19 Ağustos 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

zi rsaslı hef enit insi ğ &Gd — Vit ti | ÇARŞAMBA 19 Cankırı Caddesi, Ankara Telgraf : U L U S Ankara AĞIISTOS. İ 5 Tlefon ) 19 4 2 | Yazı İşleri aanaürü . — oei a TFETEÇİK M ı 5 .KURUŞ vi |ytasss 'e 120 Cru'closı l I Nihat Rutkay'a müracaat Tel Anadolu sigorla şirketi Yangın - Hayat - Nakliyat, Yangından mütevellit kira zararları Hususi ve taksi otomobilleri Sigortalarını temin eder 'Tali Acenta efon 2687 - Koçak Han Bu Demir ve (elik devrinde.. Hüseyin Sami COŞAR Bu kan, ateş, demir ve çelik devrinde “silâh” DWat İN h T ÖK içinde bütün şubeleriyle ve tam bir man- Büme halinde kuramamış olan bir mil- lei, sayın Başvekilimizin belirttiği gibi Yabancı iradelerin tesirinde kalabilir. Öyle bir dünya tasavvur — ediniz ki Otada taarruz, tecavüz ve tahakküm va - Sitalarını yalnız ve yalnız sayılı hâkim tluslar imal edebilecekler... Uçak ordu - larını, zırhli tümenleri yalnız. ve yalnız onların yüksek ve kudretli sanayii teç - hiz edebilecek.. Öyle bir dünya tasavvur Ankara, 18 a.a. — Dahiliye Ve- kili Recep Peker, yeni — vazifesine başlarken aşağıdaki tamimi Vekil- liğine bağlı bütün teğkilâta gönder- miştir : “Dahiliye Vekili olarak bugün işe başladım. Vekâlet vazifeleri a- rasında dahili emniyet meselesi her zaman her işin başmda gelir. Bu- nun yanında devletçe alınmış olan iktisat tedbirlerinin bize düşen kı- sıtularının tatbiki ve bu yolda ya- vılacak mahalli işler günün şartla- rı içinde en mühim vazifelezimiz! teşkil eder. Bir yandan diğer işlerimizi zör- miye devam ederken çalışmalarımı- zi bilhassa bu esaslar üzerind. top- layıp sıklaştırmak bütün mesuliyet arkadaşlarımdan ilk ricamdır , Reaep Peker'in hal tercümesi Yeni Dahiliye Vekilimiz Recep Pe- ker'in evvelki gece temin edebildiğimiz Dahiliye Vekilimiz Recep Peker dün vazifeye başladı Vekil teşkilâta yaptığı bir tamimde dedi ki : Dahili emniyet meselesi her taman her işin başında gelir Recep Peker, Iktısat tedbirlerinin tatbikına da çok önem verilmesini istedi icavüz ve tabakküme karşı meşcu mü -| kısa bir biyografisini dünkü / sayımızda a : S e 4 MN eyirri yi Glamiral östldki Hi Hi Srakliz larından mahrum bırakılacakl — | sunlarda Peker'in daha geniş bir hal ter- Dahiliye Vekilimiz Gene öyle bir dünya tasavvur ediniz (Sonu 2 inci sayfada) B. Recep Peker ki bütün istihsal l ve onların YA yedek âletlerini ancak hâkim — milletler Yeryüzü böyle bir çelikmonopolüne Hahir olacak mı? İkinci aihan harbisin bilir. Mademki b ŞYŞ vam ediyor “kuvvet muvazeneti” bir cep- hede bozulurken öbür yanda yeni yeni destekler buluyor. Devler harbinde Rus- Ya sarsılmıya başlarken Amerika sahne - ye çıkmıya hazırlanıyor. Mademki üç yıldır kuvvet denkle - minin faktörleri mütemadiyen değişmek- le beraber henüz kati netice elde edile - İj memiş bulunuyor. Şu halde, “yarın” hak- kındaki tasavvurları, plânları