14 Ağustos 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

— Çanakkale Tü * SÂYIFA 2 Yourı - sıyasat G enel savaşta türk ordusunun, en önemli zaferlerinden biri Ça- nakkale olmuştur. Çanakkale na- Sıl yapılmıştır ve kimin taratından yapılmıştır? Çanakkaleyi yapan gi ordudur, kumandan hangi mandandır? Bunlara yalnız türk tarihi değil, ayni zamanda türk or- dusu ile Çanakkalede karşılaşmış olanlat da cevap vermiştir. Çanak- kale muharebelerini anlatan bir ingiliz kitabının ingiltere hüküme- ti tarafından Atatürke pasıl bir it- Iduğunu hep hatırlarız. iyecek olan yüzbaşı Armstrong “Boz kurd,, unda, Ça- nakkalenin kimler tarafından ya- pıldığını yazarken yalan söyliye memiştir. Çanakkalede yenen - ordunun türk ordusu ve bu orduyu en son kesin zalere gı en kumandanın da Atatürk olduğunu ispata çalış- mak güneşin her gün doğduğunu herkese anlatmak istemeğe ben- ser, O kadar lüzumsuzdur. Bu böy- Te olduğu halde alman basınında zaman zaman bazı imzalar türeye- rek Çanakkale destanını alman si- Iâhlarına bağlamak istedikleri gö- rülür. Ve türk basını bu şan ve şe- rel intihallerine karşı daima nazik bir dille cevap vermek mecburiye- tinde kalır. Hemen işaret etmek Tâzımdır ki alman basınında za- man zaman türeyen bu imzalar hiç tanınmamış imzalardır. Bunlar ge- nel savaşta sevkiyat zabitliği ya- hut bölük veya tabur kumandanlı- © ettikten sonra 1918 de kadro dı- gında kalmış, bir takım eski mu- harıp teşkilâtlarına yazılmış, bir takımı işsizlerdir. Fakat bu işsizle- rin, o zamanlar osmanlı impara- torluğunda bulundukları için, bu sefer kendilerine edindikleri bir iş vardır ki o da hatırlarında ne ka- dar kalmış malzeme ve akıllarının ne derece erdiği süel bilgi varsa, bunları biribirine katarak ellerine geçirdikleri bir takım gazete sü- tunlarında çalakalem: türk ordu- sunun ve türk kumandanı Atatür kün Çanakkale zaterini alman sü- el tarihinin içine taşımaktan iba- rettir. Güpe gündüz ve göz önünde yapılan bu intihal teşebbüslerinden bir yenisi ile bu seter Leipziger İl- Justrierte'nin 8 ağustos 1935 tarih- H sayısında karşılaştık. Yazıda temel düşünce şudur: Çanakkale, türk neteri ile alman kumandanının ve türk cesareti ile a&lman mermisinin eseridir. Yazının bir tek yerinde türk kumanda heyetinin salâhiyetinden ve yararlıklarından bahis yoktur, Anafartaları yapanın adı yoktur, Liman fon Sandersle bir iki al- man kumandanından bahsedil. mektedir. Yazının sahibi Karl Mühlmann yalnız şumu itiraf ediyor ki: İngil- tere'nin yakın şarkta Türkiyeye karşı ayırdığı her tüfeğe ve her topa karşı alman ordusu lehine bir tüfek ve bir top eksiliyordu. Öyle ki Ç kale cephesi alman cep- ni yarım milyon düşmandan hafifletmiş bulunuyordu. Bu itiraf, genel savaşta Çanak- kale ile alman ordusunun münase- betini gerçekten ifade eder. Fakat bunun dışında kalan bütün müta- Jenlar yalnız yersiz değildir, bir w Jasun bu gibi zaferleri kucağına al- mağa ötedenberi alışık tarihine karşı saygısızlıktır. Bir süel zaferin şu veyâa bu ku- mandana atledilmesi tarihte gö- rtülmüştür. Fakat bir zaferin bir v lustan alınatak bir diğerine veril- mesi marifetini