28 Ekim 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

SAYFA: 2 Tarihi Tetkikler: ll Ayvalık Yazan: *Öğretmen, Benl Ayvalık ve Cıwarı Hakkında Ta rihi Telkikler EKREM ( Memleketin Hayalı ) Ayvalıkta (17) inci asırlar (18) inci asırda bir şahsiyet zuhur etmiştir ki: O da (Ya- vis Dimitrakelis İkonomos) namındaki bir rahiptir. (1) Bu şahsın peder ve val- desi; — Midillinin ( Vasilka. Vasilçat) nam kasaba ahali- sinden olduğu halde kendisi Ayvalıkta doğmuştur. Bu adamın fevkalâde mü. him olan hayatı siyasiyesinin inkişafını temin eden en bü yük muvaffakiyeti Ayvalığa, doğrudan doğruya ve başlı başına bir muhtariyet idare temin eden ve cidden bü- yük bir kıymeti haiz bulu- ban müsaldat ve imtiyazatı mahsusayi — bahşeden — bir fermanı hümayunul!.. le- tihsal etmiş olmasıdır. (1821) Tarihinde Ayvalı- ğın tahrip edildiği günde sa- ir zikiymet emanat ile bera ber ziyaa uğrıyan mezkür fermanın başlıca muhtevi olduğu maddeleri naklediyo- | ruz: L—Ayvalıkta mukim bilcü mle Müslüman alle'er, daimi olarak Ayvalığın civar köyleri nel! .. Nakil ve hicret etme- ğe mecbur tutuldular. Ve ondan soora; Ayvalıkta tek bir Türk ailesi bile tavattun ikamet edemiyecekti ( 2 ) 2 — Ayvalık şehiri müs- takil olarak ilân ediliyor. Ve bundan böyle derebey hüküm ve nüfuzu bu mem- lekeketten refediliyordu. 3 — Memleketin idaresi, adliyesi ve rüsumat umuru ahalinin — yeddi - iktidarına geçiyor. ve buna mukabil | memleket, Türkiye hükü- | metine beher sene (48) bin kuruş ita - eyliyecekti. 4 — Vali Türk olacak ve ancak memleket ahalisi tarafından intihap edilecek- H. Azli icabında bu azil memleket ahalisi arzusuna yastıta bulunuyordu. 5 — Hâkimler keza Türk olacek ve fakat maaşı Ay: valıktan verilecekti. 6 — Askeri kumandan be Ayvalıkta kalabilecek ve ne de Ayvalıktan murur ede- bilecekti. 7 — Ayvalık âşar vergi sinden muaf tutulacak — ve buna mukabil her mülk sahibi beher zeytin ağacı başına iki para vermekle mükellefti Ondon — sonra; Türkiye hükümeti Ayvalıkta ancak bir vali (Ağavya ve Voyvo- da) ve bir. kadı. istihdam ediyordu. Bununla beraber bu iki memurun - salâhiyeti vâsl değildi. Zira her sene Ayvalığın eşrafından intihap olunan Üüç şabıs o iki me- murun fevkinde âmir mevki tnde bulunuyordu. Eşraftan olan bu üç âmir on iki aza (1) Müverrih | Jorg Sak. ÇAVULDURA | remitte (Muratoğlu) , Berga hip ve sakinleri mahut fer- Tarihi.. Kemal Özer Yapmağa Teşvik Eden | Armağan İ ile beraber idare heyetini teşkil ediyorlardı. Ve bu heyet ahalinin vergi ve mua melâtını tesbit ve tayin et tiği gibi, umuru adliyeyi dahi katiyetle tedvir ve memle- ketin her türlü ihtiyacatı- na göre hüküniler istar ey liyordu. Ayvalık bu imtiyazat sa- yesinde Babıâli himayesi tah tında hür bir. memleket manzarası arzediyordu!!? » (Ekonomos) bu tihsalden sonra; bazı mühim yardımlariyle; kalardaki derebeylerin ve meselâ: (Ayazmend — Altınova) dan (Ömer Ağamın) , Edremitten (Muradoğlunun ), Bergama dan ( Kara Osmanoğlunun ) (3) tecavüzat ve tazyikatını def etmeğe v (4) Bu fermana nazaran; Ayvalıkta akalliyet halinde yaşıyan Rumlara hakikaten büyük fırsatlar veriliyor ve Ayvalığın hakiki sakinleri olan Türklerin artık bakkı hayatı kesiliyor. Ve şehirde bulunan hakiki — sakinler; kasabadan uzaklaştırılıyor!!! | Altınovada (Ömer Ağa), Ed fermanı is nbuldaki hamilerinin civar mınta- olmuştu., mada ( Kara Osmanoğlu ) | gibi beyleri bile bu ferma- nın — istihsalinden — sonra; | kendi vatanları, Ayvalık ve civarının öz hâkimleri, sa- | bipleri olmalarına sırf bu ferman — hezeyan padişah korkusundan memleketlerin* de medeniyetin yakamıyorlar. Bilakis — Ayvalığın Rum ahalisi (Ekonomos)un verdiği hızla mahut fermana dayanarak — Ayvalığı — bir Rum diyarı haline getirmeğe | İlk defa bir te deniz rağmen; name dolayısiyle işıklarını ve başlıyorlar. peciğin eteğinde ve sahilinde hastahane ve mü teakiben de bir idadi tebi inşa ediyorlar. (5) mek Artık fermanın — verdiği emniyetle faaliyet hareket lerini hızlandıran -(Ekono mos) — Ayvalığın sirf Rum ahalisile iskân edileceği esa- | at ederek Sakız, Epir, İstanbuldan bir çok servet sahiplerini fen, sanat adamlarını — teşvik celbe ve Ayvalıkta yerleş tirmeğe sarfı gayret etmeğe başlamış ve bu - süretle bi- dayeten küçük bir azlık ve | fakir Rum ahaliyi sinesinde yaşatan bu şirin yurt parçamızı geniş bir Rum memleketi haline | getirmeğe çalışmış ve bu ıyrııle Ayvalığın hakiki sa- sna d suretile olan mahdut 13) Kara Osmanoğulları hakkında (Manisa Mezar Kilabeleri) eserimde kâfi malümat vardır. Anadolu gazelesindeki çıkan maka lelere baş vurulsun, () K. Özer (5) Bu hastahane binası Ayvalık orlaokulu | dullah, | Zelihayı kaçırmak | genç | birinci olmağa hasretmişlerdir | hinde | ( 1780 ) tarihinde; Dmi) nami # ğ ik Salı günü öğleden Karaman köyünde bir kaçırma vakası olmuştur Bu köyden Mustafa oğlu | Mehmet, Hüseyin oğlu Ab Kadir | bir sonra kız | İsa ve oğlu şehrimizden İsa adında fayloncuyu tutarak Karaman | köyüne gitmişlerdir Bunlar Halil İbrabim kızi istedik lerinden doğruca bu evin önüne gitmişler ve tabanca- ları çekmişler. eve | zorla evde böylece Fakat olmadığını girmişlerdir Zelihanın görünce kızın, Fettah adında birinin evinde olduğunu öğ | renmişlerdir elle Dört adam bu defa | rinde tabancalar bulunduğu halde Fettahın yol- | evine Türkiye Ve A ' YabancıGazeteleri ' | Büyük | Kültür ı Reformatörü.. Komşu vedost memleket Yugoslavyanın Zağrep şeh- rinde intişar eden Novosti | gazetesinin Ankaradaki “Ti yatro Mektebi,, nda yazdığı çok güzel makaleye rastladık hakkı bir Türkiyede mükemmel su relte organize edilm ş tiyatro mektebi vardır. Tiyat ro mektebi muhit için bir ihtiyaçltır. Başlıkla rile başlıyan bu yazıda ez cümle deniyor ki: Kamâl Atatürk yanlız bü yök dir kumandan ve içti- mal relfomatör olmayıp ay Di zamanda bir kültür refor- matörü — ve inistyatörüdür Atatürk Türkiyede — tyatro sanatının kültive edilmesi