bir tarafa bırakalım, bugünün realitesine dayana - |- Bugün, her iki muhanip cephenin sa- lâhiyetli mümessilleri ürkiye'nin i&ıik-_ lâlini, toprak bütünlüğünü korumasında millt menfaatleri bulunduğunu — resmen ifade ediyorlar ve bu kanaatlerini her | fırsattan faydalanarak tekrarlıyorlar. Türkiye'nin Harp Akademisi Komu- tant sayın Gİ. de şöyle konuşuyor: “Tes- | lihat daima — değişmektedir. Otomobil harp sahasında mühim mevki — kazandı Zırhlı, makineli, motörlü birlikler hare- kâta şimdiye kadar meçhul olan bir hız verdiler. Tayyare, artık yalnız bir sanat değildir, hem sanattır, hem de - birçok CY " $i l bir dudur.” ÇCok müstesna geopolitik bir mevki- de Türkiye'nin sulh ve milli müdafar va. zifesini kolaylıkla başanmasını temenni edenler muhakkak Türkiye'de esaslı bir harp endüstrisinin kurulmasına — yardım etmelidirler. Bu yardım, şu veya bu se * beple, şu veya bu bahane ile esirgenirse, tereddütsüz. hükmedilebilir ki ortada “samimiyet” ten eser yoktur.. ü Dünyada olup bitenlerden habersiz, hiç bir maddi imkâna dayanmıyan mâna sız tekliflerde bulunmuyoruz. Bilâkis, dünyada olup bitenleri adım adım takibediyoruz. Ve bu suretle biz de öğrenmiş bulunuyorurz ki dünyada bugünkü kan, ateş, demir ve çelik dev- rine yakışık alacak zorlu bir rasyonali - zasyon hüküm sürüyor.. İstihlâk sanayi! ve bu sanayie makine ve yedek âlet ye- tiştiren endüstri — şubeleri yeni du- fama uymiya çalışıyorlar. Üzerle - rine yeni — yeni istihsal — vazifele - vi aliyorlat.. Her kol, her makine her tergâh harp sanayiinin emrindedir. "Mu- azzam bir intihak ameliyesi” başarılıyor. Büyük sanayi ülkelerinin halkı nice sa- nayi mamullerinden yoksunmak zorunda kalıyorlar. Şimdi biz kalkıp da bizzat korıklerinin —mahrümiyetini — çektikleri *istihlâk madde ve mamulleri"” yapacak sanavie mahsus müukineleri bizim — için imsl etmelerini istiyecek değiliz. Bizim isteğimiz günün şartlarına, devrin kon - jonktürüne tamamiyle uygundur. Demir ve çelik sanayii, harp sanayii bütün istihsal faaliyetine hâkim bulundu- ğuna göre bu muazzam program içinde müttefik ve dost Türkiye'ye de bir mevki ayrılmasını talebediyoruz. vİç vıldır. politikasının berraklığını her vesile ile ishatlamıya muvaffak olan Türkive için müttefiklerimizden — olsun, dostlarımırdan olsun, böyle bir görüş tarzı bekliyoruz... Nakliyat islerinde rastlanan büyük zarluklar Türkiye'de esaslı bir harp en- Ağeteisinin. biran önce, kurulması le - hinde kullanılacak en kuvvetli deliller. dü. 4 üncü Dil Kurultayı ve Türk Dıl Kurumu Üye ve delegelere ve muhtelif kurum ve müesseselöre teşekkür ediyorlar Ankara, 18 aa. — Dördüncü Türk Dil Kurultayı başkanlığından gönde- rilmiştir: Dördüncü Türk Dil — Kurultayının toplanması dolayısiyle yurdun her ta- rafından gelen kutlama tel ve yazıla- rından dolayı Kurultayın saygı ve sev. gi duygularımı bildirmeğe sayın Ana- dolu ajansının araçlığını