şimdiye kadar an- cak birkaç tane alman gazete süel yazarı göstermiştir. Kaldı ki Ça- nakkale gibi bir zaferin ordusu da meydandadır, eşsiz kumandanı da. Şu cümle: parçalarımı okuya- bm: “Çanakkalede bulunan alman- Tarın sayısı yedi yüzü geçmez (1) (1) Bizim bildiğimiz 100 ü geç- mez. takat bunların karadawvedenizde- ki kumandalarının tesiri netice ta- yin edici olmuştur.., “«. Çünkü Çanakkale müdafaa- sını idare eden ve oradaki zateri kazanan alman zekâ ve kafası ol. müuştur.,, “Fakat ordu kumandanının si- nirleri çeliktendir ve kendisi ge- rilmek nedir bilmez..,, “Kumandadaki tesirin zafer ü- zerindeki tesiri hiç bir yerde bu- rada olduğu kadar görülmemiştir.., "Fakat alman kumandanını sarsmak kabil olmamıştır.,, “Ordu kumandanının süküneti ve nefsine emniyeti, kıtaya da sirayet ederek onu üsnomal başa tılara sex ketmiştir.,. *Bir alman generalı 1918 e ka- dar ve bir alman amiralı türkler mütareke yapasıya kadar Çanak- kale müdafaasını idare - etmişler- dir.,, Bu cümleleri ayıklayıp koyma- ğa lüzum gördük; çünkü gazete süel muharriliği eden mütckait menzil zabitleri yeniden cevaba davranarak diyebilirler ki: “Ça- nakkaleyi almanlara mal etmedik, yalnız alman zabitlerinin o şeret- teki hisselerinden bahsetmek is- tedik.,, Yazının tutumu öyledir kı bunun bir adım daha ilerisi alman kumandası altında vuruşan bir sö- mürge ordusunun şu yahud bu yerde kazandığı herhangi bir za- terini nakletmek demek olur. Bu gibi yazıları cevapsız bırak- mak da kabildir. Şu var ki basını devletçe kontrol edile): Almanya- da Leipziger İliustrierte ayarında bir gazetede bu oyunun devam et- mekte olması dostumuz Alman- yanın dikkat nazarını celbetmemi- zi lüzumlu gösterecek kadar mü- himdir. Volkischer Beobachterde ya- zan Wilmerlerle Leipziger İllas- triertede yazan Mühlmannlar türk süel tarihine karışmasalar çok da ba iyi olur. Burhan BELGE Almanyada yahudi- lere hayat hakkı kalmadı Berlin, 13 (A.A.) — Nazilerin yahudi düşmanlığı havarisi B. Jül- yüs Strenher'in bu ayın 15 inde vereceği söylev büyük bir merak- la beklenmektedir. Spor sarayında şimdiden 18.000 kişilik yer satılmıştır. Nazi partisi direktörlüğü, başka bir büyük sa- Tonun da toplantıya ayrılacağını ve söylevin, o salona, oparlâörle verileceğini ilân etmiştir. B. Strenher'in, bu söylevinde, yakında Almanya'daki yahudile - tin soysal haklarını buçlıyacak kanumniğ tedbirler almacağından ve hususiyle, B. Göbels tarafından önce bildirildiği üzere yahudile - rin ari soydan olan kadınlarla ev lenmelerinin ve Almanya'da top rak ve bina satın almalarının ya - sak edileceğinden bahsedeceği sa nılmaktadır. Meksika yahudilerinin boykotu Meksiko, 13 (A.A.) — Meksi- ko yahudileri alman ürünlerine karşı boykot yapmağa karar ver - mişlerdir. Bunlar, Meksika'nın kendilerine gösterdiği konukse - verliğe karşılık olmak üzere en çok Meksika malı almaktadırlar . Berlin Nasyonal - sosyalist kongresi Berlin, 13 (A.A.) — 1935 yılında top- lanacak olan nasyona! - sosyalist kon- gresi, bir “hüriyet kongresi,, olacaktır. Bu köngre, alman hükümetinin sile egemenliğini eldö ettikten — sonra top- Yanan ilk kongredir. ULUS