lü- zumunu hissetmiş onun teşebbüsü üzerine Ankarada bir “Tiyara Mektebi,, olunmuştur. Bu zekâlar — toplanmış, Türk ve yabancı profesörle rin terbiye ve nezareti altın da zekâ bir medeni ve tesis mektepte ve sınıf birer aanatkâr manın kara satırlarına kur ban olup gitmiştir!! . (Ekonomos) (1791) ölmüştür, tari Bu adam; aşağıki mahallede (Öksüzler Merye verdiği avlusunda — ayrıca bir (Eytamhane)yi inşa eyledi Bundan başka (Osta Panayi yan) ile (Taksiyarh) adında kiliseyi ve onun | ki memleketin en eski kili | seleri avlularında ilk mektep tesis eylemişti. Ay rıca (300) cilt kitebi muh birer tevi birde kütüphane vücu | önündeki | larındaki Hatice kabiliyetlerini | sinden Ahmet kızı OA < S DT | Karaman Köyünde Gürültülü Bir | Kız Kaçırm;a Vakası. Üç, dört kişivbir kızı kızı ha cıımak ısrndıw mani olmak istiyenlere silâh çektiler. Bütün köy telâş ve hayacana düştü. lanmışlar ve içeri girmişler - dir. Burada Fettahın ayşe korkudan bayılmıştır Bunlar — gözlerine — ilişen Zelihayı saçlarından yakalı- yarak sörüye sürüye dışarı kliyen faytona bindir- mek üzere sokağa çıkarmış- lardır Zavallı ken acı acıhaykırmağa baş Zelihanın bu hay- kırışlarına kızı kız yerde sürünür lamıştır Arap oğlu Süley Fa man Imdada koşmuştur | kat gözleri kararan müteca vizler Süleymana birkaç el ateş etmişlerdir. Tabanca sı ve gü oğlu Ali de rültüye — İsmat Bir Köylü Yolda Oldü.. Bir köylü Gazi yoldan | fenalik geçirmiş ve düşerek 8l müştür. Hükümet doktor ilkokulu geçerken luğunca yapılan muayene #lnde kalp dürmasından öl- düğü anlaşılmıştır Hüviyetinin tesbiti tahkikat yapılmaktadır Birbirini Yaralamışlar Eskikuyumcular mabhalle sinden Salim oğlu marangoz için Süleyman, Kayabey mahal lesinden Ali oğlu şöfer Bas riyi kunduracı bıçağıle sol omuzundan, Basri de dalye ile Süleymanı san: başın dan yaralamıştır. Her ikisi de yaka'anmıştır. —arsacram 12 Yaşındaki erkek |14 Yaşındaki | Bir Kızı Kaçırdı.. Biğadıcın Yumruklu kö yünden Cuma 13 yaş bu köy ta kızı den Himmet oğluKerim rafından kaçırılmıştır. Biğa dıç jandarması takibata baş günü Sın kazasının Cehennem lıyarak pazartesi dırgı dere köyünde Ramazan oğ: lu Bayramın evinde suç'uyu yakalamış ve kızı alarak allesine teslim elmişlerd $İvrindinin İslâm maballe 15 yaş- larındaki Zekiye de bu köy den Salih oğlu İbrahim ta rafından kaçırılmıştır. Bu suçlular da aranmakta dir $ Çağış nahiyesinin Gö ğemçepni köyünden Kâmil kızı 14 yaşlarındaki Dudu- yu bu köyden Fettah oğlu 13 yaşlarındaki İsa; pınarın Pelitçik köyünden Ali kızı Elif de İbrahim oğlu Mustafa tarafından kaçırıl- ve yakalanmışlardır. Konak: | 28 BİRİNCİ TEŞRİN 937 iLiMiZDEN HIBIERLIER 9 __—’ yetişmiştir Bu defa tabancalar imda da koşan Aliye çevrilmiş, ta- banca sesleri bir birini takip bütün | etmeğe — başlayınca köy heyecana ve telâşa düşe- | rek sokağa fırlamışlardır Kadın, erkek, cuk — zorbaların tehditlerine ehemmiyet vermiyerek çır kurtarmak çoluk ço pınan Zelihayı özere