saygılarla di- kerim. Kurumun teşekkürü Ankara, 18 a.a. — Türk Dil Kuru- mu Genel Sekreterliğinden bildiril. miştir : Koruyucu Genel Başkanımızın yüce himayeleri altında dördüncü Türk Dil Kurultayı 10 ağustos 1942 sabahı a- çılmış ve 14 ağustos 1942 günü sona ermiştir. Kurultay'ın umumi toplantısından bir görünüş | Kutultay, Kurüm çalışmalarının ge- nel gidişini gözden geçirerek gerekli yönergeler vermiş, yeni ana tüzük Te çalışma programını onamış, hesapları gözden geçirerek genel merkez kuru- lunu aklamış ve yeni genel merkes kurulunu seçmiştir. Kurultaya onurtak göndermiş olan Halkevleri ile İstanbul ve Ankara ü- niversitelerine, Türk Tarih, Coğrafya, Hukuk, İktısat kurumlarına ve Basın Birliğine, Kurultaya gelen hütün üye, davetli ve dinleyicilere Türk Dil Ku rumu candan yürekten teşekkürler eder, ( Türk Dil Kurultayının — terim çalışmaları münasebetiyle İstanbul Üniversitesi rektörü profesör Ce- mil Bisel'in yaptığı konuşma bu- gün ikinci sayfamızdadır.) Londra, 18 aa. — 1-1-1942 tarihin- den — 30-6-1942 tarihine kadar geçen müddet zarfında sterling grupuna da- hil memleketlerden Türkiye'ye vaki li- halâtın — kiymeti takriben 86 milyon Türk Hrasına baliğ bulunmaktadır. Fotin, çadır ve çanak gibi askeri tec- hizata ait malzeme hariç olmak üzere askeri tesilmat işbu miktara dahil de- gildir. Mezkür 86 mülyonluk ithalât şu mad- ( Sonu 2 ni sayfada ) deleri ihtiva etmektedir; Altı ay içinde İngiltere'den yaptığımız ithalâtın yekünu 86 milyon IİFGYI buldu 12.376.000 'Türk lralık hububat, 10.920.000 Türk MMralik Jokomotif ve vagon, 3:640.000 Türk Mralık çelik ve ehemmiyetli miktarda çay, kahve, ka- kao, sanayi ve tababet için kimyevi maddeler, ötomobil lâstikleri ve kauçuk mamulâtı, tabaklanmış — deriler, -kalay Ticaret Vekilimizin İstanbul'da telkikleri İstanbul, 18 (Telefonla) — Ticaret Vekili Dr. Behçet Uz bugün sabahtan akşama kadar Ticaret Odasında — mes- gul olmuştur. Birçok gruplar ayrı ayrı Vekili ziyaret ederek dileklerde bulun- muüuşlardır. Vekil, zeytinyağı tâcirlerini — dinle- dikten sonra gömlekçiler, hazır elbise- eiler, mobilyeciler, yazmacı ve doku - macılar, nakliyeciler, manifaturacılarla konuşmuş ve bunlar birliklerin kendi- lerine göstendiği zorluklardan — şikâyet etmişlerdir. Vekil yarın Bursa'ya gidecek ve ora: dan gene şehrimize dönectektir. Tsou;;os'la Menemencioğlu arasında Ankara, 18 a.a. — Yunan Başvekili ve Hariciye Nazırı M. Emmanuel Tsou- deros tarafından Numan Menemencioğ- ku'nun Hariciye Vekilliğine tayini dola- yısiyle gönderilen pek dostane tebrik tel- grafına Hariciye Vekili teşekkürlerini telgrafla bildirmiştir. Ortaşark'ta İngiliz komutanı değişti Londra, 18 a.a. — General Au- ehinleck yerine Ortaşark Başkomu- tanlığına general Alexander'in halef olarak tayin edildiği ve 8 inci ordu komutanlığına da — Montgomery'in getirildiği bildirilmektedir. Kayda değer bir şey