B. Bekin Fenlandiya göreti Helsingfors, 13 (A.A.) — Dün öğle vakti cumur başkanı tarafından kabul &- dilen Lehistan dış bakanı B Bek, baş- kana Lehistanın en büyük nişanı olan beyar kartal nişanın sunm >stur Cumur başkanı, B. Beki öğle yeme- Gine alıkoymuş ve bu yemekte başbakan ile Fenlandiya dış bakanı hazır bulun- muştur. ... Varşova, 13 (A A.) — B. Bek dün Cisszyn adındaki teh vapuru ile Polm- yaya hareket etimiştir. B. Bek şerefine verilen şölenler Helsingfors, 13 (A.A,) — Baszın ©- runtakları könferansında diyevde bu- lunan B. Bek, göretten son derece hoş- nud olduğunu söylemiştir. Bek, bu göreti sırasında Fenlandiya devlet adamdarı ile birlikte iki memle- ket arasında - esaslı fikirlerde mevcud olan uygunluğu belirtebildiğini söylemiş ve her iki olan derin bağlılrklarını ve uzak ve ya- memleketin - erginliklerine kın komğşularına karşı arı ve içtem iyi- cilliklerinden bahseylemiştir. B. Bek, Lehistanın sıyasasının pek basit olduğunu ilâve etmiştir. vra Helsingfors, 13 (A.A.) — B. Bek ile gelen leh gazetecileri B Hackzell tara- fından kabul edilmişlerdir. B. Hackzell, diyevde bulunarak Fenlandiya ile Le- histan arasında hiç bir anlaşmazlık ol- madığını tamtersi devamlı bir dostlu- Eun iki memleketi biribirine bağlamak- ta bulunduğunu söylemiştir. Arsrulusal anlaşmazlıklar dışında kalmak arzusun- da bulunan Fenlandiya, aralarında Le- histan da bulunan bir takrm memleket- lerin barışın en kuvvetli etkeleri oldu- ğunu bilmez değildir. . Varşova, 13 ÇA.A.) — B. Bekin Hel- singforsa göreti hakkında Kurjer Po- Tannü gazetesi, bu göretin Fenlandiya genel oyu Üzerinde pek iyi ve dostça bir etki bırakmış olduğunu ve bugün Lehit- tan - Fenlandiya dostluğunu sağlama ve hakiki esaslara dayandığını göstermiş bulunduğunu yazmaktadır. Bu göret, mareşal Pilsudskinin sağlığında kuzay memleketlerine yapılmış olan geziler zincirinin bir halkasıdır ve bu bakım- dan mareşal tarafından kurulmuş ve geleceklere miras olarak bırakılmış olan ve tüze ve kuvvet duygusuna dayanan sıyasanın devam etmekte olduğunu güs- teriyor. Lehistan ile Fenlandiyanın barışçıl sıyasalarınım biribirinin ayni — olduğu- nu önemle kaydeden bu gazete, bu sıya- saların hiç bir zaman hiç bir ulusa kar- şın paktlar veya uzlaşmalar akdini he. def tutmamış olduğunu yazmaktadır. Birçok asığlar icabı Baltık havzası ile ilgili olan Lehistan, Baltık havzasın- da barış meselesine büyük bir önem ver- mektedir. B. Bekin kuzay memleketlerine ge- zilerinin gayesi barışı cn hakikiğ ve en devamlı bir şekilde sağlayabilecek olan bu mesele hakkımda müşterek bir noktal nazar araştırmak olmuştur. Norveç, Danimarka, İsveç ve Fenlandiya dış bakanları toplanıyorlar Oslo, 13 (A-A.) — Norveç, Danimar« ka, İsveç ve Fenlandiya dış işleri bakan. larr çülkelerini yakından ilgilendiren meseleleri görüşmek üzere 28 ve 29 3- Hustosta Osloda toplanacaklardır. Bakanlar, bundan başka, italyan » babeş anlaşmazlığı 4 eylülde uluslar sosyetesinde görüşüldüğü sırada bu an- laşmazlığa karşı alacakları durumu da görüşeceklerdir. Polonyanın dış tecimi Varşova, 13 (A.A.) — Temmuz ayı içinde girit 73 milyon ve