4 Ocak 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

Öi “atlan bombaların ağırlıklı ehlikesi; — tayyarele İZll <mharb silühi olarak kul danılmasından — doğmuş — ve Ohavacılığın, akıllara - hayret verecek bir hızla terakki ve inkişaf etmesi yü- “zünden, az zaman zarfında çok bü- — yümüştür. Havacılığın inkişafı günden güne artmakta olduğuna göre hava tehl —— kesi de gittikçe daha korkunç bir ma- “hiyet almaktadır. Bu inkişafın derecesi hakkında genel savaştaki vaziyeti ile buzünkü vaziyeti arasında kısa bir mukayese “yapmal kâfidir: A — Genel savaşta; bombardıman tayyareler Süratleri saatta 120 kilometre iken bugün 400 kilometredir. Uçuş mesa- feleri 400 kilemetre iken bugür 2000 kilemetredir. Yüksek uçuş ka- biliyetleri 3,000 metre iken bugün Bombardıman tayyarelerinin bu tleri hakkında, dah: ir fikir edinilebilmesi için misal arzedeyim: Cenub sahillerimizde (Mersin) ci- varından kalkan bir bombardıman tayyaresi; bir buçuk ton ağırlığındı ki bombalarını da/ birlikte alarak, gözle görülemiyecek kadat yüksek- derden uçmak süretiyle şark, garb va / #ahillerimizden herhangi birinin mün- “tehasma kadar gittikten sonra tek- ar, ilk kalktığı noktaya, deki bir noktadan, meselâ (İzmir) ci- / yarından kalkarak şarka doğru uç- tuğunu farzedeli, Bu takdirde Samsun - S vaş hattına kadar herhangi bir nok- “taya gittikten sonra, gene aynı veç- tekrar, ilk kalktığı noktaya bir ita dönebilir. çoğaltmak süretiyle bir veya 'yüz kilometre daha üzaklara sinde de hiç bir güçlük yoktur. bir hayli / zayıf. tarafları « çünkü yalnız ön, arka ve bir '“az da yanlara doğru ateş edebilirler. di. Diğer tarafları müdafaasız kalır. & Bugün ise bombardıman tayyare- “lerine daha fazla adedde - yerleştiri. — llen, daha ağır ve mücssir makinalı tü- sayesinde hiç bir zaviyei mey- “yite kalmamış ve her tarafa / karşı — müdafaa kudreti temin edilmiştir C€ — Genel savaşta: En çok kull : 5, 10, 5O, “Başke ayrıca 500, 1,000, 1500 ve 14850 kiloluk bombalar da vardır ve daha büyüklerini yapmak iç bir. iş değildir. 1.000 kiloluk bombadaki infilak madderi 680 kilodur, 1,850 kiloluk Kombadaki infilak maddesi de 1,000 — kilodan fazladır. Buçünkü bombalara göre, nisbeten küçük sayılabilen 100 kiloluk bir — kombanın, büyük bir apartımanı bir 'an içinde, bir yığın enkaz haline ce- geleceğini - söylersem, bundan daha ve daha büyük bombaların da tahrip kudretlerini Hahmin edebilmek için aşağı yukarı hir fikir vermiş olabileceğimi ümid e- diyorum. 3,000 derecci hararetle yanmak kudretinde olan yangçın bombalarının birer kiloluk nevilerinden 1,500 tane- Hini, yalnız bir bombardıman tayya- yesi taşıyabileceğine göre, (20) veya (30) tayyareden mürekkeb bir hava #ilosunun ne kadar yangın bombası Aaşıyabileceğini hesab etmekte hiç bir güçlük yoktur. € — Genel savaşta kullanılmış o - — han tahrip, gaz ve yangın bombalariy- e bugünkü aynı bombalar arasındı /— Besir ve mahiyet itibariyle çok büyük — Şarklar vardır. Ve bu üç cins bomba- “idan maada bugün ayrıca hastalık jaikrobu saçan bomabalar da vardır. — € — Bombardıman tayyoreleri: ULUS |Hava tehlikesine karşı Dün akşam Ankara radyosu nda İç Baka karşı ak tif ve pasif müdafaa mevzuu üze erdem hava tehlikesi Gül n mevsuu bir m: irtibatında, bombalarını içan alma hedefe daha sihatle isabet ettirmek bakımından bugünkü tekâmül dere- cesi de kayda şayandır. D — Genel savaşta; nisbeten kü- çük mikyasta hava kuvvetleri ve ha- va teşkilatı vardı. e hava orduları ve hava vardır. Bugün bakanlıklı E — Genel savaşta; büyük devlet lerin hava kuvvetleri, bütün savaş müddetince, yani dört sene zarfında, iribirinin