koşmuşlardır. İşin bü- | yüdüğünü anlıyan zorbalar | da kızi birakiıp sivipıp git | mişlerdir Kızın ebeveyni dün hâdi seyi möüddeiumumiliğe ihbar etmiştir | Gaz Kursu | Faaliyeti Takdir Edildi | Vilâyetimiz çevresinde bir | yıl zarfında açılan gaz ku- rslarının — faaliyetinden do layı Sıhhat Vekâleti; yetin've kursları idare eden Kimyager B. Abdi Ağabey oğlunun - çalışmalarını - tak- dirle karşıladığını bildirmiş tir vilâ ——— | Çekmeceden Para Çalarken Yakalandı.. İnönü mahallesinde otu ran Sütcü Ahmet oğlu 14 yaşlarındaki Ali eski bele diye karşısında* bakkal Ri- dükkânına — anahtar uydurarak girmiş, çekmece fatın sinden para çalarken yaka | lanmıştır. | |Kış yaklaştı, Fakir yavrı- İarı düşünelim Çocuk esirgeme kurumunda: Kiş yaklaştı Geçen sene ler olduğu gibi, bu sene de Çocuk Esirgeme Kurumu ihtiyacı olan çocuk'arın ge | ihraçlarından | tatbikatı etrafında yinmesine, mektep kitapla rının tedarikine baş'adı Evi nizdeki eski çamaşırları, el- biseleri, çocuklarınızın eski mektep kitaplarını Kuruma | vermeniz birçok yavruların ihtiyaçlarını tir. Kuruma telefonla haber vermeniz kâfidir temin edecek Eşya evinizden vesikalı bir memur tarafından aldı rılir (, Hmıhey Kamun Başkanlığından: Kayabey, Çay, Dumlupı | nar, Oruçgazi, Sakarya ocak idare heyetlerile bu ocakla: ra mensvp Partili arkadaş- ların bu gece saat 19 da Kayabey Parti binasına gel | meleri rica olunur. Orman Mahsüllerinden tezkere aranmıyacak Salep, yer mantarı, kitre, çilek, yabani soğan, koca yemiş, alıç, çiriş, çöğen, har- dal, meyan kökü, somak, akgündüz kökü, çentiyan kö- kü, gök boya, Anadolu otu. | kekik yağı gibi orman mah- sullerinden gerek demiryol. larile nakilleri esnasında ve gerekse memleket haricine demiryolları ve gümrük idarelerince sa hiplerinden orman tezkeresi aranılmaması kararlaşmıştır. —x çe Orman |Umum Müdürü | Gitti.. Salı günü şehrimize ge kanununun meşgül olan Orman Umum Müdürü B Fahrettin Bursaya gitmek üzere şehrimizden ayrılmıf' len ve orman tır, —- | Öğre tici Filimler.. Vilâyetler, sinema sabiP leriyle anlaşarak köylünü! zirai, iktisadi, içtimal * ahlâki sahalarda — bilgileri' arttıracak intibaP edecek ve getirteceklerdi” Bu filimler köylere; sıra İ? gezici sinema ııınlcıne"ı gönderilmek suretiyle gött” rilecektir Ğ Bakanlık bu yıl; bir t&f mahiyetinde - olm? üzere Trakya vilâyetleri ile Kocaeli, Manisa, Zonguldt” Muğla, İçel, Kars, K”ıi' ve Kastamonu vilâyetleri' gezici sinema sahiplerile laşmalar yapılmasını — !4* etmiştir. filimler tübe Öğretmen Kadrosu Geldi İlkokul öğretmenleri * sındaki nakillerle ÖĞÜ okullarından bu yıl Üo olanların tayinine at tazdik edilmek özere b bir müddet önce Költü! ,t kanlığına gnndenlm'v' çilk ro tasdik edilerek dÜ? yete gelmiştir. K ğ Bu günden itibar' kadarlara tebliğ vl“”" başlıyacaktır. — Serhos Kdit a Balyanın Kadı k"d Uyguosuz kıdıu"'ı yaşlarındaki Sabah* l”* hoş'elavuk Hoknn'“'ş e sinde dolaştığı * y yakalanmıştır. — —