çıkat 76 mil- yon Zloti tutmuştur. Sömürgelerin payla- © ' şılacağı söyleniyor (Başı 1 inci sayıfada) bozmak isteğinde olup olmadığı ve Britanya hükümetinin Afrika- nın bu bölgesindeki asığlarına ha- yatiğ bir değer verip vermediği henüz bilinmemektedir. İngilterenin değişmiyen önergeleri Paris, 13 (A.A.) — “Matin,. gazetesini fikrine göre, İngiltere hükümeti Paris konferansında: Sıyasal etgerlik bölgelerinin bölünmesi, İtalya'ya toprak veril- mesi, İtalya tarafından bir demir- yolu yapılarak işletilmesi, Ha beşistan'a bir liman verilmesi gibi önergelerde bulunacaktır. İngiltere'nin bir habeş barçları masına eğgin olmadığı söylen - mektedir. Sömürgelerin bölünmesi Londra, 13 (A.A.) — B. Edenin üç devlet arasındaki konferansta müsbet önergelerde bulunacağı berkitilmekte- dir. Morning post gazetesi, B. Edenin İtalya harbe girmemeği yüken dirde, sömürgelerin bölünme şekli değiştirmeği önergeyeceği hakkındaki söylentileri yaymaktadır. Deyli Telgraf, gazetesinin fikrine göre, ingiliz delegeleri Aingiliz etgerlik dayresini genişletmeden Habeşistanın ekonomik gelişimini kolaylaşı bir plân önergeleyeceklerdir. Londra, 13 (A.A.) — İngilterenin Cenevrede daha metin bir sryasa gütme- sini sağlamak için giriştiği savaşa de- wam eden uluslar sosyetesi birliği, Ha- beşistandaki durumu — incelemek üzere yürütüm konseyini toplanmaya çağır- mıştır. Lord Cecilin başkanlığı altında top- lanan komite tarafından verilen karar- da şunlar vardır: Yürütüm konseyi 4 eylülden önce uluslar sosyetesi konseyine başvurmak- la sösyete tüzüğünü imza etmekle ka- bul ettiği yükenleri yerine getirmekle yükümlü olduğunu kesin olarak bildir- mesini ingiliz hükümetinden ister. Bu, gerek İngiltere, gerek uluslar sosyetesinin öteki Üyeleri için bir şe- ref meselesidir. Ne kadar şiddetli olursa olsun, ingi- liz ulusu, bu şerefin korunması için gi- rişilecek her harekette kendine düşen ödevi yapmaya hazırdır. — İtalya arpa alıyor Londra, 13 (A.A.) — İtalya hükü- meti, Afrikadaki asker kıtalarının bes- Hmemesi için, Sovyet Rusya'ya 9.000 ton arpa ısmarlamıştır. Eksiltmede, Sovyet Rusya, Kanada, Arjantin ve Tuna birliğine tünlük kazanmıştır. Yeni ortaya çıkan bir ingiliz - italyan anlaşması Londra, 13 (A.A.) — Pariste bası lan “Nevyork Herald,, gazetesi, dünkü sayısında, 1925 te imzalandığı söylenen bir ttalyan - ingiliz andlaşmasının var- Tığını haber vermekte idi. Gazetenin yazdığına göre, İngilte- ve, bu andlaşma jile, Habeşistanın güney * batı bölgesindeki italyan ekonomik etgerliğini tanımakta ve İtalyanın, E- ritreyi italyan Somalisine bir demirya- Ta ile bağlamak hususundaki plânmna arka olmakta idi Buna karşı İtalyada, Tsana gölü böl gesindeki el ingiliz asığlarmna,, ar- ka olmağı, yükenmekte idi. Royter ajansı, böyle bir andlaşma olmadığını kaydettikten sonra diyor ki: kargı üz- “İtalyan ve ingiliz hükümetleri 1925 yılında söylenilen anlaşmaya varmak -ı gesiyle notalar vermişlerdi. Ayni mesele üzerinde Londra ve Roma ile Paris arasında da notalar ve- rişilmiş ve Pranse hükümeti bu proje 14 ALU5TOS 1935 ÇARSAMBA — —- ——— ——— — ür DIŞ HABERLER BİRLEŞİK DEVLETLER'DE: Amerikanın yaptıracuağı hava üzsleri Vaşington, 13 (A.A.) — B. Ruzvelt olan altr hava üssü yapılması hakkındı kanun projesini imzalamıştır. B, Ruzvelt bu kanun projesini ime2 larken bu hava üslerinin hemen ve ta - mamen yapılması tavsiyesindi diğinı yalnız gelecek sıyasayı ergi lemistir imzalamakta bulundu B. Hul Liberal tecim istiyer Vaşington, 13 (AA Ük arasındaki anlaşmavlıkl> ile kotarılmasını isteyen B. Hul nın sıyasal, ekonomik ve Enaneal & duygusuma ihtiyacı o'duğuğon ve çet erini hir komşsu'uk uluslar tecimel harp ale arala brakarak bunların y esasma dayanzaı bir liberal tecim sıya » sası koyarlarsa dünyanın daha cabuk ivi liğe kavuşmasının mümkün — olscağını bildirmiştir. FRANSA'DA: Fransada bir orman yangını Eks-an provans, 13 (A.A.)) — Dün Sen - Zaşati kömür ormanlarında yan- gin çıkmıştır. Yangın, ancak bu sabah söndürülebilmiştir. 900 hektardan Fazla orman ve çam ağacı yanmıştır. Paris borsası Paris, 13 (A.A.) — 12 ağustos tarih- li Paris borsası: Değerler — borsasında geçen hafta kaydedilen iyi durum ko- Tunmakta ve bazen histedilir dereceye varan nisbetlerle iyileşmektedir. Fran - gır ulusal esbamının — tutumluluğunda, yersel piyasa oldukça ilerleyiş kaydet- mektedir. Arsrılusal değerlerde husu- sile Rio Tinto, Royal Deutch ve Sü- veyş eshamında da önemli yükselmeler kaydedilmiştir. ——— ——— nin bir sonuca varmamasını — sevinçle karşılamıştı. Bu durum, karşısında Ha- beşistan hükümeti, mutedil bir lisanla Cenevrede sızıda bulunmuş, fakat der- dini dinletememiştir. Şimdi 1925 italyan - ingiliz andıaş- ma girgisinin Paris görüşmeleri sıra- sında yeniden görüşülüp görüşülmiye- ceği belli değildir. B. Eden Paris'e giütti, Londra, 13 (A.A.) — B. Eden Pa- ris'e hareket etmiştir. Royter ajansının baber aldığına göre, bir italyan - habeş harbının doğuracağı tehlikeli sonuçları her gün daha fazla kavrayan ingiliz hü- kümeti, Paris'te yapılacak görüşmelere büyük bir önem vermektedir. Şimdi gergin bir safhada bulunma sına rağmen italyan - habeş anlaşmazlı- ğına barışçıl bir çözge bulunabileceği sanılmaktadır. Ancak bu anlaşmazlığın sakin ve metodlu bir inceleme safhasma girmiş olması gerekmektedir. İngiliz hükümeti, anlaşmazlığın be- rışçıl şekilde kotarılmasını sağlıyabile- cek bütün elemanları incelemiştir. Bu elemanları arasında, her iki tara fin da kabul edebileceği ekonomik €- sasları bulmak, Paria konuşmalarına gi- renlere düşen bir ödevdir. Londrada düşünüldüğüne göre, iki taraftan birinin ötekini bir çözge kabul etmek zorunda tutması mevzuu — bahse- lamaz, Amerika ile Japonya, diplomasi yolu ile Paris görüşmelerinden haberdar edi leceklerdir. İsviçrede yasak edilen bir kongre Bern, 13 (A.A.) — Federal konsey, ana kanununun devletin güvenliği hak * kındaki Hustosta Bal şehrinde toplanacak hükümlerine dayanarak, 15 a * olan ve bir italyan . habeş harbına kargı ar * sıulusal kongrenin İsviçre'de toplanma sını yasak etmiştir Bu köngrede bulunmak üzere £ cek yabancıların da İsviçreye girmi yasak edilecek önceden gelenler geri çevrilecek ve İsviçrede yerleşmis otup da bu köngreye girLcek alanlar da mem leketten çıkarılacaklardır