yok ! Kahire, 18 aa — Ortaşark ingi- Mz tebliği: 16-17 ağustos gecesi keşif — kolla- rının faaliyeti dışında, kara kuvvet- lerimizin faaliyetinden kayde değer bir şey yoktur. Muharebe bölgesi üzerinde hava faaliyeti mahdut olmuştur. Malta'daki av uçaklarımız, 3 düş- man av uçağı düşürmüşlerdir. Almanlara göre Savaş inafçı mukavemete arazi güçlüklerine ve sıcağa rağmen devam ediyor Sovy;ürden 2 günde 12800 esir alındı Berlin, 18 a.a. — Alman ordula- rı Başkomutanlığının tebliği: Alman ve müttefik kıtalarının Kafkas bölgesindeki hücumu, düşma- nin' inatçı mukavemetine, arazinin güçlüklerine — ve siddetli — sıcaklara rağmen, devam etmektedir. Karadeniz limanlarında, 12 sahil gemisi batırılmış ve bir büyük sar- nıç gemisi ile cephane taşıyan &8 mavna ciddi hasara uğratılmıştır. Büyük Don kavsinin şimalindeki kaviste, 15 ağustostan 17 ağustosa kadar yapılan hücum savaşlarında, son rakamlara göre, 12.800 esir alın- mış ve 47 tank ile 252 top ya ele ge- çirilmiş ve yahut imha -edilmiştir. Muharebe bölgesinin temizlenmesi devam etmektedir. Viazma'nın doğusunda, birçok düş- man hücumu, kısmen karşı hücum- larla püskürtülmüştür. Rjev bölgesinde düşman, yeniden muhtelif noktada, çok büyük piyade ve tank kuvvetleri ile hücumlar yapmıştır. Bütün kücumlar püskür- tülmüştür, 30 temmuzdanberi, hava kuvvetlerinin nümune teşkil eden işbirliği ile verilen şiddetli müdafaa savaşlarında, 1.068 düşman tankı imha edilmiştir. ve galvanizli ve kalaylı çelik levhaları. maden — halitaları, sanayi —makineleri | büro malzemesi, pamuk ipliği ve ma - mulâtı üt v Cephenin şimal kesiminde de düş- manın birçok mahalli! hücumu mu- vaffakıyetsizliğe uğramıştır. Fin ha- va küvvetleri, hava muharebelerin- de 11 düşman uçağı düşürmüştür. | Ziyaretin Londra ve Moskova'da yankıları Görüşmeler ve varılan netice iki memlekette de çok iyi karşılandı Londta, 18 aa. — M. Çörçil'in Mos- kova'yı ziyareti tabii olarak günün mese- blesi olmuş ve Londra'da birçok müna- kaşalara yol açmıştır. Moskava konferanst hakkında neşre- dilen resmi tebliğ ve ajansların Mosko - va'dan verdiği haberler görüşmelere ilk- ham veren tam samimiliğe, neşeye ve itimada işaret etmek hususunda birleş - miş bulunuyorlar. Haber verildiğine göre M. Çörçilin Moskova'dan hareketinden sonra bir in- giliz şahsiyeti demiştir ki: Bu ziyaret tarihi bir olaydır. Her iki devlet reisi görüşülen bütün hususlarda mutlak bir anlaşmaya varmışlardır. Almanlar birkaç haftadan beri bütün vasıtalara müracaat ederek Çörçil'in ne- rede keşfetmek -i işler ve ( Sonu 4 üncü sayfada ) Moskova ziyareti Bu münasebetle verilen ziyafet çok samimi ve neşeli geçli Madlara diyos b ." Li ı Çörçil - Sitalin İ ve Harriman İngiliz - Amerikan ve sovyet dostluğunu mühürlediler Moskova 18 a.a. — Çörçil ve Har- riman Moskovaya vardıklarının ak- şamı Stalinle görüşmelerini yap- mışlardır. Bu konuşma dört saat ka- Çörçil