toprakları üzerine olarak, üçer, dörder yüz ton bombu atabilmişlerı Bugün ise aynı ton mikdarında bombayı, yalnız bir devletin hava or- dusu, bir anda atabilecek kudrettedir. F — Genel savaşta; bütün muha- rip devletler tarafından, bütün savaş müddetince atılmış olan bombaların itün ağırlıkları yekânu mikdarmca bombayı, bugün büyük devletlerden yalnız birinin hava ordusu, 24 saat zarfında atabilecek kudreti - kazan- mak yolundadır. G — Genel savaşta; harb ilan ikten sonra, düşman - toprakle bilfüil taarruz harekâtma - başin mek üzere, orduların seferberlikleri Bugnü ise, ordular için vaziyet ge 'ne aşağı yukarı böyle olduğu haldı hava orduları, seferberliğin ilaniyle beraber ve hattâ bundan daha evel taarruz — harekâtına başlıyabilecek kudrettedi 'H — Genel savaşta; hava kuvvet leri, ordu ve donanmanın ancak yar- dımcı küvvetleri arasında yer alabil. mişti. Bugün ise, ordular için vaziyet ge- 'na, bir memleketin hayat kaynakla: rını, can damarlarını yakıp yıkmak ve zehirlemek kudretini haiz esaslı bir kuvvet sayılmaktadır. 1 — Genel savaşta; hava - küvvet- deriş arstulusal sıyasa - muvazenesin. 'de, mühm bir tesiri haiz değil iken; bugün binlerce tayyareden mürek- keb hava orduları cihan siyasetini baskı altında bulunduran bir kuvvet olduğu gibi bilhassa - donanmalara karşı üstün tesirleri bakımından d genel muvazeneyi, havada daha kuv- vetli olan devletin lehine değiştirebi- devletlerden her biri, geçen - senel tayyare büdcelerini, bu sene en az iki yakın artırmışlardır. Sayın dinleyicilerim! Şu mukaye- selerden de anlaşılacağı veçhile; ge- 'nel savaştan bugüne kadar geçen 17 senelik zaman zarfında, havacılıkta © akdar büyük bir inkişaf olmuştur. dacak hava taarruzları arasında, tesir riyle oçk büyük fark- dar görülecektir. Şunu da hemen ilâve etmeliyim ki, hava ordularının bu kuvvet ve kud- retlerini ana vatana yakın olan yerler için ay- varid sayılabilir. Ana vatandan uzak - yerlerde ise bu tesir, o yerin uzaklığı ve ana va- tan hakkında dış sıyasa dürümünün li — olduğu nisbette ü, bilhassa genel sıyasa ana vatan için az çok tehlikeler arz. iddetçe, hava ordusunun an- cak az bir kısmı ana vatanın uzağı daki savaş yerine gönderileblir; bü- ibarla ana vatandan uzak yerlerdeki savaşlarda yapılan hava leri nisbeten zayıf Sayın dinleyicilerim! Hava tehlikesini çok- iyi biten aa. yın Başbakanımız General İsmet İn- önü, geçen mayıs ayının 24 üncü gü- ü Türk Hava Kurumunun altmer Lıı $ Seh de olan bu onferansı Ulus okur kurultayında, bu tehlikeyi bütün mil- lete çok açık bir tarzda ve bu demişlerdi ki “Memleketin şu veya - bu hköşesin de yaptığımız fabrikalar, mektebler, müesseseler ve yetişirmeğe çalıştığı mız çocuklarımız, havudan vuku bu- dacak taarruzlara karşı uçıktır. Türkiye havadan bir tarruza mu- vuz kalabilir ve bu taarruz » ti harab edebilir” İşte hava tehlikesinin derecesini anlatmak için bu iki cümleden daha açık söz buluna: 'Bu tehlike; yalnız bizim ketimiz men ler için aynen variddir. Ve gene bu ir ki bütün medeni milletler tedbi mnakla meşguldürler ve bu meşguliyet in değil, bütun bütün diğer işlerin - başında maktadır. Sayın dinleyicilerim! Şimdi aktif ve pasif müdafaaya geçiyorum AKTİF VE PASİF MUDAFAA B — Pasif Aktif müdafaa; şü süretle hulüsa edilebilir. A — Düşman hava hava kuvvetlerimizle taarruz ederek nüdafaa kuvvetlerine, onları mağlüb etmek ve hava - haki- miyetini kazanmak; B — Yerde hazırlanmış top, ma- kinalı tüfek gibi silahlarla — düşman tayyarelerine karşı ateş ederek onla- t düşürmek veya kaçırmak; C — Mühüm sanayi merkezleri ve mühim fabrikalar etrafında havada