ha- linde bulunan, inkişaf ve tekâmü- * Yazan. Dr. Halil DEMİRCİOĞLU henüz bitmemiş olan hâdiseler üzerine yasi ler deği oi muş bitmiş, insana imtisal nümu. Deki larak Dale gril elemek aranıyor. AZI kimseler bu türlü düşün- geler satdliâne | bular. Hattâ bunlar “insanlar binlerce 8e- neğenberi tarihten bibi. şey. renememişlerdir.” kanaa! z bi böyle lerin md a lerine ce- Çünkü Proje- re cereyan vap aramağa ki tarih evvelden m Barlar lere ve programlara gör etmemişti. ei ailMMNE ME b önceden bili- nemlyen muhassalası olmuştu. Ya eş e varacağını söy- Tarih ise ipsaniye- wayyen şerait. altında hakiki kale are)e kdar ve enn — olduğunu gösteri , : bunun içindir ki tarafta görülen * tarih l ia insanların be- cerikliliği ve mertliği, yahut bunun aksi, karaktersizliği ve be- yetlerkidare etmiş olanların gü ve- ya bu zamanki vaziyetleri aran- mıyor, onların hayatlarının tamam- yet mecmnazi #0 aha. ie küm teniyor. lanmış he; m bundan meyda çal işlerin tam mânasiyle farkına var- ae: tü İkrime rında, cik olan şah- UNUN indir ki bugünkü ri egr dee den iii ri ça arın İşleri 3 Eylül 1943 Benzeşmeyi kolaylaştıran âmillerden AŞAĞILIK Ve yen er: ri Şam) sözlerini dillerinden dü” işlerdir. tün ler. Bunlara özle. Şürmemi dikleri hayatın örneği dışardadır. Bir dünya görüşüne ve. ldeoloji- Bu örneği meydana getiren insan. £ Ye bağlanışın bunu ortaya, payi da kendilerinden yüksektir. pu yabancı millete karm masıl min atına are, Yeti bir hayranlık doğurabildi inim bir mikalini de 3817 ila inden sonra birçok kısım e Ras ya ve edeniyetten 'di- geli j pl kill EN yiültür kaymetlerinde, yaşama la büyük değişteler > öldüğü aşağılık duygusuna tutulanların o çoğaldığı görülür. Çünkü bu. anlar ferdi millet SE iy pi — ie Dead dir. başından Cumhuriyetin kur Yapma ağar “e ve satıhtan, cumhuriyettenberi derinden bir değişme © Ea sebep ML Mg Se: virlere nispetle tanzimattan bu yi pa olan deyirde aşağılık day ıydın ve seçkinler arasında di çeviren di imayenl tamda aran ilerlememiz için. pi larımızda gözü bulunan. le Sini Dilin let ahseden- ler ihepi yün m çıkma ee duygusunun kolaylıkla, yahlarında yerleşebileceği bir züm- de benzeşmiye b al mamış ol - ei hatırlıyanlı /& harbinden karike: devresinde be: oi rl birçoğunun (ben esasen Türk değilim) dedikleri ve ayrıl. dıkları eski çe la Et e z teşebbüslerinde rülmüştür, ğ İdeoloji bakımdı gusu taşıyı ye bir mil- leti; onun bir ferdi olarak dünya- ya eseflenecek kadar boyunca, Baci) zmtma da söyl nu yapanı lr eda varlar “ağılı kavramak ve