Molotofla uzun bir mülâkatta bulunmuş ve sonra tekrar Stalinle görüşmüştür. Cuma günü çok dolgun bir gün- den sonra akşamleyin Kremlinde in- giliz ve amerikan heyetleri şerefine büyük bir ziyafet verilmiştir. Ziyafete Stalin riyaset ediyordu. Bütün Sovyet hükümeti azası ve mil. (€ Sonu 4 üncü sayfada ) 23 ağustos pazar günü Ankara - İstanbul temsili güreş takımları biri serbest ve diğeri Greko-Romen ol- mak Üzere iki müsabaka yapacak - lardır. Bu müsabakalara iştirak edecek İstanbul takımı yedisi serbestte, ye- disi Greko-Romende olmak — Üüzere on dört güreşçi ve iki — idareciden mürekkep olmak üzere on altı ki- şiden ibarettir. Güreş takımı cuma günü İstanbul'dan kalkan ek&presle hareket ederek cumartesi sahahı An- kara'ya, geleceklerdir. İstanbul ta - kımı şu şekilde hazırlanmıştır. * 58 kiloda: Kenan Olcay, Ahmet Çakır. 61 kiloda: Panayot. Hamit. 668 kiloda: Bekir Yolcu, Sabahat - tin. 72 kiloda: Ahmet Kandemir, Faik Büken. (Sonu 2 inci sayfada) Ankara - Serbest ve Greko - Romen güreş takımları karşılaşıyor Geçen yıl Ankara'da yapılan güreş müsabakalarından bir görünüş İstanbul Ankara ve İstanbul'un iki tanınmış güreşçisi: Çoban Mehmet ve Celâl Atik İ Mololof'un 26 mayıs 1942 tarihinde, Sovyet - İngiliz karşılıklı yardım anlaşmasını imzalamak üzere yaptığı Londra ziyaretinden bir intiba Soldan sağa doğru ön plânda M. Molotof — M. Maisky — Mr. Çörçil — Mr. Eden Ziyaretin Berlin ve Roma'da yankıları Mihverciler bu ziyareti ümitsizce bir hareket saydılar Berlin, 18 aa. — Yarı resmi tblr kaynaktan bildiriliyo: Bugzün alman hariciye nazırlığın- da belirtildiğine göre, Çörçil'in Mos- kova ziyareti hakkında — düşman memleketlerde neşredilen bütün ha- berler, bir müddettenberi alman si- yasi mahfillerinde bu hususta hasıl olan kanaati teyidetmektedir. Bilin- diği gibi bu mahfiller, Ç in Sov- yetler Birliğindeki askeri ve siyasi ( Somu 4 üncü sayfada ) Moskova'ya göre Doğu'da Royfer ajansının askeri muharririnin müfaleasına göre savaş hızını kaybetti Almanlar Astrakan'dan 210 kilometredeler Moskova, 18 aa. — Gece yarısı net- Tedilen tebliğ: 17 ağustosta kwtalarımız, Kletskaya- nn cenup doğusunda, Kotelnikovo'nun simal doğusunda — ve Mineralniye Vodi ile Krasnodar çevrelerinde düsşmanla muharebe etmiştir. Cephenin diğer kesimlerinde — ehem - miyetli hiç bir değişiklik olmamıştır. Moskova, 18 aa, — Gece yarısı neş- redilen sovyet tebliğine ektir: Bildirildiğine göre son günlerde rıs- lar, — Kletskaya'nın — cenup dofüsunda subay ve er olarak 5000 alman öldür - müslerdir. Krasnodar — çevresinde iki meskün yer dolaylarında bilhassa — şiddetli bir € Som: 3 üncü sayfada ) Dumlupınar'da Ankara'yı femsil edecek Heyet Ankara, 18 aa ağustoz Dum- | tupımnar merasiminde Ankara'yı, Beledi- |ye Meclisi âzasından Meedi Sayman ve vilâyet daltmi encümeni âzasından Ra- miz Sancak'ın temsil etmeleri — karar'- Ttaşmıştır. L ,