imanialar tesis ederek ir suretlerle düşman tayyarelerini yüksekten uçur. mağa mecbur kılmak. İşte aktif müdafas budur. Bu müdafaa tarsında gaye: Düş bava - taarruzları man topraklarına yapabilmek ve mize, ordumuza, donanmamıza ya- eği zararları biz de düşmanın memleketine, ordusuna ve donanma- sına yapabilmeliyiz. Çünkü düşman hava taarruzlarını yalnız memleketimiz dahilinde karşı- lamak süretiyle yapılan müdafaadan, bir tesir ve fayda beklenemez. Bunu bir misal ile izah edeyim: 100 tayyareden mürekkeb bir düş- man hava filosunun, çok nüfuslu bü- yük şehirlerimizden birini tahrib, yangın ve gaz bombaları atmak süre- tiyle bombardıman ettiğini mukabil bizim de gerek yerden top makinalı tüfeklerimizle ve gerek havadan tayyarelerimizle ateş edi irkaç düşman tayyaresini düşür düğümüzü farzedeli Bu takdirde her iki tarafın tesir- e zararları mukayese edilince, deri büyük bir şehrin - bombardımandan mütevellid maddi ve manevi ct ve zararları nisbet kabul derecede fazladır. Görülüyor ki düşman hava - taar- ruzlarıma, yalnız memleket içinde bu şekilde mukabele etmekle düşmana mühim bir tesir yapılamaz. Düşmar korkutacak tesir, mislile mukabe- silmek, yani düşman topraklı rmma, aynı veçhile hava - taarruzları yaparak aynı zararları, aynı zayiatı lüşmana da verdirebilmek - kudreti dir. Bize yapılacak bir hava tarruzu- mun karşılıksız kalmıyacağı herkesçe bilnidiği gün, bize karşı muhtemel ta- de zâfa uğriyacak ve bu süretle hava ordumuz, aynı za- manda barışın da devamını temin e- i Direktörü B. Hasan Fehmi Sü inde bir k. uşma — yapmıştır. larına sunuyoru: 'vn, bu defa Kamutayın beşinci dev- arken verdiği açış söylevin. deki şu kaymetli sözleri saygı ile tek- büyük bi vum; dalma iyiyi, doğruyu ve uze isabetle gören Ulu Önder diyor ki: « Son arsulusal hâdiseler, Türk milleti için küdretli bir hava ordu- zevk duyüyo- sunun, — hayati önemde tutulmı bir daha hak verdirdi. Çok emekle kurduğumüz, mızla korumağa and içtiğiz sal yurdün, havadan - saldırışlara karşı güvenlik altında demek; bize saldıracakların, kendi yurdlarında bizim de aynı zararları yapabileceğimize güvenimiz demek- İşte, hakiki databilmek için bu sözlerden daha küvvetli bir hava müdafa; e bulunamaz. Sayın dinleyicilerim ! Şimdi < pasif müdafas yoru ya geçi- PASİF MUDAFAA Pasil mudatnanın gayesi « Düşman hava küvvetleri tarafın. dan ika edilebilecek her türlü zayiat, tabribat «z haddine adirı iüzmgelen tedbirleri ek için almaktır Bu gayanin elde edilebilmesi de, yurdun her yerinde bu maksatla kuvvetli teşekküller ve esaslı hazırlık- dar yapmağa lüzum vardır. Bir memleketin aktif müdafaa ter- tibatı ne kadar mükemmel olursa ol- 'sun yine düşman tayyarelerinin ge- debileceğini kabul etmek karşı da pasif müdafaa / tertibatını ileriletmek en makul bir hareket tar- zıdır, ve bütün medeni milletler bu ve buna nüdafan tedbirle u daha Şehirlerde pasif rinin, nelerden ibaret olacağ iyi kavrayabilmek için, hava taarru- zuna uğrayan bir şehrin 'ne hale gi- receğini düşünmek kâfidir. Bu da şu şekilde düşünülebilir. : A — Hava hücumuna uğrayan şe- bir veya kasabadaki / binaların kısmı yıkılmış olacal B — Yer yer birçok yangınlar baş Uüyacak ve bilhassa ahşab binalar hem daha - kolaylıkla / yanacak ve hem de yangınlar birinden diğerine çabuk sirayet edecek; € — Bazı insanlar - yacalanmış, gazlanmış ve enkaz altında kalmış olacak; D — Gerek evlerde ve gerek dük- kânlarda mevcut, yiyecek ve içecek maddelerden, bilhassa — muhafaz: 've açık olanları kısmen zehirle veya hastalık mikroplarile bulaşacak; E — Telefon ve telgraf hatlı bir kısmı, bomba parçalarile - veyi hut yangınlarla yanıp bozulacak ve bu sebeble de muhabere men munkati olacak; F — Elektrik, hava gazı ve su te- sisatınm boruları, depoları, makine- deri, binaları kısmen hasara uğr caktır. ati kıs- PASİF MÜDAFAA İŞLERİ Sayın - dinleyicilerim ! — İşte pasit müdafaa tedbirlerinin gayesi, bütün bu zararları en az haddine indir- mek ve zarar ve hasar vaki oldukça hemen tamir ve telâfi etmek imkân- darını hazırlamaktır. Pasif müdafaa bakımından yapı ması icabeden işler de şu tarzda hu- lüsa e 1 — Düşman tâyyarelerinin geliş ni, mümkün olduğu kadar haber alabilmek için iyi şgebekesi vücude getirmek; 2 — Tehlike haberini - derhal bü- tün halka ve müesseselere yaymak için esaslı tertibat almak; evelden haber 3 — Bu haber üzerine halkın, mü- esseselerin ve teşekküllerin ne suretle hareket edeceklerini 'edip herkese vazifesini öğretmek; 4 — Geceleyin evelden tesbit vaki olacak hava 4 SONKANUN 1936 CUMARTESİ bücumlarına karşı, şıkların derhal söndürülebilmesi için tedbir almak; 5 — Yangın bombalarma karşı şe- hirleri, kasabaları ormanları, ekinler tibat almak; 6 — Yangınları « faiye teşekküllerini, harb ihti re kuvvetlendirmek ve bu maksatla ayrıca mahalle teşkili 7 — Yaralanmış, gazlanmış ve en- kaz altında kalmış olanları kurtar. mak için can kurtaran teşekkülleri yap- mak; 8 — Tedavi tedbirleri meyanında “hiye teşekkülleri vücude getirmek; 9 — Gazlanmış yerler için gaz temizleyici teşekkülleri - yap maki; 10 — Emniyet ve inzibat teşekkülleri. ni harb tanzim etmek; 11 — Bütün bu teşekkülleri gaz x- kesile ve sair gazdan temizlemek acına göre takviye ve korunma ci- hazlariyle techiz etmek; apartımanlarda, müesseselerde gazdan gz ika korunma odal 13 — Şehir naklar yapmak; 14 — Şehir ve kasaba havaya karşı korunma esaslarına göre tanzim et Evlerde, mümkün olduğu kadar fazla ağaç dikmek ve yetiştirmek; 17 — Havaya karşı korunma husu- sunda halkı aydınlatmak. Sayın dinleyicilerim | İşte şu 17 madde içinde edilen pasif müdafaa y biri, başlı başına mevrudür. Bütün bi birçok paraya ihtiyaç olduğuna şüp- he yoktur. - Bununla beraber, para daka t zırlıklarla kismen telâfi etmek de mümkündür. Bu tedbirler ve ha: lıklar ne derece ileriletilmiş ha 'va tehlikesinin zararları da © nis bette azaltılmış olur. Pasif müdafaa işlerini, lüyik oldu- üu önemle tanzim ve takip etmekte olan İç Bakanlığımız, bu hususta vi- lâyetlere gönderdiği bir talimatna- me ile bütün bu işlerin ne suretle ya- pılacağını en küçük teferruatına ka- Sayın dinleyicilerim ! Buraya kadar arzedilen izahattan da anlaşılacağı veçhile, pasif müdı faa; ordü. çerçevesi - dahilind ve anlayışlı bir surette çalışmalariyle temin edilecek geniş ölçüde bir çı dışma sahan Bu itibarla halkın bu. tehlikeyi eyice tanıması ve bundan ne suretle korunulacağını bilmesi ve herkesin, üzerine düşen vazifeyi şimdiden öğ- renmiş bulunması çok önemlidir. HALKIN AYDINLATILMASI Havaya karşı korunma işlerinde halk e derece aydınlatılmış ise, böyle bir tehlike esnasında, soğulu kanlılığın © derece muhafaza eder ve önceden öğrendiği korunma usul- derini sükünetle ve telâşsız bir inti- zam içinde tatbik ederek hem ken- disini ve hem de muhitini korur ve bu süretle de hava hücumlarından gelecek zararlar en az haddine in- dirilmiş olur. Bu tehlikeye karşı iyi yetiştirilmi- '€n halk ise, tehlike esnasında ne yapacağını bilemiyeceğinden, — çok telâş ve heyecan gösterir ve zayiat da fazla olur. Cephe gerisinin bu şekilde sarsıl ması asıl ordu cephesi için de zarar- lıdır. Bunun için halkın, havaya / karşı korunma hususundaki bilgilarini ar- tırmak, manevivatını daima kuvvetli